‏«من و همسرم سوفیاa بیش از ۳۹ سال با هم زندگی کرده بودیم که او بعد از یک بیماری طولانی فوت کرد.‏ دوستانم کمک و پشتیبانم بودند،‏ من هم خود را مشغول می‌کردم.‏ اما برای یک سال غم و اندوه عمیقی در دلم احساس می‌کردم.‏ احساساتم دگرگون می‌شد و نمی‌توانستم آن را کنترل کنم.‏ حتی الآن که حدود سه سال از مرگ همسرم می‌گذرد گاه بی‌خبر درد عاطفی شدیدی به سراغم می‌آید.‏»—‏کوستاس.‏

اگر شما هم عزیزی را از دست داده‌اید،‏ احتمالاً احساس کوستاس را درک می‌کنید.‏ از دست دادن همسر،‏ خویشاوندی عزیز یا دوستی نزدیک یکی از تنش‌زاترین و دردناک‌ترین رویدادهای زندگی هر فرد است.‏ محققینی که در این زمینه تحقیق کرده‌اند این امر را تأیید می‌کنند.‏ در یک مجلّهٔ روانشناسیb گفته شده است که «مرگ عزیز ماندگارترین و شدیدترین احساس فقدان را در شخص ایجاد می‌کند.‏» کسی که با رویداد دردآور مرگ عزیزِ دلش روبرو می‌شود،‏ شاید با خود بگوید:‏ ‹تا کی چنین احساسی خواهم داشت؟‏ یعنی می‌توانم روزی دوباره طعم شادی را بچشم؟‏ چگونه از این درد رها شوم؟‏›‏

این شماره از مجلّهٔ بیدار شوید!‏ به این پرسش‌ها پاسخ می‌دهد.‏ مقالهٔ بعد به این موضوع می‌پردازد که اگر اخیراً تلخی مرگ عزیزی را چشیده‌اید،‏ چه انتظاری می‌توانید داشته باشید.‏ در مقالات پس از آن روش‌هایی ارائه می‌شود که به شما در تحمّل این ضایعهٔ جانسوز کمک می‌کند.‏

از صمیم دل امیدواریم این مقالات مایهٔ تسلّی تمامی داغدیدگان باشد و روش‌های عملی‌ای برای تحمّل این درد جانگداز پیش پایشان بگذارد.‏

برخی محققین سوگواری را به چند مرحله تقسیم می‌کنند،‏ با این همه هر کس به شیوه‌ای منحصر به خود سوگواری می‌کند.‏ آیا این که واکنش افراد در چنین شرایطی متفاوت است به این معنی است که برخی کمتر غمگین می‌شوند یا احساساتشان را سرکوب می‌کنند؟‏ لزوماً چنین نیست.‏ البته صحبت در مورد احساسات می‌تواند تسکین‌دهنده باشد،‏ اما نمی‌توان گفت که برای تحمّل و کنار آمدن با درد فقدان عزیز این تنها راه درست است.‏ افراد بسته به فرهنگ،‏ شخصیت و تجربهٔ زندگی‌شان و این که چگونه عزیزشان را از دست داده‌اند،‏ به شیوه‌های متفاوت با این ضایعهٔ جانگداز کنار می‌آیند.‏

چقدر سخت می‌شود؟‏

ممکن است فرد داغدیده نداند که در پی مرگ عزیزش چه پیش خواهد آمد.‏ بروز برخی احساسات و مشکلات معمول است و می‌توان انتظار آن را داشت.‏ به موارد زیر توجه کنید.‏

درهم‌شکستگی عاطفی.‏ احساسات شخص به صورت گریه و ناله،‏ دلتنگی برای عزیز از دست رفته و تغییرات خُلقیِ ناگهانی بروز می‌کند.‏ زنده شدن خاطرات و دیدن خواب نیز بیش از پیش بر احساسات شخص تأثیر می‌گذارد.‏ البته گاه واکنش اولیه ناباوری یا شوک است.‏ تینا بسیار غیرمنتظره شوهرش،‏ تیمو را از دست داد.‏ تینا می‌گوید:‏ «اول احساس کردم کرخ شده‌ام،‏ حتی نمی‌توانستم گریه کنم.‏ این واقعه چنان تکان‌دهنده بود که گاه نفس کشیدن برایم سخت می‌شد.‏ نمی‌توانستم آن را باور کنم.‏»‏

نگرانی،‏ خشم و احساس گناه.‏ ایوان می‌گوید:‏ «پسرم اریک ۲۴ سال داشت که او را از دست دادیم،‏ کمی بعد از آن من و همسرم یولاندا خشم و عصبانیت عجیبی در خود احساس می‌کردیم!‏ احساسی غریب بود،‏ چون پیش از این هیچ‌وقت این طور نبودیم.‏ احساس تقصیر هم می‌کردیم،‏ فکر می‌کردیم شاید جایی در کمک به پسرمان کوتاهی کرده‌ایم.‏» آلاندرو نیز که همسرش را بعد از بیماری‌ای طولانی از دست داد احساس تقصیر می‌کرد،‏ او می‌گوید:‏ «اول احساس می‌کردم اگر خدا اجازه داده که من تا این حد عذاب بکشم،‏ حتماً آدم بدی هستم.‏ گویی خدا را برای این واقعه مقصر می‌دانستم،‏ احساس گناه می‌کردم.‏» کوستاس که در مقالهٔ قبل از او نقل شد،‏ می‌گوید:‏ «حتی چند بار از دست سوفیا عصبانی شدم که چرا مرده است.‏ بعد از این فکر احساس گناه می‌کردم،‏ او که تقصیری نداشت.‏»‏

افکار آشفته.‏ گاه در دوره‌هایی از زمان افکار آشفته و غیرمنطقی به ذهن خطور می‌کند.‏ برای مثال،‏ شخص سوگوار ممکن است تصوّر کند صدای عزیز از دست‌رفته‌اش را می‌شنود،‏ او را می‌بیند یا حضور او را احساس می‌کند.‏ ممکن است برای شخص سوگوار تمرکز کردن یا به یادآوردن مسائل دشوار باشد.‏ تینا می‌گوید:‏ «بعضی اوقات وقتی با کسی گفتگو می‌کردم فکر و ذکرم جای دیگر بود!‏ افکارم آشفته بود و دور وقایع مرگ تیمو می‌چرخید.‏ این که گاه نمی‌توانستم تمرکز کنم برایم سخت بود.‏»‏

تمایل به کناره‌گیری.‏ ممکن است شخص سوگوار در حضور دیگران معذّب و ناراحت باشد.‏ کوستاس می‌گوید:‏ «در میان زوج‌ها که بودم احساس می‌کردم زیادی‌ام.‏ اما در جمع مجردها هم همین احساس را داشتم.‏» یولاندا می‌گوید:‏ «بودن با مردمی که در مورد مشکلاتی حرف می‌زدند که در مقابل مشکل ما پیش‌پا افتاده بود،‏ سخت بود.‏ بعضی والدین هم در مورد موفقیت‌های بچه‌هایشان صحبت می‌کردند.‏ برایشان خوشحال بودم اما در عین حال شنیدن حرف‌هایشان برایم سخت بود.‏ من و شوهرم می‌دانستیم که زندگی ادامه دارد اما برای بودن با دیگران تمایل و صبر لازم را نداشتیم.‏»‏

ناراحتی جسمی.‏ تغییر اشتها و وزن و اختلال در خواب بسیار معمول است.‏ آرون که پدرش را از دست داده است،‏ می‌گوید:‏ «بعد از مرگ او برای یک سال خوابم کاملاً به هم ریخته بود.‏ هر شب ساعتی مشخص از خواب می‌پریدم و به مرگ پدرم فکر می‌کردم.‏»‏

آلاندرو با ناراحتی‌های جسمی عجیبی روبرو شد.‏ او می‌گوید:‏ «چندین بار پیش دکتر رفتم.‏ پس از معاینه‌های مختلف گفت که از نظر جسمی کاملاً سلامتم.‏ حدس زدم درد سوگواری عامل این ناراحتی‌ها بوده است.‏» در نهایت ناراحتی جسمی او از میان رفت.‏ با این حال،‏ مراجعه به دکتر عاقلانه بود.‏ سوگواری و غم می‌تواند سیستم ایمنی بدن را پایین آورد،‏ ناراحتی‌های جسمی را وخیم‌تر کند و حتی موجب ناراحتی‌ها یا بیماری‌های جدید شود.‏

سختی انجام کارهای ضروری.‏ ایوان می‌گوید:‏ «خبر مرگ اریک را هم باید به خویشاوندان و دوستان می‌رساندیم و هم به افراد دیگر مثل کارفرما و صاحب‌خانه‌اش.‏ لازم بود یک سری فرم قانونی را نیز پر کنیم.‏ در ضمن باید تکلیف تمامی وسایل شخصی او را روشن می‌کردیم.‏ تمام این کارها نیاز به تمرکز داشت و ما از نظر فکری،‏ جسمی و عاطفی شدیداً خسته بودیم.‏»‏

اما برای برخی مشکل اصلی بعدها بروز می‌کند؛‏ زمانی که باید کارهایی را که عزیزشان انجام می‌داد،‏ اکنون خود بر عهده گیرند.‏ تینا می‌گوید:‏ «تیمو همیشه به کارهای بانکی و دیگر امور مالی خانه می‌رسید.‏ اما حالا این کارها را خودم باید انجام می‌دادم که بر استرس و نگرانی‌هایی که داشتم اضافه می‌کرد.‏ در خودم نمی‌دیدم که از پس همهٔ این کارها برآیم.‏»‏

مشکلات عاطفی،‏ ذهنی و جسمی‌ای که به آن‌ها اشاره شد،‏ تأییدی بر این حقیقت است که کنار آمدن با داغ مرگ عزیز آسان نیست.‏ واقعیت این است که غم و اندوه فقدان عزیز می‌تواند بسیار جانگداز و طاقت‌فرسا باشد،‏ اما آگاهی از این امر می‌تواند به آنان که به تازگی عزیزی را از دست داده‌اند،‏ کمک کند.‏ به یاد داشته باشید که تمامی این مشکلات در یک نفر بروز نمی‌کند.‏ به علاوه،‏ دانستن این که واکنش‌های عاطفی شدید به دلیل مرگ عزیزانمان کاملاً طبیعی است،‏ می‌تواند خود تسلّی‌ای برای داغدیدگان باشد.‏

آیا می‌توانم بار دیگر طعم شادی را بچشم؟‏

چه انتظاری باید داشت؟‏ شدّت غم و اندوه همیشه یکسان نمی‌ماند،‏ کمرنگ‌تر می‌شود.‏ البته نه این که کاملاً التیام یابد یا عزیز ازدست‌رفته فراموش شود.‏ اما به مرور زمان از آن اندوه تلخ و جانگداز کاسته می‌شود.‏ ممکن است با تداعی شدن برخی خاطرات یا برخی مناسبت‌ها،‏ مثل سالگرد ازدواج،‏ ناگهان دوباره بروز کند.‏ اما اغلبِ داغدیدگان به تدریج تعادل عاطفی‌شان را باز می‌یابند و می‌توانند دوباره به فعالیت‌های روزانه‌شان تمرکز کنند.‏ به خصوص اگر شخص داغدیده از پشتیبانی خانواده و دوستانش برخوردار باشد و قدم‌های معقولی برای کنار آمدن با این درد جانکاه بردارد.‏

تا کی چنین احساسی خواهم داشت؟‏ برای برخی بدترین دورهٔ بحران عاطفی چند ماه طول می‌کشد.‏ بسیاری پس از یک یا دو سال احساس بهتری دارند و برخی به زمان بیشتری نیاز دارند.‏a آلاندرو می‌گوید:‏ «برای من این درد عمیق سه سال طول کشید.‏»‏

با خودتان صبور باشید.‏ هر روز را برای آن روز زندگی کنید،‏ با سرعت خودتان پیش روید و بدانید که درد داغ عزیز همیشگی نیست.‏ پس آیا تحمّل این درد جانگداز را اکنون می‌توانید آسان‌تر کنید و نگذارید که بی‌مورد به طول انجامد؟‏

شاید در پی یافتن راهی برای کنار آمدن با داغ مرگ عزیزی هستید،‏ اگر چنین است احتمالاً هزاران مطلب مختلف پیدا کرده‌اید؛‏ برخی برای شما مفید بوده‌اند و برخی نه چندان مفید.‏ از آنجا که افراد به شیوه‌های مختلف با غم و درد کنار می‌آیند‏،‏ ممکن است برای یک نفر یک شیوه،‏ راه‌حلی مفید باشد و برای دیگری چنین نباشد.‏

با این حال راهنمایی‌های اساسی‌ای وجود دارد که بسیاری از آن فایده برده‌اند.‏ مشاوران برای کمک به افراد سوگوار از این راهنمایی‌ها استفاده می‌کنند.‏ در واقع این راهنمایی‌ها برگرفته از اصولی حکیمانه از کتابی باستانی است؛‏ اصولی از کتاب مقدّس که در هر عصر و زمان کاربرد دارد.‏

۱ حمایت خانواده و دوستان را بپذیرید

• 

  برخی کارشناسان این حمایت‌ها را مهم‌ترین عامل برای کنار آمدن با غم و اندوه می‌دانند.‏ البته،‏ شاید گاه بخواهید تنها باشید.‏ حتی شاید از کسانی که می‌خواهند به شما کمک کنند آزرده شوید،‏ این طبیعی است.‏

• فکر نکنید که همیشه باید کسانی دورتان باشند،‏ اما آنان را کاملاً هم رد نکنید.‏ هر چه که باشد ممکن است در آینده به کمک و پشتیبانی آنان احتیاج داشته باشید.‏ با مهربانی به دیگران بگویید که به چه نیاز دارید و به چه نیاز ندارید.‏

• مطابق نیازتان میان زمانی که با دیگران یا در خلوت می‌گذرانید،‏ تعادل ایجاد کنید.‏

اصل:‏ «دو از یک بهترند .‏ .‏ .‏ اگر یکی بیفتد،‏ دیگری رفیق خود را بلند خواهد کرد.‏»—‏جامعه ۴:‏۹،‏ ۱۰‏.‏

۲ مراقب تغذیهٔ خود باشید،‏ برای ورزش وقت بگذارید

• برای مقابله با تنش و فشاری که برایتان به وجود آمده،‏ رژیم غذایی متعادل ضروری است.‏ انواع میوه،‏ سبزی و پروتئین‌های کم‌چرب را در برنامهٔ غذایی خود بگنجانید.‏

• آب فراوان و نوشیدنی‌های سالم بنوشید.‏

• اگر کم‌اشتها هستید طی روز به دفعات وعده‌های غذایی کوچک بخورید.‏ می‌توانید برای مصرف مکمّل‌های غذایی از پزشک کمک بگیرید.‏a

• راه رفتن سریع و ورزش‌های دیگر می‌تواند از احساسات منفی بکاهد.‏ ورزش زمانی را فراهم می‌کند که به فقدان عزیز از دست رفته‌تان فکر کنید یا برای مدتی به آن فکر نکنید.‏

اصل:‏ «هیچ مردی هرگز از بدن خود نفرت نداشته است،‏ بلکه به آن خوراک می‌دهد و آن را عزیز می‌دارد.‏»—‏اِفِسُسیان ۵:‏۲۹‏.‏

۳ به اندازهٔ کافی بخوابید

• خواب کافی همیشه مهم است،‏ اما برای فرد داغدار اهمیت بیشتری دارد،‏ چون غم و ناراحتی توانفرسا شخص را بیش از پیش خسته می‌کند.‏

• به مقدار کافئین و الکلی که مصرف می‌کنید توجه کنید،‏ چون می‌تواند خوابتان را مختل کند.‏

اصل:‏ «یک مُشت با آرامش،‏ بِه از دو مُشت با مشقّت و از پیِ باد دویدن!‏»—‏جامعه ۴:‏۶‏.‏

۴ انعطاف‌پذیر باشید

• 

  در نظر داشته باشید که هر کس به شکلی با غم و اندوه کنار می‌آید،‏ شما خود تشخیص دهید که چه شیوه‌ای برایتان کارآیی دارد.‏

• بسیاری نیاز دارند در مورد احساساتشان با دیگران صحبت کنند،‏ برخی هم ترجیح می‌دهند در مورد آن صحبتی نکنند.‏ کارشناسان در مورد این که آیا بیان احساسات برای کنار آمدن با ضایعهٔ مرگ عزیز ضروریست،‏ نظرات مختلفی دارند.‏ اگر نیاز دارید با کسی صحبت کنید اما برایتان دشوار است،‏ شاید آسان‌تر باشد که در مورد برخی احساساتتان به تدریج با دوستی صمیمی صحبت کنید.‏

• برای کنار آمدن با غم و اندوه عزیز از دست رفته،‏ برای برخی گریه تسکین‌بخش است،‏ برخی نیز کمتر گریه می‌کنند اما با این ضایعه کنار می‌آیند.‏

اصل:‏ «دل از تلخی خویش آگاه است.‏»—‏امثال ۱۴:‏۱۰‏.‏

۵ از عادات مخرّب دوری کنید

• 

  برخی برای تحمّل درد عاطفی داغ مرگ عزیز به مصرف نادرست الکل یا استفاده از مواد مخدّر رو می‌آورند.‏ آنان با این کار خود را نابود می‌کنند.‏ چنین تسکینی موقتی است و عواقب تلخ و وخیمی در پی دارد.‏ برای تسکین نگرانی و اندوهتان روش‌های بی‌ضرر را امتحان کنید.‏

اصل:‏ «خود را از هر گونه ناپاکی جسم .‏ .‏ .‏ بزداییم.‏»—‏۲قُرِنتیان ۷:‏۱‏.‏

۶ زمانی را به امور دیگر اختصاص دهید

• بسیاری برای کنار آمدن با فشار عاطفی طی دوران داغداری،‏ در دوره‌های موقت خود را به کاری مشغول می‌کنند،‏ تا تمام مدت بر غم و اندوهشان تمرکز نکنند.‏

• شاید یافتن دوستی یا استوار کردن دوستی‌تان با کسی،‏ یادگیری مهارتی جدید یا مشغول کردن خود با سرگرمی‌ای خاص به شما موقتاً آرامش بخشد.‏

• با گذشت زمان احتمالاً متوجه خواهید شد که کمتر سوگواری می‌کنید و زمان بیشتر و دفعات بیشتری به امور دیگر می‌پردازید.‏ این روندی طبیعی در تسکین دل داغدیده‌تان است.‏

اصل:‏ «برای هر چیز زمانی است .‏ .‏ .‏ وقتی برای گریه و وقتی برای خنده؛‏ وقتی برای ماتم و وقتی برای رقص.‏»—‏جامعه ۳:‏۱،‏ ۴‏.‏

۷ روال منظمی در پیش گیرید

• 

  سعی کنید هر چه زودتر روالی معمول در زندگی‌تان در پیش گیرید.‏

• احتمالاً سریع‌تر به احساس و وضعیتی عادی باز خواهید گشت،‏ اگر برای خواب،‏ کار و سایر فعالیت‌هایتان روال منظمی در پیش گیرید.‏

• مشغول کردن خود به فعالیت‌های سازنده می‌تواند از دردهای عاطفی بکاهد.‏

اصل:‏ «چنین کس چندان در اندیشهٔ روزهای زندگی خود نخواهد بود،‏ چرا که خدا او را با خوشیِ دل مشغول می‌دارد.‏»—‏جامعه ۵:‏۲۰‏.‏

۸ در تصمیم‌گیری‌های مهم شتاب نکنید

• بسیاری از این که پس از مرگ عزیزشان خیلی زود تصمیماتی مهم گرفته‌اند،‏ بعدها پشیمان شده‌اند.‏

• در صورت امکان اجازه دهید مدتی بگذرد و پس از آن در مورد نقل مکان،‏ تغییر شغل یا بخشیدن اموال متوفی به شخصی دیگر تصمیم‌گیری کنید.‏

اصل:‏ «شتابزدگی به ناداری می‌انجامد اما تدبیرهای شخصِ کوشا منفعت به بار می‌آورد.‏»—‏امثال ۲۱:‏۵‏.‏

۹ خاطرات را زنده نگاه دارید

• 

  برای بسیاری انجام آنچه خاطرات با عزیز از دست رفته‌شان را زنده نگاه می‌دارد،‏ مفید بوده است.‏

• جمع‌آوری عکس و یادگاری یا درست کردن دفترچهٔ خاطرات از رویدادهای خوش می‌تواند برایتان تسکین‌دهنده و تسلّی‌بخش باشد.‏

• هر آنچه خاطرات خوش را برایتان تداعی می‌کند نگاه دارید و بعدها هر زمان که احتیاج داشتید،‏ به سراغ آن‌ها بروید.‏

اصل:‏ «روزگاران کهن را به یاد آرید.‏»—‏تَثنیه ۳۲:‏۷‏.‏

۱۰ به سفر و گردش بروید

• شاید نیاز به تعطیلات داشته باشید.‏

• اگر برایتان رفتن به سفری طولانی امکان‌پذیر نیست،‏ شاید بتوانید یک یا دو روز به تفریحی لذّت‌بخش بپردازید،‏ مثل دیدار از موزه،‏ کوه‌نوردی یا پیاده‌روی.‏

• حتی انجام کاری غیر از فعالیت‌های روزمره‌تان می‌تواند به شما در تحمّل داغ عزیزتان کمک کند.‏

اصل:‏ «بیایید تنها به مکانی خلوت و دورافتاده برویم تا آنجا کمی استراحت کنید.‏»—‏مَرقُس ۶:‏۳۱‏.‏

۱۱ به دیگران کمک کنید

• 

  به خاطر داشته باشید هر بار که بتوانید به کسی کمک کنید،‏ در واقع خود نیز فایده می‌برید.‏

• شاید بتوانید برای شروع به دوستان یا بستگانتان کمک کنید که در غم شما شریکند و شما درد آن‌ها را می‌فهمید.‏

• حمایت و تسلّی دیگران می‌تواند به شما و زندگی‌تان شادی و معنایی بخشد که به آن نیاز دارید.‏

اصل:‏ «دادن از گرفتن شادی‌بخش‌تر است.‏»—‏اعمال ۲۰:‏۳۵‏.‏

۱۲ اولویت‌های خود را بسنجید

• مرگ عزیز و سوگواری می‌تواند در مورد آنچه به‌راستی در زندگی اهمیت دارد،‏ به شما دیدی جدید بخشد.‏

• از شرایط پیش‌آمده استفاده کنید و با خود فکر کنید که روزهای زندگی‌تان را چگونه می‌گذرانید.‏

• در صورت نیاز اولویت‌های خود را تغییر دهید.‏

اصل:‏ «رفتن به خانهٔ ماتم بِه از رفتن به خانهٔ جشن؛‏ زیرا مرگ است فرجام همهٔ انسانها،‏ و بر زندگان است که این را به یاد بسپارند.‏»—‏جامعه ۷:‏۲‏.‏

واقعیت این است که هیچ چیز نمی‌تواند اندوه مرگ عزیز را کاملاً التیام بخشد.‏ اما تجربه ثابت کرده است که برداشتن قدم‌های عملی‌ای که در این مقاله به آن‌ها اشاره شد،‏ تسلّی و مرهم دل داغدیدگان بوده است.‏ البته این فهرستی کامل از تمام شیوه‌هایی نیست که غم مرگ عزیز را سبک می‌کند.‏ اما به کار بستن برخی از این توصیه‌ها می‌تواند تا حد زیادی مایهٔ تسلّی و آرامشتان باشد.‏

در سال‌های اخیر درد و اندوه عمیق مرگ عزیز موضوع تحقیقات بسیاری بوده است.‏ همان طور که پیش‌تر دیدیم بهترین راهنمایی مشاوران اغلب با حکمت کتاب مقدّس،‏ این کتاب قدیمی،‏ هماهنگ است.‏ این امر گواه محکمی است بر این که راهنمایی‌های این کتاب محدود به زمانی خاصّ نیست.‏ با این همه در کتاب مقدّس تنها راهنمایی‌هایی قابل اعتماد وجود ندارد.‏ اطلاعاتی در این کتاب نهفته است که مایهٔ تسلّی فراوان داغدیدگان است و در هیچ کجای دیگر نمی‌توان یافت.‏

• عزیزان از دست رفته‌مان عذاب نمی‌کشند

  در کتاب مقدّس آمده است «مردگان هیچ نمی‌دانند» و در روز مرگ ‹فکرهای انسان نابود می‌شود.‏› (‏جامعه ۹:‏۵؛‏ مزمور ۱۴۶:‏۴‏،‏ ترجمه قدیم‏)‏ هماهنگ با این گفته،‏ کتاب مقدّس مرگ را با خوابی پرآرامش مقایسه می‌کند.‏—‏یوحنا ۱۱:‏۱۱‏.‏

• اعتقاد قوی به خدایی پرمهر مایهٔ تسلّی است

  مزمور ۳۴:‏۱۵ در مورد یَهُوَه خداa می‌گوید:‏ «چشمان خداوند،‏ بر پارسایان است و گوشهایش به فریاد کمک ایشان.‏» بیان احساساتمان به خدا در دعا بسیار فراتر از صحبت با یک نفر یا نظم دادن به افکارمان و کنترل آن است.‏ در واقع دعا موجب می‌شود رابطه‌ای نزدیک با آفریننده‌مان برقرار کنیم؛‏ کسی که می‌تواند از قدرتش برای تسلّی ما استفاده کند.‏

• امید به آینده‌ای بهتر

  زمانی را تصوّر کنید که مردگان دوباره بر زمین به زندگی بازگردانده می‌شوند.‏ کتاب مقدّس در مورد آن زمان بارها صحبت کرده است و در توصیف وضعیت انسان‌ها بر زمین،‏ می‌گوید:‏ ‹خدا هر اشکی را از چشمان ما پاک خواهد کرد.‏ دیگر مرگ نخواهد بود و ماتم و شیون و درد نیز وجود نخواهد داشت.‏›—‏مکاشفه ۲۱:‏۳،‏ ۴‏.‏

افرادی که به یَهُوَه،‏ خدای واحد اعتقاد دارند،‏ می‌دانند که مردگان به زندگی باز خواهند گشت و امید دارند که عزیز از دست رفته‌شان را دوباره ببینند.‏ همین امر به آنان قدرتی خاص می‌بخشد که با فقدان عزیزشان کنار بیایند.‏ برای مثال،‏ آنا،‏ بعد از ۶۵ سال زندگی مشترک شوهرش را از دست داد،‏ او می‌گوید:‏ «کتاب مقدّس به من اطمینان می‌بخشد که عزیزان ازدست‌رفته‌مان درد نمی‌کشند و خداوند هر کس را که در خاطرش نگاه داشته،‏ رستاخیز می‌دهد.‏ هر زمان که به فقدان عزیز دلم فکر می‌کنم این افکار به ذهنم می‌آید،‏ همین به من قدرت می‌دهد که با این واقعه یعنی بدترین فاجعه‌ای که در زندگی‌ام با آن روبرو شده‌ام،‏ کنار آیم.‏»‏

تینا که پیش‌تر به او اشاره شد،‏ می‌گوید:‏ «از همان روز که تیمو فوت کرد خدا پشتیبانم بود.‏ واقعاً دست یاری‌بخش او را در این روزهای سخت زندگی‌ام حس کردم.‏ وعدهٔ کتاب مقدّس در مورد رستاخیز مردگان برایم امیدی واقعی است و به من قدرت می‌دهد که همچنان تا روزی که دوباره تیمو را ببینم پیش روم.‏»‏

میلیون‌ها نفر که از درستی و قابل اعتماد بودن کتاب مقدّس اطمینان یافته‌اند،‏ احساسی مشابه دارند.‏ حتی اگر تصوّر می‌کنید که گفته‌های کتاب مقدّس دور از واقعیت یا امیدی واهی است،‏ بجاست به بررسی شواهدی بپردازید که درست و منطقی بودن راهنمایی‌ها و وعده‌های این کتاب را ثابت می‌کند.‏ شاید در این میان پی ببرید که این کتاب بهترین کمک برای داغدیدگان است.‏

نکات آموزندهٔ دیگر رستاخیز عزیزان ازدست‌رفته‌مان

می‌توانید در سایت jw.org کلیپ‌هایی در این زمینه بیابید

مردگان در چه وضعیتی هستند؟‏

پس از مرگ چه روی می‌دهد؟‏ پاسخ روشن کتاب مقدّس تسلّی‌بخش و دلگرم‌کننده است

گزینهٔ کتابخانه >‏ویدیوها را انتخاب کنید (‏بخش فیلم‌ها:‏ کتاب مقدّس‏)‏

آیا مایلید خبری خوش بشنوید؟‏

با وجود اخبار بدی که هر روزه می‌شنویم،‏ خبر خوش را کجا می‌توان یافت؟‏

گزینهٔ تعالیم کتاب مقدّس >‏آرامش و سعادت را انتخاب کنید