“Vakatawa Vakavinaka Sara na Lomamu”

E KAYA o Jiova vua na parofita o Samuela: “Sa sega ni raica ko Jiova me vaka sa raica ko ira na tamata; ni sa raica na ka esau ko ira na tamata, ia sa raica na yalo ko Jiova.” (1 Samuela 16:7) Ni vakabibitaka tale ga na yaloda se lomada na daunisame o Tevita, e lagata kina: “O ni sa vakatovolea na yaloqu [i Jiova]; o ni sa lako mai vei au e na bogi; ko ni a vakatovolei au sara, ia sa sega na ka ko ni sa na kunea.”​—Same 17:3.

Io, o Jiova e dikeva na lomada me raica se da mataqali tamata dina vakacava. (Vosa Vakaibalebale 17:3) E tiko gona na vuna vinaka e veivakasalataki kina na tui Isireli makawa o Solomoni: “Mo vakatawa vakavinaka sara na yalomu [se, “lomamu,” NW]; ni sa taka maikina nai vurevure ni bula.” (Vosa Vakaibalebale 4:​23) Eda na vakatawa beka vakacava na lomada? Na Vosa Vakaibalebale wase e 4 e sauma vei keda na taro oqo.

Rogoca na iVakavuvuli Vakatama

Na wase e 4 ni Vosa Vakaibalebale e tekivu ena vosa oqo: “Dou rogoca, na luvequ, na nonai vakavuvuli na tamamudou, ia dou vakarorogo mo dou kila kina na vuku. Ni’u sa solia vei kemudou nai vakavuvuli vinaka, dou kakua ni biuta na noqu vunau.”​—Vosa Vakaibalebale 4:​1, 2.

Era vakasalataki na itabagone mera rogoca na ivakavuvuli vakayalomatua era dau dusimaki ira kina nodra itubutubu vakalou, vakabibi na tamadra. E icolacola vakaivolatabu i tama me vakarautaka na veika vakayago kei na veika vakayalo me ratou bula kina nona vuvale. (Vakarua 6:​6, 7; 1 Timoci 5:8) Ke sega na veidusimaki vaka oya, sa na bau dredre dina me yalomatua e dua na tamata gone! O koya gona, sa ka vakavuku ga vua na gone me ciqoma ena yalovakarokoroko na veivakavulici i tamana, se vakaevei?

Vakacava na itabagone e sega na tamana me tuberi koya? Me kena ivakaraitaki, o Jesoni, sa yabaki 11 nikua, a leqa o tamana ni se qai yabaki va.a Ni tarogi koya e dua na qase ni ivavakoso vakarisito se cava e dua na ka e rarawataka vakalevu ena nona bula, sega ni bera ni sauma o Jesoni: “Au diva ga me dua na tamaqu. Na ka qo au dau yalolailai sara ga kina.” Ia era tu e so e rawa nira veivakasalataki vakayalololoma vei ira na itabagone e sega nodra itubutubu me veidusimaki. O Jesoni kei na so tale vakataki koya e rawa nira qara ivakasala vakatama vei ira na qase ni ivavakoso kei na so tale era matua ena ivavakoso vakarisito.​—Jemesa 1:​27.

Ni nanuma lesu tiko nona vakavulici, e tomana o Solomoni: “Ni’u a luvena bau [se, “luvena dina,” NW] ko tamaqu, au a nona gone ni toko ka sa vakamenemeneitaki au ko tinaqu.” (Vosa Vakaibalebale 4:3) Kena irairai ni nanuma lesu ena marau na tui na nona susugi cake mai. Ni ‘luve dina’ i Tevita na tamana e ciqoma nona ivakasala vakatama, sa na wacava na nodrau veivolekati. Kena ikuri, o Solomoni na “gone ni toko,” se gone dau lomani. E bibi dina me tubu cake na gone ena vuvale e kune kina na veilomani qai tadola tu ga kina na wa ni veivosaki kei rau na itubutubu!

Rawata na Vuku Kei na Yalomatua

Ni nanuma lesu na ivakasala vakayalololoma i tamana, sa qai kaya o Solomoni: “Sa vakavulici au ko koya, ka kaya vei au, me taura matua na noqu vosa na lomamu: mo vakabauta na noqui vakaro mo bula. Mo rawata mada na vuku, mo rawata talega na yalomatua: kakua ni guilecava; mo kakua talega ni lesu tani mai na vosa ni gusuqu. Kakua ni biuti koya [na vuku], ka na maroroi iko: mo lomani koya, ka na vakatawai iko ko koya. Sa ka levu duaduaga na vuku; mo rawata mada na vuku: ia e na ka kece ko sa rawata mo rawata vata kei na yalomatua.”​—Vosa Vakaibalebale 4:​4-7.

Na cava “sa ka levu duaduaga [kina] na vuku”? Ni dua e vuku, kena ibalebale ni na vakayagataka vinaka na ka e kila kei na nona yalomatua ena sala ena rawata kina na ka vinaka. Na tamata e kilaka e rawata oqo mai na nona vakaraica voli na ka kei na dede ni gauna e cakava voli kina e dua na ka, se mai na nona wilivola kei na vuli, na kilaka gona oqo e yavu ni vuku. Ia kevaka eda sega ni kila na sala meda vakayagataka vinaka kina na noda kilaka, ena sega sara ga ni yaga vei keda oqori. E sega wale ga ni bibi meda wilika wasoma na iVolatabu kei na ivola era yavutaki ena iVolatabu e vakarautaka na “dauveiqaravi yalo dina ka vuku,” e bibi tale ga meda tovolea ni vakaitovotaka na ka eda vulica.​—Maciu 24:​45, VV.

E yaga tale ga meda sasagataka na yalomatua. Ke sega na yalomatua, eda na raica rawa beka na nodra veisemati vinaka na ka da qai taura na iyaloyalo kece ni ka e dikevi tiko? Kevaka e sega vei keda na yalomatua, eda na qai kila ga vakacava na vuna kei na yavu cava e caka kina e dua na ka? Io, me vakasotari vata me rawa ni macala sara kina na ka e vinakati me kilai, ena gadrevi kina vei keda na yalomatua.​—Taniela 9:​22, 23.

Se baci tukuna na vosa i tamana o Solomoni: “Mo taleitaki koya [na vuku], ena vueti iko kicake: ena vakavuna na nomu dokai, ni ko sa mokoti koya. Ena vakaisalataki iko e nai ukuuku talei: ena solia vei iko nai sala vakaiukuuku.” (Vosa Vakaibalebale 4:​8, 9) Na vuku vakalou ena taqomaki koya e mokota. Sega ni o koya wale ga oya, ena vakavuna tale ga nona dokai kei na nona vakaiukuukutaki. Sa yaga dina meda sasagataka na yalomatua.

“Taura Matua Nai Vakavuvuli”

Ni tokaruataka na ivakasala i tamana, e kaya kina na tui Isireli: “Mo rogoca, na luvequ, ka vakabauta na noqu vosa; ena qai vuqa na yabaki ni nomu bula. Au a vakavulica vei iko na sala ni vuku; au sa tuberi iko e na sala dodonu. Ni ko sa lako tu, ena sega ni vakaleqaleqai na yavamu; ia ni ko sa cici tu, ko na sega ni tarabe. Taura matua nai vakavuvuli; kakua ni laiva: mo vakabauti koya; ni sa nomu vu ni bula ko koya.”​—Vosa Vakaibalebale 4:​10-​13.

Ni luve yaga dina i tamana o Solomoni, sa macala ga ni na vakamareqeta na ivakavuvuli vakatama e dau tau vua ena loloma, e tuberi qai vakadodonutaki kina. Ke sega na ivakavuvuli veiganiti vaka oya, ena qai rawa ga vakacava meda toso meda matua vakayalo se meda vakavinakataka cake noda bula? Kevaka eda sega ni vuli mai na noda cala se da sega ni vakadodonutaka na rai cala e tu vei keda, ena lailai noda toso vakayalo. Ni veirauti vinaka na ivakavuvuli e tau vei keda, ena lai vakalou kina na noda ivalavala, ena vakarawarawataka tale ga na noda muria “na sala dodonu.”

E dua tale na mataqali veivakavulici e vakavuna me lai ‘vuqa tale ga kina na yabaki ni noda bula.’ Ena sala cava? E kaya o Jisu Karisito: “O koya sa dina e na ka lailai, ena dina talega e na ka levu; ia ko koya sa sega ni dodonu e na ka lailai, ena sega talega ni dodonu e na ka levu.” (Luke 16:10) Kevaka gona eda vakavulici keda meda dina ena veika lalai, ena sega li ni lai rawarawa cake kina meda dina ena veika lelevu, na veika ena rairai vakatau sara ga kina na noda bula? Me kena ivakaraitaki, noda vakavulica na matada me ‘kua ni raica tiko ga na yalewa me dodomo kina,’ ena rawa ni taqomaki keda meda kua ni sikalutu tu vakarawarawa ina veidauci. (Maciu 5:​28) Na ivakavuvuli oqo e baleti keda ruarua na tagane kei na yalewa. Kevaka eda vakavulica noda vakasama, meda ‘vakamalumalumutaka kina na nanuma kece ga,’ eda na sega soti sara ni cala vakalevu ena vosa se ivalavala.​—2 Korinica 10:5.

Sa macala tu ga ni na dredre meda ciqoma na veivakavulici e vaka me yalana noda galala. (Iperiu 12:11) Ia e via vakacegui keda na tui vuku meda kila tiko ni rawa ni tosoi keda na noda taura matua na ivakavuvuli. Me vaka ga e dua na daucici e vakavakarau vinaka qai cici yani ena kena totolo e veirauti ia e sega ni bale se me vakamavoataki koya, e vaka tale ga kina o keda kevaka eda taura matua na ivakavuvuli, eda na sega ni rawa ni bale, ia ena dua tiko ga noda itosotoso ina sala me rawati kina na bula. Meda qarauna vinaka sara na sala eda digia.

Kua ni Muria na “Nodra Sala Nai Valavala Ca”

Sa qai vakadreta sara vakabibi o Solomoni: “Mo kakua ni lakova na nodra sala nai valavala ca, kakua talega ni muria na nodrai lakolako na tamata ca. Mo biuta ga, kakua ni torova; gole tani maikina, ka lako tani yani. Ni ra sa sega ni moce, kevaka era a sega ni cakava na ka ca; a ra sa sega ni moce rawa, kevaka era sega ni ia mada na veivakacacani. Ni ra sa kania na madrai ni ca, ka gunuva na waini ni valavala kaukauwa.”​—Vosa Vakaibalebale 4:​14-​17.

E vinakata o Solomoni meda kua ni muria na nodra sala na tamata ivalavala ca. Nodra cakava na ca e vaka na kakana kei na gunu. Ena qai rawa ga nira moce ke ra sa cakava oti na itovo kaukaua. Sa rui ca na nodra ivalavala! Kevaka eda dau veilasamaki kei ira, ena rawarawa beka nida taqomaka kina na lomada? Sa ka vakalialia dina na “muria na nodrai lakolako na tamata ca,” oqo ena noda lai sarava na ivalavala kaukaua e dau vakaraitaki vakalevu ena levu sara na ka ni veivakalasai e vuravura nikua! Kevaka eda saga meda dau yalololoma, ena sega sara ga ni manata kevaka eda vakamatauna na sarava na ca e dau vakatasuasuataki ena retioyaloyalo se iyaloyalo yavala.

Tiko ga Ena Rarama

Ni se vakayagataka tiko ga na ivakatautauvata me baleta na sala, e kaya sara o Solomoni: “Ia na nodra sala na yalododonu sa vaka na rarama sa cila tu, sa levu cake tiko na kena rarama ka yacova na siga levu.” (Vosa Vakaibalebale 4:​18) Na vulici ni iVolatabu kei na kena sagai me bulataki sara na ka e vulici e vaka beka na ilakolako e tekivutaki ena dua na matakacaca. Ena malamalawa ni mataka ni sa oti yani na buto ni bogi, bau dredre me raici e dua na ka. Ia ni sa kida vakamalua na rarama, sa qai rawarawa cake ga mai na noda raica na veika e tu yavoliti keda. Ni sa serau mai na matanisiga, sa qai matata vinaka sara na veika kece. Io, sa qai matata cake ga na ka dina ena noda tauri keda vakamalua ni vulica vagumatua na iVolatabu. Kevaka eda vakania na lomada ena ka meda bula kina vakayalo, ena yaga vei keda oqori meda taqomaka kina mai na vakasama cala.

Ena tevuki vakamalua e matada me lai matata sara na ibalebale ni parofisai era tiko ena iVolatabu. E matata vei keda na parofisai ni vakararamataka vei keda na yalo tabu i Jiova. E matata tale ga nida raica nira sa vakayacori ena veika e yaco tu e vuravura raraba se na veika era sotava sara tiko ga na tamata ni Kalou. Meda kua gona ni yalototolo ni via vakilakila se ra na yaco vakacava na parofisai, ia meda waraka me ‘levu cake ga na rarama.’

Vakaevei o ira na cata na veidusimaki ni Kalou, era bese ni muria na rarama? “Na nodra sala nai valavala ca sa vaka na butobuto,” e kaya o Solomoni. “Era sega ni kila na ka era sa tarabe kina.” (Vosa Vakaibalebale 4:​19) O ira na tamata ca era vakataki koya e lako tatacaqe ena vanua buto ia e sega ni kila se cava e tacaqe kina. Kevaka mada ga e kena irairai ni sautu nodra bula na tamata tawalotu ena vuku ni nodra ivalavala ca, ena lekaleka wale ga na nodra bula sautu oqori. E lagata na daunisame me baleti ira vaka oya: “E dina ga kemuni a lesi ira ki na sala titidara; o ni sa biuti ira sobu [i Jiova] ki na veivakarusai.”​—Same 73:18.

Yadra Tiko Ga

E lai kaya tale na Tui Isireli: “Na luvequ, mo vakarorogo ki na noqu vosa; mo vakatu daligamu ki na ka ka’u sa tukuna; me ra kakua ni yali e matamu; mo tugana ga ki na vu ni yalomu. Sa vu ni bula vei ira era sa kunea, ka sa ka-ni-bula ki na yagodra taucoko. Mo vakatawa vakavinaka sara na yalomu; ni sa taka maikina nai vurevure ni bula.”​—Vosa Vakaibalebale 4:​20-​23.

Na ivakaraitaki sara ga i Solomoni e vakadinadinataka na yaga ni kena muri na ivakasala me vakatawai na lomada. E ‘a luve dina’ vua na tamana ni se cauravou qai yalodina tiko ga vei Jiova me yacova ni sa uabula. Ia e vakamacalataki ena iVolatabu: “Ni sa qase mai ko Solomoni, sa vukica na yalona ko ira na watina [kai tani] me muri ira na kalou tani: a sa sega ni dodonu na yalona vei Jiova na nona Kalou, me vaka na yalo i Tevita na tamana.” (1 Tui 11:4) Ke mani vinaka vakacava na yaloda se lomada, ena se rawa ga ni coriti oqori ke da sega ni yadrava tiko ga. (Jeremaia 17:9) E bibi meda tugana sara i lomada​—‘ina vu ni yaloda’​—na vosa ni veivakadreti e tiko ena Vosa ni Kalou. E okati kina na idusidusi e vakarautaki ena ika4 ni wase ni Vosa Vakaibalebale.

Dikeva na Lomamu

Vakaevei, eda sa rawata meda vakatawa vinaka tiko na lomada? Ena kilai rawa vakacava na ka e tu ena lomana e dua? E kaya o Jisu Karisito: “Sa vosataka na gusuda na ka sa oso vakalevu kina na lomada.” (Maciu 12:34) E kaya tale ga: “Sa curu yani mai na yalo na nanuma ca, na daulaba, na dauyalewa, na daudara, na daubutako, na veibeitaki vakailasu, na vosa vakacaca.” (Maciu 15:​19, 20) Io, na noda vosa kei na noda ivalavala e vakavotuya vakalevu na ka e tu e lomada.

E veiganiti kina nona vakadreti keda o Solomoni: “Biuta tani vei iko na gusu takelo, ia na tebenigusu vosaveve mo vakayawataka vei iko. Me rai vakadodonu yani na matamu, kei na dakudaku-ni-matamu me qaradonu ga kiliu. Mo lewa deivaka nai lakolako ni yavamu, ia na nomu sala kecega ena vakadodonutaki. Kakua ni ko gole tani ki nai matau se ki nai mawi: tarova na yavamu mai na ca.”​—Vosa Vakaibalebale 4:​24-​27.

Na veivakadreti i Solomoni e uqeti keda meda dikeva noda ivosavosa kei na ivalavala. Me kua sara na gusu takelo kei na vosa veve vei keda kevaka eda via vakatawa na lomada da qai vakamarautaka na Kalou. (Vosa Vakaibalebale 3:​32) O koya gona, e dodonu meda vakasamataka vinaka sara noda ivosavosa kei na ivalavala, ni oqori ena tukuni keda vakamatata. Oti oya, meda qai qara na veivuke i Jiova meda vakadodonutaka kina na malumalumu cava ga eda kunea.​—Same 139:​23, 24.

Qai vakauasivi, me ‘rai vakadodonu yani na matada.’ Meda lewa me kua mada ga ni goletani na matada mai na noda nakita meda qarava tiko ga na Tamada vakalomalagi mai vu ni lomada. (Kolosa 3:​23) Ni o saga mo muria na ivalavala dodonu, me yaco mada ga mo vinaka ena “nomu sala kecega” ena veivakadonui i Jiova, me qai vakalougatataki iko vakalevu mada ga o koya ni o muria nona ivakasala vakalou mo “vakatawa vakavinaka sara na lomamu.”

[iVakamacala e ra]

[Tikina bibi ena tabana e 22]

O dau cata ni sarava na ka ni veivakalasai e vakaraitaki kina na itovo kaukaua?

[iYaloyalo ena tabana e 21]

Vuli mai na nodra ivakasala na matua

[iYaloyalo ena tabana e 23]

Na tau ni ivakavuvuli ena sega ni vakaberaberataka nomu toso

[iYaloyalo ena tabana e 24]

Gumatua mo vulica tiko ga na iVolatabu