ما در دورانی سخت زندگی می‌کنیم که نگرانی‌ها ما را احاطه کرده است.‏ (‏۲تیموتائوس ۳:‏۱‏)‏ بسیاری امروزه با بحران اقتصادی،‏ ازهم‌پاشیدگی خانواده،‏ جنگ،‏ شیوع بیماری‌های مهلک و فجایع طبیعی یا غیرطبیعی روبرویند.‏ برخی نیز گریبانگیر نگرانی‌های شخصی هستند و از خود می‌پرسند:‏ «آیا غدهٔ روی بدن من،‏ سرطانی است؟‏» یا «نوه‌هایم در چه محیطی بزرگ خواهند شد؟‏»‏

البته،‏ نگرانی همیشه بد نیست.‏ برای مثال،‏ طبیعی است که قبل از امتحان،‏ اجرای نمایش یا مصاحبهٔ کاری اضطراب داشته باشیم.‏ به علاوه،‏ ترس سالم از خطر ،‏ ما را از صدمات در امان نگه می‌دارد.‏ ولی نگرانی شدید یا دائم مخرّب است.‏ اخیراً تحقیقاتی روی زندگی بیش از ۶۸٬۰۰۰ نفر انجام گرفته و آشکار شده است که حتی کمی نگرانی،‏ خطر مرگ زودرس را افزایش می‌دهد.‏ بنابراین منطقی بود که عیسی پرسید:‏ «کدام یک از شما می‌تواند با نگرانی حتی لحظه‌ای به عمر خود بیفزاید؟‏» او همچنین توصیه کرد:‏ «دیگر نگران .‏ .‏ .‏ مباشید.‏» (‏مَتّی ۶:‏۲۵،‏ ۲۷‏)‏ ولی چگونه می‌توان نگران نبود؟‏

با خردمندی و دوراندیشی،‏ تقویت ایمان به خدا و داشتن امیدی مستحکم به آینده می‌توان با نگرانی‌ها مقابله کرد.‏ حتی اگر با موقعیتی حاد روبرو نباشیم،‏ ممکن است که وضعیتمان تغییر کند.‏ حال ببینیم که پل،‏ ژانت و آلُنا چگونه با نگرانی‌های خود مقابله کردند.‏

پل که مردی متأهل و دارای دو فرزند است،‏ می‌گوید:‏ «به دلیل تورم غیرقابل کنترل در کشورمان،‏ مواد غذایی بسیار گران و کمیاب شد.‏ ما برای خرید مواد غذایی ساعت‌ها در صف می‌ایستادیم،‏ ولی اغلب قبل از آن که نوبتمان شود تمام می‌شد.‏ مردم از گرسنگی پوست و استخوان شدند و گاهی در خیابان‌ها از حال می‌رفتند.‏ نرخ کالاهای ضروری به میلیون‌ها یا حتی میلیاردها برابر رسید.‏ سرانجام،‏ واحد پول ما کاملاً بی‌ارزش شد.‏ من حساب بانکی،‏ بیمه و سابقهٔ بازنشستگی‌ام را از دست دادم.‏»‏

پل می‌دانست که برای نجات خود و خانواده‌اش لازم است که خردمند و دوراندیش باشد.‏ (‏امثال ۳:‏۲۱‏)‏ او شرح می‌دهد:‏ «من پیمانکار برق بودم،‏ ولی هر کاری که موجود بود انجام می‌دادم،‏ حتی با دستمزد کمتر از معمول.‏ بعضی به جای دستمزد به من مواد غذایی یا لوازم خانگی می‌دادند.‏ اگر به جای دستمزد به من چهار قالب صابون می‌دادند،‏ دوتای آن را استفاده می‌کردم و دوتای آن را می‌فروختم.‏ یک بار،‏ چهل تا جوجه گرفتم.‏ وقتی آن‌ها بزرگ شدند،‏ فروختم و سیصد تای دیگر خریدم.‏ بعدها،‏ پنجاه تا جوجه را با دو کیسه آرد ذرت پنجاه کیلویی مبادله کردم.‏ با آن دو کیسه آرد هم خانوادهٔ خود و هم چند خانوادهٔ دیگر را برای مدتی طولانی سیر نگه داشتم.‏»‏

پل همچنین می‌دانست عاقلانه‌ترین کار این است که به خدا توکّل کند.‏ عیسی در رابطه با ضروریات زندگی گفت:‏ «دیگر غرق در نگرانی مشوید؛‏ زیرا .‏ .‏ .‏ پدر آسمانی شما می‌داند که شما به این چیزها نیاز دارید.‏» (‏لوقا ۱۲:‏۲۹-‏۳۱‏)‏ بلی،‏ وقتی ما به فرامین خدا عمل می‌کنیم،‏ او به ما کمک می‌کند.‏

متأسفانه،‏ اکثر مردم دنیا فریب شیطان،‏ دشمن خدا را خورده و مادیات را محور اصلی زندگی‌شان ساخته‌اند.‏ مردم اغلب نگران ضروریاتی هستند که حقیقتاً به آن نیاز ندارند و تمام نیروی خود را برای به دست آوردن آن‌ها صرف می‌کنند.‏ بسیاری با رفتن زیر بار قرض این درس تلخ را می‌آموزند:‏ «بدهکار بندهٔ طلبکار است.‏»—‏امثال ۲۲:‏۷‏.‏

برخی از مردم تصمیماتی می‌گیرند که برایشان بسیار گران تمام می‌شود.‏ پل بیان می‌کند:‏ «بسیاری از همسایه‌ها،‏ خانواده و دوستانشان را ترک نمودند و برای بهتر کردن وضعیت زندگی‌شان به کشورهای دیگر مهاجرت کردند.‏ برخی حتی بدون مدارک لازم از کشور خارج شدند و قادر نبودند کاری پیدا کنند.‏ آنان اغلب مجبور بودند خود را از پلیس پنهان کنند و در خیابان‌ها بخوابند.‏ آنان برای دریافت کمک،‏ به خدا روی نیاوردند.‏ ولی ما خانوادگی تصمیم گرفتیم که برای حل مشکلاتِ اقتصادی به خدا روی آوریم.‏»‏

عمل به توصیهٔ عیسی

پل در ادامه می‌گوید:‏ «عیسی گفت:‏ ‹هرگز نگران فردا مباشید؛‏ زیرا فردا مشکلات خود را خواهد داشت.‏ مشکلات هر روز برای آن روز کافی است.‏› پس هر روز دعا می‌کردم که ای خدا،‏ ‹نان روزانهٔ ما را امروز به ما عطا کن› تا زنده بمانیم.‏ و مطابق وعدهٔ عیسی،‏ خدا روزی ما را می‌رساند.‏ البته همیشه غذای دلخواه‌مان را دریافت نمی‌کردیم.‏ برای مثال،‏ یک بار برای خرید مواد غذایی در صف ایستادم.‏ وقتی جلوی صف رسیدم،‏ دیدم که ماست می‌فروشند.‏ هرچند از ماست خوشم نمی‌آید،‏ آن هم نوعی غذاست.‏ پس آن شب ماست خوردیم.‏ خدا را شکر می‌کنم که طی تمام این مدت خانواده‌ام هرگز گرسنه به خواب نرفتند.‏»‏a

‏«البته وضعیت اقتصادی ما الآن بهتر شده.‏ ولی از این تجربه آموختیم که اعتماد به خدا بهترین پادزهر نگرانی است.‏ تا وقتی که از یَهُوَهb خدای متعال اطاعت کنیم،‏ او به ما کمک می‌کند.‏ ما به حقیقت مزمور ۳۴:‏۸ پی برده‌ایم که در آن آمده است:‏ ‹بچشید و ببینید که خداوند نیکوست؛‏ خوشا به حال آن که در او پناه گیرد.‏› به این دلیل،‏ دیگر از رویارویی با مشکلات اقتصادی هراسی نداریم.‏

‏«الآن به‌روشنی می‌دانیم که انسان‌ها برای زنده ماندن نه به کار نیاز دارند و نه به پول،‏ بلکه به غذا.‏ ما مشتاقانه در انتظار تحقق وعدهٔ خدا هستیم که چنین در کلامش آمده است:‏ ‹غله در سراسر زمین فراوان› خواهد بود.‏ تا آن زمان،‏ ‹اگر خوراک،‏ پوشاک و سقفی بالای سرمان داریم،‏ به آن‌ها قانع خواهیم بود.‏› همچنین از این کلام خدا قوّت قلب می‌گیریم:‏ ‹شیوهٔ زندگی شما بَری از پول‌دوستی باشد و به آنچه دارید،‏ قانع باشید؛‏ زیرا خدا گفته است:‏ «من هرگز تو را ترک نخواهم کرد و هرگز تو را تنها نخواهم گذاشت.‏» بنابراین،‏ می‌توانیم با اطمینان بگوییم:‏ «یَهُوَه یاور من است؛‏ پس نخواهم ترسید.‏ انسان به من چه می‌تواند بکند؟‏»›»‏c

برای عمل کردن به فرامین خدا به ایمان قوی نیاز است.‏ (‏پیدایش ۶:‏۹‏)‏ چه اکنون درگیر مشکلات جدّی اقتصادی باشیم و چه در آینده،‏ می‌توانیم از ایمان،‏ خردمندی و دوراندیشی پل درس‌هایی مهم بگیریم.‏

ولی اگر نگرانی ما در رابطه با مشکلات خانوادگی باشد چطور؟‏

ژانت می‌گوید:‏ «مدتی از مرگ پدرم نگذشته بود که شوهرم گفت با زنی دیگر رابطه دارد.‏ پس از آن،‏ بدون خداحافظی چمدانش را بست و مرا با دو فرزند ترک کرد.‏» ژانت با آن که شغلی یافت،‏ درآمدش آنقدر نبود که خانه‌اش را نگه دارد.‏ به علاوه،‏ او با مشکلات دیگر نیز روبرو بود.‏ ژانت بیان می‌کند:‏ «نگرانی از این که مسئولیت‌های جدیدم را باید به‌تنهایی انجام دهم،‏ کمرشکن بود.‏ چون نمی‌توانستم مانند والدین دیگر نیازهای فرزندانم را فراهم سازم،‏ احساس می‌کردم در حق آنان کوتاهی می‌کنم.‏ حتی الآن هم نگرانم که دیگران چه دیدی به من و فرزندانم دارند.‏ آیا دیگران فکر می‌کنند که من در حفظ زندگی زناشویی‌ام کوتاهی کرده بودم؟‏»‏

دعا به ژانت کمک می‌کند تا بر احساساتش تسلّط داشته باشد و به خدا نزدیک‌تر شود.‏ او می‌گوید:‏ «شب‌ها وقتی همه جا آرام است،‏ نگرانی‌ها بر من هجوم می‌آورند.‏ ولی دعا و خواندن کتاب مقدّس به من کمک می‌کند تا بخوابم.‏ آیات مورد علاقهٔ من فیلیپیان ۴:‏۶،‏ ۷ است که می‌گوید:‏‹نگران هیچ چیز مباشید،‏ بلکه در هر موردی،‏ درخواست‌های خود را با دعا و التماس،‏ همراه با شکرگزاری،‏ به پیشگاه خدا بیاورید،‏ آنگاه آرامش خدا که فراتر از درک بشر است،‏ از طریق مسیحْ عیسی از دل و قوای ذهنی شما محافظت خواهد کرد.‏› بلی،‏ بارها شب را با دعا به صبح رسانده‌ام و آرامش یَهُوَه مرا تسلّی داده است.‏»‏

سخنان دلگرم‌کنندهٔ عیسی در رابطه با دعا به ما کمک می‌کند تا با انواع نگرانی‌ها مقابله کنیم.‏ او گفت:‏ «پدر آسمانی شما حتی پیش از آن که از او بخواهید،‏ از نیازهایتان آگاه است.‏» (‏مَتّی ۶:‏۸‏)‏ البته لازم است که درخواست‌هایمان را در دعا به او بگوییم؛‏ زیرا دعا طریق اصلی برای «نزدیک» شدن به خداست.‏ بدین شکل،‏ خدا نیز به ما «نزدیک خواهد شد.‏»—‏یعقوب ۴:‏۸‏.‏

دعا فقط احساس نگرانی را از دلمان دور نمی‌سازد،‏ بلکه یَهُوَه شنوندهٔ دعا،‏ دعایی را که از روی ایمان باشد،‏ مستجاب می‌سازد.‏ (‏مزمور ۶۵:‏۲‏)‏ از این رو،‏ عیسی به پیروانش تعلیم داد تا «همیشه دعا کنند و هرگز از تلاش دست نکشند.‏» (‏لوقا ۱۸:‏۱‏)‏ ما باید همواره از خدا طلب کمک و راهنمایی کنیم و اطمینان داشته باشیم،‏ ما را به دلیل ایمانمان برکت می‌دهد.‏ هرگز نباید به رغبت یا قدرت خدا در مستجاب ساختن دعایمان شک کنیم.‏ اگر «پیوسته دعا» کنیم،‏ نشان می‌دهیم که حقیقتاً ایمان داریم.‏—‏۱تِسالونیکیان ۵:‏۱۷‏.‏

داشتن ایمان به چه مفهوم است؟‏

ایمان شامل این می‌شود که با شخصیت خدا آشنا شویم.‏ (‏یوحنا ۱۷:‏۳‏)‏ ما نخست با خواندن و تعمّق در کتاب مقدّس با شخصیت خدا آشنا می‌شویم.‏ در آنجا یاد می‌گیریم که خدا از ما دور نیست و مشتاق کمک به ماست.‏ با این حال،‏ ایمان حقیقی نه فقط شامل شناخت دربارهٔ خدا بلکه شامل ایجاد رابطه‌ای صمیمی با او نیز می‌شود.‏ واضح است که ایجاد چنین دوستی‌ای یکشبه امکان‌پذیر نیست.‏ وقتی شناختمان از خدا بیشتر می‌شود،‏ خواست او را انجام می‌دهیم و دست یاری‌اش را در زندگی می‌بینیم،‏ ایمانمان به مرور زمان بیشتر می‌شود.‏ (‏۲قُرِنتیان ۱۰:‏۱۵؛‏ یوحنا ۸:‏۲۹‏)‏ چنین ایمانی به ژانت کمک کرده است تا با نگرانی‌های زندگی مقابله نماید.‏

ژانت ابراز می‌کند:‏ «آنچه ایمانم را به خدا قوی کرده،‏ این است که دست یاری او را در تمام زندگی‌ام حس می‌کنم.‏ بارها با بی‌عدالتی‌هایی روبرو شدیم که به نظر غیرقابل تحمّل بود.‏ اما با دعای فراوان،‏ یَهُوَه همیشه راهی را برایمان باز کرده که به فکر خودم نمی‌رسید.‏ وقتی در دعا از او تشکر می‌کنم،‏ به یاد می‌آورم که چه کارهای زیادی در حق من انجام داده.‏ او همیشه به‌موقع به داد ما رسیده.‏ به علاوه،‏ در میان هم‌ایمانانم به من دوستان حقیقی داده است.‏ آنان همیشه آمادهٔ کمک می‌باشند و برای فرزندانم الگویی خوب هستند.‏»‏a

‏«اکنون درک می‌کنم که چرا یَهُوَه در مَلاکی ۲:‏۱۶ گفت:‏ ‹من از طلاق نفرت دارم.‏› بزرگ‌ترین خیانت به همسری که خطایی نکرده،‏ طلاق است.‏ از رفتن شوهرم سال‌ها می‌گذرد،‏ ولی باز هم گاهی احساس پوچی می‌کنم.‏ وقتی چنین احساسی سراغم می‌آید،‏ کمک به دیگران دردم را تسکین می‌دهد.‏» ژانت چون خود را مطابق با پند کلام خدا منزوی نمی‌کند،‏ از نگرانی‌های خود می‌کاهد.‏—‏امثال ۱۸:‏۱‏.‏

ژانت می‌گوید:‏ «بزرگ‌ترین تسلّی برایم این است که می‌دانم خدا ‹پدر یتیمان و مدافع بیوه‌زنان› است.‏ او هرگز مرا ترک نمی‌کند،‏ چنان که شوهرم مرا ترک کرد.‏» (‏مزمور ۶۸:‏۵‏)‏ ژانت می‌داند که خدا ما را با سختی‌ها آزمایش نمی‌کند.‏ برعکس،‏ او «به همه با سخاوت» حکمت و «قدرت» بسیار می‌دهد تا با نگرانی‌ها مقابله کنند.‏—‏یعقوب ۱:‏۵،‏ ۱۳؛‏ ۲قُرِنتیان ۴:‏۷‏.‏

ولی اگر جانمان در خطر باشد چطور؟‏

آلُنا می‌گوید:‏ «وقتی صدای آژیر خطر را می‌شنوم،‏ قلبم شروع به تپش می‌کند و سراسیمه به سمت پناهگاه می‌دوم.‏ ولی حتی در آنجا هم احساس نگرانی مرا از پای در می‌آورد.‏ البته وقتی بیرون از پناهگاه هستم،‏ احساسم بدتر است.‏ یک بار که در خیابان راه می‌رفتم،‏ شروع به گریه کردم و از شدّت گریه نمی‌توانستم نفس بکشم.‏ ساعت‌ها طول کشید تا آرام شوم.‏ سپس صدای آژیر خطر دوباره بلند شد.‏»‏

جنگ فقط یکی از خطراتی است که جان انسان‌ها را تهدید می‌کند.‏ برای مثال،‏ وقتی باخبر شوید که شما یا یکی از عزیزانتان با بیماری مهلکی روبروست،‏ ممکن است شوکه شوید.‏ ترس از آینده نیز باعث نگرانی برخی می‌شود.‏ آنان از این نگرانند که فرزندان یا نوه‌هایشان در دنیایی بزرگ شوند که جنگ،‏ جنایت،‏ آلودگی،‏ گرمایش جهانی و بیماری‌های مسری همه جا را فرا گرفته باشد.‏ ما چگونه می‌توانیم با چنین نگرانی‌هایی مقابله کنیم؟‏

انسانِ «عاقل،‏ خطر را می‌بیند و پنهان می‌شود» زیرا از احتمال وقوع اتفاقی ناگوار آگاه است.‏ (‏امثال ۲۷:‏۱۲‏)‏ و همان طور که می‌کوشیم سلامت خود را حفظ کنیم،‏ باید برای حفظ سلامت روحی و روانی نیز تلاش کنیم.‏ سرگرمی‌های خشونت‌آمیز و حتی اخبار با تصاویر هولناک بر نگرانی ما و فرزندانمان می‌افزاید.‏ دوری از تماشای چنین فیلم‌ها و تصاویر به این مفهوم نیست که چشمان خود را بر حقیقت بسته‌ایم.‏ خدا ذهن ما را طوری خلق نکرده است که افکارمان را روی شرارت متمرکز سازیم.‏ در عوض،‏ باید در «هر آنچه حقیقت است،‏ .‏ .‏ .‏ از دید خدا درست است،‏ .‏ .‏ .‏ پاک است،‏ [و] .‏ .‏ .‏ شخص را به محبت کردن برمی‌انگیزد،‏ .‏ .‏ .‏ تعمّق» کنیم.‏ اگر چنین کنیم،‏ «خدای آرامش» دل و ذهن ما را آرام می‌سازد.‏—‏فیلیپیان ۴:‏۸،‏ ۹‏.‏

اهمیت دعا

ایمان حقیقی به ما کمک می‌کند تا با نگرانی‌ها مقابله کنیم.‏ کلام خدا،‏ ما را ترغیب می‌کند تا «همواره آمادهٔ دعا» باشیم.‏ (‏۱پِطرُس ۴:‏۷‏)‏ ما می‌توانیم از خدا تقاضای حکمت و شجاعت کنیم تا با شرایط موجود کنار آییم.‏ همچنین باید اطمینان داشته باشیم که «هر آنچه از او بطلبیم،‏ ما را می‌شنود.‏»—‏۱یوحنا ۵:‏۱۵‏.‏

کتاب مقدّس آشکار می‌سازد که شیطان «حکمران این دنیا» است نه خدا و «تمام دنیا زیر سلطهٔ آن شریر است.‏» (‏یوحنا ۱۲:‏۳۱؛‏ ۱یوحنا ۵:‏۱۹‏)‏ عیسی نیز گفت که چنین دعا کنیم:‏ «ما را از آن شریر رهایی ده.‏» (‏مَتّی ۶:‏۱۳‏)‏ آلُنا می‌گوید:‏ «هر بار که صدای آژیر بلند می‌شود،‏ از یَهُوَه تقاضا می‌کنم که بتوانم بر احساساتم تسلّط داشته باشم.‏ همسر عزیزم نیز به کنارم می‌آید و با من دعا می‌کند.‏ دعا حقیقتاً کمک بزرگی است.‏» درست همان طور که کلام خدا می‌گوید:‏ «خداوند نزدیک است به همهٔ آنان که او را می‌خوانند؛‏ به آنان که او را صادقانه می‌خوانند.‏»—‏مزمور ۱۴۵:‏۱۸‏.‏

امید به آینده

عیسی در موعظهٔ معروف خود به پیروانش تعلیم داد که چنین دعا کنند:‏ «پادشاهی تو بیاید.‏» (‏مَتّی ۶:‏۱۰‏)‏ پادشاهی خدا تمام نگرانی‌های مضر را تا ابد ریشه‌کن خواهد ساخت.‏ خدا از طریق «سَرور صلح» یعنی عیسی،‏ «جنگها را تا کرانهای زمین پایان می‌بخشد.‏» (‏اِشَعْیا ۹:‏۶؛‏ مزمور ۴۶:‏۹‏)‏ خدا «میان ملتهای بسیار داوری خواهد کرد .‏ .‏ .‏ دیگر قومی بر قوم دیگر شمشیر نخواهد کشید،‏ و جنگاوری را دیگر نخواهند آموخت.‏ .‏ .‏ .‏ و کسی هراسانشان نخواهد ساخت.‏» (‏میکاه ۴:‏۳،‏ ۴‏)‏ خانواده‌های شاد «خانه‌ها بنا خواهند کرد،‏ و در آنها ساکن خواهند شد؛‏ تاکستانها غرس خواهند کرد،‏ و از میوهٔ آنها خواهند خورد.‏» (‏اِشَعْیا ۶۵:‏۲۱‏)‏ «هیچ‌یک از ساکنان [زمین] نخواهد گفت که ‹بیمارم!‏›»—‏اِشَعْیا ۳۳:‏۲۴‏.‏

امروزه هر چه احتیاط کنیم،‏ باز هم نمی‌توانیم جلوی حوادث یا اتفاقات غیرمنتظره را بگیریم.‏ (‏جامعه ۹:‏۱۱‏)‏ قرن‌هاست که جنگ،‏ جنایت و بیماری‌ها جان انسان‌های خوب را گرفته است.‏ چه امیدی برای این قربانیان وجود دارد؟‏

میلیون‌ها نفر که تعدادشان را فقط خدا می‌داند،‏ دوباره زنده خواهند شد.‏ اما اکنون در خواب مرگ به سر می‌برند و تا زمانی که رستاخیز یابند،‏ در حافظهٔ خدا باقی خواهند ماند.‏ (‏یوحنا ۵:‏۲۸،‏ ۲۹‏)‏ کلام خدا در رابطه با امید رستاخیز چنین اطمینانی می‌دهد:‏ «این امید برای جان ما همچون لنگری مطمئن و استوار است.‏» (‏عبرانیان ۶:‏۱۹‏)‏ خدا «این امر را با رستاخیز دادن [عیسی] از مردگان،‏ به همهٔ انسان‌ها تضمین کرده است.‏»—‏اعمال ۱۷:‏۳۱‏.‏

تا آن زمان،‏ حتی کسانی که به خواست خدا عمل می‌کنند،‏ با نگرانی‌ها روبرو خواهند شد.‏ پل،‏ ژانت و آلُنا با خردمندی و دوراندیشی،‏ با نزدیک شدن به خدا از طریق دعا و تقویت ایمانشان به وعده‌های کلام خدا توانسته‌اند بر نگرانی‌های خود چیره شوند.‏ «باشد که خدای امیدبخش،‏ با توکّلی که به او دارید،‏ شما را [نیز] از شادی و آرامش کامل پر سازد.‏»—‏رومیان ۱۵:‏۱۳‏.‏