Na Ulavi​—Talei Nona Buli Nuku

ERA dau buli vakacava na nuku? Levu sara na sala era buli kina, ia e dua qo o na qoroya vakalevu. Qo na ika e daubaria na lase me nuku matailalai​—na ulavi se dau kilai levu ena vosa vakavalagi me parrot fish!

Era bula vakalevu na ulavi ena waitui tunumaka. Ni baria na lase ena tiloma sara, ena maroroya ga na ka e kania, na kena vo ena vekataka me nuku vulavula matailalai. Yaga sara vakalevu ena nona baribari na galegalena kaukaua kei na iyatu batina era tiko sara e loma. So tale na ika va qori e kaukaua vinaka tu ga na batidra me yacova nira sa yabaki 20.

Ena so na vanua, nodra dau baria vakalevu na ulavi na lase mate, e levu duadua kina na nuku era bulia ni vakatauvatani kei na so tale na sala ni buli nuku. Ra kaya eso na dauvakadidike ni dua na ulavi e rawa ni bulia e drau vakacaca na kilokaramu na nuku ena dua na yabaki.

Dua tale ga na itavi e vakayacora tiko na ulavi. E dau vakasavasavataka na lase mate ni kania na lumilumi kei na kau era tutubu tu kina. Na nodra ivakarau ni kana e dau bulabula vinaka kina na cakau. Ke ra sega na ulavi kei na manumanu ni waitui era dau kana kau, ena robota na cakau na lumilumi kei na co ni waitui. E vakamacalataka na ivola Reef Life: “Era kaya eso ni vukudra sara ga na manumanu ni waitui qo e totoka tu kina vakaoti na irairai ni cakau nikua.”

Levu na gauna era dau cakacaka ga na manumanu qori ena siga, ena vinakati gona mera cegu vinaka ena bogi, wili tale tiko ga kina o ira na ulavi. Dau vakarerevaki na cakau ena bogi nira veitosoyaki tu kina e levu na meca. Nira moce ena bogi na ulavi era dau vuni ena qakilo, ia era sega ni taqomaki vinaka sara. E sega ni ivunivuni vinaka qori vei ira na kedra meca me vaka na qio.

Dua tale nodra itataqomaki na bogi oya mera dau ovici ira ena weli ni yagodra me vaka tu na baluni ra qai toka e loma. Ra kaya na saenitisi era dau vakadidike e wai ni weli boi ca qo e itataqomaki sara ga vei ira na kedra meca.

Na ulavi e dua na ika e dau laurai levu e cakau qai totoka na kena irairai. Era duiroka na ulavi tagane kei na ulavi yalewa, ia ena veisau tale na rokadra nira sa ka lelevu. Dau taleitaki vakalevu na ulavi nira manoa ena vanua era sega ni siwati kina vakalevu. Rawarawa gona meda saravi ira tu.

Dau guiguilecavi dredre vei ira na dau nunu mera vakadikeva na veika bula ni waitui nodra vakaraica ra rogoca tale ga nodra baria tiko na ulavi na lase ena cakau. Sa bau totoka dina na irairai ni ulavi, era dau samaka vinaka na nodra itikotiko mera bulabula kina na manumanu ni waitui tale eso, da marautaka tale ga.