فصل ۶
«اطاعت را آموخت»
۱، ۲. الف) چرا پدری مهربان از اطاعت پسرش خرسند می‌شود؟ ب) از چه جهت احساس این پدر به پسرش را می‌توان بازتابی از احساس یَهُوَه به ما دانست؟
پدری از پشت پنجره، پسر کوچکش را که مشغول توپ‌بازی با بچه‌های دیگر در حیاط بود، تماشا می‌کرد. ناگهان توپ آن‌ها در خیابان افتاد. در حالی که پسربچه با حسرت و نگرانی به توپش نگاه می‌کرد، یکی از بچه‌ها به او گفت که به خیابان برود و آن را بیاورد. اما پسرک با این که نگران توپش بود، گفت: «من اجازه ندارم به خیابان بروم.» دیدن این صحنه لبخند رضایت بر چهرهٔ پدر نشاند.
۲ علّت رضایت پدر چه بود؟ او به پسرش گفته بود که تنها به خیابان نرود. حال پسرک با این که نمی‌دانست پدرش او را نگاه می‌کند، از او اطاعت کرد. پدر از این که پسرش اطاعت را می‌آموخت، خوشحال بود؛ چون می‌دانست مطیع بودن، او را از بسیاری خطرها در امان نگاه خواهد داشت. پدر آسمانی ما نیز هنگامی که ما از او اطاعت می‌کنیم، راضی و خرسند می‌گردد. یَهُوَه می‌داند برای این که این روزهای سخت را پشت‌سر بگذاریم و آیندهٔ زیبایی را که برایمان در نظر دارد، ببینیم، باید اعتماد به او و اطاعت از او را بیاموزیم. (امثال ۳:۵، ۶) او برای این منظور بهترین معلّم را برایمان فرستاد.
۳، ۴. عیسی چگونه «اطاعت را آموخت» و «کامل شد»؟ با تشبیهی توضیح دهید.
۳ کتاب مقدّس به نکته‌ای درخور توجه در خصوص عیسی اشاره می‌کند و می‌گوید: «هر چند پسر بود، با رنجی که کشید اطاعت را آموخت. و چون کامل شد، همهٔ آنان را که از او اطاعت می‌کنند، منشأ نجات ابدی گشت.» (عبرانیان ۵:۸، ۹) این پسر خدا مدت‌های مدید در آسمان بود. در آنجا شاهد بود که شیطان و گروهی از فرشتگان متمرّد سر به عصیان برداشتند. اما کتاب مقدّس به نقل از این فرزند ارشد خدا می‌گوید: «مخالفت نکردم.» (اِشَعْیا ۵۰:۵) آری، او به آن گردنکشان ملحق نشد. پس چگونه عبارت «اطاعت را آموخت» در مورد این پسرِ کامل و مطیع خدا مصداق می‌یابد؟ چگونه چنین مخلوق کاملی «کامل شد»؟
۴ اطاعت عیسی پیش از آمدنش به زمین را می‌توان به فولاد محکمی تشبیه کرد که البته هنوز آبدیده نشده است. طبعاً این فولاد پس از آبدیده شدن استحکام و کیفیت دیگری می‌یابد. اطاعت عیسی نیز پیش از آمدن به زمین، هر چند کامل بود، در شرایط سخت بر روی زمین آزموده و آبدیده گشت و کیفیت دیگری یافت. آری، عیسی در واقع «با رنجی که کشید اطاعت را آموخت.» او بر روی زمین با آزمون‌هایی روبرو شد که هیچ گاه در آسمان با آن روبرو نمی‌شد.
۵. چرا اطاعت عیسی بسیار اهمیت داشت و در ادامهٔ این فصل به چه مطالبی می‌پردازیم؟
۵ اطاعت عیسی برای انجام دادن مأموریتش بر روی زمین بسیار اهمیت داشت. عیسی در حکم «آدمِ آخر» به زمین آمد تا عملی را انجام دهد که آدم در به جا آوردن آن قصور کرده بود؛ یعنی اطاعت از یَهُوَه حتی تحت آزمایش. (۱قُرِنتیان ۱۵:۴۵) البته، اطاعت عیسی را نباید صرفاً انجام وظیفه بشماریم. او از این کار شادمان بود. فکر و ذکرش اطاعتی با جان و دل از خدا بود. برای عیسی به جا آوردن خواست پدرش از خوراک روزانه نیز حیاتی‌تر بود. (یوحنا ۴:۳۴) ما چگونه می‌توانیم اطاعت عیسی را سرمشق قرار دهیم؟ در ادامهٔ این فصل، نخست انگیزه‌های عیسی را از اطاعت بررسی خواهیم کرد؛ زیرا چنین انگیزه‌هایی ما را یاری می‌کند تا در برابر وسوسه‌ها مقاومت کنیم و خواست خدا را به جا آوریم. سپس به پاداش و برکاتی می‌پردازیم که از اطاعتی مسیح‌گونه نصیب ما می‌شود.
انگیزه‌های عیسی از اطاعت
۶، ۷. برخی از انگیزه‌های عیسی از اطاعت کدام است؟
۶ اطاعت عیسی از دلش برمی‌خاست، از خصوصیات نیکویش مایه می‌گرفت. همان طور که در فصل ۳ دیدیم، عیسی از دل متواضع بود. تواضع و فروتنی، ما را به اطاعتی با جان و دل از یَهُوَه برمی‌انگیزد، اما غرور و تکبّر، اطاعت را در نظرمان حقیر و خوار می‌سازد. (خروج ۵:۱، ۲؛ ۱پِطرُس ۵:۵، ۶) البته، آنچه عیسی را به اطاعت برمی‌انگیخت، هم محبت بود و هم نفرت. چرا چنین می‌گوییم؟
۷ بیش از همه، عیسی محبتی عمیق به پدر آسمانی‌اش، یَهُوَه خدا داشت. در فصل ۱۳ به جزئیات این امر می‌پردازیم. همین محبت عیسی به پدرش بود که در او ترس خدایی به وجود آورده بود. آری، عیسی چنان محبت عمیقی به پدرش داشت و چنان در دل او را ارج می‌نهاد که از ناخشنود ساختن او ترس و اِبا داشت. این یکی از دلایلی بود که یَهُوَه دعاهای عیسی را مستجاب می‌نمود. (عبرانیان ۵:۷) ترس از یَهُوَه، از مشخصه‌های برجستهٔ عیسی مسیح در مقام پادشاه است.—اِشَعْیا ۱۱:۳.
آیا تفریحاتی که انتخاب می‌کنید نشان می‌دهد که از بدی نفرت دارید؟
۸، ۹. طبق آنچه پیشگویی شده بود، عیسی چه احساسی نسبت به درستکاری و بدکاری داشت و این احساسش را چگونه آشکار ساخت؟
۸ محبت به یَهُوَه، بیزاری از آنچه یَهُوَه نفرت دارد را نیز شامل می‌شود. به این پیشگویی که در خصوص مسیحِ پادشاه آمده است، توجه کنید: «تو پارسایی را دوست می‌داری و شرارت را دشمن؛ از این رو خدا، خدای تو، تو را بیش از همقطارانت به روغن شادمانی مسح کرده است.» (مزمور ۴۵:۷، ترجمهٔ هزارهٔ نو) منظور از ‹همقطارانِ مسیح› دیگر پادشاهان نسل داود است. عیسی بیش از هر یک از آنان از انتخاب و ‹مسح‌شدنش› در مقام پادشاه شادمان است. چرا؟ زیرا پاداش او بیش از آنان است و برکت و فایدهٔ سلطنت او ابدی خواهد بود. اما نباید فراموش کرد که عشق او به پارسایی و درستکاری و نفرتش از شرارت و بدکاری، او را به اطاعت کامل از خدا برمی‌انگیخت و به چنین پاداشی رساند.
۹ عیسی احساسش را در خصوص درستکاری و بدکاری چگونه آشکار ساخت؟ برای نمونه زمانی که پیروان عیسی راهنمایی‌های او را در خدمت موعظه به گوش گرفتند و برکت یافتند، عکس‌العمل عیسی چگونه بود؟ دل او از شادی لبریز شد. (لوقا ۱۰:۱، ۱۷، ۲۱) از سوی دیگر، زمانی که مردم اورشلیم مکرّراً روحیهٔ سرکشی از خود نشان دادند و دست محبت و یاری عیسی را رد کردند، عکس‌العمل او چگونه بود؟ او به دلیل سرکشی مردم شهر گریست. (لوقا ۱۹:۴۱، ۴۲) پس چه رفتار خوب و چه رفتار بد، شدیداً برای او اهمیت داشت و بر احساسات او اثر می‌گذاشت.
۱۰. چه احساسی را باید در خصوص اعمال نیک و بد در خود پرورش دهیم و چه چیز به ما در این راه کمک می‌کند؟
۱۰ تأمّل بر احساسات عیسی ما را یاری می‌کند که انگیزه‌هایمان را در اطاعت از یَهُوَه محک زنیم. ما می‌توانیم با وجود ناکاملی، علاقهٔ قلبی به اعمال نیک و نفرت از رفتار بد را در خود تقویت کنیم. باید از یَهُوَه کمک بطلبیم، به او دعا کنیم، از او بخواهیم که ما را یاری کند تا احساساتی همچون او و پسرش در خود به وجود آوریم. (مزمور ۵۱:۱۰) در عین حال، باید از هر آنچه که می‌تواند این احساس را در ما ضعیف کند، پرهیز کنیم. توجه دقیق در انتخاب تفریحات و معاشرانمان بسیار اهمیت دارد. (امثال ۱۳:۲۰؛ فیلیپیان ۴:۸) اگر ویژگی‌های عیسی را در خود پرورش دهیم، اطاعت ما نه به دلیل ایفای وظیفه، بلکه به دلیل علاقه‌مان به نیکویی است؛ همچنین پرهیزمان از اعمال نادرست، نه از ترسِ برملا شدن آن، بلکه به دلیل نفرتمان از بدی است.
«او هیچ گناه نکرد»
۱۱، ۱۲. الف) اوایل خدمت عیسی چه اتفاقی افتاد؟ ب) شیطان نخست عیسی را چگونه وسوسه کرد و چه حیله‌ای به کار بست؟
۱۱ نفرت عیسی از گناه در اوایل خدمتش بر روی زمین، مورد آزمایش قرار گرفت. عیسی پس از تعمیدش۴۰ شبانه‌روز را بدون غذا در بیابان گذراند. پس از این مدت، شیطان در صدد آزمایش و وسوسهٔ او برآمد. فقط به فرصت‌طلبی و حیله‌گری شیطان توجه کنید.—مَتّی ۴:۱-۱۱.
۱۲ نخست، شیطان به عیسی گفت: «اگر پسر خدایی، به این سنگها بگو نان شوند!» (مَتّی ۴:۳) می‌توان تصوّر کرد که عیسی پس از ۴۰ شبانه‌روز روزه چه احساسی داشت. کتاب مقدّس می‌گوید که او «گرسنه شد.» (مَتّی ۴:۲) بی‌تردید شیطان به عمد آنقدر منتظر ماند که عیسی از لحاظ جسمی ضعیف شود، تا از نیاز طبیعی او برای غذا سوءاستفاده کند. به این گفتهٔ تحریک‌کنندهٔ شیطان توجه کنید: «اگر پسر خدایی.» شیطان به خوبی می‌دانست که عیسی «فرزند ارشد بر تمامی آفرینش» است. (کولُسیان ۱:۱۵) با همهٔ این‌ها، عیسی اجازه نداد که شیطان او را به سرکشی از خدا وادارد. عیسی می‌دانست که بهره‌گیری از قدرتش با نیّتی خودخواهانه، هماهنگ با خواست خدا نیست. او از قدرتش سوءاستفاده نکرد و با فروتنی نشان داد که برای راهنمایی و رفع احتیاجاتش به یَهُوَه توکّل دارد.—مَتّی ۴:۴.
۱۳-۱۵. الف) شیطان در تلاش دوم و سوم خود برای وسوسهٔ عیسی چه کرد و عیسی چگونه عکس‌العمل نشان داد؟ ب) چرا عیسی باید همواره بیدار و هوشیار می‌ماند؟
۱۳ شیطان در تلاش دوم خود برای وسوسهٔ عیسی او را به مکانی بلند در معبد برد تا او را به عملی نمایشی وادارد. شیطان با حیله‌گری و تحریف کلام خدا عیسی را وسوسه کرد که خود را از آن ارتفاع به پایین بیندازد تا فرشتگان خدا به نجات او بیایند. آیا اگر در معبد انبوه مردم چنین معجزه‌ای را به چشم خود می‌دیدند، در مسیح بودن عیسی تردید می‌کردند؟ اگر آنان از این طریق، مسیح بودن عیسی را می‌پذیرفتند، آیا عیسی از بسیاری درد و رنجی که کشید در امان نمی‌ماند؟ ممکن است. اما عیسی می‌دانست که این خواست خدا بود که مسیح با تواضع و فروتنی مأموریتش را به انجام رساند، نه این که با اعمالی نمایشی مردم را تحت تأثیر خود قرار دهد. (اِشَعْیا ۴۲:۱، ۲) عیسی این بار نیز از خدا نافرمانی نکرد. برای عیسی شهرت و آوازه، اغواکننده نبود.
۱۴ آیا قدرت، عیسی را اغوا کرد؟ شیطان در تلاش سوم خود برای وسوسهٔ عیسی، تمامی حکومت‌ها و پادشاهی‌های دنیا را به او عرضه کرد، تنها در عوض انجام یک عمل به نشان پرستش شیطان. آیا عیسی در مورد پیشنهاد شیطان تأمّل کرد؟ خیر. او گفت: «دور شو ای شیطان! زیرا نوشته شده است: ‹خداوند، خدای خود را بپرست و تنها او را خدمت کن.›» (مَتّی ۴:۱۰) هیچ چیز نمی‌توانست عیسی را به پرستش خدایی دیگر وا دارد؛ نه قدرت می‌توانست او را به نافرمانی بکشد و نه هیچ چیز دیگر در این دنیا.
۱۵ آیا شیطان از وسوسه کردن عیسی دست کشید؟ به فرمان عیسی، شیطان دور شد. اما، در انجیل لوقا آمده است که شیطان «او را تا فرصتی دیگر ترک گفت.» (لوقا ۴:۱۳) قطعاً تا لحظهٔ آخرِ زندگی عیسی، شیطان هر فرصتی را برای وسوسهٔ او غنیمت می‌شمرد. در کتاب مقدّس آمده است که عیسی «از هر حیث همچون ما وسوسه شده است.» (عبرانیان ۴:۱۵) از این رو عیسی باید همواره بیدار و هوشیار می‌ماند؛ برای ما نیز چنین است.
۱۶. امروزه شیطان از چه طرقی خادمان خدا را وسوسه می‌کند، ما چگونه می‌توانیم تلاش‌های او را دفع کنیم؟
۱۶ شیطان همچنان تلاش می‌کند که خادمان خدا را وسوسه و آزمایش کند. متأسفانه، ناکاملی ما انسان‌ها، اغلب کار را برای او آسان می‌کند. شیطان با حیله‌گری از تمایل ما به خودخواهی، غرور و قدرت‌طلبی بهره می‌جوید. او حتی شاید با پهن کردن دام مادیات از تمامی این تمایلات نادرست در ما استفاده کند. بجاست در مورد آنچه در اول یوحنا ۲:۱۵-۱۷ آمده است، تعمّق کنیم. آیا امیال نفسانی، عطش مال و منال و تمایل به فخرفروشی تا حدّی به محبت ما به پدر آسمانی‌مان صدمه زده است؟ نباید فراموش کنیم که نابودی این دنیا و حاکم آن، شیطان، قطعی است. بیایید مصمم باشیم که در دام حیله‌های شیطان که برای کشاندن ما به گناه پهن می‌کند، نیفتیم. باشد که بر آن باشیم سَرورمان عیسی را سرمشق خود سازیم، کسی که «هیچ گناه نکرد.»—۱پِطرُس ۲:۲۲.
«من همواره آنچه را که مایهٔ خشنودی اوست، انجام می‌دهم»
۱۷. عیسی با چه نگرشی از پدرش اطاعت می‌کرد و برخی ممکن است چه تصوّر اشتباهی داشته باشند؟
۱۷ اطاعت به هیچ وجه تنها به اجتناب از گناه محدود نمی‌شود. مسیح مطیع تمامی فرامین خدا بود. او با اطمینان گفت: «من همواره آنچه را که مایهٔ خشنودی اوست، انجام می‌دهم.» (یوحنا ۸:۲۹) در واقع، اطاعت عیسی از پدرش مایهٔ خشنودی خود او نیز بود. البته شاید برخی بگویند که اطاعت برای عیسی چندان دشوار نبوده است. آنان شاید تصوّر کنند که عیسی تنها به یَهُوَه که کامل است جوابگو بود، در حالی که ما به مسئولانی جوابگو هستیم که خود خطا می‌کنند. حقیقت امر این است که عیسی نیز از سرپرستان و مسئولانی ناکامل اطاعت می‌کرد.
۱۸. عیسی در دوران جوانی چه سرمشقی در خصوص اطاعت از خود به جا گذاشت؟
۱۸ عیسی تا زمانی که تحت سرپرستی یوسف و مریم بود، باید به اختیارات آنان احترام می‌گذاشت. اما، آن‌ها والدینی ناکامل بودند و بی‌شک عیسی بیشتر از هر نوجوانی از ضعف‌ها و کاستی‌های والدین خود آگاه بود. اما، آیا در مقابل آنان سرکشی می‌کرد؟ آیا پا از گلیمش فراتر می‌گذاشت و به والدین خود برای بهبود بخشیدن به وضعیت خانه‌شان پند و اندرز می‌داد؟ خیر لوقا ۲:۵۱ در مورد عیسای ۱۲ ساله می‌گوید که او «مطیع ایشان بود.» سرمشق عیسی راهنمای نیکویی برای تمامی جوانان مسیحی است؛ جوانانی که تلاش می‌کنند، به والدینشان احترام گذارند و مطیع آنان باشند.—اِفِسُسیان ۶:۱، ۲.
۱۹، ۲۰. الف) عیسی در اطاعت از انسان‌های ناکامل با چه شرایط خاصّی روبرو بود؟ ب) چرا مسیحیان حقیقی باید مطیع سرپرستان جماعت باشند؟
۱۹ اطاعت از انسان‌های ناکامل سختی‌هایی برای عیسی به همراه داشت که خوشبختانه امروزه ما مسیحیان با آن مواجه نیستیم. عیسی در دوران خاصّی زندگی می‌کرد؛ دورانی که نظام مذهبی یهودی که مدت‌ها مورد تأیید یَهُوَه بود، به زودی از میان می‌رفت و جماعت مسیحی جایگزین آن می‌شد. اما یَهُوَه هنوز این نظام را که شامل معبد و کهانت می‌شد، از میان نبرده بود. (مَتّی ۲۳:۳۳-۳۸) سال‌ها بود که علمای یهود تعالیمی کاذب که از فلسفهٔ یونانی نشأت می‌گرفت، آموزش می‌دادند. فساد در معبد به حدّی رسیده بود که عیسی آن را «لانهٔ راهزنان» خواند. (مَرقُس ۱۱:۱۷) آیا عیسی این شرایط را دلیلی می‌دانست که از معبد و کنیسه دوری کند؟ خیر. معبد و کنیسه هنوز مکان پرستش یَهُوَه محسوب می‌شد. عیسی تا زمانی که یَهُوَه وارد عمل شود و تغییری در اوضاع دهد، مطیعانه به کنیسه می‌رفت و برای برگزاری اعیاد در معبد حضور می‌یافت.—لوقا ۴:۱۶؛ یوحنا ۵:۱.
۲۰ تأمّل بر اطاعت عیسی در آن شرایط ما را بیش از پیش بر آن می‌دارد که خود نیز مطیع بمانیم؛ زیرا ما اکنون در دورانی زندگی می‌کنیم که مطابق پیشگویی کتاب مقدّس، پرستش پاک برقرار شده است. یَهُوَه به ما اطمینان داده است که هرگز به شیطان اجازه نخواهد داد، قوم پاکش را به فساد بکشد. (اِشَعْیا ۲:۱، ۲؛ ۵۴:۱۷) البته درست است که هنوز در جماعت خطا و ناکاملی وجود دارد؛ اما آیا بجاست که این را بهانه‌ای برای نافرمانی از یَهُوَه قرار دهیم؟ آیا بجاست که از جماعت فاصله بگیریم یا از پیران انتقاد کنیم؟ هرگز! ما مصمم هستیم که با میل و رغبت با برادران مسئول در جماعت همکاری کنیم، مطیعانه در جلسات و گردهمایی‌های مسیحی شرکت کنیم و به پندهایی که در این جلسات دریافت می‌کنیم، عمل نماییم.—عبرانیان ۱۰:۲۴، ۲۵؛ ۱۳:۱۷.
ما آماده‌ایم تا آنچه را که در جلسات مسیحی می‌آموزیم مطیعانه به کار گیریم
۲۱. الف) عیسی چگونه با کسانی که سعی داشتند او را از اطاعت از خدا بازدارند برخورد کرد؟ ب) ما چه سرمشقی از عیسی می‌گیریم؟
۲۱ عیسی حتی به دوستان خیرخواهش نیز اجازه نمی‌داد که او را از اطاعت از یَهُوَه بازدارند. برای مثال، پِطرُس رسول سعی کرد عیسی را از انجام مسئولیت الٰهی‌اش منصرف کند؛ آخر چرا سَرورش باید به خود سخت می‌گرفت، زجر می‌کشید و می‌مرد! عیسی محکم و قاطع پندِ خیرخواهانه، اما گمراه‌کنندهٔ پِطرُس را رد کرد. (مَتّی ۱۶:۲۱-۲۳) امروزه نیز گاه خویشاوندانی خیرخواه، سعی دارند ما مسیحیان را از اطاعت از اصول و قوانین الٰهی بازدارند. ما همچون پیروان عیسی در قرن اول تلاش می‌کنیم با استواری ‹خدا را بیش از انسان اطاعت کنیم.›—اعمال ۵:۲۹.
پاداش اطاعتی مسیح‌گونه
۲۲. عیسی به چه سؤالی پاسخ داد و چگونه؟
۲۲ اوج آزمون اطاعت عیسی زمان مرگش بود. می‌توان گفت، در آن روزِ تاریک و اندوهبار بود که او در حد کمال «اطاعت را آموخت.» عیسی در واقع خواست پدرش را انجام داد، نه خواست خودش را. (لوقا ۲۲:۴۲) او از این آزمون سربلند بیرون آمد و سرمشق کاملی برای ما قرار داد. (۱تیموتائوس ۳:۱۶) او پاسخی به این سؤال دیرینه داد که ‹آیا انسانی کامل می‌تواند حتی تحت آزمون ایمان نیز مطیع یَهُوَه بماند؟› نه آدم از این آزمون سربلند بیرون آمد و نه حوّا. اما عیسی، والامقام‌ترین مخلوق یَهُوَه، بهترین جواب را به این سؤال داد. او با زندگی بر روی زمین و مرگ خود به آن موضوع خاتمه داد. عیسی از یَهُوَه اطاعت کرد، هر چند اطاعت برایش بسیار گران تمام شد.
۲۳-۲۵. الف) با تشبیهی رابطهٔ اطاعت را با وفاداری توضیح دهید؟ ب) در فصل بعد به بررسی چه موضوعی می‌پردازیم؟
۲۳ ما با اطاعتمان وفاداری و پای‌بندی خود را به معیارهای یَهُوَه ثابت می‌کنیم. عیسی با اطاعت خود از یَهُوَه وفاداری‌اش را ثابت کرد و راه حیات ابدی را برای تمامی بشر گشود. (رومیان ۵:۱۹) یَهُوَه نیز پاداشی عظیم به عیسی ارزانی داشت. اگر ما نیز از سَرور خود مسیح اطاعت کنیم، یَهُوَه به ما نیز پاداش خواهد داد. پیروی از مسیح «نجات ابدی» را در پی خواهد داشت.—عبرانیان ۵:۹.
۲۴ چه برکت بزرگی که یَهُوَه ما را شخصی وفادار و پای‌بند به معیارهایش بداند. در امثال ۱۰:۹ آمده است: «کسی که به راستی راه رود، در امنیت سالک گردد.» اگر پای‌بندی به معیارهای خدا را به یک عمارت زیبا تشبیه کنیم، اطاعت را می‌توان به تک‌تک آجرهای آن عمارت تشبیه کرد. در این بنا، شاید یک آجر چندان مهم به نظر نرسد، اما وجود هر آجر در جای خود لازم و باارزش است و با تعداد زیادی از این آجرهاست که می‌توان عمارتی پرارزش بنا کرد. ما هر بار که از یَهُوَه اطاعت می‌کنیم، گویی آجری بر بنای وفاداری‌مان می‌نهیم و به این ترتیب پس از روزها و سال‌ها عمارت زیبای وفاداری خود را بنا می‌کنیم.
۲۵ در پیش گرفتن راه اطاعت در فراز و نشیب‌های زندگی، خصوصیت دیگری را در ذهن تداعی می‌کند؛ تحمّل و پایداری. در فصل بعد به نمونهٔ عیسی در این خصوص می‌پردازیم.