Wase Ciwa

E Veivakayaloqaqataki na iNuinui Uasivi ni Veivakaturi

1. Vakacava o ira na mate ke sega na veivakaturi?

SA TAKALI beka e dua na wekamu lomani? Ke sega na veivakaturi, e tawayaga wale na nomu diva mo drau na veiraimata tale. Ena tu sara tu ga o koya ena ituvaki e vakamacalataka vaka oqo na iVolatabu: “Ko ira na mate era sa sega ni kila e dua na ka, . . . ni sa sega na cakacaka, se na vakasama, se na kila ka, se na vuku, e nai bulubulu, o koya ko sa lako tiko kina.”​—Dauvunau 9:5, 10.

2. Na inuinui totoka cava e rawati ena vuku ni veivakaturi?

² Ena nona loloma levu, e vakarautaka o Jiova na inuinui ni veivakaturi me baleti ira e dua na iwiliwili vakaitamera era mate tu, mera na tu cake mai mera marautaka na bula e sega ni mudu. Kena ibalebale oqo ni rawa ni o vakanuinui ni dua na siga, o na veisotari tale ena vuravura vou ni Kalou kei ira na wekamu lomani era sa mate.​—Marika 5:35, 41, 42; Cakacaka 9:36-41.

3. (a) E yaga soti vakacava na veivakaturi ena vakayacori ni inaki i Jiova? (b) Gauna cava sara mada e qai dau ivurevure kina ni veivakaukauataki vei keda na inuinui ni veivakaturi?

³ Meda kua sara ni rerevaka na mate baleta ni sa tiko na inuinui ni veivakaturi. Oqo na vuna e rawa kina vei Jiova me vakatarai Setani me vakadinadinataka ena kena levu e rawata na nona veibeitaki gaga ni na ‘solia na tamata na nona ka kece ga me bula kina.’ (Jope 2:4) A vakaturi Jisu na Kalou ina bula vakalomalagi baleta ni yalodina o koya me yacova na mate. A kauta rawa kina o Jisu na yaga ni nona bula uasivi vakatamata me lai cabora vakaisoro ena mata ni itikotiko cecere vakalomalagi i Tamana. Na isoro oqori e rawa kina na noda bula. Ke sega na veivakaturi, ke sega ni rawa nira vakanuinui na “qele-ni-sipi lailai” mera na lai veiliutaki vata kei Karisito ena nona Matanitu vakalomalagi. (Luke 12:32) Ia e nodra inuinui e so tale mera na vakaturi mera bula tawamudu ena vuravura parataisi. (Same 37:11, 29) Nira sotava gona na lotu Vakarisito na ituvaki dredre e rawa sara ga nira mate kina, era dau vakila ni ivurevure ni “kaukauwa mana levu” vei ira na inuinui ni veivakaturi.​—2 Korinica 4:7.

Na Vuna e Bibi Kina Vei Keda na Lotu Vakarisito

4. (a) Na cava e vakaibalebaletaki ni tukuni ni dua vei ira na ‘itekitekivu ni ivakavuvuli’ na veivakaturi? (b) Era raica tu vakacava na veivakaturi e levu e vuravura?

⁴ E cavuti na veivakaturi ena Iperiu 6:1, 2, me ‘itekitekivu ni ivakavuvuli.’ Oqo e dua vei ira na yavu ni noda vakabauta me rawa nida qai dua kina na lotu Vakarisito matua. (1 Korinica 15:16-19) Ia nikua, e levu e vuravura era lecava tu na ivakavuvuli ni iVolatabu me baleta na veivakaturi. Ni vovodea nodra bula vakayalo, era sa galeleta ga na bula edaidai. E usutu kina ni nodra bula e veisiga na qarai ni lasa. Sa qai tiko tale o ira na lewe ni veilotu e so​—lotu ni Veivanua Vakarisito kei na so tale na lotu​—era vakabauta ni tiko na yalo ni tamata e sega ni dau mate. Ia na vakabauta oya e sega ni lakolako vata kei na ivakavuvuli vakaivolatabu me baleta na veivakaturi, baleta ni na sega ni yaga na veivakaturi ke tiko vei ira na tamata na yalo e sega ni mate rawa. E vakavuveilecayaki wale ga qai veivakayalolailaitaki na kena sagai me rau vakasotari vata na rua na vakasama oqo. Eda na vukei ira gona vakacava na tamata yalomalumalumu era via kila na kena dina?

5. (a) Na cava me kila mada e liu e dua me qai taura rawa kina ni veivakaturi e dua na isolisoli uasivi? (b) Na tikinivolatabu cava soti o na vakayagataka mo vakamatatataka kina na kedra ituvaki na mate? (c) Na cava e rawa nida cakava kevaka e taurivaki tiko e dua na vakadewa ni iVolatabu e vakabuawataka na ka dina?

⁵ Era na qai taura rawa wale ga o ira vaka oya ni dua dina na isolisoli uasivi na veivakaturi kevaka mera kila rawa e liu na kedra ituvaki dina na mate. So na gauna, ena cegu na lomana e dua e via kila sara ga na ivakavuvuli dina vakaivolatabu ke vakamacalataki vua e vica wale ga na tikinivolatabu. (Same 146:3, 4; Dauvunau 9:5, 10) Ia e so na vakavakadewa ni iVolatabu nikua era vakabuawataka na itukutuku dina me baleta na kedra ituvaki na mate. Ena rairai vinakati me dikevi na vosa a volai taumada kina na iVolatabu.

6. O na vukea vakacava e dua me kila na keda ituvaki dina nida sa mate?

⁶ E yaga dina e ke na iVolatabu na New World Translation ena vosa vakavalagi baleta ni vakadewataka vakadodonu na vosa vakaiperiu na neʹphesh kei na vosa vakirisi na psy·kheʹ. Ena ikuri ni ivakamacala (index) ni vakadewa oqo, o na kunea kina e levu sara na tikinivolatabu erau taurivaki kina na vosa e rua oqori. Levu tale na vakadewa ni iVolatabu era sega ni vakadewataki rau vakadodonu. Ia erau sega vakadua ni dusia na vosa oqo ni tiko vei keda na tamata e dua na yalo tawarairai e bula tu ga nida sa mate.

7. O na vakamacalataka vakacava mai na iVolatabu na kedra ituvaki na tamata era tu i sheʼohlʹ, haiʹdes, kei geʹen·na?

⁷ E sega tale ga ni veiveisau na vosa e taurivaka na New World Translation me vakadewataka na vosa vakaiperiu na sheʼohlʹ, na kena vakirisi na haiʹdes, kei na dua tale na vosa vakirisi na geʹen·na. (Same 16:10, NW; Cakacaka 2:27) E vakamatatataka na New World Translation ni vosa na sheʼohlʹ kei na haiʹdes erau dusia ruarua na ibulubulu ga eda bulu kina na tamata, erau vanua ni mate sega ni bula. (Same 89:48, NW; Vakatakila 20:13) E dusia tale ga na iVolatabu nira na vakaturi o ira na mate tu ena ibulubulu. (Jope 14:13; Cakacaka 2:31) Ena yasana adua, o ira na tini i geʹen·na, e sega tale ni dua na nodra inuinui, era rusa tawamudu ga.​—Maciu 10:28, NW.

8. Ena veisautaka vakacava na nona itovo kei na nona ivalavala e dua na nona kila vinaka na ivakavuvuli me baleta na veivakaturi?

⁸ Ni sa matata na veitikina oqori vua e dua, sa rawa ni vukei sara me kila na yaga ni veivakaturi vei koya. De dua ni sa raica na isolisoli uasivi oqo e vakarautaka o Jiova, ena tubu kina e lomana na yalo e taleitaka na ivakaraitaki ni loloma oya. O ira na sa takali beka e dua na wekadra lomani era na sega tale ni rarawa tiko vakalevu baleta ni sa mai dei vei ira na vakanuinui nira na veisotari tale kei ira oya ena vuravura vou ni Kalou. E rui bibi meda kila rawa na veika oqo ni na lai vakaibalebale kina vakalevu vei keda na mate i Karisito. Era taura rawa na lotu Vakarisito ena imatai ni senitiuri ni vakaturi i Jisu Karisito e yavu bibi ni nodra vakabauta, baleta ni dolava na sala mera na vakaturi kina o ira na sa mate. Era gu vakalevu mera vunautaka na vakaturi i Jisu kei na veika uasivi e rawati kina. Nikua tale ga, o ira era marautaka na inuinui ni veivakaturi era gu mera kacivaka na itukutuku talei oqo.​—Cakacaka 5:30-32; 10:42, 43.

Vakayagataki na ‘iDola kei Etesi’

9. E vakayagataka e liu vei cei o Jisu “nai dola kei etesi kei na mate”?

⁹ Ena yaco na gauna mera na mate yani o ira kece era na lai veiliutaki kei Karisito ena nona Matanitu vakalomalagi. Ia era kila vinaka tu na nona vosa ni veivakadeitaki, ni a kaya: “Ka’u a mate eliu, ka raica, au sa bula ka tawa mudu, Emeni; au sa taura talega nai dola kei etesi kei na mate.” (Vakatakila 1:18) Na cava e vakaibalebaletaka o Jisu? E kauta cake tiko mai na ka e sa sotava oti. A mate tale ga o koya. Ia a sega ni biuti koya tu ga yani i Etesi na Kalou. A vakaturi koya o Jiova ena ikatolu ni siga qai solia vua na yago vakayalo e tawamate rawa. (Cakacaka 2:32, 33; 10:40) A solia tale ga vua na Kalou “nai dola kei etesi kei na mate” me vakayagataka me sereka kina na vo ni kawatamata mai na ibulubulu kei na ivalavala ca i Atama. Ni tiko vei Jisu na idola oya, e rawa kina vua me vakaturi ira na nona imuri yalodina mai na mate. E vakaturi ira taumada na lewe ni nona ivavakoso era lumuti ena yalo tabu, qai solia vei ira na isolisoli talei ni bula tawamate rawa i lomalagi, me vaka ga a solia vua na Tamana.​—Roma 6:5; Filipai 3:20, 21.

10. E yaco ni naica na nodra vakaturi na lotu Vakarisito lumuti yalodina?

¹⁰ Ni naica era na vakaturi kina i lomalagi na lotu Vakarisito lumuti yalodina? E vakatakila na iVolatabu ni sa tekivu yaco oti oya. E vakamacalataka na yapositolo o Paula nira na vakaturi donuya na tiko tawarairai i Karisito, oqo e tekivu ena yabaki 1914. (1 Korinica 15:23, NW) Nira sa vakacavara na nodra bula ni veiqaravi e vuravura na lumuti yalodina donuya na nona tiko tawarairai oqo, era na sega ni wawa tale tiko ena ibulubulu me yacova ni lesu mai na nodra Turaga. Gauna ga era mate kina, gauna tale ga oqori era vakaturi ina bula vakayalo, era “na vukici ga vakasauri, me vaka na sauriva ni mata.” Era na marau dina baleta ni “sa muri” ira na nodra cakacaka vinaka!​—1 Korinica 15:51, 52, VV; Vakatakila 14:13.

11. O cei tale era na vakaturi, ia ena tekivu ni naica na nodra vakaturi?

¹¹ Ia na veivakaturi e sega ni baleti ira wale ga na vakaturi ina bula vakalomalagi, mera lai veiliutaki kina ena Matanitu ni Kalou. Nida wilika na Vakatakila 20:6 (VV) eda kila e keri ni na dua tale na veivakaturi baleta ni nodra vakaturi na lumuti e vakatokai e kea me “i matai ni tu cake tale mai na mate.” Ia ena veivakaturi e qai caka e muri, o ira na vakaturi kina era na rawa ni marautaka na bula tawamudu ena vuravura parataisi. Ena yaco ni naica oqori? E vakaraitaka na Vakatakila ni na yaco ni rau sa kau tani na “vuravura kei lomalagi”​—se na ivakarau ni veika ca e cici tu nikua kei ira na kena veiliutaki. Sa voleka sara na icavacava ni ivakarau ni veika makawa oqo. Ni sa yaco mai oya, sa na qai tekivu sara ena gauna lokuci ni Kalou na nodra vakaturi o ira mera na bula e vuravura.​—Vakatakila 20:11, 12.

12. O cei soti era na wili vata kei ira na tamata yalodina mera na vakaturi mera bula e vuravura, ia na cava e rui ka vakatubuqoroqoro kina oqo meda vakanamata kina?

¹² O cei soti era na vakaturi mera bula e vuravura? Era na vakaturi na tamata yalodina i Jiova e liu sara, o ira na tagane kei na yalewa era vakabauta deivaki na veivakaturi, era a “vakararawataki . . . ka ra a bese ni sereki.” Kena ibalebale ni lomadra mera yalodina tiko ga vua na Kalou veitalia sara ke ra na sotava kina na mate rarawa kei na mate mosimosi. Sa na dua na ka marautaki meda veikilai kei ira da qai rogoca nira talanoataka vakamatailalai na veika lelevu era cavuti wale ga vakalekaleka ena iVolatabu! Ena vakaturi tale ga me bula e vuravura o Epeli, na imatai ni ivakadinadina yalodina i Jiova; o Inoki kei Noa, o rau na dau kacivaka ena yaloqaqa na ivakaro i Jiova ni se bera na Waluvu levu; o Eparama kei Sera, erau a vakaceguya na agilosi eratou nodrau vulagi; o Mosese, o koya a vakadewataka na Lawa a soli ena Ulunivanua o Saineai; o ira na parofita yaloqaqa me vakataki Jeremaia, era raica na rusa i Jerusalemi ena 607 B.S.K.; kei Joni na Dauveipapitaiso, o koya a rogoca sara ga na domo ni Kalou ni tukuni Jisu ni Luvena. Kena ikuri, era na vakaturi e levu na tagane kei na yalewa yalodina era mate ena iotioti ni veisiga ni ivakarau ni veika ca e cici tu nikua.​—Iperiu 11:4-38, VV; Maciu 11:11.

13, 14. (a) Sa na qai vakacava o Etesi kei ira na mate tu kina? (b) O cei soti era na vakaturi? Ena vuku ni cava?

¹³ Ni toso na gauna, era na vakaturi e so tale mera bula vata kei ira na tamata yalodina ni Kalou. Sa na vakalalai na ibulubulu era tu kina na mate. E vakadinadinataki na tikina oqo nida raica ga na sala e vakayagataka kina o Jisu ena vukuda na tamata ‘na idola kei etesi.’ Na tikina oqori a raivotutaka na yapositolo o Joni, e raici Etesi ni “viritaki ki na drano bukawaqa.” (Vakatakila 20:14, VV) Na cava beka na kena ibalebale? E kena ibalebale ga ni sa na vakatawayagataki vakadua o Etesi, na ibulubulu ga eda dau bulu kina na tamata. Sa na sega tale ni gadrevi na ibulubulu nira sa na vakaturi o ira kece na mate tu kina. Ena sega wale ga ni vakaturi ira na qaravi Jiova ena yalodina o Jisu, era na vakaturi tale ga o ira na tawayalododonu. E tukuna vei keda na Vosa ni Kalou: “[E]ra na tu cake tale mai na mate ko ira na yalododonu kei ira na sega ni yalododonu.”​—Cakacaka 24:15, VV.

¹⁴ Na nodra vakaturi o ira na tawayalododonu e sega ni kena inaki mera lewai ga, oti, ra totogitaki mera mate tale. Nira sa bula tiko ena vuravura totoka e liutaka na Matanitu ni Kalou, era na vukei sara mera veisautaka na nodra bula me salavata kei na ivalavala i Jiova. E laurai ena raivotu ni na cereki na “i vola ni bula.” Sa na rawa kina ni vakacurumi e keri na yacadra. Era na qai “lewai na tamata yadua me vaka na nodra i valavala,” oqo na nodra ivalavala nira sa vakaturi oti. (Vakatakila 20:12, 13, VV) Na nodra vakaturi gona na tawayalododonu e rawa ni tini vinaka, kena ibalebale nira na “tu cake tale mera bula,” era na sega ni “tu cake tale me ra lewai [mera rusa].” ​—Joni 5:28, 29, VV.

15. (a) O cei era na sega ni vakaturi? (b) Me yaga vakacava vei keda na noda sa mai kila na ivakavuvuli dina me baleta na veivakaturi?

¹⁵ Ia era na sega ni vakaturi o ira kece era sa bula oti ra qai mate. E so ena sega ni vosoti na nodra ivalavala ca. O ira oqo era sega ni tini i Etesi, i geʹen·na ga, na vanua ni rusa tawamudu. Era wili tiko kina o ira tale ga na vakarusai ena ‘rarawa levu’ sa voleka sara. (Maciu 12:31, 32; 23:33; 24:21, 22; 25:41, 46; 2 Cesalonaika 1:6-9) O koya gona, e dina ni vakaraitaka o Jiova na loloma levu sara ena nodra sereki na mate mai Etesi, ia na inuinui ni veivakaturi e sega ni yavu meda vakaveitaliataka wale tu ga kina na noda bula nikua. Era na sega ni vakaturi o ira era nakita mera vorata tiko ga na veiliutaki cecere i Jiova. E dodonu me uqeti keda oqori meda kua ni taura vakamamada na loloma titobu ni Kalou vei keda, ia meda vakaliuca ga na lomana ena noda bula.

Vakaukauataki ena iNuinui ni Veivakaturi

16. E rawa ni vakaukauataki keda vakacava na inuinui ni veivakaturi?

¹⁶ Dua na ka e rawa ni dau vakaukauataki keda dina na inuinui ni veivakaturi eda sa mai vakadinata e vu ni yaloda. De dua, eda sa qase sara ena gauna oqo, da qai kila nida na sega ni vakadaroya na mate​—veitalia sara se mani vinaka vakacava na noda qaravi vakavuniwai. (Dauvunau 8:8) Ia, kevaka eda qaravi Jiova voli mai ena yalodina ena nona isoqosoqo, meda kua sara ni taqaya nida rai vakanamata tu ina bula e se bera mai. Eda kila deivaki tu ni kevaka eda mani mate, ena vakaturi keda na Kalou ena gauna sa lokuca tu meda marautaka tale kina na bula. Sa na wacava na totoka ni bula oya! E tukuna na yapositolo o Paula ni oqori na “bula dina.”​—1 Timoci 6:19; Iperiu 6:10-12.

17. Na cava ena vakaukauataki keda meda yalodina tiko ga vei Jiova?

¹⁷ Eda na dei tiko ga ena veika eda vakabauta baleta nida kila ni na yaco dina na veivakaturi, eda kilai koya tale ga e vu ni isolisoli uasivi oqori. Kevaka sara mada ga era via veivakamatei na keda meca itovo voravora, eda na yalodina tiko ga vua na Kalou. E so era rerevaka bulabula na matedole, ia oqori na ivadi makawa sara i Setani me vesuki ira tu kina na tamata. O Jisu a sega ni datuvutaka na mate. A yalodina tu ga vei Jiova me yacova ni ciba. Ena nona isoro gona, e vakarautaka kina o Jisu na yavu me kua ni datuvutaki na mate.​—Iperiu 2:14, 15.

18. E mai vakatubuqoroqoro tu vakacava na itukutuku ni nodra yalodina voli mai na tamata i Jiova?

¹⁸ Vakatubuqoroqoro dina na itukutuku ni nodra yalodina voli mai na tamata i Jiova baleta ga nira vakabauta na isolisoli e rua oqo, na isoro i Karisito kei na veivakaturi. Nira vakatovolei vakaca, era vakadinadinataka nira lomani Jiova vakalevu cake mai na nodra “taleitaka na nodra bula.” (Vakatakila 12:11) Era rai vakayalomatua ena nodra qarauna mera kua ni vakalecalecava na ivakavuvuli vakarisito baleta wale ga mera maroroya kina na nodra bula ena gauna oqo. (Luke 9:24, 25) Era kila tiko ni na vakaturi ira cake o Jiova kevaka era mani mate ena vuku ni nodra tutaka ena yalodina na nona veiliutaki uasivi. E tiko beka vei iko na mataqali vakabauta oqori? Ena rawa wale ga kevaka o lomani Jiova dina o qai vakadinata e vu ni yalomu na inuinui ni veivakaturi.

Railesuvi

• Na cava e yaga me kila mada kina e liu e dua na kedra ituvaki dina na mate me qai rawa ni vakaibalebale vua na veivakaturi?

• O cei era na tu cake tale mai na mate, ia na noda kila oqori e dodonu me yaga vakacava vei keda?

• E dau vu ni veivakaukauataki vakacava na inuinui ni veivakaturi?

[iYaloyalo ena tabana e 84, 85]

E yalataka o Jiova nira na tucake tale na yalododonu kei ira na tawayalododonu