بر این لوح سنگی نوشته شده است: «لعنت یَهْوِه صبایوت بر خَگَف پسر خَگَوْ باد»
آیا میدانستید که . . .
لوحی سنگی چگونه درستی کتاب مقدّس را تأیید میکند؟
در موزهٔ سرزمین کتاب مقدّسa در اورشلیم، لوحی سنگی وجود دارد که حکاکی روی آن مربوط به سالهای ۷۰۰ تا ۶۰۰ قبل از میلاد است. این لوح در غاری که به عنوان گور استفاده میشد یافت شد که در نزدیکی حِبرون در اسرائیل است. بر روی این لوح چنین نوشته شده است: «لعنت یَهْوِه صبایوت بر خَگَف پسر خَگَوْ باد.» این نوشته چگونه درستی کتاب مقدّس را تأیید میکند؟ این حکاکی نشان میدهد که نام خدا، یَهُوَه که در اسرائیل باستان به صورت «یهوه» نوشته میشد، نامی شناخته شده بود که مردم در زندگی روزمره به کار میبردند. نام خدا و اسامیای که شامل نام خدا میشود، بر روی دیوار غارهای مشابه، زیاد دیده شده است. این حکاکیها توسط کسانی که در آنجا مخفی میشدند یا گرد هم میآمدند انجام شده است.
دکتر رِیچال نابولسی از دانشگاه جورجیا، در رابطه با این سنگنوشتهها میگوید: «دیدن نام ‹یهوه› در تعداد زیادی از سنگنوشتهها، موضوع مهمی است . . . این حکاکیها و نوشتههای مقدّس نشان میدهند که یَهُوَه خدا در بین مردم اسرائیل و یهودا از اهمیت بسزایی برخوردار بوده است.» این موضوع تأییدی است بر درستی کتاب مقدّس که در آن نام خدا، «یهوه» به زبان عبری، هزاران بار آمده است. اغلب در اسم اشخاص نیز از نام خدا استفاده میشد.
عبارت حکشدهٔ «یَهْوِه صبایوت» بر این لوح سنگی به معنای «یَهُوَه خداوند لشکرها» است. این امر نشان میدهد که مردم در زمان باستان علاوه بر نام خدا، از اصطلاح «یَهُوَه خداوند لشکرها» نیز بسیار استفاده میکردند. این موضوع نیز اثبات دیگری است بر درستی کتاب مقدّس. چرا که این عبارت ۲۸۳ بار در بخش عبری کتاب مقدّس، بهخصوص در نوشتههای اِشَعْیا، اِرْمیا و زَکَریا آمده است.
a Bible Lands Museum