Biyalane bia daghe Kalare akal ésulan éning moan kristen ye ésèñ minkanghle
7-13 YE NGOAN LAL
AKUM YA KALARE NZAME | 1 SAMUEL 12-13
« Éngung da so abian »
w00 8/1 13 ¶17
Éngung da so abian
17 Ôsusua, é ne yene naa mimboane Saül nge ki Saul mi bele ayilgha. Amu naa ayong Nzame é mbe é tele « mbia étéñ, be mbe be « yeme minfa mise », béé fonghane beñiñè étom mbia été deba. (1 Samuel 13:6, 7) Bebela a ne naa, déé se ki abé naa bi bo mam éyong bi tele étéñ ézing. Ve, bi taa vuène naa Jehôva a lang min’nem miè, ya naa a yem é mam ma tsini bia naa bi bo mam. (1 Samuel 16:7) Bebela a ne naa, Jehôva a nga yen ébe Saul é dzam Bible aa dzô ki. Éfônan, Jehôva a nga yen naa Saül a nga kômô bo mam avôô amu a mbe éngung. Ngeng ézing, a mbe é wokh ôlun naa, éñe, kéza ya Israël, a yiène yane n’nôm nkule medzô aa so ki avôô ! Amu naa Samuel éé dzi ki so avôô, éde Saul a nga tem naa a yiène bo dzam ye naa a ne bo abian nfa minkighan be nga ve ñe. Mboane wèñ ô nga so za dzam ? Samuel éé dzi ki yen mboane Saul mvèñ. Ndaane de, a nga yèè ñe, éé dzô ñe naa : « Édjié duè daa ye ki bem [. . .] amu naa wéé dzi ki baghle é dzam Jehôva a nga dzô wa. » (1 Samuel 13:13, 14) Éyong té fe, éngung é nga so abian.
w07 6/15 27 ¶8
Bia yiène bo Jehôva mewokh
8 É dzam Bible a dzô nfa kéza Saül da lere naa mewokh me ne édedèè éban. Éyong Saül a nga sum djié, a mbe asili ñuu ye ‘yen émièn avitsang’. Éyong tam é nga lôt, éngung ye a dzime fas, bi nga ve naa a ñong mbimbia minkighan (1 Samuel 10:21, 22 ; 15:17). Éyong tam é nga kuiñ naa Saul a kômane naa a ke lumane bephilistin nge ki be filisteos, Samuel a nga dzô ñe naa a yane ñe, naa a zu ve Jehôva metunegha ya ve ñe melepgha mefe. Ve, Samuel éé dzi ki so avôô aval a nga dzô de. Dzam té é nga ve naa ayong é sum naa da ke da miaman. Éyong Saül a nga yen do, ane « a nga ke ve holocaust nge ki ofrenda quemada. » A ne aval mimboane Jehôva a ñaghe ki. Éyong Samuel a nga sughlane so, Saül a nga bo ‘minkè’ nfa abiane dèñ, éé dzô naa « a nga yiène » ve holocaust nge ki ofrenda quemada, naa a ve Jehôva n’nem mbeng amu Samuel éé dzi ki so avôô. Ébe kéza Saul, a ve atunegha é nga dang éban a lôt atsing Samuel a nga ve ñe naa a yane naa a zu bo atunegha. Samuel a nga dzô ñe naa : « Ô va bo mam ane ôkukut. Wéé dzi ki baghle atsing é Nzame wiè Jehôva a nga kee wa. » Akal a nga bo Jehôva abian, Saül a nga dzimle édjié dèñ.—1 Samuel 10:8 ; 13:5-13.
Mimbeng mi-mam mi ya nsisim
w11 7/15 13 ¶15
Ye mia ye bèè melepgha m’édzing Jehôva ?
15 Ye Bisraélite nge ki Israelitas be nga tem naa, a bele moan môt ane kéza amu be ne ñe yen, da dang mbeng ya bele Jehôva ane ndjié ? Nge éñe be nga tem aval té, be mbe béé dukh bebién ! É nga ye likh naa be bèè minèè mife Satan. É nga ye bo ébubu naa bekéza boan be-bôt be tsini bo naa be wumu biyema. É bôt ba wumu biyema ba vus éyong ba simane naa biôm, da yili naa benzame ba bo ya bilé nge ki mekoa, ba lôt Jehôva é môt a nga vele mam mese, amu ba yen biôm bité a mis, ve baa yen ki Jehôva. Ve, ntôl Paul nge ki Pablo a nga dzô naa, biyema bii se ki « dzôm ézing. » (1 Beco. 8:4) Bii se ki yen, a bèè, a kobe nge ki a bo dzam ézing. Bi ne faa bi yen a mis ye name bio, ve, nge bia wumu bio, bia dziran é dzôm déé se ki, da ye ve naa bi bele minzukh.—Bya 115:4-8.
14-20 YE NGOAN LAL
AKUM YA KALARE NZAME | 1 SAMUEL 14-15
« Mewokh ma dang mbeng a lôt atunegha »
w07 6/15 26 ¶4
Bia yiène bo Jehôva mewokh
4 Akal Jehôva a ne Mvele wèè, é dzôm ése bi bele da so ébe ñe. Bii yem do, ye bi ne ñe ve dzôm ézing ? Ôwé, bi ne ñe ve é dzôm da dang éban. Za dzam da dang éban ? Bi ne de yen éyalane di été : « Boghe nkee a é moan wom, ye ve me n’nem mbeng, naa me yalan é môr a song ma. » (Minkana 27:11) Bi ne bo Nzame mewokh. Afang bo naa bii bele ki bining bivoo, nge ki a tubane mam mevoo, éyong bia bo mewokh, kada môt y’ébe bia a ne yalane mbia bibôra Satan Debele éyong a nga dzô naa, boan be-bôt béé se ki tobe sôsôe ya Nzame éyong ba tubane minzukh. Ke a ne môra duma nga !
it-2 521 ¶2
Mewokh
Dzam ézing déé se ki tsen mewokh. Nge bii se ki mewokh, biaa ye ki bele biborane Nzame. Samuel a nga dzô kéza Saül naa : « Ye Jehôva a dang ñaghe be holocaust nge ki ofrenda quemada ya metunegha a lôt a bo é king Jehôva mewokh [éfiè da so shamaʽʹ] ? Bèèghe ! A bo mewokh [da yili naa, a bèè] da dang mbeng a lôt a ve atunegha, a tugha bèè da dang mbeng a lôt avong mintôma. » (1 Sam. 15:22) A bo kaa bo mewokh, a ne a tep bifiè Jehôva. Dzam té da tugha lere naa biaa bunu ki bifiè bité nge ki é môt a kulu bifiè bité. É môt aa bo ki mewokh a ne ane é môt a bo divination nge ki adivinación ya belane biyema. (1 Sam. 15:23 ; a vaghane ya Berom. 6:16.) A yebe naa wa ye bo dzam, déé se ki ngura éban ézing nge waa bo ki é dzam be va sili wa ; A bo kaa bo dzam da lere naa bii bele ki mebun nge ki naa biaa kang ki é môt a ve bia metsing. (Mat. 21:28-32). É bôt ba sughu fave a bèè ye yebe be bebela ba so a Bible été kaa bo é dzam da yiène, ba dukh bebién ya mbia n’fasane mam. Bôt beté baa ye ki bele biboran. (Jacq 1:22-25) É Moan Nzame a nga lere naa amben é bôt ba ye bo é mam ma fônan éma ba sili bo, ve kaa de bo aval da yiène nge ki ya mbimbia ôsiman, baa ye ki vaghle ñi Édjié Nzame, ve ba ye be tep.—Mat. 7:15-23.
Minbeng mi-mam mi ya nsisim
it-1 493
N’nem éngôngoo
Éyong mia lere môt n’nem éngôngoo a too naa éé se ki nkôman Nzame, é ne mia tele mbia étéñ. Bia yen de ya é dzam é nga biane kéza Saül. Éyong tam é nga kuiñ naa a dzale n’kighane nsang Nzame nfa bamaléqite nge ki amalequitas, ayong ôsua é nga ke lumane Bisraélite kaa étom, éyong be nga kuiñ Égypte nge ki Egipto. Be nga dzô Saül naa a taa be kué éngôngoo. Amu a nga ko é bôt bèñ wong, éé dzi ki mane bo é dzam sese Jehôva a nga dzô ñe. A kôre ye vèè, Jehôva a nga tep naa a taa bera bo kéza. (1 Sam. 15:2-24) Éyong bia dzing besôsôe mezen Jehôva ye bo mam mese naa bi tsini naa bia wulu sôsôe ya Ñe, biaa ye ki bo mam ane Saül ye dzimle ayebe dèñ.
21-27 YE NGOAN LAL
AKUM YA KALARE NZAME | 1 SAMUEL 16-17
« Jehôva éñe a luman »
wp16.5 11 ¶2-3
« Jehôva éñe a luman »
David a nga sili Saül n’nem ôsi éé kanghle ñe é dzam é nga boban ya ours nge ki oso ye mbuébuém. Ye a nga taman émién ? Kaa. David a tugha yem é dzam é nga ve ñe naa a wiñ betsit beté. A nga dzô naa : « Jehôva, é môt a nga kôre ma añu mbuébuém ye édi ours nge ki oso, éñe a ye me kôre é mo moan philistin nge ki filisteo té. » Kaa yem é dzam afe a mbe dzô, Saül a nga yalane naa : « Keng, Jehôva émièn a tobeghe ya wa. »—1 Samuel 17:37.
Ye mia kômô bele aval mebun David ? Baghlane naa mebun David me mbe me bele ayilgha. A mbe é bunu Nzame akal é mam a mbe é yem ya éma a nga yen éning dzèñ. A mbe é yem naa Jehôva a ne é môt a kame ñe ya édzing ye naa a ne é Nzame a dzale mengiagh mèñ. Nge bia kômô bele aval mebun meté, bia yiène tsini naa bia yeghe a yem Nzame ya Bible. Éyong bia dzale meyeghle meté bining biè été, bia ye yen biboran bia so été, dzam té da ye wône mebun mèè.—Behébreu 11:1.
wp16.5 11-12
« Jehôva éñe a luman »
Amben ému, éyalane David da lere é bura mebun mèñ. Tamane siman étong môt té éé dzô Goliat naa : « Wa zu lumane ma ya zoak ôkeng, nsong ébèñ ya akong, ve ma, ma zu lumane wa ya éyôla Jehôva minsama, é Nzame ya meluman Israël, éñi ô va song. » David a yem naa é ngu’u ya bivol môt té bii se ki éban. Goliat a nga lere naa aa kang ki Jehôva Nzame, akal té éde Jehôva a ye yalane ñe. Aval David a nga dzô de : « Jehôva éñe a luman »—1 Samuel 17:45-47.
David éé mbe ki dzim, a mbe é tugha yen ntéñ ya bivol melumane Goliat. Ve, David éé dzi ki likh naa biôm bité bi ve ñe wong. Éé dzi ki bo man ane Saül ya bizima bièñ be nga bo. David aa vaghane ki émièn ya Goliat. Ndaane de, a vaghane Goliat ya Jehôva. Goliat a lôt befam bese ntéñ amu a bele bemètre nge ki be metros 2.9, ve, Goliat a ne dzé éyong ba vaghane ñe ya Sugha Ndjié ? Bebela a ne naa, ane moan môt asese, Goliat a ne faa ane insecte nge ki insecto, Jehôva a ne tsibe ayô !
wp16.5 12 ¶4
« Jehôva éñe a luman »
Ému, be-bo bisèñ Nzame baa bo ki fe meluman. Biaa ning ki fe metam meté. (Matthieu 26:52) Ve, bi ngen bera vu mebun David. Aval ane David, bia yiène yen Jehôva a ne tetèè, ane é Nzame étam bia yiène kang ya ko-wong. Biyong bizing, bi ne wôrane naa bii se ki ngura dzôm ézing éyong bia tubane minzukh, ve minzukh mité mi ne édedèè avitsang éyong bia vaghane mio ya é ngu’u Jehôva é ne kaa man. Nge bia top Jehôva ane é Nzame wèè ya bele mebun ane David, nzukh ézing, étsible ézing daa ye ki bia dang. Dzam ézing déé se ki lôt é ngu’u Jehôva !
Mimbeng mi-mam mi ya nsisim
it-2 871-872
Saul nge ki Saül
Niène dzam té é nga lôt ya naa Jehôva a nga top David ane kéza ya Israël, éñe nsisim Jehôva ô nga kôre Saül vèè. A téé ye tam té, « mbia nsisim wa so ébe Jehôva ô nga sum naa wa ndaghle ñe. » Niène a nga vèè nsisim wèñ, Jehôva a nga likh naa mbia nsisim ô dang Saül ô ñuu, wéé vèè ñe é mvoa ya nsisim wèñ ye name é mam a siman ye wôran ya ve naa a simane mbimbia be-mam. Éyong a nga bo Jehôva abian, Saül a nga lere naa nsisim ya n’nem wèñ ô mbe abé. Akal té, Jehôva éé mbe ki fe kame ñe ye ve ñe ngu’u ngalane nsisim wèñ. Éde, amu Jehôva a nga likh naa « mbia nsisim » ô tsen nsisim wèñ ye ndaghle Saül, be mbe kobe adzô « mbia nsisim wa so ébe Jehôva, » aval é nga ve naa be-bo bisèñ Saül be nga kobe adzô té ane « mbia nsisim Nzame ». Amu a nga bèè melepgha mbo ésèñ wèñ, Saül a nga sili David naa a bo mbôm mezikh ye é nda dzèñ, naa a sili ñe n’nem ôsi éyong « mbia nsisim » té wa ndaghle ñe.—1 Sam. 16:14-23 ; 17:15.
28 YE NGOAN LAL–3 YE NGOAN NII
AKUM YA KALARE NZAME | 1 SAMUEL 18-19
« Baghle asili ñuu duè éyong mam ma wulu wô mbeng »
w04 4/1 15 ¶4
N’tobghane mebun ya nsisim Nzame éyong mam ma tsen éning dèè
4 Ôsu vèè, bôt bese be nga yem étong mbaghle mintôma. Be nga luè ñe naa a zu sèñ ane mbôm mezik é nda kéza, ye wiñ nkôm Goliat a mbe ébibiñ ya akeng aluman, Bisraélite nge ki Israelitas be mbe béé ko-wong. Niène be nga tele ñe ane ndjié bezima, ane David a nga wun meluman mesese a mbe é bo ya Bephilistin nge ki be Filisteos. Ayong é mbe dé dzing ñe. Be nga yiè bya akal é duma dzèñ. Ôyôm metam ô mvus, môt mboo y’é bôt ba lep kéza a nga dzô naa David a ne « akeng nfa a bôm » harpe nge ki arpa, ya fe naa a ne « ngu’u ye môt meluman, é môt a kobe ya n’yeman, é môt a bo mbemba be-mam. »—1 Samuel 16:18 ; 17:23, 24, 45-51 ; 18:5-7.
w18.01 28 ¶6-7
A yem bo nkane ézizang bôt
6 Bôt b’ézing be wôla venghane éngung amu be ne mbeng, ngu’u, ba yem bo, be bele ngura akeng nfa mezik nge ki naa é bôt bevoo ba dzing ba yen bo. David éé mbe ki a bele fave dzam daa ye été ; a mbe a bele mesese ! Ve, a nga baghle asili ñuu éning se dèñ. Niène a nga wiñ Goliat ya naa kéza Saül a nga kee ñe é ngoan dèñ ane é minenga wèñ, David a nga dzô naa : « Me ne za, ya naa é nda bôt dzam é ne za, ya é nda bôt ésaa wom a Israël, naa me bo n’nôm ngoan kéza ? » (1 Sam. 18:18) Dzé é nga vole David naa a baghle asili ñuu dèñ ? David a mbe é yem naa mefulu mèñ, mekeng, ya meyem mèñ mesese me mbe mé so amu Nzame a mbe asili ñuu ya naa a nga yen ñe. (Bya 113:5-8) David a mbe é yem naa é mbemba be-mam mesese a mbe a bele me mbe mé so ébe Jehôva.—A vaghane ye 1 Becorinthien 4:7.
7 Ane David, ayong Jehôva da lere fe asili ñuu ému. Da bira bia name éyong bia yem naa Jehôva, é môt a dang ôyap ôyô éning di, a lere asili ñuu. (Bya 18:35) Bia kômô dzale melepgha Nzame ma : « Boatghane n’nem mintèñ, mbemba fulu, asili ñuu, évuvuèñ ya ôdzibi » (Becol. 3:12). Bia yem fe naa édzing « daa bere ki émièn ôyô, daa dzèñ ki ya éngung » (1 Becor. 13:4). Éyong bia lere asili ñuu, dzam té da dure bôt ébe Jehôva. Aval ane é binenga be ne bekristen be ne wun beyôm beba ngalane abo dulu deba, be-bo bisèñ Nzame be ne dure bôt ébe ñe ngalane é fulu asili ñuu deba.—1 Pierre 3:1.
Mimbeng mi-mam mi ya nsisim
it-2 695-696
Nkulu medzô
Amben Jehôva éñe a mbe é top bekulu medzô ngalane nsisim wèñ, se ki éyong ésese éde bekulu medzô beté be mbe bé kobe ngalane nsisim wèñ. Nsisim Nzame ô mbe wéé ‘zu be ô ñuu’ mingum biyong naa be kanghle mefuèñ ma so ébe Nzame. (Ézéch. 11:4, 5 ; Michée 3:8) A mbe ane bilam bia biñ bo, dé tsini be naa be kobe. (1 Sam. 10:10 ; Jér. 20:9 ; Amos 3:8) Béé mbe ki bé bo fave é mam môt ase éé se ki bo, ve be mbe fe bé kobe ngura aval ye bo mam ya ngu’u aval zeze môt éé se ki bo. Dzam té da ve naa bi tugha wokh bifiè bi : « a bo mam ane nkulu medzô. » (1 Sam. 10:6-11 ; 19:20-24 ; Jer. 29:24-32 ; a vaghane ye Bisè m. 2:4, 12-17 ; 6:15 ; 7:55.) Akal be nga bo mam kaa simane mam mefe, ya ayông ya ngengaa, é bôt bevoo be nga yen be aval ézing, ngeng ézing naa é mam be mbe bé bo me mbe kaa éyii. Bi ne de yen ya aval bedjié bizima be nga yen Yéhou éyong nsisim Nzame ô nga zu ñe ô ñuu. A too naa, niène bôt beté be nga wokh naa a mbe nkulu medzô, be nga yebe é fuèñ dzèñ kaa ki de bian. (2 Bed. 9:1-13 ; a vaghane ye Bisè m. 26:24, 25.) Éyong Saül ‘a nga bo mam ane nkulu medzô’, nté a mbe é ke a dzirane David, a nga chare bitô ye dzogbe ôsi metsoo « chichèñ ye tobe nèè ngura té môs ya ngura nté alu », nté té, éde David a nga tup. (1 Sam. 19:18–20:1) Dzam té daa yili ki naa bekule medzô be wôla wulu chichèñ, amu nlang ya Bible wa lere aval afe. Minlang mibèñ mité, bekule medzô ba ke chichèñ akal ngura dzam ézing, ba kômô lere ngura nfa ye nkulan adzô wôba. (Esaïe 20:2-4 ; Michée 1:8-11) Baa dzô ki nge Saül a mbe chichèñ akal a lere naa a ne fave moan môt, niène a mana vèè bitô ndjié bièñ, kaa ngu’u asu édjié ya é ngu’u Jehôva, nge ki akal a lere dzam afe.
4-10 YE NGOAN NII
AKUM YA KALARE NZAME | 1 SAMUEL 20-22
« Aval me ne bo mbemba angom »
w19.11 7 ¶18
Longhe angom é ne ngu’u émo é ne kaa édzing di été
18 Ému, bobedzang ya bekaa bèè ba tubane minzukh meval mese. Éfônan, abuiñ da dzukh akal bibubua bi-mam bia so étam, éba bevoo ba dzukh akal bibubua bi-mam bia so étom moan môt. Éyong mam meté ma boban, abim y’ébe bia bi ne ñong bobedzang menda mèè. Éba bevoo be ne be vole nfa moan. Ve, é dzam bia bese bi ne bo, é ne a dzaa Jehôva naa a vole bobedzang ya bekaa bèè. Nge bi yem naa moadzang ézing a mana takh nfa ya nsisim, bi ne bo kaa yem é dzam bi ne bo nge ki é dzam bi ne dzô. Ve, bia bese bi ne ñe vole. Éfônan, bi ne lôt tam ya ñe, bi ne ñe tugha bèè éyong a kobe. Bi ne ñe lang bifus bi ya Bible bia fôlô bia. (Esaïe 50:4) É dzam da dang éban é ne naa bi tobe ya mengom mèè éyong ba yi avol.—A lang Minkana 17:17.
w08 2/15 8 ¶7
Wulghe mezen Jehôva
7 Nzame a kômô naa bi tobe sôsôe ya mengom mèè. (Mink. 17:17) Jonathan é moan kéza Saül, a mbe angom David. Éyong a nga wokh naa David a wi-hang Goliat, ane « éning Jonathan é nga lat ya éning David, éde Jonathan a nga dzing ñe ane a dzing éning dèñ » (1 Sam. 18:1, 3). Jonathan éñe a nga ke dzô David naa Saül a kômô ñe wiñ. Niène David a nga tup, ane Jonathan a nga ke kuane ñe naa be bo élat. A kame David asu ésaa é mbe ve naa a wu, ve mengom mebèñ meté be nga bera yenan ya tugha ban élat deba. (1 Sam. 20:24-41) Éyong be nga sughlane yenan, Jonathan a nga wônô é mo David « é mis Nzame »—1 Sam. 23:16-18.
w09 10/15 19 ¶11
N’baghlane mbemba angom émo é ne kaa édzing di été
11 N’boghane besôsôe. Salomon a nga tsili naa : « Ña angom da ñaghe éyong ésese, a ne é maoñang a ne vèè éyong metam me ne nzukh » (Mink. 17:17). Éyong Salomon a nga tsili bifiè bité, ngeng ézing a mbe é siman élat é mbe ézizang ésaa, David ya Jonathan (1 Sam. 18:1). Kéza Saul a mbe é kômô naa é moan wèñ Jonathan a ñong éto ndjié ya Israël évang dèñ. Ve, Jonathan a nga yebe naa Jehôva a nga top David akal ésèñ té. Jonathan éé dzi ki yen David zoak ane ésaa a nga bo do. Éé mbe ki é wokh ôlun amu ba lughu David, ya fe naa éé dzi ki bèè bibora Saül a mbe é kanghle adzô David. (1 Sam. 20:24-34) Ye bi ne ane Jonathan ? Ye bi ne mevakh été éyong ba ke angom dèè minféféñ meyem ? Ye bia sukh angom dèè éyong a tubane minzukh ? Ye bia bunu mbimbia be-mam bôt ba kanghle ma daghe angom dèè ? Nge ki naa, ane Jonathan, ye bia kame mengom mèè ?
Mimbeng mi-mam mi ya nsisim
w05 3/15 24 ¶4
É mam ma dang éban é kalare Samuel ôsua été
21:12, 13. Jehôva a kômô naa bi belane n’yeman ya mekeng mèè éyong bia tubane minzukh éning dèè. A nga ve bia Nkobe wèñ wa ve naa bi bo nkee, n’yeman, ya tugha fas (Minkana 1:4.) Bi bele fe avol da so ébe bemvene be ye ékôan.
18-24 YE NGOAN NII
AKUM YA KALARE NZAME | 1 SAMUEL 23-24
« Yaneghe Jehôva ya ôdzibi »
w04 4/1 16 ¶8
N’tobghane mebun ya nsisim Nzame éyong mam ma tsen éning dèè
8 David a nga tep naa a bo Saül é dzam é ne abé. Amu a mbe a bele mebun ya ôdzibi, a nga likh adzô té é mo Jehôva. Niène kéza Saül a nga kuiñ mbii été, David a nga luè ñe ye dzô naa : « Jehôva éñe a ne nkikh minsang ézizang wa ya ma ; éñe a ye me kun asu duè, ve, ma, maa ye ki wô name » (1 Samuel 24:12). Amben a nga yem naa Saül a mbe éé ku, éé dzi ki dzeng naa a kun émièn, a tè ñe nge ki a kobe ñe abé. David a mbe kun émièn abuiñ biyong. Ndaane de, a nga yane naa Jehôva éñe a kôm mam.—1 Samuel 25:32-34 ; 26:10, 11.
w04 6/1 22-23
Ye bia likh naa é mam bia tubane mo me djié éning dèè ?
Édi lal, ndaane naa bi ke bia dzeng mefakh méé se ki a Bible été, amu bia kômô tsen étéñ bi tele, bia yiène bele mebun ébe Jehôva. Jacques a nga tsili naa : « Lighan ôdzibi ô bo ésèñ dèñ naa mi tobe ndzalan, kaa ékop minfa mise kaa naa dzôm da dzeng mina. » (Jacques 1:4) Bia yiène likh ôdzibi ô bo « ésèñ dèñ ngura » mii likh naa étsibele mia tubane do, é ke kuiñ amangha dèñ, kaa dzeng naa mia sim do avôô mii belane é mam méé se ki a Bible été. Aval té éde mebun ma bo ngu’u ya wône. José nge ki Joseph ya David be nga lere aval ôdzibi té. Béé dzi ki dzeng naa ba ñong nkighane ô ne ve Jehôva n’nem abé. Be nga bele mebun ébe Jehôva éde ñe a nga borane bo abuiñ ! Jehôva a nga belane bo naa be kôre ya lere ayong Israël zen.—Atarga 41:39-41 ; 45:5 ; 2 Samuel 5:4, 5.
Bia fe bi ne fe tubane é mam me ne minzukh ma ve bia naa bi bian metsin metsing me ya Bible été. Éfônan, ye ô sili-yang mo ôsi amu waa be ki yen é môt mia ñi mi ne lughane ? Nge éñe a ne naa, wa yiène saale mebobelan me ne wô likh naa ô taa lughane « fave ébe Nti. » (1 Becorinthien 7:39) Ye wa tubane mintiè alukh duè été ? Ndaane naa mia vu fulu ye émô naa mi tsam alukh, ndzeghane nsama naa mi kôm minzukh mité. (Malachie 2:16 ; Beéphésien 5:21-33) Ye da bo wa ndzukh naa ô kale é nda bôt duè amu wéé bele ki moan ? A bune Jehôva daa yili naa bia a ye ki dzeng bisèñ bi ne abé naa bi bele mono. (Bya 37:25 ; Behébreu 13:18) Ôwé, bia besese bia yiène sèñ ngu’u ya kang Jehôva nfa ye naa a bôrane bia. Bia yiène bele mebun naa Jehôva a ye bia ve avole da yiène.—Michée 7:7.
Mimbeng mi-mam mi ya nsisim
w17.11 27 ¶11
Dzam ézing é taa ve naa bi taa ñong é das dèè
11 Nge bi veme édzing ye añep min’nem miè été, da ye bo ayèñ naa bi bo zoak. Nkobe Nzame wa dzô naa : « édzing é ne ôdzibi ye añep. Édzing déé se ki zoak » (1 Becor. 13:4). Naa bi taa bele zoak n’nem wèè été, bia yiène dzeng naa bi yen mam aval Nzame a yen mo, bii yen bobedzang ya bekaa bèè ane bikila bi ye ñuu daa, ékôan bekristen été. Dzam té da ye ve naa bi wôrane mintèñ mieba, aval ane bia yen de bifiè bi été : « Nge ékila daa é bele duma, bikila bise bivoo bia va ya ñe » (1 Becor. 12:16-18, 26). Ndaane naa bi bo zoak, bia ye tobe mevakh naa é bôt bevoo ba ñong biboran. N’tamane siman éfônan Jonathan, é moan kéza Saül. Éé mbe ki zoak éyong be nga top David ane kéza. Ndaane de, a nga vane sukh David asi. (1 Sam. 23:16-18) Ye bi ne lere añep ya édzing ane Jonathan ?
25 YE NGOAN NII–1 YE NGOAN TAN
AKUM YA KALARE NZAME | 1 SAMUEL 25-26
« Ye wa bo mam kaa tare fas ? »
ia 78 ¶10-12
A nga bo mam ya nkee
10 Aval avé bezima David be mbe bé ñong be baghle mintôma ? Biyong bizing be mbe ñong ntôma mboo ya ngu’u akal deba, ve béé dzi ki de bo. Ndaane de, be nga kame mintôma ya be-bo bisèñ Nabal. (A lang 1 Samuel 25:15, 16.) Be baghle mintôma ya mintôma be mbe bé tuban abuiñ minzukh. Betsit be ye afan be mbe abuiñ, ya fe naa amu be mbe be too bebéñ nié Israël, minwuwup mia so mesi mefe mi mbe abuiñ.
11 É mbe bo nzukh akal David naa a mane ve é bôt bese bèñ bidzi vôm té. Akal té, éde môs ézing David a nga lôm bôt awôm naa be ke dzaa Nabal avol. David a nga tugha top tam. A mbe tam mefet, éyong bôt ba dzi abuiñ ye bo akap. David a nga tugha fe top bifiè bia lere ngang. Éé kobe adzô dèñ, a nga belane bifiè ane « é moan wiè David », ngeng ézing amu a yen Nabal ane ésaa wèñ akal mimbu mièñ. Nabal a nga yalane yè ?—1 Sam. 25:5-8.
12 A nga dzime de wokh abé ! Étong môt é nga kanghle Abigaïl é dzam é nga lôrane, a nga dzô naa : « A nga sum naa a yèè be. » Ye akuiñ, a nga tep naa a kap nfem, mendzim ya é tsit dèñ amu a nga ñong naa biôm bité bia dang éban akal dèñ. A nga ñong David ane zeze dzôm ya vaghane ñe ya nkôm ô va tup ébe é masa wèñ. Nabal a mbe é yen mam ane Saül é môt a nga sing David. Bôt beté béé mbe ki bé yen mam ane Jehôva. Nzame a mbe é dzing David ye naa éé mbe ki é yen ñe ane nkôm a va tup, ve ane kéza ya Israël.—1 Sam. 25:10, 11, 14.
ia 80 ¶18
A nga bo mam ya nkee
18 A nga yebe naa éñe a na bidzô ya dzaa David bidzamgha. A nga lere naa n’nôm a ne ôkukut aval éyôla dèñ da lere do. Ya bifiè bité, tam ézing a nga lere ñe naa éé se ki éban naa a sili émièn ôsi amu a kômô ve môt té akira. A nga lere naa a bele mebun ébe David é môt Nzame a nga top. A nga yem naa a mbe é bo « meluman Jehôva. » A nga lere fe naa a mbe é yem é ngiagh Jehôva a nga bo David nfa édjié, amu dzam té éde a nga dzô naa : « Jehôva [. . .] a ye faa wô tuè ndjié ya Israeïl. » A nga dzô David naa a taa bo é dzam da ye ve naa a bele mekî ô mo ya ve naa « a kol ôba », a nga kobe vèè é dzam é nga ye ndaghle é dzidzi wèñ. (A lang 1 Samuel 25:24-31.) Za mbemba bifiè bia name !
Mimbeng mi-mam mi ya nsisim
ia 80 ¶16
A nga bo mam ya nkee
16 Ye da yili naa Abigaïl a nga bian édjié n’nôm ? Kaa. Simghane naa Nabal a nga bo mam ya mbia n’nem asu é môt Jehôva a nga top, ya naa mboane té ô nga ye ve naa abuiñ bôt be ye é nda Nabal be wu kaa naa ba ku. Ye a nga ye vu n’nôm nge éé dzi ki bo dzam ? Bebela a ne naa, a nga bo Nzame mewokh ndaane naa a bo n’nôm mewokh.