غلبه بر غم و اندوه

امروزه توصیه‌های بسیاری دربارهٔ نحوهٔ برخورد با مرگ عزیزانمان وجود دارد؛‏ اما شاید همهٔ آن‌ها مفید و عملی نباشد.‏ برای مثال برخی بر این باورند که نباید در چنین مواقعی گریه کنیم یا احساساتمان را ابراز کنیم؛‏ در حالی که برخی دیگر معتقدند باید احساساتمان را کاملاً بیرون بریزیم.‏ کتاب مقدّس دیدگاهی متعادل در این زمینه دارد که علم امروز نیز با آن هماهنگ است.‏

بعضی فرهنگ‌ها گریهٔ مرد را نشانی از ضعف می‌دانند.‏ اما آیا واقعاً چنین است؟‏ روان‌شناسان معتقدند که گریه کردن هنگام سوگواری امری کاملاً طبیعی است.‏ گریه کردن و ابراز احساسات به ما کمک می‌کند تا مرگ عزیزمان را تحمّل کنیم؛‏ در حالی که سرکوب کردن احساساتمان به ما صدمه خواهد زد.‏ کتاب مقدّس گریه کردن برای مرگ عزیزانمان را امری اشتباه یا نشانی از ضعف نمی‌داند.‏ برای مثال عیسی مسیح را در نظر بگیرید؛‏ با این که او قدرت داشت مردگان را از مرگ برخیزاند،‏ هنگامی که دوست عزیزش ایلعازَر فوت کرد برای او آشکارا گریست.‏—‏یوحنا ۱۱:‏۳۳-‏۳۵‏.‏

سوگواری اغلب احساس خشم و عصبانیت را به همراه دارد؛‏ به خصوص اگر عزیزمان را به طور ناگهانی و غیرمنتظره از دست داده باشیم.‏ عوامل بسیاری باعث ایجاد چنین احساسی در ما می‌شود؛‏ برای مثال شاید از آنانی که برایشان احترام قائلیم سخنانی بی‌پایه و اساس بشنویم.‏ مایک از آفریقای جنوبی می‌گوید:‏ «تنها ۱۴ سال داشتم که پدرم را از دست دادم.‏ در مراسم خاکسپاری او،‏ کشیشی از کلیسای پروتستان گفت که خدا انسان‌های خوب را نزد خود می‌بَرَد.‏a این گفتهٔ او مرا خشمگین کرد؛‏ زیرا ما در آن زمان واقعاً به حمایت‌های پدرم احتیاج داشتیم.‏ اکنون بعد از ۶۳ سال،‏ هنوز هم آن گفته عذابم می‌دهد.‏»‏

گاهی اوقات نیز اگر عزیزی را به طور ناگهانی از دست داده باشیم،‏ خود را مقصر می‌دانیم.‏ شاید مرتباً با خود بگوییم،‏ ‹اگر من آن کار را نمی‌کردم،‏ این اتفاق نمی‌افتاد.‏› همچنین اگر در آخرین برخوردمان با شخص متوفیٰ جرّوبحثی لفظی داشتیم،‏ احتمالاً بیشتر احساس تقصیر می‌کنیم.‏

اگر شما نیز چنین احساساتی دارید،‏ اجازه ندهید در دلتان جمع شود.‏ بهتر است با یکی از دوستانتان صحبت کنید؛‏ دوستی که پای صحبت‌های شما بنشیند و به شما اطمینان دهد که داشتن چنین احساساتی برای شخص سوگوار کاملاً طبیعی است.‏ در کتاب مقدّس آمده است:‏ «دوست در همه حال محبت می‌کند،‏ و برادر برای روز تنگی به دنیا آمده است.‏»—‏امثال ۱۷:‏۱۷‏.‏

بهترین دوست برای شخص سوگوار،‏ خالق ما،‏ یَهُوَه خداست.‏b سفرهٔ دلتان را در دعا برای او باز کنید زیرا «او به فکر شماست.‏» (‏۱پِطرُس ۵:‏۷‏)‏ خدا وعده داده است که با دعای صمیمانه به او می‌توانیم ‹آرامش خدا را که فراتر از درک بشر است،‏› دریافت کنیم.‏ (‏فیلیپیان ۴:‏۶،‏ ۷‏)‏ همچنین مطالعهٔ کلام تسلّی‌بخش خدا به ما آرامش می‌دهد.‏ لیست آیاتی را که به شما تسلّی می‌دهد،‏ تهیه کنید و در صورت امکان بعضی از آن‌ها را به ذهن بسپارید.‏ (‏کادر پایین صفحه ملاحظه شود.‏)‏ تعمّق بر چنین آیاتی به خصوص شب‌هایی که بی‌خواب می‌شوید و احساس تنهایی و دلتنگی می‌کنید به شما تسلّی و آرامش خواهد داد.‏—‏اِشَعْیا ۵۷:‏۱۵‏،‏ ترجمهٔ قدیم.‏

مردی ۴۰ ساله،‏ که در این مقاله او را کیوان می‌نامیم،‏ همسر عزیزش را که به سرطان مبتلا بود،‏ به تازگی از دست داده است.‏ او می‌گوید که وقتی احساس تنهایی به سراغش می‌آید،‏ دعا کمک زیادی به او می‌کند.‏ او احساسش را چنین بیان می‌کند:‏ «وقتی در دعا با یَهُوَه حرف می‌زنم،‏ دیگر احساس تنهایی نمی‌کنم.‏ اغلب شب‌ها از خواب بیدار می‌شوم و دیگر خوابم نمی‌برد.‏ در چنین مواقعی با خواندن آیاتی تسلّی‌بخش از کلام خدا،‏ تعمّق روی آن‌ها و دعای صمیمانه از ته دل،‏ آرامش می‌یابم و می‌توانم دوباره بخوابم.‏»‏

خانمی جوان به نام وَنِسا نیز به قدرت آرامش‌بخش دعا پی برده است.‏ او مادرش را که به بیماری‌ای مبتلا بود،‏ از دست داده است.‏ وَنِسا می‌گوید:‏ «وقتی نبود مادرم را شدیداً حس می‌کردم،‏ در دعا نام خدا را صدا می‌زدم و اشک از چشمانم سرازیر می‌شد.‏ یَهُوَه همیشه به دعاهایم گوش داده است و قدرتی به من داده تا بتوانم شرایطم را تحمّل کنم.‏»‏

برخی از مشاوران به افراد سوگوار توصیه می‌کنند که خدمات داوطلبانه انجام دهند یا به دیگران کمک کنند.‏ چنین کارهایی از غم و اندوه آنان می‌کاهد و برایشان شادی‌بخش است.‏ (‏اعمال ۲۰:‏۳۵‏)‏ بسیاری از شاهدان یَهُوَه که عزیزشان را از دست داده‌اند با کمک به دیگران آرامش یافته‌اند.‏—‏۲قُرِنتیان ۱:‏۳،‏ ۴‏.‏