پاورقی

c در نظر یهودیان و غیریهودیان آب دهان انداختن وسیله یا نشانهٔ شفابخشی بود و در نوشته‌های خاخام‌ها بارها به استفاده از آب دهان برای درمان اشاره می‌شود.‏ دلیل اینکه عیسی آب دهان انداخت احتمالاً آن بود که به مرد نشان دهد می‌خواهد او را شفا بخشد.‏ در هر حال،‏ امر مسلّم آن است که عیسی از آب دهانش به عنوان عاملی شفابخش استفاده نکرد.‏