مطالعهٔ شمارهٔ ۲ زمان و کتاب مقدّس

شرحی از زمان‌بندی‌های کتاب مقدّس،‏ تقویم‌های معمول آن زمان،‏ تاریخ‌های مهم در رابطه با کتاب مقدّس،‏ و نکات جالب در خصوص «جریانات تاریخی.‏»‏

۱،‏ ۲.‏ سلیمان در خصوص زمان چه نوشت،‏ و با نظر به گذرا بودن زمان باید با آن چه کرد؟‏

انسان‌ها کاملاً متوجهٔ گذر زمان هستند.‏ با هر تکان عقربهٔ ثانیه‌شمار،‏ بشر قدمی در مسیر زمان برداشته است.‏ اگر بشر از زمان استفادهٔ صحیح بنماید حکمت وی را می‌رساند.‏ همانطور که سلیمان پادشاه گفت:‏ «برای هر چیز زمانی است و هر مطلبی را زیر آسمان وقتی است.‏ وقتی برای ولادت و وقتی برای موت.‏ وقتی برای غَرْس نمودن و وقتی برای کندن مغروس.‏ وقتی برای قتل و وقتی برای شفا.‏ وقتی برای منهدم ساختن و وقتی برای بنا نمودن.‏ وقتی برای گریه و وقتی برای خنده.‏» (‏جا ۳:‏۱-‏۴‏)‏ واقعاً که زمان چقدر زودگذر است!‏ برای کسب معرفت بیشتر و لذّت بردن از همهٔ چیزهای خوبی که یَهُوَه روی زمین برای بشر فراهم دیده است،‏ ۷۰ سال عمر بشر مدت زمان بسیار کوتاهی است.‏ «او هر چیز را در وقتش نیکو ساخته است و ابدیت را در دل‌های ایشان نهاده،‏ به طوری که انسان کاری را که خدا کرده است،‏ از ابتدا تا انتها دریافت نتواند کرد.‏» —‏ جا ۳:‏۱۱؛‏ مز ۹۰:‏۱۰‏.‏

^۲ یَهُوَه خدا از ازل زیست کرده،‏ تا به ابد زیست خواهد کرد.‏ خدا بسیار خوشحال است که مخلوقاتش را در مسیر زمان قرار داده است.‏ فرشتگان آسمان،‏ و حتی شیطان یاغی نیز از گذر زمان باخبرند.‏ (‏دان ۱۰:‏۱۳؛‏ مکا ۱۲:‏۱۲‏)‏ در خصوص بشر نوشته شده است که:‏ «برای جمیع ایشان وقتی و اتفاقی واقع می‌شود.‏» (‏جا ۹:‏۱۱‏)‏ خوشا به حال کسی که در همه وقت به فکر خداست و مشتاق ‹خوراک در وقت معین است› که خدا تدارک می‌بیند.‏ —‏ مت ۲۴:‏۴۵‏.‏

۳.‏ زمان و فضا چه وجه مشترکی دارند؟‏

^۳ زمان فقط به جلو می‌رود.‏ با اینکه زمان در همهٔ عالَم وجود دارد کسی نمی‌تواند ماهیت زمان را شرح دهد.‏ همچون فضا زمان را نیز نمی‌توان کاملاً درک نمود.‏ کسی نمی‌تواند بگوید که مبدأ زمان از کجاست و به کجا می‌انجامد.‏ جواب‌این سؤالات را فقط یَهُوَه با معرفت بی‌حد و مرز خود دارد.‏ کتاب مقدّس می‌گوید که او ‹از ازل تا به ابد خدا است.‏› —‏ مز ۹۰:‏۲‏.‏

۴.‏ در مورد گذر زمان چه می‌توان گفت؟‏

^۴ ولی زمان دارای ویژگی‌های بخصوصی است که می‌توان آنها را درک نمود.‏ آنچه را به نظر گذر زمان است می‌توان اندازه‌گیری کرد.‏ به علاوه،‏ فقط در یک مسیر جریان دارد.‏ زمان مانند اتومبیلی که در خیابان یکطرفه حرکت می‌کند،‏ همواره به جلو پیش می‌رود.‏ قطع‌نظر از سرعت پیشرفت زمان،‏ هرگز نمی‌توان آن را به عقب برگرداند.‏ ما در حال حاضر زندگی می‌کنیم.‏ ولی زمان حاضر هم در حال حرکت است و با گذر زمان به گذشته تعلّق دارد.‏ کسی نمی‌تواند جلوی گذر آن را بگیرد.‏

۵.‏ چرا می‌توان گفت که گذشته یا مورد استفاده قرار گرفته یا از دست رفته است؟‏

^۵ گذشته.‏ گذشته‌ها گذشته است و به تاریخ متعلّق می‌باشد و دیگر نمی‌توان آن را تکرار کرد.‏ سعی در بازگرداندن گذشته مانند برعکس کردن مسیر آب آبشار یا برگرداندن تیر به کمانی است که از آن رها شده است.‏ اشتباهات ما تأثیرات خود را نهاده است و فقط یَهُوَه می‌تواند آنها را پاک کند.‏ (‏اشع ۴۳:‏۲۵‏)‏ به همین شکل،‏ اَعمال نیکوی انسان نیز در گذشته حک شده است که همراه با برکات یَهُوَه به او بازمی‌گردد.‏ (‏امث ۱۲:‏۱۴؛‏ ۱۳:‏۲۲‏)‏ یا از گذشته استفاده شده است یا از دست رفته است.‏ دیگر کسی کنترلی بر آن ندارد.‏ در مورد شریران آمده است که:‏ «مثل علف بزودی بریده می‌شوند و مثل علف سبز پژمرده خواهند شد.‏» —‏ مز ۳۷:‏۲‏.‏

۶.‏ آینده با گذشته چه فرقی دارد و چرا باید به آینده بیشتر علاقه‌مند باشیم؟‏

^۶ آینده.‏ آینده با گذشته فرق دارد.‏ آینده همیشه به طرف ما جریان دارد.‏ با کمک کلام خدا،‏ کتاب مقدّس،‏ می‌توانیم موانعی را که بر سر راهمان قرار می‌گیرند تشخیص دهیم و برای روبرو شدن با آنها خود را آماده سازیم.‏ می‌توانیم «گنج‌ها به جهت خود در آسمان» بیندوزیم.‏ (‏مت ۶:‏۲۰‏)‏ گذشت زمان این گنج‌ها را با خود نمی‌برد.‏ آنها با ما می‌مانند و تا آیندهٔ پربرکت ابدی دوام می‌یابند.‏ از آنجا که زمان حال،‏ آینده را تحت تأثیر قرار می‌دهد،‏ می‌خواهیم از آن کمال استفاده را بنماییم.‏ —‏ افس ۵:‏۱۵،‏ ۱۶‏.‏

۷.‏ یَهُوَه چه عواملی را برای سنجش زمان برای بشر فراهم دیده است؟‏

^۷ نشانگر زمان.‏ ساعت‌های امروزی نشانگر زمان هستند.‏ با آنها می‌توان زمان را سنجید.‏ خالق ما یَهُوَه نیز به همین شکل ولی به مقیاسی بسیار بزرگ‌تر عواملی برای سنجش زمان خلق کرده است.‏ یَهُوَه زمین را که به دور محور خود می‌چرخد،‏ ماه را که به دور زمین می‌گردد و خورشید را آفریده است تا بشر بتواند از دیدگاه وی بدقت زمان را محاسبه کند.‏ «خدا گفت:‏ ‹نیّرها در فلک آسمان باشند تا روز را از شب جدا کنند و برای آیات و زمان‌ها و روزها و سال‌ها باشند.‏› » (‏پیدا ۱:‏۱۴‏)‏ بدین صورت،‏ شماری از اَجرام آسمانی با اهداف مشترک در چرخه‌های کامل خود می‌گردند و بدون اشتباه و وقفه جریان یکطرفهٔ زمان را می‌سنجند.‏

۸.‏ کلمهٔ «روز» به چه مفاهیم مختلفی در کتاب مقدّس استفاده شده است؟‏

^۸ روز.‏ کلمهٔ «روز» همانطور که امروزه مفهوم متفاوتی دارد،‏ در کتاب مقدّس نیز برای رساندن معانی مختلفی به کار رفته است.‏ یک دور کامل زمین به دور محور خود به مدت یک روز ۲۴ ساعته به حساب می‌آید.‏ پس در این صورت یک روز جمعاً ۲۴ ساعت به طول می‌انجامد و شامل شب و روز است.‏ (‏یو ۲۰:‏۱۹‏)‏ با وجود این،‏ ۱۲ ساعتی که هوا روشن است نیز روز خوانده می‌شود.‏ «و خدا روشنایی را روز نامید و تاریکی را شب نامید.‏» (‏پیدا ۱:‏۵‏)‏ سپس نوبت به ۱۲ ساعتی که در تاریکی به سر می‌بریم می‌رسد که «شب» خوانده می‌شود.‏ (‏خرو ۱۰:‏۱۳‏)‏ مفهوم دیگر کلمهٔ «روز(‏ها)‏» به مدت زمانی اشاره می‌کند که شخصیتی برجسته در آن زیست می‌کرده است.‏ برای مثال،‏ اِشَعْیا رؤیای خود را در «روزهای عُزِّیّا و یوتام و آحاز و حِزْقِیّا .‏ .‏ .‏ دید،‏» (‏اشع ۱:‏۱‏)‏ و گفته شده است که ایّام یا روزهای نوح و لوط نبوی بودند.‏ (‏لو ۱۷:‏۲۶-‏۳۰‏)‏ دیگر نمونهٔ استفادهٔ تغییرپذیر و استعاری کلمهٔ «روز» را در سخنان پِطْرُس می‌یابیم که گفت:‏ «یک روز نزد خدا چون هزار سال است.‏» (‏۲پطر ۳:‏۸‏)‏ روز آفرینش که در کتاب پیدایش گزارش شده است مدت زمان طولانی‌تری،‏ یعنی هزاران سال را در بر می‌گیرد.‏ (‏پیدا ۲:‏۲،‏ ۳؛‏ خرو ۲۰:‏۱۱‏)‏ متن آیه نشان می‌دهد که مفهوم از کلمهٔ «روز» در آن مضمون چیست.‏

۹.‏ الف)‏ تقسیم روز به ۲۴ ساعت و تقسیم ساعت به ۶۰ دقیقه چگونه آغاز شده است؟‏ ب)‏ چه تقسیمات زمانی‌ای در نوشته‌های مقدّس عبرانی ذکر شده‌اند؟‏

^۹ ساعت.‏ تقسیم کردن روز به ۲۴ ساعت به زمان مصر باستان برمی‌گردد.‏ تقسیم ساعت به ۶۰ دقیقه از ریاضیات بابل گرفته شده است که بر اساس سیستم شصت‌تایی است.‏ در نوشته‌های مقدّس عبرانی در مورد تقسیم روز به ساعت صحبتی نشده است.‏a نوشته‌های عبرانی به جای تقسیم روز به ساعت‌های مشخص،‏ از اصطلاحاتی همچون «صبح،‏» «ظهر،‏» «نصف روز،‏» و «وقت عصر» برای اوقات بخصوص استفاده می‌کند.‏ (‏پیدا ۲۴:‏۱۱؛‏ ۴۳:‏۱۶؛‏ تث ۲۸:‏۲۹؛‏ ۱پاد ۱۸:‏۲۶‏)‏ شب به سه قسمت که «پاس‌های شب» نامیده می‌شد تقسیم شده بود.‏ (‏مز ۶۳:‏۶‏)‏ در کتاب مقدّس نام دو قسمت از پاس‌های شب آمده است:‏ «پاس دوّم» (‏داو ۷:‏۱۹‏)‏ و «پاس سحری.‏» —‏ خرو ۱۴:‏۲۴؛‏ ۱سمو ۱۱:‏۱۱‏.‏

۱۰.‏ یهودیان دوران عیسی چگونه وقت را می‌سنجیدند و چگونه دانستن این مطلب به ما کمک می‌کند تا وقت مرگ عیسی را مشخص کنیم؟‏

^۱۰ ولی در نوشته‌های یونانی مسیحی کلمهٔ «ساعت» بمراتب آمده است.‏ (‏یو ۱۲:‏۲۳؛‏ مت ۲۰:‏۲-‏۶‏)‏ شمارش ساعت‌ها از طلوع آفتاب یا حدوداً ۶ صبح حساب می‌شد.‏ کتاب مقدّس به «ساعت سوّم» اشاره می‌کند که حدود ۹ صبح می‌شود.‏ هنگامی که عیسی را در اورشلیم به چوبهٔ شکنجه آویختند و تاریکی زمین را فرو گرفت «ساعت ششم» بود.‏ «ساعت ششم» همان ۱۲ ظهر است.‏ بر طبق گزارش کتاب مقدّس مرگ عیسی بر روی چوبهٔ شکنجه «ساعت نهم» یا حدود ساعت ۳ بعدازظهر روی داد.‏ —‏ مرق ۱۵:‏۲۵؛‏ لو ۲۳:‏۴۴؛‏ مت ۲۷:‏۴۵،‏ ۴۶‏.‏b

۱۱.‏ استفادهٔ هفته به عنوان میزانی برای سنجش زمان چقدر قدمت دارد؟‏

^۱۱ هفته.‏ بشر از آغاز تاریخ شروع به حساب کردن روزها بر اساس دوره‌های هفت‌تایی کرد.‏ بشر در این کار از خالق خود سرمشق گرفته است که آن هفتمین دورهٔ زمانی‌ای را که در پی شش روز خلقت فرا رسید یک روز خواند.‏ نوح برای شمارش روزها از دوره‌های هفت‌تایی استفاده می‌کرد.‏ در زبان عبرانی واژهٔ «هفته» به بخش یا دوره‌های هفت‌تایی اشاره می‌کند.‏ —‏ پیدا ۲:‏۲،‏ ۳؛‏ ۸:‏۱۰،‏ ۱۲؛‏ ۲۹:‏۲۷‏.‏

۱۲.‏ ماه قمری چیست و با ماه‌های زمان حاضر چه فرقی دارد؟‏

^۱۲ ماه‌های قمری.‏ در کتاب مقدّس از ماه‌های قمری استفاده شده است.‏ (‏خرو ۲:‏۲؛‏ تث ۲۱:‏۱۳؛‏ ۳۳:‏۱۴؛‏ عز ۶:‏۱۵‏)‏ در دوران حاضر دیگر از ماه‌های قمری استفاده نمی‌شود.‏ پس ماه‌ها دیگر بر اساس گردش کرهٔ ماه محاسبه نمی‌شوند.‏ ماه‌ها صرفاً از تقسیم سال شمسی به ۱۲ محاسبه می‌شوند.‏ ماه قمری با پدیدار شدن هلال ماه نو آغاز می‌شود.‏ بازتاب ماه چهار صورت مختلف به خود می‌گیرد،‏ و به طور میانگین ماه قمری ۲۹ روز،‏ ۱۲ ساعت و ۴۴ دقیقه دارد.‏ برای دانستن اینکه چه روزی از ماه است،‏ شخص باید به شکل ماه نگاه کند و حدس بزند که تقریباً چه روزی است.‏

۱۳.‏ مدت دقیق طوفان نوح چگونه گزارش شده است؟‏

^۱۳ ظاهراً نوح برای گزارش وقایع به جای استفاده از ماه‌های قمری صرفاً از ماه‌هایی استفاده می‌کرد که هر یک ۳۰ روز داشتند.‏ بر طبق حساب‌هایی که نوح در کشتی نگهداشت،‏ می‌توان گفت که آب طوفان برای مدت ۵ ماه،‏ یا به عبارتی «صد و پنجاه» روز زمین را پوشانیده بود.‏ پس از ۱۲ ماه و ۱۰ روز،‏ زمین به حدّی خشک شده بود که مسافران کشتی نوح توانستند از کشتی بیرون بیایند.‏ بدین ترتیب،‏ این وقایع تاریخ‌ساز همراه با زمان دقیق به گزارش رسیدند.‏ —‏ پیدا ۷:‏۱۱،‏ ۲۴؛‏ ۸:‏۳،‏ ۴،‏ ۱۴-‏۱۹‏.‏

۱۴.‏ الف)‏ یَهُوَه چگونه باعث به وجود آمدن فصل‌ها شده است؟‏ ب)‏ تا چه موقع تغییر فصول ادامه خواهد داشت؟‏

^۱۴ فصل‌ها.‏ یَهُوَه هنگام آماده نمودن زمین برای سکونت،‏ با حکمت و محبت فصل‌ها را به وجود آورد.‏ (‏پیدا ۱:‏۱۴‏)‏ دلیل ایجاد فصل‌ها این است که زمین به زاویهٔ ۵/‏۲۳ درجه به حالت مایل به دور خورشید می‌گردد.‏ در نتیجه،‏ شش ماه اوّل سال نیمکرهٔ جنوبی و شش ماه دوّم نیمکرهٔ شمالی به سَمت آفتاب تمایل پیدا می‌کند و فصل‌ها به ترتیب به وجود می‌آیند.‏ این تغییر فصول تحوّلات و تباین‌هایی ایجاد می‌کند که وقت لازم را برای کِشت و برداشت محصول کنترل می‌کند.‏ کتاب مقدّس به ما اطمینان می‌دهد که تغییر فصول و تباین تا ابد ادامه پیدا می‌کند.‏ «مادامی که جهان باقی است،‏ زرع و حصاد،‏ و سرما و گرما،‏ و زمستان و تابستان،‏ و روز و شب موقوف نخواهد شد.‏» —‏ پیدا ۸:‏۲۲‏.‏

۱۵،‏ ۱۶.‏ الف)‏ فصل بارانی را چگونه می‌توان در سرزمین موعود تقسیم‌بندی کرد؟‏ ب)‏ فصل‌های بارانی و تأثیر آنها را بر کشاورزی شرح بده.‏

^۱۵ در سرزمین موعود می‌توان سال را به دو فصل تقسیم کرد،‏ فصل بارانی و خشک.‏ حدوداً از اواسط آوریل تا اواسط اکتبر باران بسیار کمی می‌بارد.‏ فصل باران را می‌توان به دوره‌های باران‌های زودرس در پاییز (‏اکتبر-‏نوامبر)‏،‏ باران‌های سنگین و هوای سرد زمستان (‏دسامبر-‏فوریه)‏،‏ و باران‌های دیررس یا بهاره (‏مارس-‏آوریل)‏،‏ تقسیم نمود.‏ (‏تث ۱۱:‏۱۴؛‏ یول ۲:‏۲۳‏)‏ این تقسیم‌ها تقریبی هستند و به دلیل متفاوت بودن وضع هوا در قسمت‌های مختلف آن سرزمین گاهی اوقات نمی‌توان فصل‌ها را از هم تشخیص داد.‏ باران‌های زودرس که از ماه اکتبر تا نوامبر می‌بارند زمین خشک را نرم می‌کنند تا برای بذرافشانی آمادهٔ شخم زدن باشد.‏ (‏خرو ۳۴:‏۲۱؛‏ لاو ۲۶:‏۵‏)‏ هنگام باران‌های سنگین از ماه دسامبر تا فوریه معمولاً برف می‌بارد و در ژانویه و فوریه دمای هوا ممکن است در مناطق مرتفع به زیر صفر برسد.‏ کتاب مقدّس می‌گوید که یکی از سربازان داود به نام بَنایاهو «در روز برف» شیری را کشت.‏ —‏ ۲سمو ۲۳:‏۲۰‏.‏

^۱۶ ماه‌های مارس و آوریل (‏که تقریباً با ماه‌های نیسان و ایار مصادف می‌باشند)‏ ماه‌های «باران [بهاری] آخر» هستند.‏ (‏زکر ۱۰:‏۱‏)‏ این باران آخر به بذری که در پاییز کاشته شده است کمک می‌کند تا رشد کند و محصول خوب بیاورد.‏ (‏هو ۶:‏۳؛‏ یعقو ۵:‏۷‏)‏ همچنین این فصل حصاد اوّل است که خدا به اسرائیل فرمان داد نوبر محصول را روز ۱۶ نیسان به حضور وی تقدیم کنند.‏ (‏لاو ۲۳:‏۱۰؛‏ روت ۱:‏۲۲‏)‏ آن وقتِ سال مملوّ از زیبایی و شادابی است.‏ «گل‌ها بر زمین ظاهر شده و زمان اَلحان رسیده و آواز فاخته در ولایت ما شنیده می‌شود.‏ درخت انجیر میوهٔ خود را می‌رساند و موها گل آورده،‏ رایحهٔ خوش می‌دهد.‏» —‏ غزل سلیمان ۲:‏۱۲‏،‏ ۱۳.‏

۱۷.‏ الف)‏ در فصل بی‌باران چگونه آب لازم به محصولات می‌رسد؟‏ ب)‏ جدول «سال اسرائیلی» را ملاحظه کن و سال را بر اساس فصل‌ها همانطور که در بندهای ۱۵-‏۱۷ شرح داده شده است تقسیم‌بندی نما.‏ پ)‏ حصاد اوّل،‏ حصاد غلّه و جمع‌آوری میوجات و محصولات تابستانی چه موقع بود و چه عیدهایی مصادف این رویدادها بود؟‏

^۱۷ اواسط ماه آوریل فصل بی‌باران شروع می‌شود،‏ ولی تقریباً در تمام این مدت،‏ بخصوص در مناطق هموار ساحلی و در فراز غربی کوهستانی شبنم،‏ آب لازم را به محصولات تابستانی می‌رساند.‏ (‏تث ۳۳:‏۲۸‏)‏ ماه مه،‏ موسم حصاد غلّه است و عید هفته‌ها (‏پَنْطیکاست)‏ در آخر این ماه جشن گرفته می‌شد.‏ (‏لاو ۲۳:‏۱۵-‏۲۱‏)‏ سپس با گرم شدن تدریجی هوا و خشک شدن زمین انگورها می‌رسد و برداشت می‌شود و بعد از انگور نوبت به دیگر محصولات تابستانی همچون زیتون،‏ خرما و انجیر می‌رسد.‏ (‏۲سمو ۱۶:‏۱‏)‏ با پایان یافتن فصل بی‌باران،‏ فصل باران‌های اوّل فرا می‌رسد.‏ تا آن موقع همهٔ محصولات برداشت شده است و سپس (‏در اوایل ماه اکتبر)‏ عید خیمه‌ها برگزار می‌گشت.‏ —‏ خرو ۲۳:‏۱۶؛‏ لاو ۲۳:‏۳۹-‏۴۳‏.‏

۱۸.‏ الف)‏ چرا مفهوم کلمهٔ عبری برای «سال» بسیار مناسب است؟‏ ب)‏ سال شمسی واقعی در خصوص زمین چیست؟‏

^۱۸ سال.‏ در مطالعهٔ زمان‌های کتاب مقدّس حال به اصطلاح «سال» می‌رسیم.‏ این اصطلاح از شروع تاریخ بشر ذکر شده است.‏ (‏پیدا ۱:‏۱۴‏)‏ واژهٔ عبرانی «سال» شَنَه از ریشهٔ کلمهٔ «دوباره؛‏ تکرار» آمده است و مفهوم یک چرخهٔ زمان را می‌رساند.‏ این واژه بسیار مناسب است زیرا هر سال چرخهٔ فصل‌ها تکرار می‌شود.‏ یک سال زمینی مدت زمانی است که زمین برای یک گردش کامل به دور خورشید لازم دارد.‏ مدت زمانی که این گردش برای ما اینجا روی زمین طول می‌کشد ۳۶۵ روز و ۵ ساعت و ۴۸ دقیقه و ۴۶ ثانیه است که می‌توان گفت به طور تخمینی ۳۶۵ روز به علاوهٔ ۴/‏۱ روز است.‏ این چرخه سال شمسی واقعی خوانده شده است.‏

۱۹.‏ الف)‏ در دوران باستان کتاب مقدّس،‏ سال‌ها چگونه محاسبه می‌شدند؟‏ ب)‏ یَهُوَه چه ‹سال مقدّسی› را معرفی نمود؟‏

^۱۹ سال‌های کتاب مقدّس.‏ بر طبق محاسبات باستانی کتاب مقدّس،‏ یک سال از پاییز تا پاییز به طول می‌انجامید.‏ این سیستم محاسبهٔ سال مناسب زندگی کشاورزی بود.‏ سال نو با شخم زدن و کشت در اوایل ماه اکتبر آغاز می‌شد و با درو و جمع‌آوری محصول تمام می‌گشت.‏ نوح نیز آغاز سال را از پاییز حساب می‌کرد.‏ او تاریخچهٔ شروع طوفان را از «ماه دوّم» که مصادف نیمهٔ دوّم اکتبر و نیمهٔ اوّل نوامبر است گزارش نموده است.‏ (‏پیدا ۷:‏۱۱‏،‏ پاورقی ترجمهٔ دنیای جدید)‏ هنوز عدهٔ بسیاری شروع سال را از پاییز حساب می‌کنند.‏ هنگام خروج اسرائیلیان از مصر در سال ۱۵۱۳ ق.‏د.‏م.‏ یَهُوَه فرمان داد که ماه اَبیب (‏نیسان)‏ برای یهودیان «اوّل از ماه‌های سال» محسوب شود.‏ پس از آن واقعه یهودیان دارای سال دینی بودند که از بهار تا بهار به طول می‌انجامید.‏ (‏خرو ۱۲:‏۲‏)‏ اما یهودیان دوران ما تقویم غیرمذهبی دیگری را دنبال می‌کنند که با ماه تشری در پاییز آغاز می‌شود.‏

۲۰.‏ سال قمری چگونه با سال شمسی مطابقت داده شده بود و سال‌های شمسی‌قمری چه می‌باشند؟‏

^۲۰ سال شمسی‌قمری.‏ اغلب امّت‌ها تا زمان مسیح از سال قمری برای محاسبهٔ زمان استفاده می‌نمودند و روش‌های مختلفی را برای تطبیق کم و بیش آن با سال شمسی به کار می‌گرفتند.‏ سال قمری معمولاً ۱۲ ماه دارد که جمعاً ۳۵۴ روز می‌شود.‏ ماه‌ها یا ۲۹ روزه بودند یا ۳۰ روزه،‏ که البته این بستگی به شکل هلال ماه نو در آن ماه داشت.‏ بنابراین سال قمری ۱۱ روز و ۶ ساعت از سال شمسی که ۳۶۵ روز و ۶ ساعت است کوتاه‌تر می‌باشد.‏ عبرانیان سال قمری را دنبال می‌کردند.‏ کتاب مقدّس شرح نمی‌دهد که آنان چگونه سال قمری را با سال شمسی و فصول آن تطبیق می‌دادند،‏ ولی احتمالاً در صورت لزوم ماه‌های کبیسه را به سال اضافه می‌کردند.‏ در قرن پنجم ق.‏د.‏م.‏ ترتیباتی که برای حساب کردن ماه کبیسه دیده شده بود امروزه به چرخهٔ متون معروف است.‏ بر آن اساس،‏ هر ۱۹ سال ۷ مرتبه ماه کبیسه به سال‌ها اضافه می‌شد و در تقویم یهودی این ماه به دوازدهمین ماه اضافه می‌شد که وآذار یا «آذار ثانی» نام داشت.‏ از آنجا که تقویم قمری با خورشید مطابقت داده شده است،‏ سال‌هایی که ۱۲ یا ۱۳ ماه دارند به سال‌های شمسی‌قمری شناخته شده‌اند.‏

۲۱.‏ الف)‏ تقویم جولیان چیست؟‏ ب)‏ چرا تقویم گریگوریان دقیق‌تر است؟‏

^۲۱ تقویم جولیان و گریگوری.‏ تقویم،‏ سیستمی است که برای مشخص نمودن آغاز سال،‏ طول آن و تقسیماتش تنظیم شده،‏ به کار می‌رود.‏ تقویم جولیان در سال ۴۶ ق.‏د.‏م.‏ توسط ژولیوس سزار معرفی شد تا رومیان به جای تقویم قمری برای زمان‌بندی از تقویم شمسی استفاده کنند.‏ تقویم جولیان متشکل از ۳۶۵ روز است.‏ هر چهار سال (‏سال کبیسه)‏ یک روز به سال اضافه می‌شود و آن را ۳۶۶ روز می‌کند.‏ با وجود این،‏ با گذشت زمان به این موضوع پی برده شد که تقویم جولیان کمی بیش از ۱۱ دقیقه از سال شمسی طولانی‌تر است.‏ تا قرن ۱۶ د.‏م.‏ تفاوت این تقویم با سال شمسی به ۱۰ روز کامل رسیده بود.‏ از این رو،‏ در سال ۱۵۸۲ پاپ گریگوری سیزدهم اصلاحات کوچکی در این سیستم ایجاد کرد و آنچه را امروزه به تقویم گریگوریان معروف است پایه‌گذاری نمود.‏ بنابراین در سال ۱۵۸۲ طبق آگهی‌ای که پاپ منتشر کرد ۱۰ روز از آن سال حذف شد،‏ یعنی ۴ اکتبر به ۱۵ اکتبر تغییر داده شد.‏ بر طبق تقویم گریگوریان سال‌هایی که شمارهٔ آنها به دو صفر منتهی می‌شوند و قابل تقسیم به ۴۰۰ نیستند نباید سال کبیسه باشند.‏ برای مثال،‏ سال ۲۰۰۰ می‌توانست سال کبیسه باشد ولی سال ۱۹۰۰ را سال کبیسه نکردند زیرا عدد ۱۹۰۰ را نمی‌توان به ۴۰۰ تقسیم نمود.‏ تقویم گریگوریان تقویمی است که در اغلب کشورهای دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرد.‏

۲۲،‏ ۲۳.‏ یک سال نبوی چه مدت است؟‏

^۲۲ سال نبوی.‏ در نبوّت‌های کتاب مقدّس واژهٔ «سال» اغلب به مفهوم مدت زمانی به کار رفته است که مساوی ۱۲ ماه می‌باشد؛‏ هر یک ۳۰ روز دارد و جمعاً ۳۶۰ روز است.‏ به گفتهٔ صاحب‌نظری در خصوص حِزْقِیال ۴:‏۵،‏ ۶ توجه کنید:‏ «باید فرض کنیم که حِزْقِیال با سال‌هایی که ۳۶۰ روز داشتند آشنا بود.‏ اینگونه شمارش نه قمری است و نه شمسی؛‏ سالی است ‹معمولی› که هر ماه آن ۳۰ روز دارد.‏»‏c

^۲۳ یک سال نبوی «زمان» نیز خوانده شده است و بررسی مکاشفه ۱۱:‏۲،‏ ۳ و ۱۲:‏۶،‏ ۱۴ نشان می‌دهد که چگونه یک «زمان» ۳۶۰ روز محاسبه می‌شود.‏ در برخی مواقع یک سال نبوی مظهر یک «روز» است.‏ —‏ حز ۴:‏۵،‏ ۶‏.‏

۲۴.‏ بسیاری از امّت‌های باستان چگونه شمارش خود را آغاز می‌کردند؟‏

^۲۴ سال صفر.‏ مردم باستان منجمله یونانیان عالِم،‏ رومیان و یهودیان با عدد صفر آشنایی نداشتند.‏ از دید آنها شمردن همه چیز از یک شروع می‌شد.‏ وقتی در مدارس سیستم شمارش رومی آموخته می‌شود (‏I،‏ II،‏ III،‏ IV،‏ V،‏ X و غیره)‏ عدد صفر جزو آنها دیده نمی‌شود،‏ زیرا رومیان علامتی برای عدد صفر نداشتند.‏ از آنجا که رومیان از عدد صفر استفاده نمی‌کردند،‏ دورهٔ پس از مسیح نیز به جای اینکه با سال صفر شروع شود با سال ۱ د.‏م.‏ آغاز شد.‏ این سیستم شمارش موجب به وجود آمدن اعداد ترتیبی همچون اوّلین،‏ دوّمین،‏ سوّمین،‏ دهمین،‏ و صدمین شد.‏ امروزه در ریاضیات همه چیز از عدد صفر شروع می‌شود.‏ عدد صفر احتمالاً توسط هندوها ابداع شده است.‏

۲۵.‏ فرق بین اعداد ترتیبی و اعداد اصلی چیست؟‏

^۲۵ بنابراین،‏ هر وقت ما از اعداد ترتیبی استفاده می‌کنیم باید آن عدد را منهای یک کنیم تا عدد کامل را به دست آوریم.‏ برای مثال وقتی ما از تاریخی در قرن بیستم د.‏م.‏ صحبت می‌کنیم،‏ آیا منظورمان ۲۰قرن کامل بوده است؟‏ خیر،‏ بلکه ۱۹قرن کامل به علاوهٔ چند سال.‏ کتاب مقدّس برای بیان اعداد کامل،‏ مانند ریاضیات امروزه،‏ از اعداد اصلی مانند ۱،‏ ۲،‏ ۳،‏ ۱۰،‏ و ۱۰۰ استفاده می‌کند.‏ این اعداد «اعداد صحیح یا تام» نیز خوانده می‌شوند.‏

۲۶.‏ الف)‏ سال‌های بین اوّل اکتبر ۶۰۷ ق.‏د.‏م.‏ تا اوّل اکتبر ۱۹۱۴ د.‏م.‏ را چگونه می‌توان حساب کرد؟‏ ب)‏ چگونه می‌توان محاسبه کرد که ۲۵۲۰ سال پس از اوّل اکتبر ۶۰۷ ق.‏د.‏م.‏ چه تاریخی است؟‏

^۲۶ از آنجا که دوران ما به جای اینکه با سال صفر شروع شود با سال ۱ د.‏م.‏ شروع شده است،‏ و تقویم‌های قبل از دوران ما از سال صفر شروع نشده‌اند بلکه با سال ۱ ق.‏د.‏م.‏،‏ هر تاریخی که از آن نام برده شده است عدد ترتیبی است.‏ از این رو،‏ سال ۱۹۹۰ د.‏م.‏،‏ در واقع به معنی ۱۹۸۹ سال کامل از زمان شروع دوران ما می‌باشد و تاریخ اوّل ژوئیه ۱۹۹۰،‏ در واقع ۱۹۸۹ سال به علاوهٔ نصف سال از تاریخ شروع دوران ماست.‏ این اصل شامل تاریخ‌های ق.‏د.‏م.‏ نیز می‌شود.‏ پس برای محاسبهٔ سال‌هایی که بین اوّل اکتبر سال ۶۰۷ ق.‏د.‏م.‏ و اوّل اکتبر ۱۹۱۴ د.‏م.‏ وجود دارد،‏ ۶۰۶ سال (‏به علاوهٔ ۳ ماه آخر سال قبلش)‏ را با ۱۹۱۳ (‏به علاوهٔ نه ماه اوّل سال بعدی)‏ اضافه کن.‏ نتیجه ۲۵۱۹ (‏به علاوهٔ ۱۲ ماه)‏،‏ یعنی ۲۵۲۰ سال می‌شود.‏ یا اگر می‌خواهیم محاسبه کنیم ۲۵۲۰ سال پس از اوّل اکتبر ۶۰۷ ق.‏د.‏م.‏ چه تاریخی می‌شود،‏ باید به یاد داشته باشیم که ۶۰۷ عدد ترتیبی است،‏ یعنی در واقع ۶۰۶ سال کامل،‏ ولی از آنجا که از ۳۱ دسامبر ۶۰۷ ق.‏د.‏م.‏ محاسبه‌مان را شروع نمی‌کنیم بلکه از اوّل اکتبر ۶۰۷ ق.‏د.‏م.‏،‏ باید به عدد ۶۰۶،‏ ۳ ماه آخر سال ۶۰۷ را نیز اضافه کرد.‏ سپس ۴/‏۱ ۶۰۶ را باید منهای ۲۵۲۰ سال کرد.‏ باقی مانده ۴/‏۳ ۱۹۱۳ سال است.‏ از این معادله به این نتیجه می‌رسیم که ۲۵۲۰ سال پس از اوّل اکتبر ۶۰۷ ق.‏د.‏م.‏ ما را به سال ۴/‏۳ ۱۹۱۳ دوران ما می‌رساند؛‏ ۱۹۱۳ سال کامل ما را به اوایل سال ۱۹۱۴ می‌رساند و با اضافه کردن ۴/‏۳ سال به اوّل اکتبر ۱۹۱۴ د.‏م.‏ می‌رسیم.‏d

۲۷.‏ تاریخ‌های مبدأ چه می‌باشند و چرا از ارزش بسیاری برخوردارند؟‏

^۲۷ تاریخ‌های مبدأ.‏ گاه‌شماری مورد اطمینان کتاب مقدّس بر اساس تاریخ‌های مبدأ ثبت شده است.‏ تاریخ مبدأ تاریخ مشخصی در تاریخ است که دلایل قانع‌کننده‌ای برای پذیرش آن وجود دارد و با واقعهٔ بخصوصی در کتاب مقدّس مصادف می‌باشد.‏ از آن تاریخ می‌توان شروع به تعیین دقیق زمانِ یکسری وقایع کتاب مقدّس در تقویم نمود.‏ هنگامی که تاریخ مبدأ معین شد،‏ می‌توان توسط گزارشات دقیق کتاب مقدّس مدت زمان قبل و بعد از آن را محاسبه نمود.‏ کتاب مقدّس با دقت بسیار طول عمر اشخاص و مدت سلطنت پادشاهان مختلف را در اختیار ما می‌گذارد.‏ بدین ترتیب با شمارش از یک تاریخ مشخص و با استفاده از ترتیب زمانی کتاب مقدّس می‌توانیم به تاریخ بسیاری از رویدادهای کتاب مقدّس پی ببریم.‏

۲۸.‏ چه تاریخ مبدأی برای نوشته‌های مقدّس عبرانی در دسترس است؟‏

^۲۸ تاریخ‌های مبدأ نوشته‌های مقدّس عبرانی.‏ یک رویداد مهم که هم در کتاب مقدّس و هم در تاریخ ثبت شده است انهدام شهر بابل به دست مادها و پارس‌ها تحت رهبری کورش می‌باشد.‏ این رویداد را می‌توان در کتاب مقدّس در دانیال ۵:‏۳۰ یافت.‏ مراجع مختلف تاریخی (‏از جمله دیودوروس،‏ آفریکانوس،‏ اوزِب،‏ بطلمیوس و الواح بابل)‏ سال ۵۳۹ ق.‏د.‏م.‏ را سال انهدام بابل توسط کورش می‌دانند.‏ نوشته‌های نَبونیدوس ماه و روز انهدام شهر را گزارش می‌دهد (‏سال این واقعه ذکر نشده است.‏)‏ تاریخدانان،‏ روز سقوط بابل را بر طبق تقویم جولیانی ۱۱ اکتبر ۵۳۹ ق.‏د.‏م.‏،‏ و بر طبق تقویم گریگوریان ۵ اکتبر می‌دانند.‏e

۲۹.‏ فرمان کورش چه وقت صادر شد و به چه منظور وقت کافی به یهودیان می‌داد؟‏

^۲۹ کورش پس از سقوط بابل،‏ در اوّلین سال حکمرانی خود به عنوان فاتح آن شهر فرمان مشهور خود را صادر نمود و به یهودیان اجازهٔ بازگشت به اورشلیم را داد.‏ با در نظر گرفتن گزارش کتاب مقدّس،‏ به احتمال زیاد این فرمان در اواخر سال ۵۳۸ ق.‏د.‏م.‏ یا نزدیک به بهار سال ۵۳۷ ق.‏د.‏م.‏ صادر گشته است.‏ این موقعیت مناسبی برای یهودیان ایجاد کرد تا وقت کافی برای سر و سامان گرفتن در وطنشان داشته باشند.‏ در ضمن تا «ماه هفتم» یعنی تشری که تقریباً با اوّل اکتبر ۵۳۷ ق.‏د.‏م.‏ برابر می‌شود،‏ فرصت کافی برای بازگشتن به اورشلیم و برقراری پرستش مجدّد یَهُوَه را داشتند.‏ —‏ عز ۱:‏۱-‏۴؛‏ ۳:‏۱-‏۶‏.‏f

۳۰.‏ چگونه تاریخی مبدأ همراه با تحقق نبوّت،‏ زمان تعمید و تولّد عیسی را معین می‌کند؟‏

^۳۰ تاریخ‌های مبدأ نوشته‌های یونانی مسیحی.‏ یک تاریخ مبدأ برای نوشته‌های یونانی مسیحی،‏ زمانی است که طیباریوس قیصر جایگزین امپراتور اوغُسْطُس شد.‏ اوغُسْطُس روز ۱۷ اوت سال ۱۴ د.‏م.‏ (‏بر طبق تقویم گریگوریان)‏ وفات یافت و ۱۵ سپتامبر ۱۴ د.‏م.‏،‏ تیبریوس از جانب مجلس سنا امپراتور روم نامیده شد.‏ در لوقا ۳:‏۱،‏ ۳ می‌خوانیم که یحیای تعمیددهنده موعظهٔ خود را در پانزدهمین سال سلطنت طیباریوس آغاز نمود.‏ پس اگر پانزده سال از مرگ اوغُسْطُس به بعد را محاسبه کنیم،‏ پانزدهمین سال به اوت ۲۸ د.‏م.‏ تا اوت ۲۹ د.‏م.‏ می‌افتد.‏ اگر از زمان انتخاب طیباریوس توسط مجلس سنا به عنوان امپراتور محاسبه کنیم پانزدهمین سال به سپتامبر ۲۸ د.‏م.‏ تا سپتامبر ۲۹ د.‏م.‏ می‌افتد.‏ مدتی پس از این واقعه،‏ عیسی که حدود ۶ ماه از یحیای تعمیددهنده جوان‌تر بود،‏ برای تعمید نزد وی آمد.‏ در آن هنگام عیسی «قریب به سی‌ساله بود.‏» (‏لو ۳:‏۲،‏ ۲۱-‏۲۳؛‏ ۱:‏۳۴-‏۳۸‏)‏ این تاریخ با نبوّت دانیال ۹:‏۲۵ مطابقت دارد که ۶۹ «هفته» (‏هفته‌های نبوی که هر یک ۷ سال هستند،‏ و جمعاً ۴۸۳ سال می‌باشند)‏ از زمان «صدور فرمان به جهت تعمیر نمودن و بنا کردن اورشلیم» و دیوارهای آن تا زمان آمدن مسیح طول می‌کشید.‏ (‏دان ۹:‏۲۴‏،‏ پاورقی دنیای جدید)‏ این فرمان از جانب اردشیر درازدست در سال ۴۵۵ ق.‏د.‏م.‏ تأیید شد و توسط نَحَمِیا در اورشلیم،‏ اواخر همان سال به اجرا گذاشته شد.‏ و ۴۸۳ سال بعد،‏ در اواخر سال ۲۹ د.‏م.‏،‏ وقتی عیسی به وسیلهٔ یحیی تعمید گرفت،‏ خدا عیسی را توسط روح مقدّس خود مسح نمود و بدین طریق او مسیح شد.‏ تعمید و آغاز خدمت عیسی در اواخر آن سال با نبوّت دانیال در خصوص کشته شدن یا به عبارتی موقوف شدن وی «در نصف هفته» سالی (‏یا پس از سه سال و نیم)‏ مطابقت می‌کند.‏ (‏دان ۹:‏۲۷‏)‏ از آنجا که عیسی در بهار کشته شد،‏ موعظهٔ وی که سه سال و نیم به طول انجامید باید در پاییز سال ۲۹ د.‏م.‏ شروع شده باشد.‏g اتفاقاً این دو مدرک همچنین ثابت می‌کند که عیسی در پاییز سال ۲ ق.‏د.‏م.‏ به دنیا آمده است زیرا لوقا ۳:‏۲۳ نشان می‌دهد که عیسی وقتی وظیفهٔ خود را آغاز کرد نزدیک به ۳۰ سال داشت.‏h

۳۱.‏ الف)‏ چرا گذر زمان ظاهراً سرعت‌های متفاوتی دارد؟‏ ب)‏ جوانان چه مزیتی در این خصوص دارند؟‏

^۳۱ چگونه وقت سریع‌تر می‌گذرد؟‏ آیا تا به حال متوجه شده‌اید هنگامی که انتظار می‌کشید وقت چقدر آهسته می‌گذرد؟‏ وقتی ما چشم به ساعت می‌دوزیم،‏ آگاهانه گذر وقت را در نظر داریم،‏ و یا وقتی منتظر رویدادی می‌باشیم،‏ ظاهراً وقت بسیار آهسته می‌گذرد.‏ ولی وقتی با علاقه مشغول کاری هستیم به نظر می‌رسد که وقت سریع می‌گذرد.‏ به علاوه،‏ وقت از دیدگاه افراد بزرگسال سریع‌تر می‌گذرد،‏ ولی برای کودکان بسیار کند پیش می‌رود.‏ چرا؟‏ وقتی یک سال به عمر یک کودک یکساله اضافه می‌شود تجربیات زندگی وی دوبرابر می‌گردد.‏ وقتی یک سال به عمر یک فرد ۵۰ ساله اضافه می‌شود تجربیات وی فقط ۲ درصد افزایش می‌یابد.‏ برای یک کودک،‏ یک سال زمان بسیار طولانی‌ای است.‏ فرد بزرگسال اگر سالم باشد سال‌ها از جلوی چشم او بسیار سریع‌می‌گذرند.‏ آنوقت کلام سلیمان را بهتر درک می‌کند که گفت:‏ «زیر آفتاب هیچ چیز تازه نیست.‏» جوانان سال‌هایی در پیش دارند که ظاهراً آهسته می‌گذرند ولی می‌توانند بسیار سازنده باشند.‏ به جای اینکه ‹در پی باد زحمت بکشند› می‌توانند از سال‌های جوانی خود به نحو مثبتی استفاده نمایند و در راه خدا تجربهٔ بیندوزند.‏ سخنان بعدی سلیمان بسیار مناسب است:‏ «آفرینندهٔ خود را در روزهای جوانی‌ات به یاد آور قبل از آنکه روزهای بلا برسد و سال‌ها برسد که بگویی مرا از اینها خوشی نیست.‏» —‏ جا ۱:‏۹،‏ ۱۴؛‏ ۱۲:‏۱‏.‏

۳۲.‏ بشر چگونه به درک عمیق‌تری از دید یَهُوَه نسبت به زمان دست می‌یابد؟‏

^۳۲ مفهوم زمان وقتی که انسان‌ها ابدی زندگی کنند.‏ روزهای شادی‌بخشی در انتظار ما هستند که عاری از بلا می‌باشند.‏ دوستداران عدالت که ‹وقتشان در دست یَهُوَه است› در انتظار روزی هستند که تحت ملکوت خدا از زندگی ابدی برخوردار شوند.‏ (‏مز ۳۱:‏۱۴-‏۱۶؛‏ مت ۲۵:‏۳۴،‏ ۴۶‏)‏ تحت این ملکوت دیگر مرگ وجود نخواهد داشت.‏ (‏مکا ۲۱:‏۴‏)‏ کهولت،‏ بیماری،‏ بی‌حوصلگی و بیهودگی از میان برداشته خواهند شد.‏ انسان‌ها مجذوب کارهای فراوان خواهند شد که آنها را برمی‌انگیزد تا از توانایی‌های کاملشان استفاده نمایند و از رضایت خاطر برخوردار شوند.‏ سال‌ها سریع‌تر و سریع‌تر می‌گذرند و اوقات خوش همواره در اذهانی که مملوّ از قدردانی هستند به خاطر سپرده می‌شوند.‏ با گذشت هزاره‌ها،‏ بشر روی زمین بدون شک درک عمیق‌تری از دیدگاه یَهُوَه نسبت به زمان پیدا خواهد کرد:‏ ‹زیرا که هزار سال در نظر یَهُوَه مثل دیروز است که گذشته باشد.‏› —‏ مز ۹۰:‏۴‏.‏

۳۳.‏ با نظر به زمان،‏ یَهُوَه فرمان چه برکاتی را داده است؟‏

^۳۳ با نظر به گذر زمان از دیدگاه کنونی بشر و وعدهٔ خدا در خصوص دنیای عادل جدید،‏ آینده‌ای مملو از شادمانی و برکات در انتظارمان است:‏ «زیرا که در آنجا خداوند برکت خود را فرموده است یعنی حیات را تا ابدالآباد.‏» —‏ مز ۱۳۳:‏۳‏.‏

‏[پاورقی‌ها]‏

‏[نمودار در صفحهٔ ۸]‏

سال اسرائیلی

اسم ماه نیسان (‏اَبیب)‏

مطابق است با مارس -‏ آوریل

سال دینی اوّلین ماه

سال عُرفی هفتمین ماه

آیات مربوط خرو ۱۳:‏۴؛‏ نح ۲:‏۱

عیدها ۱۴ نیسان فِصَح

۱۵-‏۲۱ نیسان عید فطیر

۱۶ نیسان تقدیم نوبرها

اسم ماه ایار (‏زِیوْ)‏

مطابق است با آوریل -‏ مه

سال دینی دوّمین ماه

سال عُرفی هشتمین ماه

آیات مربوط ۱پاد ۶:‏۱

اسم ماه سیوان

مطابق است با مه -‏ ژوئن

سال دینی سوّمین ماه

سال عُرفی نهمین ماه

آیات مربوط اس ۸:‏۹

عیدها ۶ سیوان عید هفته‌ها (‏پَنْطیکاست)‏

اسم ماه تَمُّوز

مطابق است با ژوئن -‏ ژوئیه

سال دینی چهارمین ماه

سال عُرفی دهمین ماه

آیات مربوط ار ۵۲:‏۶

اسم ماه آب

مطابق است با ژوئیه -‏ اوت

سال دینی پنجمین ماه

سال عُرفی یازدهمین ماه

آیات مربوط عز ۷:‏۸

اسم ماه اِیلُول

مطابق است با اوت -‏ سپتامبر

سال دینی ششمین ماه

سال عُرفی دوازدهمین ماه

آیات مربوط نح ۶:‏۱۵

اسم ماه تشری (‏ایتانیم)‏

مطابق است با سپتامبر -‏ اکتبر

سال دینی هفتمین ماه

سال عُرفی اوّلین ماه

آیات مربوط ۱پاد ۸:‏۲

عیدها ۱ تشری روز نواختن کَرِنّا

۱۰ تشری روز کفّاره

۱۵-‏۲۱ تشری عید خیمه‌ها

۲۲ تشری محفل مقدّس

اسم ماه حشوان (‏بُول)‏

مطابق است با اکتبر -‏ نوامبر

سال دینی هشتمین ماه

سال عُرفی دوّمین ماه

آیات مربوط ۱پاد ۶:‏۳۸

اسم ماه کِسلوُ

مطابق است با نوامبر -‏ دسامبر

سال دینی نهمین ماه

سال عُرفی سوّمین ماه

آیات مربوط نح ۱:‏۱

اسم ماه طیبیت

مطابق است با دسامبر -‏ ژانویه

سال دینی دهمین ماه

سال عُرفی چهارمین ماه

آیات مربوط اس ۲:‏۱۶

اسم ماه شَباط

مطابق است با ژانویه -‏ فوریه

سال دینی یازدهمین ماه

سال عُرفی پنجمین ماه

آیات مربوط زکر ۱:‏۷

اسم ماه آذار

مطابق است با فوریه -‏ مارس

سال دینی دوازدهمین ماه

سال عُرفی ششمین ماه

آیات مربوط اس ۳:‏۷

اسم ماه وآذار

مطابق است با (‏ماه کبیسه)‏

سال دینی سیزدهمین ماه