“Vuli Vei Au”

“Vakataqara vei kemudou na noqui vua, ka vuli vei au, ni’u sa yalomalua ka yalomalumalumu: dou na kunea kina na vakacegu ni yalomudou.”​—MACIU 11:29.

1. Na cava e ka taleitaki kina qai ka marautaki vei keda meda vuli vei Jisu?

DAU uasivi tu ga na vakasama kei na ivakavuvuli i Jisu Karisito, qai rakorako na nona ivalavala. A lekaleka wale na nona bula e vuravura, ia e lomavakacegu ena veika a cakava rawa, qai dau marau tu ga. A vukea e so mera nona tisaipeli qai vakavulici ira ena ivalavala mera qarava kina na Kalou, mera lomana na kawatamata, mera vakamalumalumutaki vuravura tale ga. (Joni 16:33) A vakasinaita na lomadra ena vakanuinui vinaka qai “vakavotuya na bula kei na tawa mate rawa e nai tukutuku-vinaka.” (2 Timoci 1:10) Ke o wiliki iko mo nona tisaipeli, na cava beka o nanuma e vauci ena itavi oqori? Mai na noda dikeva na vosa i Jisu me baleti ira na nona tisaipeli, eda na vulica na sala me na marautaki cake kina na noda bula. E wili e keri na noda ciqoma da qai muria na nona rai kei na noda vakaitovotaka e so na nona yavu ni ivakavuvuli.​—Maciu 10:24, 25; Luke 14:26, 27; Joni 8:31, 32; 13:35; 15:8.

2, 3. (a) Ni dua e mai tisaipeli i Jisu, na cava e kena ibalebale? (b) Na cava e bibi meda dui taroga kina, ‘Au tisaipeli mada i cei?’

² Ena iVolatabu Vakirisi Vakarisito, na vosa e vakadewataki me “tisaipeli” e dau dusia vakalevu e dua e vagolea na nona vakasama ina dua na inaki, se dua e vulika tiko. E dua na vosa erau veiwekani e kune ena Maciu 11:29, e usutu ni ulutaga oqo: “Vakataqara vei kemudou na noqui vua, ka vuli vei au, ni’u sa yalomalua ka yalomalumalumu: dou na kunea kina na vakacegu ni yalomudou.” Io, na tisaipeli e dua e dau vulika. Ni volai ena Kosipeli na vosa “tisaipeli,” oqo e dusi ira vakalevu na imuri voleka i Jisu era dau salavata kei koya ena nona vunau voli, ra qai dau rogoca tale ga na nona ivakavuvuli. Kena irairai, nira ciqoma na ivakavuvuli i Jisu e so tale, ia era cakava vuni oya. (Luke 6:17; Joni 19:38) O iratou na vola na Kosipeli, eratou tukuni ira tale ga na “tisaipeli i Joni [na Dauveipapitaiso] kei na nodra tisaipeli na Farisi.” (Marika 2:18) Ni a vakasalataki ira nona imuri o Jisu mera “qarauni ira . . . mai na nodrai vakavuvuli ga na Farisi,” de vinaka meda tarogi keda, ‘Au tisaipeli mada i cei?’​—Maciu 16:12.

³ Ke da tisaipeli dina i Jisu da qai vuli vua, sa dodonu ga mera vakacegui vakayalo o ira na maliwai keda. Mera raica sara ga vei keda nida sa yalomalua cake, da qai yalomalumalumu tale ga. Kevaka eda iliuliu ni cakacaka, itubutubu, se ivakatawa ena loma ni ivavakoso vakarisito, era vakila beka o ira eda qaravi ira ni tiko vei keda na yalo ni veinanumi vata ga a tiko vei Jisu?

iValavala i Jisu Vei Ira na Lewenivanua

4, 5. (a)Na cava e sega ni dredre kina me kilai na ivalavala i Jisu vei ira na lewenivanua? (b) Na cava e sotava o Jisu ni kana tiko ena vale ni dua na Farisi?

⁴ E bibi meda kila na ivalavala i Jisu vei ira na lewenivanua, vakauasivi vei ira na vakaleqai tu. E sega ni dredre me kilai oya; levu sara na itukutuku ena iVolatabu e dusia na veitaratara i Jisu kei na so tale, qai so vei ira oya era tu ena ituvaki leqataki dina. De vinaka meda raica tale ga na nodra ivalavala na iliuliu vakalotu, vakalevu ga o ira na Farisi, vei ira na lewenivanua era sotava na leqa vata ga. Eda na raica na duidui levu.

⁵ Ni vunau voli e Kalili o Jisu ena yabaki 31 S.K., “sa kerei koya e dua na Farisi me kana vata kaya.” A sega ni cata o Jisu na veisureti oya. “A sa curu ki na vale ni Farisi ko koya, ka tiko sobu me kana. Ka raica, sa dua na yalewa e na koro, o koya sa yalewa i valavala ca, ni sa kila sa tiko ko koya e na vale ni Farisi me kana, sa kauta mai e dua na tavaya alapasita sa tawa e nai lumu: a sa tu mai dakuna ki yavana, ka tagi, a sa vuya na yavana e na wai ni matana, a sa quaraka e na drau ni uluna, a sa reguca na yavana, ka lumuta e nai lumu.”—Luke 7:36-38.

6. Na cava a rairai cakava tiko ena vale ni Farisi na marama “i valavala ca” oya?

⁶ Raitayaloyalotaka mada oya. E kaya oqo e dua na ivola: “A muria tiko na marama (tikina e 37) na ivakarau vakavanua e tara kina vei ira na vakaloloma mera curu tu yani ina vanua ni soqo vaka oya mera vakayagataka kina na ka e vo mai na magiti.” E macala e ke ni rawa na curu tabusureti yani vaka oya. De ra tiko e so tale era waraka tu mera vakatotomi ni sa oti na kana. Ia e duatani toka na ivalavala i koya na marama oqo. A sega ni duri tu vakatikitiki me waraka wale tu ga me oti na kana. Bau ca toka na kena irogorogo, ni kilai me “yalewa i valavala ca.” Oya na vuna a kaya kina o Jisu ni kila ni “nonai valavala ca sa vuqa.”​—Luke 7:47.

7, 8. (a) Ena vakacava beka na ka eda na cakava ke da tu ena ituvaki e cavuti ena Luke 7:36-38? (b) Na cava e qai kaya o Saimoni?

⁷ Kaya mada ni o a bula tu ena gauna oya, qai o iko sara ga o Jisu. Na cava beka o na vakayacora? O na nuiqawaqawa beka ni sa torovi iko yani na marama oqori? Ena vakacava na lomamu? (Luke 7:45) Ena votivoti beka vei iko na ka e cakava?

⁸ Ke o maliwai ira na vulagi, de dua ena votu vei iko na vakasama vata ga e basika vei Saimoni na Farisi. “Ni sa raica na Farisi ka sureti . . . [Jisu], sa nanuma ga e lomana, ka vaka, Kevaka sa parofita ko koya oqo, sa kila na yalewa oqo sa tarai koya, kei na nonai valavala talega; ni sa yalewa i valavala ca.” (Luke 7:39) Na kena veibasai e laurai vei Jisu, ni turaga yalololoma dina. E kila vinaka na leqa ni marama oya qai siqema na nona rarawa levu. E sega ni tukuni vei keda se a lai tini tu vakacava na marama oqo ena bula ni dua na yalewa ca. Ke a dau volitaki koya dina, macala tu ga nira sega ni vukei koya o ira na tagane ena koro oya, e dodonu mera tamata lotu.

9. Na cava a kaya o Jisu, ia na cava beka a qai yacova na marama oya?

⁹ Ia, a via vukei koya o Jisu. A kaya vua: “Sa bokoci na nomui valavala ca.” E kaya tale: “Sa vakabulai iko na nomu vakabauta; mo lako e na vakacegu.” (Luke 7:48-50) Mai tini e ke na itukutuku oya. Era na kaya beka e so ni sega soti ni kauaitaki koya o Jisu. Ni ka ga e cakava vua, oya e vosa vakalougatataki koya qai kaya me lako. O nanuma beka ni a suka o koya ina nona ivakarau ni bula torosobu? Eda sega ni kila, ia dikeva na ka e qai kaya tale o Luke. E vakamacalataki Jisu ni “sa qai lako voli emuri . . . e na veikoro kecega kei na veikoro lalai kecega, ka vunau, ka tukuna nai tukutuku-vinaka ni matanitu ni Kalou.” E kaya tale ga o Luke ni “yalewa eso” era salavata voli kei Jisu kei ira na nona tisaipeli ra qai “qaravi koya e na nodrai yau.” De dua, a maliwai ira tiko na ilawalawa oqo na marama oya sa veivutuni mai vu ni lomana. Sa mai vakalou na nona ivalavala qai savasava na nona lewaeloma, e vakainaki na nona bula, qai titobu tale ga na nona lomana na Kalou.​—Luke 8:1-3.

Duatani o Jisu Mai Vei Ira na Farisi

10. Na cava e yaga kina me dikevi na itukutuku me baleti Jisu kei na marama oya ena vale i Saimoni?

¹⁰ Na cava eda vulica rawa mai na itukutuku matata oqo? E sega li ni uqeta na lomada? Vakasamataka ni o tiko sara ga ena vale i Saimoni. Ena vakacava na lomamu? Ena vakataki Jisu beka se vakataki koya na Farisi e itaukeinisoqo? O Jisu na Luve ni Kalou, ena sega kina ni tautauvata sara kei koya na lomada kei na ka eda cakava. Ena yasana adua, e sega ni dua ena taleitaka me tukuni vua ni o koya e vakataki Saimoni na Farisi. Ni torosobu na nodra ivalavala na Farisi.

11. Na cava meda kua kina ni via vakamurimuri ira na Farisi?

¹¹ Ni dikevi na itukutuku vakaivolatabu kei na itukutuku tale e so, ena raici kina nira dau sakitaka na Farisi ni nodra itavi mera vakatawa na nodra bula kei na nodra tiko vinaka na lewenivanua raraba. E sega ni vinaka vei ira ni matata vinaka tu qai kilai rawarawa na Lawa ni Kalou. Kevaka e tiko na ka e sega ni vosa kina vakadodonu na Lawa, era na bulia sara na kena idusidusi, me kua kina ni vakatautaki na ka ena lewaeloma ni tamata yadua. Nodra sasaga na iliuliu vakalotu oqo mera bulia na lawa me lewa na ka kece ga e caka, ena veika lalai sara mada ga.a

12. Era dau raici ira tu vakacava na Farisi?

¹² E vakamatatataka na Jiu o Josephus, e dua na daunitukutuku ena imatai ni senitiuri, ni o ira na Farisi era dau raici ira mera tamata yalovinaka, yalomalua, yalododonu, qai ganiti ira sara ga na nodra itavi. E so vei ira era vaka dina oya. E dua e rawa nida nanuma o Nikotimo. (Joni 3:1, 2; 7:50, 51) E so era a qai tavuki mera lotu Vakarisito. (Cakacaka 15:⁠5) Na yapositolo lotu Vakarisito o Paula a vola oqo me baleta e so na Jiu, me vakataki ira na Farisi: “Ra sa dau gumatua dina sara e na nodra qarava na Kalou, ia e sega ga ni maucokona vinaka sara na nodra kila me dodonu kina na nodra veiqaravi.” (Roma 10:2, VV) Ia e volai ena Kosipeli na ivalavala era kilai dina kina vei ira na lewenivanua—era dokadoka, qaciqacia, viavia yalododonu, dau vaqara cala, vakalelewa, ra qai dau veibeci.

Na Rai i Jisu

13. Na cava a tukuna o Jisu me baleti ira na Farisi?

¹³ A vosataki ira na vunivola kei na Farisi o Jisu qai kaya nira dauveivakaisini. “Ra sa vauca nai colacola bibi e dredre sara ni colati, ka vakataqara e na usouso-ni-domodra na tamata; a ra sa sega ni via vakayavalata e na dua na nodrai qaqalo.” Io, a bibi na icolacola qai veivakaocai na ivua a vakataqari vei ira na lewenivanua. A tukuni ira tale ga na vunivola kei na Farisi o Jisu nira tamata “lialia.” Na tamata lialia e rawa ni vakacaraka e dua na itikotiko. A tukuni ira tale ga na vunivola kei na Farisi mera ‘ivakavuvuli mataboko’ qai kaya nira sa “biuta laivi na veika bibi e na vunau, nai valavala dodonu, kei na loloma, kei na vakadinata.” Ena taleitaka beka e dua me tukuna vua o Jisu ni o koya e Farisi?​—Maciu 23:1-4, 16, 17, 23.

14, 15. (a) Na ivalavala i Jisu vei Maciu Livai e vakavotuya na cava me baleta na nodra itovo na Farisi? (b) Na tikina bibi cava soti eda vulica rawa mai na itukutuku oqo?

¹⁴ E sega ni dredre vei ira na wilika na Kosipeli mera raica ni vaka me nodra ivalavala levu ga na Farisi na vakalelewa. Ni sa sureti Maciu Livai, na dau kumuni ivakacavacava o Jisu me nona tisaipeli, sa qai vakarautaka vua o Livai e dua na magiti levu. E kaya na kena itukutuku: “Ia ko ira na nodra vu-ni-vola kei ira na Farisi era sa vosa vakatani vei ira na nona tisaipeli, ka kaya, A cava dou sa kana vata ka gunu vata kina kei ira sa kumuna nai vakacavacava kei ira na tamatai valavala ca? A sa vosa ko Jisu ka kaya vei ira, . . . Au sa sega ni lako mai me’u kacivi ira na yalododonu, me ra veivutuni, ko ira ga nai valavala ca.”—Luke 5:27-32.

¹⁵ Dua tale na ka a vulica o Livai mai na vosa i Jisu ena gauna oya: “Dou laki vulica nai balebale ni vosa oqo, Au sa vinakata na yalololoma, ka segai nai soro.” (Maciu 9:13) Era kaya na Farisi nira vakabauta na veika era vola na parofita Iperiu e liu, ia na tikina bibi oya mai na Osea 6:6 era sega ni ciqoma. E bibi cake vei ira na ivakavuvuli vakavanua, sega soti na vakaraitaki ni loloma. De vinaka meda dui tarogi keda, ‘Au kilai beka niu dua e dau via buli lawa, na kena beka e vakabibitaka ga na noqu rai se na rai e ciqomi raraba me baleta na icakacaka ni dua na ka? Se, na imatai ni ka era raica vei au e so, oya niu dau yalololoma qai yalovinaka?’

16. Dau vakacava tu na nodra ivalavala na Farisi, ia eda na qarauna vakacava meda kua ni ucui ira?

¹⁶ Dau nodra ivalavala levu ga na Farisi na vakalelewa. Era dau vaqara cala. Era vakavurea kina na lomataqaya vei ira na lewenivanua, ra qai dau dusidusia na nodra malumalumu. Dua na ka era sakitaka na Farisi nira bau vakaicavacavataka sara na kau lalai wale era ivakaboi ni kakana me vaka na mint, dill, kei na cumin. Era uvudavuitaka na nodra yalododonu ena isulu era tokara, ra qai dau via lewalewai ira na lewenivanua. Ke da via ucui Jisu gona, meda cata na yalo ni vakalelewa kei na dau veidusi.

Dau Walia Vakacava na Leqa o Jisu?

17-19. (a) Vakamacalataka na ka a cakava o Jisu ena ituvaki a rawa ni tini me leqa levu sara. (b) Na cava e vakavuna me nuiqawaqawataki qai leqataki kina vakalevu na ituvaki oya? (c) Ke o a tu e kea ni sa torovi Jisu yani na marama oya, na cava beka o na cakava?

¹⁷ A sega ni vakataki ira na Farisi o Jisu ena ivalavala e walia kina na leqa. Dikeva mada oqo na ka e cakava ena dua na ituvaki a rawa sara ga ni tini me leqa levu. Oya e baleta e dua na marama sa yabaki 12 na balavu ni nona turidra. Wilika mada na kena itukutuku ena Luke 8:42-48.

¹⁸ Eda wilika ena ivola i Marika ni “sa rere na yalewa, ka sautaninini.” (Marika 5:33) Baleta? Na nona kila beka ni sa beca na Lawa ni Kalou. E tukuni ena Vunau ni Soro 15:25-28, ni balavu ni gauna e turidra tiko kina e dua na yalewa, oqori tale ga na balavu ni gauna me tawasavasava tiko kina, qai taqa tale e delana e dua na macawa. Ena tawasavasava na ka kece ga kei na tamata kece ga e tara. Me yacovi Jisu rawa yani, ena vinakati vua me sugulaki koya vei ira na ilawalawa levu era tu e kea. Eda loloma dina nida vakasamataka na kena itukutuku a yaco rauta na 2,000 na yabaki sa oti.

¹⁹ Ena vakacava na nomu rai ke o a bula tu ena gauna oya? Na cava beka o na kaya? Eda raica e ke ni o Jisu e yalovinaka, yalololoma, qai veinanumi, a sega mada ga ni bau vakawai koya na marama oya.​—Marika 5:34.

20. Ke a se vakabau tu ga edaidai na lawa ena Vunau ni Soro 15:25-28, ena bau ka ni bolebole vakacava vei keda oya?

²⁰ Dua beka na ka eda vulica rawa mai na ka oqo? Kaya mada ke o iko e dua na qase ni ivavakoso vakarisito, qai vakabau tale tiko ga nikua vei keda na lotu Vakarisito na lawa ena Vunau ni Soro 15:25-28. Oti oya, e cala sara ena lawa oqori e dua na yalewa lotu Vakarisito, e nuiqawaqawa, qai taqaya vakalevu. Na cava o na cakava? O na vakamadualaki koya ena nomu vunauci koya e matanalevu? “O, sega,” o na kaya beka, “au na sega sara ga ni cakava qori! Au na muria na ivakaraitaki i Jisu, meu yalololoma, yalovinaka, meu veinanumi tale ga.” E vinaka sara oqori! Ia e ka ni sasaga toka me caka oya, me muri na ivakaraitaki i Jisu.

21. Na cava na ivakavuvuli i Jisu me baleta na Lawa?

²¹ Nira maliwai Jisu na lewenivanua, era vakila ga vakalevu nira uqeti, ra vakacegui, ra qai vakayaloqaqataki. E tiko na ka e vosa kina vakadodonu na Lawa ni Kalou. Ia kevaka e vosa raraba tu ga, ena qai yaga e keri na lewaeloma ni tamata yadua, mera dui vakadinadinataka kina ena ka era vakatulewataka nira lomana na Kalou. E sega gona ni veikidomoki na Lawa. (Marika 2:27, 28) A lomani ira na nona tamata na Kalou, e sega ni cegu na nona caka vinaka vei ira, qai tu vakarau me vosoti ira nira tarabe. E vaka tale ga oya na ivalavala i Jisu.​—Joni 14:9.

Na Vua ni Veivakavulici i Jisu

22. Na itovo vakacava era vulica vei Jisu na nona tisaipeli?

²² O ira na rogoci Jisu ra qai yaco mera nona tisaipeli era vakamareqeta na dina ni nona vosa ni a kaya: “Sa rawarawa na noqui vua, ka mamada na noqui colacola.” (Maciu 11:30) Sega vakadua nira vakila ni vakasaurarataki ira o koya ena dua na ka, se me vosataki ira vakaca. E curumi ira na marau, vakacegu, kei na nuidei, nira vakasamataka na nodra veiwekani kei na Kalou kei na nodra veiwekani vakataki ira. (Maciu 7:1-5; Luke 9:49, 50) Era vulica vei Jisu ni o koya e iliuliu vakayalo, e dodonu me dau veivakacegui, me dau yalomalumalumu tale ga.​—1 Korinica 16:17, 18; Filipai 2:3.

23. Na tikina bibi cava era vulica na tisaipeli nira maliwai Jisu voli, ia na cava soti era lai tinia kina?

²³ Levu tale ga era a raica vakabibi na kena gadrevi mera duavata tiko ga kei Karisito, mera muria tale ga na nona itovo. A kaya o koya vei ira na nona imuri: “Me vaka sa lomani au ko Tamaqu, au sa lomani kemudou vaka talega kina; dou tiko ga e na noqu loloma. Kevaka dou sa talairawarawa ki na noqu vunau, dou na tiko ga e na noqu loloma; me vaka ka’u sa talairawarawa ki na vunau nei Tamaqu, ka tiko ga e na nona loloma” (Joni 15:9, 10) Era na qai italatala gugumatua ga ni Kalou kevaka era muria deivaki na ka era vulica vei Jisu, sega wale ga ena kena vunautaki kei na kena vakavuvulitaki na itukutuku vinaka uasivi ni Kalou, vaka tale ga kina ena nodra dau veimaliwai kei na wekadra kei na nodra itokani. Nira sa le levu mai na mataveitacini qai tautauyavu na ivavakoso, ena gadrevi e veigauna mera vakadeitaka tiko na tisaipeli e lomadra ni uasivi ga me muri na nona sala. A vakavuvulitaka o Jisu na ka dina, qai sega tale ni dua na ivakarau ni bula e uasivia na kena a bulataka o koya.​—Joni 14:6; Efeso 4:20, 21.

24. Na cava e so na ka meda nuidei kina nida raica na ivakaraitaki i Jisu?

²⁴ Ni o railesuva e so na ka eda sa veivosakitaka oti, o raica beka e so na tikina mo na cakacaka kina? O duavata beka kei na vakasama oqo, ni o Jisu a dau uasivi tu ga na nona vakasama kei na nona ivakavuvuli, qai rakorako na nona ivalavala? Ke vaka kina, ia mo nuidei. E tauca vei keda o koya na vosa ni veivakauqeti e vaka: “Kevaka dou sa kila na veika oqo, dou sa kalougata kevaka dou sa kitaka.”​—Joni 13:17.

[iVakamacala e ra]

O na Sauma Vakacava?

• Ni dua e mai tisaipeli i Jisu, na cava e kena ibalebale?

• E dau vakacava na ivalavala i Jisu vei ira na lewenivanua?

• Na cava eda vulica mai na ivalavala ni veivakavulici i Jisu?

• Na cava na ka e duidui kina o Jisu mai vei ira na Farisi?

[iYaloyalo ena tabana e 18, 19]

Bau duidui sara ga o Jisu mai vei ira na Farisi ena vuku ni nona ivalavala vei ira na lewenivanua!