Ra Taroga na iTabagone . . .

Na Cava e Vakararawataki Au Kina na Noqu iTokani?

“E vica na noqu itokani . . . Era lai veilasamaki kei na dua tale na goneyalewa, ia niu dau torovi ira yani, era galu sara. . . . Na ka kece ga era dau cakava, sa ra sega ni wiliki au kina. E vakamosia dina na yaloqu.”​—Kara.a

NA KA oqo e rawa ni yaco vei rau e rua erau veitokani dredre sara. Erau na veikabikabi toka beka nikua, ia ena siga e tarava sa na sega na veivosaki. “Na itokani e dua o rawa ni nuitaka, vakabauta se mo rai vua veitalia se cava e yaco,” tukuna o Nora, e yabaki 17. Ia, so na gauna, na nomu itokani dredre sa na kemu meca tale.

Veitokani e Yaco Kina na Leqa

Na cava e vakavuna e dua na veitokani vinaka me lai ca? Vei Sera, e tekivu na leqa ni a kerea na nona kote o Mere, na nona itokani. “Ni qai vakasuka mai,” tukuna o Sera, “sa duka, e kabasu tale ga na ligana. E sega ni tukuna vei au, de nanuma niu na sega ni raica.” E vakacava sara mada na loma i Sera ena ka e cakava oya o Mere? “E votivoti sara ga vei au,” e kaya. “E vaka me sega ni doka na ka au taukena . . . se me bau dokai au.”

E rawa ni vakavurarawa tale ga ke lai vakamadualaki iko na nomu itokani. E yaco na ka oqo vei Siteri, ni a tukuna vei ira na nona lewenikalasi ni se sega ni wilika na ivola e gadrevi me qai rawa kina me vola e dua na kena ripote. Vakasauri, sa tekivu cudruvi koya na nona itokani o Kata. “Au lausui sara ga ena wai batabata ni vosataki au ena matadra e so na neirau itokani,” e nanuma lesu o Siteri. “Dua na ka na noqu sevaki koya. Veisau sara vakalevu neirau veiwekani ni oti oya.”

Ena so na gauna e tubu na leqa ni biubiu na nomu itokani me lai veimaliwai kei ira tale na so. “E dua na noqu itokani vinaka e lai lewena e dua na matailala lailai,” kainaka o Bole, e yabaki 13. “Tekivu me sa sega ni kauaitaki au.” Se o sa lai liaca na inaki dina e via veitokani kina kei iko e dua. “Keirau veitokani vinaka dina kei Bose,” tukuna o Jone, e yabaki 13. “Au nanuma ni taleitaki au ena vukuqu ga, ia au qai kila e muri ni taleitaki au baleta ni cakacaka tiko o tamaqu ena tabana ni veivoli, ena rawa kina na nona tikite ni sara qito kei na so tale na ka ni veivakamarautaki.” Sa vakacava beka na rai i Jone ena gauna oqo? “Au na sega ni vakabauti Bose tale!” e tukuna.

De dua ena lai vakaraitaka na nomu itokani e so na itukutuku o gadreva me kua ni kilai. Me kena ivakaraitaki, o Alisi e talanoataka vei Sala na nona leqa e dua eratou cakacaka vata. Ena siga e tarava e kauta cake tale mai o Sala na itukutuku vata ga oya ni tiko sara ga o koya eratou cakacaka vata. “Au sega ni tadra me na rui gusulevu!” tukuna o Alisi. “Dua na ka noqu cudru.” O Rejieli, e yabaki 16, e sotava na ituvaki vata ga ni kena vakacilai na ka erau veivosakitaka taurua ga kei nona itokani. “E yacovi au na madua, e ca sara ga vei au niu liumuritaki,” kaya o Rejieli. “Au lai vakananuma, ‘Meu na qai nuitaki koya tale beka vakacava?’”

Na veitokani e rawa ni ivurevure ni veivuke, vakabibi ni tiko na yalo ni veikaroni, veinuitaki kei na veidokai. Ia, e sega ni vakabekataki ni noda veitokani vinaka kei na dua tale ena dau sotakaya na ituvaki dredre. Na iVolatabu e vakamacalataka vinaka: “E so na veitokani e nodra inaki ga na veibasuraki.” (Vosa Vakaibalebale 18:24, NW) Veitalia se cava e vakavuna, e rawa ni veivakaleqai ni o vakasamataka ni sa vakaisini iko o nomu itokani. Na cava e yaco kina oqo?

Na Vuna e Dau Luluqa Kina na Veitokani

Sega ni dua na veitokani​—ena kedra maliwa na itabagone se na itabaqase​—e sega kina na leqa. Ia, me vaka ga na nona vola na tisaipeli i Karisito o Jemesa: “Ni da sa cala kecega e na ka e vuqa. Kevaka sa sega ni cala e dua e na vosa, sa tamata uasivi sara ko koya, a sa rawarawa vua me tarova na yagona taucoko.” (Jemesa 3:2; 1 Joni 1:8) Me vaka nida cala kece, e dodonu meda namaka ni dua na gauna ena vakayacora se tukuna na nomu itokani e dua na ka ena vakararawataki iko. O na rairai nanuma tale ga ni o vakararawataki koya ena dua na gauna. (Dauvunau 7:22) “Nida valavala ca kece, ena dau tiko ga na gauna eda na veivakacudrui kina,” e kaya o Lisa, yabaki 20.

Ia e sega ni bale ga ina noda ivalavala ca oqo, e vauci kina e so tale na ka. Nanuma, ni o tubu cake mo lai matua, sa na veisau na ka o taleitaka, vaka kina na ka era taleitaka na nomu itokani. O koya gona, e rua erau dau veimaliwai vata e liu, sa na laurai ni rau sa na veitawasei tiko vakamalua. Dua na itabagone e tukuna me baleta na nona itokani: “Keirau sa sega ni veiqiriti vakalevu ia kevaka keirau na veitalanoa, keirau na veiba tu ga.”

E dina, ena yaco na veitawasei. Ia na cava era dau vakararawataki nodra itokani kina e so? Vakawasoma ni dau vakavuna na vuvu. Me kena ivakaraitaki, sa na tekivu vuvutaki iko beka na nomu itokani me baleta na nomu taledi, se na ka o kenadau kina. (Vakatauvatana Vakatekivu 37:4; 1 Samuela 18:7-9.) Me vaka e tukuna na iVolatabu, “sai vakavuca ga ni sui na vuvu.” (Vosa Vakaibalebale 14:30) E bucini kina na yaloca kei na veiqati. Se cava e vakavuna, na cava o rawa ni cakava ke vakararawataki iko na nomu itokani?

Vakavinakataka na Leqa

“Taumada,” kaya o Rejieli, “Au dau vakadikeva, au qai tovolea meu kila ke nakita na ka e vakayacora na noqu itokani.” Ni o sotava e so na vosa se ivalavala o nanuma ni o beci kina, kua ni totolo nomu sauma lesu. Kena veibasai, mo vosota, tovolea mo vakasama mada. (Vosa Vakaibalebale 14:29) Ena vakavinakataka beka na ituvaki e sotavi nomu sauma totolo na ka e vakayacori vei iko? Ni oti nomu vakasamataka na veika oqo, de dua o na via muria na ivakasala ena Same 4:4: “Dou rere [se, “cudru,” NW] ga, kakua ni valavala ca: veivosaki kei na yalomudou e na nomudoui mocemoce, ka tiko lo.” Oti o na digia beka mo ‘ubia na ivalavala ca e vuqa ena loloma.’​—1 Pita 4:8.

Vakacava kevaka o nanuma ni sa na sega ni rawa ni o guilecava na ka e vakavuna nomu rarawa? Ena tikina oqo ena vinaka mo lai raici koya na nomu itokani. “Drau dabe vata, drau veivosakitaka na ka e yaco,” tukuna o Fereti, yabaki 13. “Kevaka e sega, ena ca tiko ga na lomamu.” O Susana, 16, e tautauvata na nona nanuma. “Na ka vinaka me caka,” e kaya, “mo tukuna vua ni o nuitaki koya, ia qo, sa mai vakamosia na lomamu.” O Timaima tale ga e nanuma me lako sara ga me lai veivosaki. “Au dau tovolea meu talaucaka na ka e yaco,” e kaya. “Ni caka oya, ena qai vosa tale ga vakadodonu vei au o koya, sa rawa sara ga ni wali e kea na leqa.”

Mo qarauna ga mo kakua ni torova na nomu itokani ena yalokatakata. E kaya na iVolatabu: “A tamata daucudru sa dauvakatubura na veileti: ia ko koya sa berabera ni cudru sa tarova na veileti.” (Vosa Vakaibalebale 15:18) O koya gona mo waraka ni sa oti na cudru ni bera ni o lai walia na leqa. “Sa dua na ka nomu cudru,” e kaya o Lisa, “ia e dodonu mo tauri iko vakamalua. Waraka na gauna me sa na seavu kina na nomu cudruvi nomu itokani tiko. Oti mo qai lako vua, drau dabe vata, drau qai veivosaki vakavinaka.”

E bibi e ke na nomudrau “veivosaki vakavinaka.” Nanuma ni sega ni nomu inaki mo lai vosataki nomu itokani. E kena inaki mo lai walia na leqa, ia kevaka e rawa, mo drau veimaliwai vinaka tale. (Same 34:14) Talaucaka na lomamu. “E rawa ni o kaya, ‘Edaru veitokani; ia au via kila se cava e yaco,’” nanuma o Lisa. “E vinaka mo kila na vu ni kena yaco na leqa. Ni o kila, ena vakarawarawataka na nomu vosoti koya.”

Ena cala ke o tovolea mo sauma lesu, ena nomu kakasetaki koya kei na nomu saga mera mai to kei iko e so. E vola na yapositolo lotu Vakarisito o Paula vei ira mai Roma: “Kakua ni veisausaumitaka na nona ca e dua.” (Roma 12:17) Veitalia na levu ni rarawa, na kena saumi lesu ena vakalevutaka ga na leqa. “E sega ni yaga na veisausaumi,” kaya o Nora, “baleta ni drau na sega ni veitokani vinaka tale.” Ena yasana adua, e kaya o koya ni kevaka o solia nomu vinaka kece mo vakavinakataka nomudrau veimaliwai, “ena lai vinaka ga kina na lomamu.”

Ia vakacava kevaka e sega ni kauai o nomu itokani ena nomu sasaga ni veivinakati? Ena ituvaki oqori, nanuma ni veitokani e duidui na kena ivakatagedegede. “Era na sega ni wiliki iko mo nodra itokani dredre na nomu itokani kece,” tukuna na daunivakasala ni vuvale o Judith McCleese. “Vulica ni dau kena ivakarau me veivolekati e so na veitokani, e so e sega.” Ia, ke kauai se sega na nomu itokani e rawa ni o lomavakacegu ni o sa vakayacora na nomu itavi mo drau veiyaloni tale. E vola na yapositolo o Paula: “Kevaka sa rawa, mo dou vakatovolea me veilomani kei ira na tamata kecega.” (Neitou na matanivola kala.)​—Roma 12:18.

Se mani vinaka vakacava na nomu veitokani kei na dua, ena tiko ga na gauna drau na veilecalecavi kina. Ia kevaka o vosota, mo kua ni raici nomu itokani kina vakaca se mo beitaki iko, e keri o sa vakaraitaki iko sara tiko ga ni o tamata matua. E dina ni tiko e so e nodra “inaki ga na veibasuraki,” e vakadeitaka tale ga na iVolatabu vei keda “ni tiko na itokani ena veikabiti cake sara mai na veitacini.”​—Vosa Vakaibalebale 18:24, NW.

[iVakamacala e ra]

[iYaloyalo ena tabana e 28]

Rawa ni vinaka tale na veimaliwai ke o drau veivosakitaka na ka e yaco