سؤالات خوانندگان
آیا اسرائیلیان در بیابان به جز مَنّا و بلدرچین چیز دیگری برای خوردن داشتند؟
غذای اصلی اسرائیلیان طی ۴۰ سال زندگی در بیابان مَنّا بود. (خرو ۱۶:۳۵) یَهُوَه دو مرتبه برای آن‌ها بلدرچین هم فراهم کرد. (خرو ۱۶:۱۲، ۱۳؛ اعد ۱۱:۳۱) همین طور اسرائیلیان مقدار محدودی از غذاهای دیگر هم داشتند.
یَهُوَه بعضی وقت‌ها قومش را برای ‹توقف› به منطقه‌هایی هدایت می‌کرد تا از منابع طبیعی آنجا استفاده کنند. (اعد ۱۰:۳۳) یکی از این مناطق آبادی ایلیم بود، جایی که «۱۲ چشمهٔ آب و ۷۰ نخل» داشت. بدون شک این درختان، نخلِ خرما بودند. (خرو ۱۵:۲۷) کتاب «گیاهان کتاب مقدّس» توضیح می‌دهد که نخل خرما «گسترهٔ جغرافیایی وسیعی دارد و برای میلیون‌ها نفر در بیابان غذا، روغن و سایبان فراهم می‌کند.»
اسرائیلیان احتمالاً در آبادی بزرگی که امروزه فیران نامیده می‌شود و در وادی فیران واقع است خیمه زدند. در کتاب «کشف دنیای کتاب مقدّس» آمده است که این وادی یعنی درّه‌ای که رودخانه دارد، «با طول ۱۳۰ کیلومتر، یکی از طولانی‌ترین، زیباترین و مشهورترین وادی‌ها در سینا می‌باشد. در فاصلهٔ ۴۵ کیلومتری از دهانهٔ این وادی، آبادی زیبای فیران به طول ٫۸۴ کیلومتر قرار دارد. آبادی فیران پر از درختان نخل است و ۶۱۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد. این آبادی، باغ عدن سینا خوانده می‌شود. بسیاری به دلیل فراوانی نخل خرما از زمان باستان جذب این منطقه شده‌اند.»
نخلِ خرما در آبادی فیران
هنگام خروج از مصر اسرائیلیان آرد، کاسه‌های ورز خمیر و احتمالاً مقداری غلّه و روغن با خود آوردند. آن‌ها همچنین «تعداد زیادی دام از جمله گوسفند و گاو» را با خود آوردند. (خرو ۱۲:۳۴-۳۹) اما به احتمال زیاد به خاطر هوای سوزان بیابان تعدادی از آن‌ها مردند. همین طور تعدادی به عنوان غذا استفاده شدند یا شاید حتی برای قربانی به خدایان کاذب تقدیم شدند.a (اعما ۷:۳۹-۴۳) با این وجود می‌دانیم که بعضی از اسرائیلیان دامداری می‌کردند، چون یَهُوَه در نتیجهٔ بی‌ایمانی‌شان گفت: «فرزندانتان به مدت ۴۰ سال در بیابان چوپانی خواهند کرد.» (اعد ۱۴:۳۳) پس منطقی است که از شیر دام‌ها و گاهی گوشت آن‌ها استفاده شود، اما واضح است که این مقدار برای سه میلیون نفر در طول مدت ۴۰ سال کافی نبود.b
آب و خوراک گله‌ها از کجا فراهم می‌شد؟c احتمالاً در آن زمان در بیابان‌ها باران بیشتری می‌بارید و در نتیجه پوشش گیاهی بیشتر بود. در کتاب «بینش بر نوشته‌های مقدّس» جلد ۱ آمده است که ۳۵۰۰ سال پیش «منابع آبی در شبه‌جزیرهٔ عربستان غنی‌تر از آنچه امروز می‌بینیم بوده است. وجود تعداد زیادی از وادی‌های خشک‌شده یا درّه‌هایی که بستر رودخانه در آن موجود است، نشانهٔ این است که در گذشته بارندگی به اندازه‌ای بود که رودخانه تشکیل شود.» با این حال، بیابانی که اسرائیلیان در آن بودند، منطقه‌ای بی‌آب و علف و ترسناک بود. (تث ۸:۱۴-۱۶) بدون آبی که یَهُوَه به طور معجزه‌آسا فراهم کرد اسرائیلیان و گله‌هایشان می‌مردند.—خرو ۱۵:۲۲-۲۵؛ ۱۷:۱-۶؛ اعد ۲۰:۲، ۱۱.
موسی به اسرائیلیان گفت که یَهُوَه مَنّا را به عنوان خوراک به آن‌ها داد ‹تا بدانند زندگی انسان نه فقط به نان، بلکه به هر کلمه‌ای که از دهان یَهُوَه بیرون می‌آید هم وابسته است.›—تث ۸:۳.
a کتاب مقدّس به دو موقعیت اشاره می‌کند که در بیابان حیوانات به یَهُوَه تقدیم شدند؛ بار اول موقع انتصاب کهانت بود و بار دوم هنگام برگزاری عید پِسَح. هر دو واقعه در سال ۱۵۱۲ ق.م. در دومین سال خروج اسرائیلیان از مصر اتفاق افتاد.—لاو ۸:۱۴–۹:۲۴؛ اعد ۹:۱-۵.
b اسرائیلیان در اواخر دورهٔ ۴۰ سالهٔ زندگی در بیابان، صدها هزار دام در جنگ‌ها به غنیمت گرفتند. (اعد ۳۱:۳۲-۳۴) با این حال تا زمان ورود به سرزمین موعود مَنّا می‌خوردند.—یوش ۵:۱۰-۱۲.
c هیچ مدرکی بر این که حیوانات نیز مَنّا می‌خوردند موجود نیست. یَهُوَه به قوم گفت که هر شخص به اندازهٔ مصرف خود مَنّا جمع کند و اشاره‌ای به حیوانات نکرد.—خرو ۱۶:۱۵، ۱۶.