چه آیندهای برای فرزندانتان آرزو دارید؟
آیا فرزندانتان را میراثی پرارزش میدانید؟ ( مزمور ۱۲۷:۳) یا با این تصور که هیچ تضمینی برای موفقیت آنها در آینده وجود ندارد، خرج بار آوردن آنان را فشار مالی اضافه به حساب میآورید؟ بدیهی است که بزرگ کردن فرزندان تا وقتیکه آنها بتوانند گلیمشان را از آب بیرون بکشند، نفع مالی به همراه ندارد هیچ، مستلزم مخارج زیادی نیز میباشد. بنابراین، درست همانطور که رسیدگی به ارثی پرارزش مستلزم برنامهریزیی خوب است، موفقیت پدر و مادر نیز به برنامهریزی خوب و مرتب آنان بستگی دارد.
آروزی همهٔ والدین باتوجه این است که فرزندانشان شروعی خوب در زندگی داشته باشند. هرچند ممکن است در این دنیا وقایع ناخوشایند و حتی بسیار غمانگیزی پیش بیاید، اما والدین میتوانند تا حد زیادی از فرزندان خود محافظت کنند. میخواهیم در اینجا مورد وِرنِر و اِوا را که در مقالهٔ قبل از آنان یاد شد، بررسی کنیم.a
والدینی که به فرزندان خود توجهی واقعی نشان میدهند
وِرنِر میگوید، والدینش به جای آنکه دست روی دست بگذارند، بسیار کنجکاو بودند که بدانند در مدرسه دقیقاً چه میگذرد. «من از پیشنهاداتی که پدر و مادرم به من دادند خیلی متشکرم، و خوب میدیدم که چطور به من توجه دارند و از من حمایت میکنند. آنها والدین خیلی قاطعی بودند، ولی از طرفی میدانستم که دوستیشان، دوستی واقعی است.» فرانسیسکو و اینِز، پدر و مادر اِوا، وقتی دیدند درس و مشقهای دخترشان باعث افسردگی و بیخوابی او شده است، وقت زیادی را برای دخترشان صرف کردند و کمکش کردند تا تعادل روانی و روحانی خود را باز یابد.
چگونه فرانسیسکو و اینِز از فرزندانشان محفاظت کردند و آنان را برای سنین بزرگسالی آماده ساختند؟ این والدین بامحبت، فرزندانشان را از همان خردسالی وارد کارهای روزانهٔ خویش کردند. آنان به جای آنکه تنها به معاشرت با دوستان بزرگسال خود بپردازند، همهجا فرزندانشان را هم با خودشان میبردند. در این میان از روی محبتی که به پسر و دختر خود داشتند به آنان راهنمائیهای لازم را هم میدادند. اینِز میگوید: «ما به آنان یاد دادیم که به کارهای خانه رسیدگی کنند، مقتصد باشند، و از لباسهای خود مراقبت کنند. همینطور به آنها کمک کردیم تا شغلی برای آینده خود انتخاب کنند و تعادلی میان مسئولیتها و امور روحانیشان بدست آورند.»
چقدر مهم است که فرزندانتان را خوب بشناسید و به آنها راهنمائیهای لازم را بدهید! سه مورد مهم را چنین میتوان برشمرد: ( ۱) به فرزندان خود کمک کنید تا شغلی مناسب برای آیندهٔ خود برگزینند؛ ( ۲) آنان را برای مقابله با فشارهای عاطفیی که در مدرسه و محیط کار با آن روبرو میشوند آماده کنید؛ ( ۳) به آنها نشان دهید که چگونه میتوانند نیازهای روحانی خود را برآورده سازند.
به آنها در انتخاب شغلی مناسب کمک کنید
شغلی که فرزندتان انتخاب میکند هم بر وضع مالی او تأثیر خواهد داشت و هم وقت زیادی از وی خواهد گرفت، از این رو، هنگام تربیت فرزندتان باید علائق و استعدادهای او را نیز مد نظر قرار دهید. از آنجایی که هیچ فرد باوجدانی نمیخواهد سربار دیگران باشد، والدین باید با جدیت تمام فرزند خود را آماده کنند تا در آینده بتواند خود و خانوادهٔ خویش را تأمین کند. آیا پسر و یا دختر شما برای آنکه از زندگی متوسط و در عین حال مرفهی برخوردار باشد، نیاز به یادگیری حرفهای دارد؟ شما والدینِ باتوجه باید به طور مستمر کوشش کنید تا به فرزندتان خصوصیاتی از قبیل، وظیفهشناسی، رغبت به آموختن، و با دیگران کنار آمدن را بیاموزید.
به مورد نیکول توجه کنید. وی چنین تعریف میکند: «پدر و مادرم مرا با خودشان سر کار نظافت میبردند. آنها به من پیشنهاد کردند که با پولی که بدست میآورم میتوانم درصدی از مخارج خانه را بپردازم، و باقی آن را برای پولتوجیبی و یا پسانداز خودم نگهدارم. این کار آنها، حس مسئولیت را در من بوجود آورد که بعدها در زندگی خیلی به دردم خورد.»
البته کلام خدا، کتاب مقدس، برای هیچکس تعیین نمیکند که چه شغلی باید انتخاب کند. اما، راهنمائیهای معقولانهای ارائه میدهد. برای نمونه، پولس رسول چنین نوشت: «اگر کسی خواهد کار نکند خوراک هم نخورد.» سپس در دنبالهٔ این رساله به مسیحیان تَسالونیکی چنین اضافه کرد: «شنیدیم که بعضی در میان شما بینظم رفتار میکنند که کاری نمیکنند بلکه فضول هستند. امّا چنین اشخاصرا در خداوند ما عیسی مسیح حکم و نصیحت میکنیم که بآرامی کار کرده نان خود را بخورند.»—۲تسالونیکیان ۳:۱۰-۱۲.
با این حال، در زندگی غیر از کار و کسب و پول درآوردن چیزهای دیگری نیز وجود دارد. در اشخاص بسیار جاهطلب عموماً حالت نارضایتی بروز میکند، و عاقبت نیز به این نتیجه میرسند که کارهایشان «در پی باد زحمت کشیدن است.» ( جامعه ۱:۱۴) چقدر بهتر است که والدین به جای آنکه فرزندانشان را به کسب مقام و یا دارایی ترغیب کنند، بدیشان کمک کنند تا حکمتی را که در کلام الهامشده یوحنای رسول نهفته است، دریابند: «دنیا را و آنچه در دنیاست دوست مدارید زیرا اگر کسی دنیا را دوست دارد محبّت پدر در وی نیست. زیرا که آنچه در دنیاست از شهوت جسم و خواهش چشم و غرور زندهگانی از پدر نیست بلکه از جهان است. و دنیا و شهوات آن در گذر است لکن کسیکه به ارادهٔ خدا عمل میکند تا بأبد باقی میماند.»—۱یوحنا ۲:۱۵-۱۷.
چگونه میتوانید نیازهای عاطفی آنان را برآورده سازید؟
شما والدین، میتوانید مانند مربیان دومیدانی عمل کنید. آنها نه تنها به ورزشکارانشان در بدست آوردن توانایی جسمانی بیشتر برای سریعتر دویدن یا بالاتر پریدن کمک میکنند، بلکه در فائق آمدن بر افکارمنفیشان، تا از این طریق روحیهٔ آنان تقویت شود. حال، شما والدین چگونه میتوانید مشوق فرزندان خود باشید، آنان را بنا کنید، و در آنها انگیزه بوجود آورید؟
به مورد پسر بچهای ۱۳ ساله به نام رُژِریو توجه کنید. وی غیر از بحرانهای درونی ناشی از تغییرات بدنی سنین بلوغ، از فشار روحی دیگری نیز رنج میبرد که از تفرقه میان پدر و مادرش، و عدم توجه کافی آنها به وی بوجود آمده بود. برای چنین جوانانی چه میتوان کرد؟ هرچند برای شما والدین غیرعملی است که فرزندانتان را از همهٔ نگرانیها و اثرات نامطلوب حفظ کنید، ولی نباید نقش خود را فراموش کنید. بیآنکه زیاده از حد مراقب فرزندانتان باشید، در تأدیب آنان از درِ خرد و تدبیر وارد شوید، و هرگز فراموش نکنید که هر یک از فرزندان شما برای خود شخصیتی منحصربفرد است. با ابراز مهر و محبت، میتوانید براحتی در فرزندان جوانتان احساس امنیت بوجود آورید. این کار در جریان رشد آنان از بروز عدم اعتمادبنفس و عزتنفس جلوگیری میکند.
قطع نظر از توفیق والدین شما در برآورده ساختن نیازهای عاطفیتان، سه چیز است که میتواند از شما والدینی مددکار بسازد: ( ۱) آنقدر غرق مشکلات خود نشوید که از مشکلات به ظاهر کوچک فرزندتان غافل شوید؛ ( ۲) سعی کنید هر روز با آنان گفتگوهایی دوستانه و مفید داشته باشید؛ ( ۳) در خانهٔ خویش، در نحوهٔ رفع مشکلات و روابط انسانی، افکاری مثبت را ترویج دهید.
بیرژید، با یادی از دوران نوجوانی خود، میگوید: «باید به خودم میقبولاندم که نمیشود مردم را آنطور که من میخواهم عوض کرد. منطق مادرم این بود که اگر خصوصیتی در دیگران است که مرا آزار میدهد، حداقل سعی کنم خودم آن خصوصیت را بروز ندهم. مادرم به من میگفت که بهترین موقع برای تغییر دادن خودم همان سنین جوانی است.»
با این حال، حتی داشتن شغل و تعادل عاطفی نیز تمام نیازهای فرزندان شما را برآورده نخواهد ساخت. باید از خود سؤال کنید: ‹آیا پدر یا مادر بودن را مسئولیتی خداداد میدانم؟› اگر چنین میدانید، باید نیازهای روحانی فرزندانتان را نیز برآورده سازید.
راههای برآورده ساختن نیازهای روحانی آنان
عیسی مسیح در موعظهٔ سرکوه، گفت: «خوشا به حال کسانی که از فقر روحی خود آگاهند زیرا، پادشاهی آسمانی از آن ایشان است.» ( متی ۵:۳ انجیل شریف) چگونه میتوان نیازهای روحانی را برآورده ساخت؟ فرزندانی که والدینشان سرمشقی خوب از ایمانی راسخ به یَهُوَه خدا هستند، نفع بسیاری میبرند. پولس رسول نوشت: «بدون ایمان محال است که انسان خدا را خوشنود سازد، زیرا هر کس به سوی خدا میآید باید ایمان داشته باشد که او هست و به جویندگان خود پاداش میدهد.» ( عبرانیان ۱۱:۶ ا ش) برای آنکه ایمان ما جهت و هدف واقعی پیدا کند، دعا لازم دارد. ( رومیان ۱۲:۱۲) اگر از فقر روحانی خود آگاهید، میتوانید از خدا راهنمائی بجوئید، درست مانند پدر شَمشُون، که بعدها همین پسرش یکی از داوران اسرائیل شد. ( داوران ۱۳:۸) البته، فقط دعا هم کافی نیست، باید برای طلب کمک همچنین به کلام الهامی خدا، کتاب مقدس، مراجعه کنید.—۲تیموتاؤس ۳:۱۶، ۱۷.b
هرچند رساندن راهنمائیهای عاقلانه، حمایت از لحاظ عاطفی، و کمکهای روحانی مستلزم تلاش و زحمت بسیار میباشد، ولی تربیت فرزندان میتواند با خود اجر و پاداش عظیمی به همراه داشته باشد. در برزیل پدری که دو فرزند دارد، میگوید: «حتی تصور نبودن فرزندانم برایم غیرممکن است. چیزهای خوب زیادی است که میتوانیم با هم از آنها لذت ببریم.» مادر آنان در توضیح رفتار پسندیدهٔ فرزندان میگوید: «ما همیشه با هم هستیم و سعی میکنیم کارها را همراه با جشن و شادی انجام دهیم. و از همه مهمتر اینکه، ما همیشه برای فرزندانمان دعا میکنیم.»
پریسیلا فراموش نمیکند که هر وقت با مشکلی برخورد میکرد والدینش چه شکیبایی و محبتی از خود نشان میدادند. او میگوید: «آنها دوستان واقعی من بودند و در هر موضوعی کمکم میکردند. وقتی بچه بودم، با من درست مثل ‹میراثی از طرف یَهُوَه› رفتار میکردند.» ( مزمور ۱۲۷:۳) مانند بسیاری از پدر و مادرها، شما نیز میتوانید زمانی را مقرر کنید و همراه با فرزندانتان به خواندن کتاب مقدس و نشریات مسیحی بپردازید. بررسی گزارشات و اصول کتاب مقدس در جوی مثبت، به فرزندانتان در بوجود آوردن احساس اطمینان و بدست آوردن امیدی برای آینده کمک شایانی میکند.
زمانی که همهٔ فرزندان در امنیت بسر خواهند برد
هرچند که از نگاه اکثر جوانان، آینده تیره و تاریک به نظر میرسد، ولی کلام خدا تضمین میکند که زمین بزودی به خانهای مطمئن برای بشر مبدل خواهد شد. آیا میتوانید تصور کنید که در دنیای جدیدی که خدا وعده داده است، والدین دیگر هرگز نگران امنیت فرزندانشان نخواهند بود؟ ( ۲پطرس ۳:۱۳) سعی کنید تحقق باشکوه این نبوت را در مقابل چشمانتان مجسم کنید: «گرگ با بره سکونت خواهد داشت و پلنگ با بزغاله خواهد خوابید و گوساله و شیر و پرواری با هم. و طفل کوچک آنها را خواهد راند.» ( اشعیا ۱۱:۶) البته، همین حالا نیز امنیت روحانیی که شرح آن در این کلام آمده است، به شکل مجازی در میان کسانی که یَهُوَه را خدمت میکنند، به تحقق پیوسته است. شما در میان ایشان، محبت و حمایت یَهُوَه را با تمام وجود حس خواهید کرد. هنگامی که شما والدین، محبت خود را به خدا ابراز بدارید، مطمئن باشید که او نیز موقعیت شما را درک کرده، به کمک شما خواهد شتافت تا بتوانید نگرانیها و گرفتاریها را برطرف کنید. کلام خدا را مطالعه کنید و تمام امید خود را به ملکوت وی ببندید.
برای فرزندانتان سرمشق خوبی باشید و آنان را در مسیر زندگی ابدی قرار دهید. چنانچه به یَهُوَه خدا پناه ببرید، آینده شما و فرزندانتان نیکوتر از هرآنچه انتظارش را داشتهاید خواهد بود. شما نیز میتوانید با مزمورنویس در بیان توکلش به خدا همآوا شده، بسرائید: «در خداوند تمتّع ببر. پس مسئلت دل ترا بتو خواهد داد.»—مزمور ۳۷:۴.
[پاورقیها]
a در این مقاله از نامهای مستعار استفاده شده است.
b فصلهای ۵ تا ۷ کتاب راز سعادت خانوادگی چاپ انجمن برج دیدهبانی ملاحظه شود.