آیا در کتاب مقدّس تناقض وجود دارد؟
پاسخ کتاب مقدّس
خیر. کل کتاب مقدّس هماهنگ است. شاید برخی گفته‌ها در کتاب مقدّس به نظر متناقض آید، اما معمولاً با در نظر داشتن یک یا چند اصلی که در زیر آمده است، می‌توان درک درستی از آن یافت.
۱. توجه به مضمون متن. گفته‌های هر نویسنده‌ای می‌تواند متناقض به نظر آید، اگر سخنان او خارج از مضمون متن در نظر گرفته شود.
۲. در نظر داشتن دید نویسنده. افرادی که شاهد یک واقعه بوده‌اند، ممکن است هر کدام آن واقعه را دقیق و درست توضیح دهد، اما آن را با کلمات متفاوت بیان کند یا به جزئیات مختلفی اشاره کند.
۳. در نظر گرفتن حقایق تاریخی، عادات و آنچه مرسوم بوده است.
۴. تشخیص مفهوم تحت‌اللفظی و مجازی یک واژه.
۵. تشخیص این که ممکن است عملی به کسی نسبت داده شده باشد، حتی اگر آن شخص خود آن کار را نکرده باشد.a
۶. استفاده از ترجمه‌ای دقیق از کتاب مقدّس.
۷. پرهیز از تطبیق دادن آیات کتاب مقدّس با اعتقادات نادرست مذهبی یا تعصبات.
مثال‌های زیر نشان می‌دهد که چگونه این اصول برخی از گفته‌های کتاب مقدّس را که به نظر ناهماهنگ می‌رسد، توضیح می‌دهد.
اصل ۱: مضمون
اگر خدا در روز هفتم از کار خود بیاسود، چگونه است که باز هم همچنان کار می‌کند؟ گزارش آفرینش در کتاب پیدایش نشان می‌دهد که عبارت «در هفتمین روز، از همهٔ کار خویش بیاسود» مشخصاً به آفرینش چیزهای مادی بر زمین اشاره دارد. (پیدایش ۲:۲-۴) گفتهٔ عیسی که «پدر من تا به حال کار کرده است و هنوز کار می‌کند،» با این گفته تناقضی ندارد، چون در اینجا منظور اعمال دیگر خداست؛ اعمالی مثل الهام کتاب مقدّس، راهنمایی‌هایش و توجه به انسان‌ها.—یوحنا ۵:۱۷؛ مزمور ۲۰:۶؛ ۱۰۵:۵؛ ۲پِطرُس ۱:۲۱.
اصل ۲ و ۳: دیدگاه و تاریخ
عیسی در کجا مرد نابینا را شفا داد؟ در کتاب لوقا آمده است که عیسی مردی نابینا را شفا داد، وقتی «به اَریحا نزدیک می‌شد.» اما مَتّی برای توضیح همین گزارش، به دو مرد نابینا اشاره می‌کند و می‌گوید که این واقعه زمانی روی داد که عیسی و شاگردانش «اَریحا را ترک می‌کردند.» (لوقا ۱۸:۳۵-۴۳؛ مَتّی ۲۰:۲۹-۳۴) این دو گزارش از دو دید مختلف بیان شده است و در واقع یکدیگر را تکمیل می‌کند. در خصوص تعداد مردان نابینا، مَتّی مشخص بیان کرد که آنان دو نفر بودند، در حالی که لوقا به گفتگوی عیسی با یکی از آن مردان نابینا اشاره کرده است. در خصوص محل وقوع این گزارش، باستان‌شناسان کشف کردند که در زمان عیسی، اَریحا دو شهر بوده است؛ یکی شهر قدیمی یهودی بوده است و دیگری شهر جدیدتر رومی که حدود یک‌ونیم کیلومتر از هم فاصله داشت. ممکن است عیسی در میان این دو شهر این معجزه را کرده باشد.
اصل ۴: مفهوم تحت‌اللفظی و مجازی عبارات
آیا زمین نابود خواهد شد؟ در کتاب مقدّس در جامعه ۱:۴ آمده است که «زمین تا ابد پابرجاست.» برخی این عبارت را با این گفتهٔ کتاب مقدّس که «عناصر سوخته شده، از بین خواهند رفت و زمین با هر چه در آن است، ذوب خواهد گشت،» متناقض می‌دادند. (۲پِطرُس ۳:۱۰، مژده برای عصر جدید) اما در کتاب مقدّس واژهٔ «زمین» به دو مفهوم به کار رفته است، یکی به مفهوم سیّارهٔ ما و دیگری به صورت مجازی به مفهوم مردم روی زمین. (پیدایش ۱:۱؛ ۱۱:۱) نابودی زمین که در دوم پِطرُس ۳:۱۰ به آن اشاره شده است به سوختن و ذوب شدن سیّارهٔ زمین اشاره ندارد، بلکه منظور «نابودی مردمان خدانشناس» است.—۲پِطرُس ۳:۷.
اصل ۵: نسبت دادن
در کَفَرناحوم چه کسی خواستهٔ افسر را به عیسی بیان کرد؟ در مَتّی ۸:۵، ۶ آمده است که افسر خود نزد عیسی آمد، اما در لوقا ۷:۳ نوشته شده است که او برای بیان درخواستش ریش‌سفیدان یهود را فرستاد. این گفتهٔ کتاب مقدّس که به نظر متناقض می‌آید، می‌تواند این مفهوم را داشته باشد که آن افسر مردان پیر را به عنوان نمایندگان خود فرستاد تا درخواست او را به عیسی بگویند.
اصل ۶: ترجمهٔ دقیق
آیا همهٔ ما گناه می‌کنیم؟ کتاب مقدّس تعلیم می‌دهد که همهٔ ما از آدم، اولین انسان گناه را به ارث برده‌ایم، یعنی گناه موروثی. (رومیان ۵:۱۲) اما در برخی ترجمه‌ها به نظر می‌رسد تناقضی وجود دارد، چون در آیه‌ای دیگر گفته شده است، انسان خوب «گناه نمی‌کند.» (۱یوحنا ۳:۶؛ ترجمه قدیم) در زبان اصلی، یعنی زبان یونانی فعلی که در اول یوحنا ۳:۶ آمده است زمان حال است که در این زبان به عملی مستمر اشاره دارد. میان گناه موروثی که از آن گریزی نیست و گناه عمدی که نشانهٔ بی‌توجهی به قانون خدا و نافرمانی مداوم از اوست، تفاوتی وجود دارد. در برخی ترجمه‌ها با به کار بردن عبارتی همچون «گناه پیشه نمی‌کند» یا «به گناه کردن عادت ندارد» این نکتهٔ به ظاهر متناقض روشن شده و مفهوم درست این آیه بیان شده است.—ترجمهٔ دنیای جدید؛ ترجمهٔ فیلیپس انگلیسی.
اصل ۷: کتاب مقدّس، نه اعتقادی خارج از آن
آیا عیسی با خدا برابر است یا مقامی پایین‌تر از او دارد؟ عیسی گفت: «من و پدر یک هستیم.» از سوی دیگر گفته است: «پدر از من بزرگ‌تر است.» آیا این دو گفته در تناقضند؟ (یوحنا ۱۰:۳۰؛ ۱۴:۲۸) برای درک درست این آیات، باید بررسی کنیم که کتاب مقدّس واقعاً در مورد یَهُوَه و عیسی چه می‌گوید، نه این که تلاش کنیم این آیات را با اعتقاد تثلیث هماهنگ کنیم؛ اعتقادی که بر پایهٔ کتاب مقدّس نیست. در کتاب مقدّس یَهُوَه خدا، پدر عیسی خوانده شده است، همچنین خدای او، یعنی کسی که عیسی او را پرستش می‌کند. (مَتّی ۴:۱۰؛ مَرقُس ۱۵:۳۴؛ یوحنا ۱۷:۳؛ ۲۰:۱۷؛ ۲قُرِنتیان ۱:۳) پس عیسی با خدا برابر نیست.
مضمون این گفتهٔ عیسی که «من و پدر یک هستیم» نشان می‌دهد که او در مورد یکسان بودن اهداف و مقاصدشان صحبت می‌کرد، به این معنی که او همان اهداف و مقاصد پدرش، یَهُوَه خدا را دارد. عیسی بعدها گفت: «پدر در اتحاد با من است و من در اتحاد با پدر هستم.» (یوحنا ۱۰:۳۸) عیسی با پیروانش نیز مقصود و هدفی یکسان داشت، چون برای آنان به خدا این چنین دعا کرد: «من جلالی را که تو به من عطا کرده‌ای، به ایشان عطا کردم تا همان گونه که ما یک هستیم، آنان نیز یک باشند. من در اتحاد با آنان و تو در اتحاد با من.» —یوحنا ۱۷:۲۲، ۲۳.
a برای مثال، در «دایرة‌المعارف بریتانیکا» (انگلیسی) در مورد تاج محل آمده است: «این بنا را امپراتور مغول، شاه جهان ساخته است.» اما واضح است که او شخصاً آن را نساخت، بلکه در آن مقاله آمده است: «بیش از ۲۰٬۰۰۰ کارگر برای ساخت آن دست‌اندرکار بوده‌اند.»