استفاده از صنعت بدیع مقایسه
به حتم موافقید که عیسی بزرگ‌ترین معلّم بر زمین بود. شاید کوشیده‌اید از برخی روش‌های تعلیم او مانند استفاده از سؤال و مَثَل الگو گیرید. آیا توجه کرده‌اید که عیسی در تعلیم از صنعت بدیع مقایسه نیز استفاده می‌کرد؟
خیلی از انسان‌ها در گفتگوی روزمره از صنعت بدیع مقایسه استفاده می‌کنند. شاید شما نیز بدون آن که متوجه باشید از این روش استفاده کرده‌اید! شاید بگویید: «صاحب مغازه گفت که همهٔ میوه‌ها رسیده، ولی هنوز کالند.» یا بگویید: «این دختر در بچگی خیلی خجالتی بود، اما حال خیلی معاشرتی شده.»
در چنین مواقعی، اول واقعیت یا عقیده‌ای را بیان کنید. سپس نکتهٔ مقایسه را با استفاده از حروف ربط مانند اما، بلکه، در عوض یا ولی مطرح سازید. راه دیگر این است که پس از بیان موضوعی، آن را با مطرح کردن اطلاعی مشخص‌تر یا برجسته کردن آن مقایسه نمایید. چنین گفتاری طبیعی است و به دیگران کمک می‌کند سخنتان را راحت‌تر درک کنند.
حتی اگر استفاده از صنعت بدیع مقایسه در برخی از زبان‌ها یا فرهنگ‌ها رواج نداشته باشد، باید به ارزش آن پی ببریم. چرا؟ زیرا در کلام خدا از این صنعت به فور استفاده شده است. عیسی مرتباً از صنعت بدیع مقایسه استفاده کرد. برای مثال گفت: «هیچ‌کس چراغ را نمی‌افروزد تا آن را زیر کاسه‌ای بنهد، بلکه آن را بر چراغدان می‌گذارد.» «گمان مبرید که آمده‌ام تا [تورات] را نسخ کنم؛ . . . بلکه آمده‌ام تا تحققشان بخشم.» «شنیده‌اید که گفته شده، ”زنا مکن.“ امّا من به شما می‌گویم، هر که با شهوت به زنی بنگرد، . . .» «شنیده‌اید که گفته شده است. ‹چشمی به چشمی و دندانی به دندانی› لیکن من به شما می‌گویم، با شریر مقاومت مکنید بلکه هر که بر رخسارهٔ راست تو طپانچه زند، دیگری را نیز به سوی او بگردان.»—مت ۵:۱۵، ۱۷، ۲۷، ۲۸، ۳۸، ۳۹، ترجمهٔ قدیم.
مقایسه‌هایی مشابه در کتاب‌های دیگر کتاب مقدّس نیز یافت می‌شود. این مقایسه‌ها به ما کمک می‌کند تا موضوعی را درک کنیم یا برتری کاری را تأکید کنیم. برای مثال، ای والدین به این موضوع توجه کنید: «ای پدران، فرزندان خود را خشمگین مسازید، بلکه آنها را با تعلیم و تربیت خداوند بزرگ کنید.» (افس ۶:۴) اگر پولُس رسول فقط گفته بود که پدر (یا مادر) باید فرزند خود را با تعالیم خدا تربیت کنند، درست و به جا بود. ولی او با استفاده از مقایسهٔ «به خشم میاورید بلکه ایشان را به تأدیب و نصیحت خداوند تربیت نمایید،» این موضوع را واضح‌تر مطرح کرد.
سپس پولُس در این باب چنین نوشت: «ما را کشتی گرفتن با جسم و خون نیست، بلکه ما . . . علیه فوجهای ارواح شریر در جایهای آسمانی می‌جنگیم.» (افس ۶:۱۲) با این مقایسه درک می‌کنیم که جنگ ما چقدر جدّی است؛ جنگ ما، جنگ با انسان نیست بلکه جنگ با نیروهای ارواح شریر.
از صنعت بدیع مقایسه فایده ببرید
در همین کتاب اِفِسُسیان آیات دیگری نیز می‌یابید که پولُس از صنعت بدیع مقایسه استفاده کرد. تعمّق در مورد این مقایسه‌ها به ما کمک می‌کند به نکتهٔ پولُس و به آنچه باید انجام دهیم پی ببریم.
مطمئناً از بررسی جدول مقایسه‌هایی که از باب‌های ۴ و ۵ اِفِسُسیان گرفته شده است لذّت و فایده خواهید برد. هنگام خواندن هر یک از مقایسه‌ها به وضعیت زندگی خود فکر کنید. از خود صادقانه بپرسید: ‹طرز فکرم در این مورد چیست؟ در این موقعیت یا موقعیتی مشابه چه واکنشی نشان می‌دهم؟ دیگران مرا در کدام قسمت مقایسه قرار می‌دهند؟› اگر یکی از این مقایسه‌ها ضعفی را در شما آشکار ساخت، سعی کنید که به توصیهٔ آن عمل کنید و از آن فایده ببرید.
شما به حتم می‌توانید از این جدول در پرستش خانوادگی استفاده کنید. اول اعضای خانواده‌تان می‌توانند مقایسه‌ها را بخوانند. سپس یکی از اعضا می‌تواند قسمت اول مقایسه را بیان کند و به دیگران اجازه دهد تا قسمت دوم مقایسه را به یاد آورند. بدین شکل می‌توانید خانوادگی گفتگویی خوشایند در به‌کارگیری بهتر قسمتِ دوم مقایسه داشته باشید. بررسی مقایسه‌ها بدین شکل، پیر و جوان را برمی‌انگیزاند تا در خانه و خارج از خانه رفتاری مسیحی داشته باشد.
هر چه بیشتر به ارزش صنعت بدیع مقایسه پی ببرید، تشخیص آن در کتاب مقدّس برایتان راحت‌تر می‌شود و ممکن است بتوانید در خدمت موعظه از آن استفاده کنید. برای مثال، در خدمت موعظه به کسی بگویید: «بسیاری می‌گویند که هر انسانی روح فناناپذیر دارد، ولی توجه کنید که کلام خدا در اینجا چه نوشته است.» یا حین تعلیم کتاب مقدّس از شاگرد بپرسید: «در این منطقه، بسیاری از مردم اعتقاد دارند که عیسی همان خداست؛ اما کتاب مقدّس در این مورد چه می‌گوید؟ و عقیدهٔ شما در این مورد چیست؟»
در کتاب مقدّس مقایسه‌های آموزندهٔ فراوانی وجود دارد که به ما کمک می‌کند در راه خدا گام برداریم. همچنین می‌توانیم از مقایسه برای سوق دادن دیگران به سمت حقایق کتاب مقدّس استفاده کنیم.
[تصویر در صفحهٔ ۳]
[جدول در صفحهٔ ۴، ۵]
برخی از صنایع بدیع مقایسه در باب‌های ۴ و ۵ کتاب اِفِسُسیان
از این جدول در پرستش خانوادگی استفاده کنید!
«دیگر [نباید] . . . باد تعالیمِ گوناگون و مکر و حیلهٔ آدمیان در نقشه‌هایی که برای گمراهی می‌کشند، ما را به این‌سو و آن‌سو براند.»—۴:۱۴.
«بلکه [باید] با بیان محبت‌آمیز حقیقت، از هرحیث تا به حدّ او که سر است، یعنی مسیح، رشد» کنیم.—۴:۱۵.
«عقل [ملت‌ها] تاریک شده است، . . . که نتیجهٔ سختدلی‌شان است.» —۴:۱۸، ۱۹.
«امّا شما مسیح را بدین‌گونه نیاموختید، چه بی‌گمان دربارهٔ او شنیدید و . . . تعلیم یافتید.»—۴:۲۰، ۲۱.
«انسان کهنه را که بر اثر شهوات فریبنده فاسد می‌شود، از تن به در کنید.»—۴:۲۲. اورش.
«از آن روی که [در ذهن]، نو شوید و انسان جدید را در بر کنید.» —۴:۲۳، ۲۴. اورش.
«دزد دیگر دزدی نکند.»—۴:۲۸.
«بلکه به کار مشغول شود، و با دستهای خود کاری سودمند انجام دهد.»—۴:۲۸.
«دهانتان به هیچ سخن بد گشوده نشود.»—۴:۲۹.
«بلکه گفتارتان به تمامی برای بنای دیگران به کار آید.»—۴:۲۹.
«هر نوع تلخی، خشم، غضب، درشت‌خویی، ناسزاگویی و نفرت را از خود دور کنید.»—۴:۳۱، تفس.
«در عوض نسبت به هم مهربان و دلسوز باشید و یکدیگر را ببخشید.»—۴:۳۲، تفس.
«زنا و هر ناپاکی و طمع در میان شما هرگز مذکور هم نشود.»—۵:۳، ت‌ق.
«بلکه شکرگزاری.»—۵:۴، ت‌ق.
«شما زمانی تاریکی بودید.»—۵:۸.
«امّا اکنون در خداوندْ نور هستید.»—۵:۸.
«در اَعمال بی‌ثمر ظلمت شریک مباشید.»—۵:۱۱، ت‌ق.
«بلکه آنها را مذمّت کنید.» —۵:۱۱، ت‌ق.
«بسیار مراقب باشید که چگونه رفتار می‌کنید، رفتاری نه چون نادانان.»—۵:۱۵.
«بلکه چون دانایان. فرصتها را غنیمت شمارید، زیرا روزهای بدی است.» —۵:۱۵، ۱۶.
«پس نادان نباشید.»—۵:۱۷.
«بلکه دریابید که خواست خداوند چیست.»—۵:۱۷.
«مست شراب مشوید، که شما را به هرزگی می‌کشاند.»—۵:۱۸.
«بلکه از روح پر شوید.»—۵:۱۸.
«و [مسیح] کلیسایی درخشان را نزد خود حاضر سازد که هیچ لک و چین و نقصی دیگر نداشته» باشد.—۵:۲۷.
«بلکه مقدّس و بی‌عیب باشد.»—۵:۲۷.
«هرگز کسی از بدن خود نفرت ندارد.»—۵:۲۹.
«بلکه به آن خوراک می‌دهد و از آن نگاهداری می‌کند، همچنانکه مسیح نیز از کلیسا مراقبت می‌نماید.» —۵:۲۹.
[تصویر]
[تصویر]
[تصویر]
[تصویر]
[تصویر]
[تصویر]
[تصویر]
[تصویر]
[تصویر]
[تصویر]
[تصویر]
[تصویر]
[تصویر]
[تصویر]
[تصویر در صفحهٔ ۶]
آیا قسمت دوم مقایسه را به خاطر دارید؟