Vughe ayông Yésu akal minkanghle

1. Nfa ôvé ayong Jehôva da selan ya min’yebe mivoo mia dzô naa, mi ne bekristen ?

NFA ôvoo wa ve naa, ayong Jehôva é selan ya min’yebe mivoo mia dzô naa mi ne bekristen, é ne ayônga deba akal ésèñ minkanghle (Tite 2:14). Ve, ya tam, ô ne sum dzimle mevakh wa wôran akal ésèñ minkanghle. Éyong ézing wa wôran é dzam moadzang waa a sèñ ngu’u ane mvene a wôrane di. A nga dzô naa : « Biyong bizing, maa kômô ki ke minkanghle ».

2. Za dzam é ne ve naa, é bo ndzukh naa bi baghle ayông dèè ésèñ minkanghle biyong bizing ?

² É ne kuiñ naa, bia dzing bia bo bisèñ bife akal Jehôva ndaane a ke minkanghle. Amu dzé ? Amu naa, éyong bia long nge ki a baghle menda bikôan, bia vole bobedzang ye bekal bèè ba tubane bibubua bi-mam, nge ki, éyong bia saghe be biyong bife, bi ne dzigha yen é mbemba be-mam ma bia so ayat, ye naa, dzam té da ve fe bia mevakh a n’nem. Bia dzing é mvoa ya édzing bia wôran éyong bia sèñ ya bobedzang. Bia yem fe naa ba dzing é mam bia bo akal deba. Nfa mboo, é ne kuiñ naa, bi kanghleyang vôm ézing tang abuiñ mimbu, éde fave avitsang bôr éde é nga kômô bèè é fuèñ da so a Biblia été. Bevoo be nga dzime ñong ésèñ minkanghle dèè. Bia yem fe naa, nté bia ke bia yiran amanegha ye émo di, é fuèñ bia kanghle da ye bere bôr min’nem (Mat. 10:22). Dzé é ne bia vole naa, bi baghle nge ki a veme ayông dèè ésèñ minkanghle ?

3. Aval avé nten Luc 13:6-9 wa lere ayông Yésu ?

³ Éfônane Yésu da yeghle bia aval bi ne bo ayông ésèñ minkanghle. Éyong a nga bo ésèñ minkanghle dèñ a si va, Yésu éé dzi ki dzimle ayông dèñ. Bebela a ne naa, nté tam é nga ke da lôt, a nga ke a veme ésèñ minkanghle dèñ (a lang Luc 13:6-9). Aval ane mbaghle afup té a nga lôr mimbu milal é dzeng naa a ve naa higuera a wum bibuma kaa naa a wum, Yésu a nga lôr bébéñ mimbu milal naa a kanghle Bejudíos, atoo naa môra ngap ye été déé dzi ki bèè é mam a mbe é kanghle be. Ve, aval ane mbaghle afup té a nga tep naa a lame élé higuera té, Yésu éé dzi ki lame bôt nge ki a seghe ésèñ minkanghle dèñ. Ndaane de, a nga dang bera ve mengu’u, naa a name min’nem mieba.

4. Mam menii mevé bia ye yen ébe éfônane Yésu ?

⁴ Ayeghle di été, bia ye yen aval Yésu a nga lere ayông, dang-dang mengoan mesaman a nga sughlane kanghle (A daghe nota de estudio “Después de estas cosas” nge ki note d’étude « Après cela » nten Luc 10:1). A yeghe é mam a nga yeghle, ye vu é mam a nga bo, da ye bia vole a baghle ayông dèè ému. N’yeneghan éfônane Yésu ébe é mam menii ma : (1) a nga bembe ébe nkômane Jehôva, (2) a nga tugha bili minkulane medzô mi ya Biblia, (3) a nga daghe ébe Jehôva naa a vole ñe (4) a nga baghle ndzi-n’nem naa, bôr bézing ba ye ñe bèè.

A NGA BEMBE ÉBE NKÔMANE JEHÔVA

5. Aval avé Yésu a nga lere naa a mbe é bembe naa a dzale nkômane Nzame ?

⁵ Yésu a nga kanghle « mbemba fuèñ ye Édjié Nzame » ye ayông, amu a mbe é yem naa, a mbe ésèñ Nzame a nga kômô naa a bo (Luc 4:43). Yésu a nga tele ésèñ minkanghle ôsu éning dèñ. Amben mengoan a nga sughlane bo ésèñ minkanghle dèñ a si va, a nga ke bikena « bekisoan-bekisoan, ye e mèè-mèè, » naa a ke a yeghle bôt (Luc 13:22). A nga ve naa beyeghe bèñ befe be tobe nkoghane nfa ye naa, be sèñ ye ñe ane bekare fuèñ (Luc 10:1).

6. Za élar é ne é zang ésèñ minkangle ye bisèñ bivoo bisese bi ne bo Ékôan Jehôva été ? (A daghe fe évaghle).

⁶ Ému fe, a kanghle mbemba fuèñ ye Édjié Nzame, a ne ésèñ ôsua Jehôva ba Yésu ba kômô naa bi bo (Mat. 24:14 ; 28:19, 20). Mura élar é ne é zang ésèñ minkanghle ye bisèñ bise bivoo bia boban Ékôan été. Éfônan, bia long menda akal Ékôan dèè nge ki a sèñ Bebetel naa, bi vole ésèñ minkanghle. Biaa bo ki va vole bobedzang ye bekal bèè nfa é mam ba yi éyong bibubua bi-mam bia boban, bia kômô fe be vole naa be bera sum é mam mevoo mesese me ya nsisim, a lang fe été, ésèñ minkanghle. Éyong bia tugha yem éban ésèñ minkanghle é bele, ye simane naa, ésèñ té, é ne ésèñ Jehôva a kômô naa bi bo, dzam té da ye bia tum asi naa bi bo de éyong ésese. János, mvene ézing ya Hungría a dzô naa : « Ma simane naa ésèñ-ésèñ ézing da boban Ékôan été, déé se ki tsen ésèñ minkanghle ; ésèñ minkanghle a ne ésèñ ôsua daa ».

7. Amu dzé Jehôva a kômô naa bi ke ôsu ye kanghle ? (1 Timothée 2:3, 4).

⁷ Bi ne wône ayông daa ésèñ minkanghle, éyong bia yen bôr ane Jehôva a yen be. A kômô naa abuiñ bôr be wokh mbemba fuèñ, ye yebe de (a lang 1 Timothée 2:3, 4). Ye dzam té ôsiman, a tugha bia yeghle nfa ye naa, bi kanghle é mbemba fuèñ da kôre bining. Éfônan, nso kalare A dzing é bôt bevoo—Da ye wô vole a bo beyeghe da ve mbemba melepgha me ne bia vole naa, bi sum minlang ya nsonghane ye a bo beyeghe. Amben bôr baa yebe ki é fuèñ bia kanghle be éndagha, éyong ézing, ba ye bele tam naa ba bo de kaa naa amanegha ye bitsible binen é kuiñ. É dzam bia dzô be éndagha, é ne bo é dzam da ye be tsini naa be yebe fuèñ té melu ma zu. Ve, dzam té é ne boban fave nge bia ke ôsu ye kanghle.

A NGA TUGHA BILI MINKULANE MEDZÔ MI YA BIBLIA

8. Aval avé a tugha yem minkulane medzô mi ya Biblia é nga name aval Yésu a mbe é belan é tam dzèñ ?

⁸ Yésu a mbe é wokh aval minkulane medzô mi ya Biblia mi nga ye dzalban. A mbe é yem naa, ésèñ minkanghle dèñ é nga ye bem fave mimbu milal ya étun (Dan. 9:26, 27). A mbe fe é yem é dzam minkulane medzô mi nga kulan nfa é tam, ye aval a ye wu (Luc 18:31-34). Yésu a nga likh naa é dzam a mbe é yem, é name aval a mbe é belan é tam dzèñ. Asughlan, dzam té é nga ve naa a kanghle ye ayông, naa a mane ésèñ be nga kee ñe.

9. Amu dzé minkulane medzô mi ya Biblia mia saghe bia naa, bi ke ôsu ye kanghle ye ayông ?

⁹ Éyong bia tugha yem wokh minkulane medzô mi ya Biblia, dzam té é ne bia tsini naa bi kanghle ya ayông. Bia yem naa, é tam é ligheyang akal mbia émo di é ntoo avitsang. Bia yebe naa, é mam bia yen éndagha ya é mam bôr ba bo, ma lere é dzam Biblia a nga dzô naa, da ye boban melu me ye asughlane ma. Bia yen aval évaa é ne ézizang édjié ôsua ye éning ngura Anglo-Americana ye Rusia ya mengom mèñ, da dzale nkulan adzô wa tsinane kéza ye nkèñ ye kéza ye ôkuiñ « metam me ye asughlan » (Dan. 11:40). Bia yen fe naa, mebo me ye éyema bia yen nkulan adzô Daniel 2:43-45, a ne édjié Anglo-americana. Bi ne ndzi-n’nem naa, aval ane nkulan adzô wa dzô de, a ligheyang avitsang tam, édedaa avitsang tam, naa, Édjié Nzame é mane zu tsam bidjié boan be-bôt. Minkulane medzô misese mité mia tugha bia lere é tam bi ntoo, ye tsini bia naa, bi kanghle bi bele ôsimane naa, tam é ligheyang édedaa avitsang.

10. Minkulane medzô mivé mi ya Biblia mia saghe bia naa, bi tsini naa bia kanghle ye ayông ?

¹⁰ Minkulane medzô mi ya Biblia mia ve fe bia é fuèñ bia fep a n’nem naa, bi kanghle é bôr bevoo nfa é mbemba éning da zu. Carrie, kal dzaa ézing da tobe a República Dominicana a dzô naa : « Éyong ma siman é mbemba be-mam Jehôva a kiagh bia akal melu ma zu, dzam té da ve me naa, me kômô kanghle é bôr bevoo mbemba fuèñ té. » A koghle naa : « Éyong ma yen é mam bôr ba tubane me ému, ma wokh naa mengiagh meté méé se ki fave akal dam, ve, me ne fe akal deba. » Minkulane medzô mi ya Biblia mia saghe bia naa, bi kanghle é bôr bevoo amu bia yem naa, Jehôva éñe a tele ôsu nfa ésèñ minkanghle dèè. Leila, kal dzaa ézing da ning a Hungría, a dzô naa : « Nten Esaïe 11:6-9 wa saghe me naa, me kanghle é bôr bevoo mbemba fuèñ, amben é bôr ba lere naa baa kômô ki de bèè. Ma yem naa môr ase a ne tsen ye avole Jehôva. » Christopher, moadzang ézing ye a Zambia, ñe a dzô naa : « Aval ane nten Marc 13:10 ô nga lere de, mbemba fuèñ ye Édjié Nzame da miaman si ése ngura, ma yen de mura dzam naa, ma vole naa, nkulane adzô té ô dzalban. » Minkulane medzô mivé mi ya Biblia mia saghe wô naa, ô tsini naa wa kanghle ?

A NGA YAGHBE ÉBE JEHÔVA NAA A VOLE ÑE

11. Amu dzé Yésu a nga yiène yaghbe ébe avole Jehôva naa a ke ôsu ye kanghle ya ayông ? (Luc 12:49, 53).

¹¹ Yésu a nga yaghbe ébe Jehôva naa a ke ôsu ye kanghle ya ayông. Amben Yésu a nga bo akeng nfa nkobe, a mbe é yem naa, mbemba fuèñ y’Édjié Nzame da ye ve naa mintsiè mi bo, ye naa bôr be tebe ñe é ngam ayat (a lang Luc 12:49, 53). Ye minkanghle Yésu a nga bo, betebe ôsu be ye menda-menzame be nga dzeng naa ba wiñ ñe ébe abuiñ biyong (Jean 8:59 ; 10:31, 39). Ve, Yésu a nga ke ôsu ye kanghle amu a nga yem naa, Jehôva a mbe ya ñe. A nga dzô naa : « Méé se ki étam, ve é Tare a nga lôm ma, a ne ye ma. [. . .] Éé dzi ki me vaghle likh étam amu naa, éyong ésese éde ma bo é dzam da ve ñe n’nem mbeng » (Jean 8:16, 29).

12. Aval avé Yésu a nga kômane beyeghe bèñ naa be ke ôsu ye kanghle amben bôr be mbe be é ngam ayat ?

¹² Amben bôr be mbe be é ngam ayat, Yésu a nga simane beyeghe bèñ naa, be ne yaghbe ébe Jehôva nfa ye naa a vole be. Ébe abuiñ biyong a nga ban be naa, Jehôva a ye be vole, amben bôr ba tsible be (Mat. 10:18-20 ; Luc 12:11, 12). Akal dzam té, éde a nga dzô be naa be bo nkee (Mat. 10:16 ; Luc 10:3). A nga dzô be naa, be taa yemle é bôr béé mbe ki bé kômô be bèè, é fuèñ ba kanghle (Luc 10:10, 11). A nga dzô be naa be tup é vôm ba tsible bo, ye naa be ke vôm ôfe (Mat. 10:23). Afiang faa bo naa, Yésu a mbe ayông, ye naa, a nga ve mebun mèñ ébe Jehôva, éé dzi ki tebe bitéñ bi mbe ve naa, a dzimle éning dzèñ a zeze (Jean 11:53, 54).

13. Amu dzé ô ne tobe ndzi-n’nem naa Jehôva a ye wô vole ?

¹³ Bi ne tobe ndzi-n’nem ye avole Jehôva, nfa ye naa bi tsini naa bia kanghle ye ayông éyong bôr ba tebe bia é ngam ayat ému (Mel. 12:17). Amu dzé ô ne tobe ndzi’n’nem naa Jehôva a ye wô vole ? Nfasghane meyaghlane Yésu bia yen nten Jean abong 17. Yésu a nga sili Jehôva naa a kale mintôô mièñ, éde Jehôva a nga yalane meyaghlane mèñ. Abakh Bisè mintôl da lere aval a nga vole mintôô naa be kanghle ye ayông afiang faa bo naa be nga tsible be. Meyaghlane mèñ été, Yésu a nga sili Jehôva naa, a kale é bôr be mbe bé ve mebun ébe minkanghle mintôô mi nga bo. Dzam té da daghe fe wa. Jehôva éé be ki sim naa a dzale meyaghlane Yésu a nga bo ñe. A ye fe wô vole aval ane a nga vole mintôô (Jean 17:11, 15, 20).

14. Aval avé bia yem naa bia ye bele ngu’u ya ke ôsu ye kanghle ye ayông ? (A daghe fe évaghle).

¹⁴ Amben é ntoo ndzukh naa bi kanghle mbemba fuèñ ye ayông nté bia ke bia yan amanegha, bia ye bele avole sese bia yi (Luc 21:12-15). Aval ane é nga boban ye Yésu ye beyeghe bèñ, bia likh naa bôr bebién be bèè nge ki kaa, ye naa bia saale zeze mintsiè. Amben éyong ba kîlî ésèñ minkanghle dèè nge ki a ve de beniè, bobedzang ye bekal bèè ba tsini naa, ba kanghle mbemba fuèñ se ki amu é ngu’u deba, ve, amu be nga bembe ébe Jehôva. Aval ane Jehôva a nga ve bebo bisèñ bèñ ngu’u ntet mimbu ôsua, ému, a ve fe bia ngu’u naa « ésèñ minkanghle é tugha boban » aval a kômô (2 Tim. 4:17). Ô ne tobe ndzi-nem naa nge ô yaghbe ébe Jehôva, wa ye bele ngu’u naa ô ke ôsu ye kanghle ya ayông.

A NGA BAGHLE NDZI-N’NEM NAA BÔR BÉZING BA YE ÑE BÈÈ

15. Za dzam da lere naa Yésu a mbe a bele mebun naa, bôr ba ye sughlane bèè mbemba fuèñ ?

¹⁵ Yésu a nga baghle ôsimane naa, bôr ba ye sughlane bèè mbemba fuèñ. Dzam té é nga vole ñe naa, a tsini naa a tobe mevakh ésèñ minkanghle dèñ. Éfônan, étun amanegha ye mbu 30 ye metam mèè, Yésu a nga yen naa abuiñ bôr é mbe nkoghane naa da yebe ésèñ minkanghle, éde a nga vaghane bo ye afup é ntoo nkoghane naa be sap de (Jean 4:35). Bébén mbu mboo ôsu, a nga dzô beyeghe bèñ naa : « Ésèñ nsapban é ne énen » (Mat. 9:37, 38). Éde ôsu, a nga bera dzô naa : « Ésèñ nsapban é ne énen [. . .] Éde, dzaaghane Masa ye ésèñ nsapbane té, naa a lôm bebo-bisèñ naa be zu sap » (Luc 10:2). Yésu a nga baghle ôsimane naa, bôr ba ye sughlane bèè mbemba fuèñ, éde a nga vakh éyong bôr beté be nga bo de (Luc 10:21).

16. Aval avé bifônane Yésu a nga belane bio bia lere é mbemba ôsimane bia yiène bele nfa ésèñ minkanghle ? (Luc 13:18-21). (A daghe fe évaghle).

¹⁶ Yésu a nga yeghle beyeghe bèñ naa, be baghle mbemba ôsimane nfa é fuèñ ba kanghle, édi é nga ye be vole naa be baghle ayông deba. Éfônan, nfasghane bifônane bibèñ bi ye été (a lang Luc 13:18-21). Éfônane té été, Yésu a nga vaghane fuèñ ye Édjié Nzame ye moan fes mostaza nge ki moutarde é va vem ye venghane mura élé. Dzam té da yili naa, abuiñ bôr da ye yebe fuèñ y’Édjié Nzame kaa naa dzam ézing é ne de sim. Éfônan évoo, Yésu a nga vaghane Édjié Nzame ye levadura nge ki levure. A nga bo de amu naa, fuèñ ye Édjié Nzame da ye tobe nkanghlan abuiñ mevôm a si ése ngura, ye ve naa, é bôr ba ye de bèè be bira tsen, amben mintsenane mité miaa yenebane ki avôô ébe é bôr bevoo. Éde, Yésu a nga vole beyeghe bèñ a yen naa, é mbemba fuèñ ba bôm da ye wulu mbeng.

17. Mekalgha mevé bi bele naa, bi baghle mbemba ôsiman nfa ésèñ minkanghle ?

¹⁷ Éyong bia siman aval ésèñ minkanghle da vole abuiñ bôr si ése ngura, dzam té da vole bia naa, bi ke ôsu ya kanghle ye ayông. Kada mbu, bizukh bi bôr ba tobe ésesang Ndziane Nti ye yeghe Bible ye bia. Betoyini a be bôr ba duban ye zu kuane bia ésèñ minkanghle té été. Bi ne kaa yem, abim bôr da ye bera yebe é fuèñ bia kanghle be, ve é dzam bia yem é ne naa, Jehôva a kôane mura nsama bôr wa ye ning bitsible binen bia zu (Mel. 7:9, 14). Jehôva éñe a ne Masa ye ésèñ nsapban ye naa, a ne ndzi-n’nem naa abuiñ bôr da ye bera yebe mbemba fuèñ. Éde, bia ve mengu’u mesese mèè naa, bi tsini naa bia kanghle mbemba fuèñ.

18. Za dzam bia kômô naa é bôr bevoo be yen éyong ba daghe bia ?

¹⁸ Be mbe bé bira yem beyeghe Yésu, ye ésèñ minkanghle deba be nga bo ye ayông. Éfônan, mintôô mi nga kanghle ya ngengaa ye ayông aval é nga ve bôr naa « be yem naa ébe be mbe ye Yésu » (Bisè mintôl 4:13). Bia fe bia kômô kanghle mbemba fuèñ ye ngengaa ye ayông, akal dzam té éde bôr ba ye yem naa bia fe bia vu éfônan ayông Yésu minkanghle.