O Na Wawa Vakacava?

E RAWA ni o vakasamataka mada na levu ni gauna era vakayagataka na tamata ena veiyabaki mera wawa kina? Era wawa nira yatuni mera volivoli ena sitoa, se mera vakatawa waiwai ni motoka. Era wawa kana e valenikana. Era wawa mera raici vuniwai se o dauveicavubati. Era wawa basi kei na sitimanivanua. Io, e dua na gauna levu ni noda bula e vakayagataki ena kena waraki me yaco e dua na ka. E kainaki, mai Jamani e vakayali e 4.7 na bilioni na aua ena wawa baleta na osooso ni gaunisala! E cakacakataka e dua ni oqo e rauta na dede ni nodra bula e le 7,000 na tamata.

E rawa ni vakatuburarawa dina na wawa. Nikua sa sega tu mada ni levu na gauna me caka kina na ka kece, ia nida qai vakasamataka tale na ka meda cakava nida wawa tiko e rawa ni vakavuna na vuturi. E tukuna na dauvolaivola o Alexander Rose: “E dua na ka e vuturitaki ina bula na wawa.”

Na daunipolitiki ni Mereke o Benjamin Franklin e tukuna ni wawa e rawa ni vakayali kina e levu na ka. Sivia na 250 na yabaki sa oti, e kaya o koya: “Na vakaoti gauna e vakaoti ilavo.” Oya na vuna era saga kina na daunibisinisi me kua ni dau bera na cakacaka ena nodra valenicakacaka. Ena rawa kina na tubu ke levu na iyaya e buli ena dua ga na gauna lekaleka. Na bisinisi e qaravi ira vakadodonu na lewenivanua era dau tovolea mera veiqaravi vakatotolo​—era vakarautaka na kakana rawarawa ga, sa rawa ni o tauri ilavo se vakacuru ilavo ena baqe ni o dabe tu ga ena nomu motoka, kei na so tale na iwalewale vaka oya​—nira kila ni dua tale ga na sala mera vakalomavinakataki kina na dauvolivoli, oya me vakalekalekataki na gauna ni nodra wawa.

E Vakasabusabutaki Kina na Noda Bula

Na daunivolaserekali ni Mereke ena ika19 ni senitiuri, o Ralph Waldo Emerson, e kudruvaka: “Dua na iwase levu ni noda bula e vakamaumautaki wale tu ga ena wawa!” Ena dua wale ga na gauna oqo, e kudruvaka tale ga na dauvolaivola o Lance Morrow ni veiwaraki e vakavucesa qai veivakaocai. Ia e qai tukuna “ni tiko e dua tale na vuna e dau votivoti kina vei keda na wawa.” Na cava oya? “Eda kila nida vakayalia kina e dua na tiki ni noda iyau talei duadua, oya na noda gauna, ni sa yali, e yali vakadua.” E vakavurarawa, ia e dina taucoko. Na gauna e vakayali ena wawa ena sega ni lesu tale mai.

Kevaka me a balavu na bula, ke da sega ni kauaitaka soti na noda dau wawa. Ia e lekaleka ga na bula. Ena vica na udolu na yabaki sa oti, e vakamacalataka kina na daunisame: “Na neimami veiyabaki sa vitusagavulu ga; ia kevaka sa yabaki walusagavulu ena vuku ni kaukauwa, sa ka ni veivakaocataki ka ka ni rarawa na kena via kaukauwa ko ya; ni sa muduki tani vakasauri, keimami sa qai vuka yani.” (Same 90:10) Na vanua cava ga eda bula tiko kina, se cava na noda itutu vakavanua, na noda bula​—na siga, na aua, na miniti e tu e matada nida sucu mai​—e vakaiyalayala ga. Ia, e ka ni rarawa nida sega ni levea rawa e so na ituvaki ena gadrevi meda vakayalia kina e so na noda gauna vakamareqeti, ena noda waraka beka me yaco e dua na ka se noda waraka e dua.

Vulica na Sala Mo Wawa Kina

Eda sa sotava oti beka meda vodo tiko ena dua na motoka me qai saga tiko o draiva me sivita na motoka e liu tiko vei keda. Vakalevu me sega ni gadrevi sara na vakatotolo baleta ni sega ga ni dua na ka e vakatotolo kina o draiva. Ia, e sega wale ga ni rawa ni vosota na nona vakasosataki koya tiko mai e dua tale na draiva. Na nona sega ni rawa ni vosota e vakaraitaka ni se sega ni vulica o koya me dau wawa. Me vulici na wawa? Io, na wawa e dua na itovo e dodonu me vulici. Eda sega ni sucukaya mai. Era gadreva mera qaravi vakatotolo na gonedramidrami ena gauna era viakana kina se ra yamasamasa. Nira sa qase cake era qai kila ni so na gauna ena vinakati mera waraka na ka era vinakata. Dina ga ni noda dau wawa e tiki tu ni noda bula, ia na noda dau waraka vakamalua na ka e ivakaraitaki nida tamata matua.

Ia, ena so na ituvaki leqataki, e sega dina ga ni gadrevi kina na wawa. E dua na tagane ena sega ni rawa ni wawa ni vakatotolotaki watina yani i valenibula ni sa voleka ni sucu. Dina ga ni a vakaberabera o Loti me biuti Sotoma, ia rau sega ni bau wawa na agilosi ena nodrau vakatotolotaki koya. Sa vakarau vakarusai na koro qai leqataki dina na bula nei Loti kei na nona vuvale. (Vakatekivu 19:​15, 16) Ia, ena levu na gauna e sega ni leqataki na bula, eda kerei ga meda wawa. Ena gauna vaka oya, ena daumaka sara na itosotoso ke da vulica kece meda dau wawa ena yalovosota ke vakavuna sara mada ga meda wawa e dua e vakawelewele se dua e sega ni veinanumi. Kena ikuri, ena rawa nida vosota kevaka eda vulica kece meda vakayagataka noda gauna ni wawa ena dua na ka e yaga. Na ivakamacala ena taqana e 5 e tiko kina e so na vakasama ena rawa nida na vosota kina, da qai vakayagataka vinaka na gauna ni noda wawa.

Kena irairai ni o koya e sega vua na yalovosota ena tu beka vua na yalodokadoka, ni nanuma ni sega ni kilikili vua me wawa. O koya e laurai vua na itovo oqo ena bibi me vakasamataka na veivosa oqo ena iVolatabu: “[Sa] vinaka ko koya sa yalodauvosovoso ka ca na yaloviavialevu.” (Dauvunau 7:8) E tiko na leqa vua e viavialevu se dokadoka, e tukuna na vosa vakaibalebale: “Sa ka vakasisila vei Jiova ko ira yadua sa viavialevu.” (Vosa Vakaibalebale 16:5) E vinakati meda dikevi keda vinaka kei na noda veiwekani kei ira era tiko tikivi keda nida vulica tiko na vosota kei na ivakarau ni noda wawa.

Ena Yaga na Vosota

E laurai ni rawarawa na wawa nida kila ni ka eda waraka tiko e bibi sara, se meda kila ni sa na yaco dina ena dua na gauna. Ena tikina oqo, de vinaka meda raica ni o ira kece na dausokalou yalodina ni Kalou era waraka tiko na kena vakayacori na nona vosa ni yalayala totoka era volai tu ena iVolatabu. Me kena ivakaraitaki, e uqeti vakalou na daunisame me tukuna vei keda: “Era na taukena na vanua ko ira na yalododonu, ka tiko kina ka sega ni mudu.” E tokaruataka na vosa ni yalayala oqo na yapositolo o Joni ena nona kaya: “Ia ko koya sa cakava na ka sa vinakata na Kalou, sa tu dei ga ka sega ni mudu.” (Same 37:29; 1 Joni 2:17) Kena ibalebale, kevaka meda bula tawamudu, e sega sara ga ni bau dua tu na ka na wawa. Ia eda sega ni bula tawamudu sara ena gauna oqo. Me icavai na veitalanoataki ni bula tawamudu?

Ni bera nida sauma na taro oya, vakasamataka mada ni a buli rau na imatai ni noda itubutubu na Kalou me rau bula tawamudu. Ena vuku ga ni nodrau ivalavala ca erau vakayalia kina na isolisoli oya me baleti rau kei iratou na luvedrau​—wili kina o keda. Ia, ni rau sa valavala ca oti ga, e vakaraitaka sara na Kalou na nona inaki me veisautaka kina na ka e yaco ena vuku ni nodrau talaidredre. E yalataka ni na cadra mai e dua na “kawa,” oya o Jisu Karisito.​—Vakatekivu 3:15; Roma 5:18.

Ena vakatau vei keda yadua na noda na vakalougatataki ni sa vakayacori na nona vosa ni yalayala. Ena gadrevi vei keda na vosota nida waraka tiko na gauna oya. Me rawa nida vosota, e uqeti keda na iVolatabu meda vakasamataka na ivakaraitaki ni dauteitei. E tea nona itei qai wawa ena vosota, e cakava tale ga e so na ka me taqomaka kina nona itei me yacova na gauna ni tatamusuki. E yaga dina na nona vosota ni raica na vua ni nona cakacaka. (Jemesa 5:7) Na yapositolo o Paula e tukuna e dua tale na ivakaraitaki ni vosota. E tukuni ira na turaga kei na marama yalodina ena gauna makawa. Era vakanamata tu ena kena vakayacori na inaki ni Kalou, ia e dodonu mera waraka na nona gauna lokuci. E uqeti keda o Paula meda vakadamurimuri ira, “era sa qai taukei ni veika ka yalataki nira a vakabauta ka vosota vakadede.”​—Iperiu 6:​11, 12.

Io, na wawa e dua na ka eda sega ni rawa ni levea ena noda bula. Ia e sega ni dodonu me vuturitaki ena veigauna kece. Vei ira era waraka tiko na vakayacori ni vosa ni yalayala ni Kalou, e rawa ni ivurevure ni marau vei ira. E rawa nira vakayagataka na gauna ni nodra wawa ena nodra saga mera veiwekani voleka kei na Kalou kei na nodra cakava na cakacaka e vakaraitaka na nodra vakabauta. Ena nodra masu, nodra vuli, kei na nodra vakananuma na veika era vulica, e rawa nira nuidei ni veika kece e yalataka na Kalou ena yaco dina ena kena gauna lokuci.

[Kato/​iYaloyalo ena tabana e 5]

SO NA KA ME CAKA ME KUA SOTI NI VUTURITAKI KINA NA WAWA!

Tuvatuvanaki vakailiu! Kevaka o kila ni na gadrevi mo wawa, vakarautaki iko mo wilivola, mo volavola, mo culacula, mo taliwa, se vakaogai iko ena so tale na cakacaka yaga.

Vakayagataka na gauna mo vakasama kina vakatitobu, e dua na ka dredre me vakayacori ena vuravura toso totolo oqo.

Biuta e so na ivola ena yasa ni talevoni e rawa ni o wilika kevaka e kerei mo wawa; ena loma ni lima se tini na miniti sa rawa ni o wilika e vica vata na drauniveva.

Ni oni wawa tiko vakailawalawa, vakayagataka na gauna oya, kevaka e veiganiti mo tekivuna na veivosaki kei ira e so qai wasea vei ira e so na vakasama veivakauqeti.

Me tiko e dua na ivola o rawa ni volavola kina ena nomu motoka, se na ka me wiliki e rawa ni o vakayagataka ena gauna ni wawa sega ni namaki.

Bobo, vakacegu, se masu.

NA NODA VAKAYAGATAKA VINAKA NA GAUNA NI NODA WAWA E VAKATAU MAI NA NODA YALOMATUA KEI NA NODA DAU VAKASAMA VAKAILIU.