Seavu na Buto ena Rarama ni Kalou!

“Ena vakararamataka na noqu butobuto ko Jiova.”​—2 SAMUELA 22:29.

1. Erau lakolakovata vakacava na rarama kei na bula?

“SA QAI kaya na Kalou, Me rarama mai: a sa rarama mai.” (Vakatekivu 1:3) Na vosa bibi oqo ni veibuli ena Vakatekivu e dusia ni o Jiova na ivurevure ni rarama. Ke sega na rarama oya, ena sega na bula e vuravura. Na ivurevure tale ga ni rarama vakayalo o Jiova qai bibi dina na rarama oqori meda dusimaki kina. (Same 43:3) A vakaraitaka o Tui Tevita ni rau veiwekani na rarama vakayalo kei na bula ni a vola: “Sa tu vei kemuni na waivure ni bula: keimami na raica na rarama e na nomuni rarama.”​—Same 36:9.

2. Me vaka e vakaraitaka o Paula, na rarama e lakolakovata sara ga kei na cava?

² Ni sa mate oti o Tevita ena rauta na 1,000 na yabaki, sa qai volavola na yapositolo o Paula me baleta na buli ni veika. A kaya kina oqo vei ira na lewe ni ivavakoso Vakarisito mai Korinica: “Sa i koya ga na Kalou e a kaya: ‘Sa na cila mai na rarama mai na butobuto.’” Sa qai vakaraitaka o Paula ni rau lakolakovata sara ga na rarama vakayalo kei na kilaka e taka mai vei Jiova ena nona tukuna: “Sa i koya tale ga na Kalou sa vakacilava mai na nona rarama ki na lomada, me kauta mai vei keda na rarama ni kena kilai na i serau ni Kalou e na mata i Karisito.” (2 Korinica 4:6, VV) E yacovi keda mai vakacava na rarama oqo?

iDewadewa ni Rarama na iVolatabu

3. Na rarama vakacava e vakarautaka tiko mai o Jiova ena iVolatabu?

³ O Jiova e vakadewataka ga mai vakalevu na rarama vakayalo ena nona Vosa, na iVolatabu. Nida vulica gona na iVolatabu meda kilai koya kina na Kalou, eda sa sureta sara tiko ga e keri na nona rarama me cilavi keda. E vakavotuya o Jiova na nona inaki ena iVolatabu qai vakatakila vei keda na ka meda cakava me vakayacori kina na lomana. Na ka oqo e vakainaki kina na noda bula, e vakaceguya tale ga na noda gagadre vakayalo. (Dauvunau 12:1; Maciu 5:​3, NW) A vakabibitaka o Jisu na yaga ni kena kauaitaki na veika vakayalo ena gauna a cavuta lesu tiko kina e dua na tikinivosa mai na Lawa i Mosese. A kaya: “Sa volai, Ena sega ni bula na tamata e na madrai duaduaga, sa bula ga e na vosa kecega sa lako mai na gusu ni Kalou.”​—Maciu 4:4; Vakarua 8:​3.

4. E mai “rarama kei vuravura” vakacava o Jisu?

⁴ O Jisu tale ga na idewadewa ni rarama vakayalo. A tukuni koya sara ga ni “rarama kei vuravura” qai kaya: “Ko koya sa muri au ena sega ni lako e na butobuto, ena tu ga vei koya na rarama ni bula.” (Joni 8:​12) Na vosa oqo eda kila rawa kina na itavi bibi i Jisu ena kena vakadewataki vei keda na tamata na vosa dina i Jiova. Eda na drotaka rawa ga na butobuto da qai muria dei na rarama ni Kalou kevaka eda rogoca na ka kece e tukuna o Jisu da qai muria voleka na nona ivakaraitaki kei na ivakavuvuli era volai tu ena iVolatabu.

5. Ni sa mate o Jisu, na cava sa qai nodra itavi na nona imuri?

⁵ Ni se vo e vica na siga me vakamatei, a baci tukuna o Jisu ni o koya na rarama ena nona kaya oqo vei iratou na nona tisaipeli: “Sa tiko vakalailai ga vei kemudou na rarama: dou lako ni sa tu vei kemudou na rarama, de yacovi kemudou na butobuto: ia ko koya sa lako e na butobuto, sa sega ni kila se sa lako kivei. Ni sa tu vei kemudou na rarama, dou vakabauta na rarama, mo dou yaco me luve ni rarama.” (Joni 12:​35, 36) O ira na luve ni rarama era a qai vulica “na i vakarau ni veivosa vinaka” mai na iVolatabu. (2 Timoci 1:​13, 14, VV) Oti, ra sa qai vakayagataka na ivakarau ni vosa vinaka oqo mera veisureti kina vei ira na yalomalumalumu mera gole tani mai na butobuto ra qai ciqoma na rarama ni Kalou.

6. Na cava e vakabibitaki ena 1 Joni 1:5 me baleta na rarama kei na butobuto?

⁶ E vola na yapositolo o Joni: “Sa rarama na Kalou, a sa sega sara vei koya na butobuto.” (1 Joni 1:5) Raica mada na ka e tukuni tiko e ke me baleta na rarama kei na butobuto. O Jiova na ivurevure ni rarama vakayalo, ena sega gona ni taka mai vua na butobuto vakayalo. O cei ga na ivurevure ni butobuto?

Na iVurevure ni Butobuto Vakayalo

7. O cei e vu tiko ni butobuto vakayalo kei vuravura, ia na cava e dau cakava?

⁷ Ena dua na nona vosa, a cavuta kina na yapositolo o Paula ni tiko “na kalou ni vuravura.” A vakaibalebaletaki Setani na Tevoro. Qai kaya ni o koya oqo e dau “vakamatabokotaka na lomadra . . . era sa sega ni vakabauta, me kakua kina ni cilavi ira na rarama ni tukutuku-vinaka ni serau i Karisito, o koya ga na yaloyalo ni Kalou.” (2 Korinica 4:4) Era kaya e levu nira vakabauta na Kalou; ia mai vei ira oqori, e toso cake tiko ga na kedra iwiliwili era sega ni vakabauta ni bula dina na Tevoro. Baleta? E dredre mera vakadinata ni rawa ni bula tiko e dua na vunica, qai dau veivakacalai. Ia me vaka ga sa vakaraitaka o Paula, e bula dina na Tevoro, qai dau veivakacalai meda kua kina ni raica na tamata na rarama ni ka dina. E tu vei Setani na kaukaua me dau veivakacalai. E vakadinadinataki oqo ena parofisai me baleti koya, e kaya ni dau “temaki ira kecega na kai vuravura.” (Vakatakila 12:9) Ena sasaga ca i Setani, sa mai vakilai kina vei ira na tamata kece ga, vakavo ga o ira na qaravi Jiova, na veika sa tukuna oti tu mai na parofita o Aisea: “Raica, na butobuto, ena ubi vuravura; kei na butobuto loaloa, na veimatanitu.”​—Aisea 60:2.

8. E kilai vakacava nira veilecayaki tu o ira na tiko ena butobuto vakayalo?

⁸ E dredre nida raica na ka ena bogi buto. Rawarawa sara nida sese se veilecayaki. Oqo tale ga na ka e dau yacovi ira na tiko ena butobuto vakayalo, era sega ni rai rawa, ra sese ra qai veilecayaki. Sa na dredre kina vei ira mera vakaduiduitaka na ka dina mai na ka e lasu, na vinaka mai na ca. A cavuti ira tale ga na tiko ena butobuto vaka oya na parofita o Aisea ni a vola: “Era na ca ko ira era vakatoka na ca me vinaka, kei na vinaka me ca; era kaya sa rarama na butobuto, ka butobuto na rarama; era kaya sa kamikamica na ka gaga, ka gaga na ka sa kamikamica!” (Aisea 5:​20) O ira na tiko ena butobuto e lewai ira na kalou ni butobuto, o Setani na Tevoro, qai kena itinitini, era yawaki koya kina na ivurevure ni rarama kei na bula.​—Efeso 4:​17-​19.

Sega ni Rawarawa na Biubiu mai na Butobuto

9. Vakamacalataka se ra dau taleitaka vakacava na butobuto ni bogi kei na butobuto vakayalo o ira na tamata ca.

⁹ A vakaraitaka na turaga yalodina o Jope ni o ira na tamata ca era dau taleitaka na butobuto ni bogi, e kaya: “A matana talega na dauyalewa sa waraka me yakavi, ka kaya, Sa na sega ni kunei au e dua na tamata: A sa puloutaka na matana.” (Jope 24:15) Era tiko tale ga ena butobuto vakayalo na tamata ca, qai ca sara na butobuto oqo. E kaya na yapositolo o Paula ni o ira na coriti kina era dau guta na veidauci, butako, kocokoco, mateni, veivakasewasewani, kei na vakalabo. Ia e rawa ni veisau e dua e cilavi koya na rarama ni Vosa ni Kalou. A cavuta vakamatata o Paula ena nona ivola vei ira mai Korinica ni rawa na veisau. A dau butobuto tu eliu na nodra ivalavala e levu na lotu Vakarisito mai Korinica, ia a kaya vei ira o Paula: “Dou sa sili, dou sa vakasavasavataki, dou sa vakadonui, e na yaca ni Turaga ko Jisu Karisito, kei na Yalo ni noda Kalou.”​—1 Korinica 6:​9-​11.

10, 11. (a) A nanumi koya vakacava na tamata mataboko o Jisu? (b) Na cava era sega ga ni galeleta kina na rarama e levu?

¹⁰ Ni dua e cilavi koya yani vakasauri na rarama ena vanua buto e tu kina, ena mataremoremo mada eliu, oti e sa na qai dei na nona rai. A vakabula e dua na mataboko mai Peciseita o Jisu, ia a sega ni cakava vakasauri. “A sa taura na liga ni mataboko ko koya, ka tubera ki nai bili ni koro; ia ni sa qai kasivita na matana ruarua, ka tabaka e na ligana, sa taroga se sa raica e dua na ka se segai. A sa rai cake, ka kaya, Au sa raica na tamata era vaka na kau, ka ra sa lako voli. A sa tabaka tale na matana ko koya e na ligana, ka kaya, me rai cake: a sa qai vakabulai sara, a sa raica vakavinaka na ka kecega.” (Marika 8:​23-​25) Kena irairai ni a vakabulai koya vakamalua na turaga mataboko oya o Jisu, sega ni vakasauri, me yacova ni sa dei na nona rai ena rarama ni matanisiga. Vakasamataka na nona reki ni sa qai rai rawa tu.

¹¹ Ia na nona marau na turaga oya e lailai, e levu cake o ira na vukei vakamalua mera lako tani mai na butobuto vakayalo me cilavi ira na rarama ni ka dina. Nida raica na levu ni nodra marau, eda liaca se cava era sega ni galeleta kina na rarama e levu tale. A vakaraitaka o Jisu na vuna: “Oqo na yavu e tau kina na lewa: ni sa lako mai na rarama ki vuravura, ka ra qai vinakata ga na tamata na butobuto ka cata na rarama, ni ca na nodra i valavala. Ni sa dau cata na rarama ko koya sa dau caka ca, ka sega ni lako mai ki na rarama, de kunei na nona i valavala.” (Joni 3:​19, 20, VV) Io, e levu era taleitaka mera “dau caka ca”​—me vaka na veidauci, veivakasaurarataki, lasu, veivakaisini, kei na butako​—qai yaga sara vei ira na butobuto vakayalo i Setani mera cakava kina na ka ga e lomadra.

Toso Tiko ga ena Rarama

12. E yaga soti vakacava vei keda na noda lako mai ina rarama?

¹² Na veisau cava sara mada eda raica vei keda mai na gauna e cilavi keda kina na rarama? E yaga meda dau rai lesu meda dikeva na noda toso vakayalo. Na cava na itovo ca eda sa biuta? Na leqa cava soti eda sa walia rawa? Sa mai veisau vakacava na noda lalawa me baleta na veigauna se bera mai? Ni vakaukauataki keda o Jiova qai tokoni keda na yalona tabu, e rawa nida veisautaka tiko ga na noda itovo kei na vakasama me salasalavata kei na nona rarama. (Efeso 4:​23, 24) Oqo na ka a vola kina o Paula: “Dou a butobuto eliu, ia dou sa qai rarama e na Turaga; mo dou ia tiko nai valavala ni gone ni rarama: (ni sa vua ni rarama nai valavala vinaka kecega kei nai valavala dodonu kei na ka dina.)” (Efeso 5:​8, 9) Na noda muria na rarama i Jiova ena vakataudeitaka na yaloda qai vakainaki kina na noda bula. Era na marau tale ga o ira eda dau veimaliwai vata. Qai wacava li na marau i Jiova ena noda veisau!​—Vosa Vakaibalebale 27:11.

13. Eda na vakaraitaka vakacava nida marautaka na rarama i Jiova, ia na yalo vakacava ena gadrevi vei keda?

¹³ Ke da marautaka na bula totoka eda sa mai vakila tu, eda na via vakaraitaka votu oqori ena noda vakatetea na rarama i Jiova​—meda wasea na ka eda sa vulica mai na iVolatabu vei ira na noda vuvale, itokani, kei ira era tiko tikivi keda. (Maciu 5:​12-​16; 24:​14) Ke ra sega ni via vakarorogo e so, e sa na vaka ga nira vunauci nira raica na noda vunau tiko ga kei na noda bula vakarisito. E vakamacala kina o Paula: “Dou vakatovolea na ka sa vinaka vua na Turaga. Ia dou kakua ni malele vata kei ira sa dauia nai valavala butobuto sa sega ni yaga, ka dou vunauca ga.” (Efeso 5:​10, 11) So na gauna ena vinakati na yalodoudou meda vukea e so tale mera biuta na butobuto ra qai lako mai ina rarama. Ia e bibi sara me tiko vei keda na yalololoma kei na yaloveinanumi vaka kina na gagadre dina mai vu ni lomada meda wasea na rarama dina vei ira mera vakila tale ga kina na kena yaga tawamudu.​—Maciu 28:​19, 20.

Qarauna na Rarama e Veivakacalai!

14. Na ivakasala cava meda nanuma tiko ena ka e baleta na rarama?

¹⁴ Dua na ka na nodra dau marau o ira na sokowasa tu me vica vata na aua ena buto ni bogi nira raica na rarama ni cina. Eliu, a dau waqa na buka ena dela ni veibarinivatu e Igiladi, mera kila kina o ira na tiko e waqa na vanua mera vakaruru kina ke draki ca. Ra dau marautaka dina na rarama oya na kaimua nira dusimaki kina ina ivakavakaruru. Ia e so na buka e dau waqa e nakiti me veivakacalai. Nira gole yani na waqa ina vanua era nanuma me nodra ivakavakaruru, ra qai kidacala ga nira sa voca ena baravi vatuvatu, qai butakoci na nodra iusana. Nida bula maliwai ira tu na tamata dau veivakaisini, meda qarauna sara meda kua ni via torova yani na rarama dau veivakacalai eda na tini voca kina vakayalo. E tukuni vei keda ni dau “vakamataliataki koya ko Setani me agilose ni rarama.” O ira tale ga na nona imuri, wili kina o ira na vukitani, era “tamata daucakacaka vakaveivakaisini,” era sa “vakamataliataki talega . . . me ra vakataki ira nai talatala ni valavala dodonu.” Ke da vakarogoca na nodra ile lasulasu o ira vaka oya, ena luluqa na noda nuitaka na Vosa dina ni Kalou, na iVolatabu, ena mate tale ga na noda vakabauta.​—2 Korinica 11:​13-​15; 1 Timoci 1:​19.

15. Na cava ena vukei keda meda muri dei tiko ga ena sala sa basika ina bula?

¹⁵ A vola na daunisame: “A nomuni vosa na cina ki na yavaqu, kei na rarama ki na noqu sala.” (Same 119:105) Io, na ‘sala rabailailai sa basika ina bula’ e vakararamataka vinaka tu na noda Kalou dau loloma o Jiova, “sa vinakata me bula na tamata kecega, ka mai kila sara nai vakavuvuli dina.” (Maciu 7:​14; 1 Timoci 2:4) Nida bulataka na ivakavuvuli vakaivolatabu, oqori ena taqomaki keda meda kua ni tiva mai na sala qiqo meda qai tini sara tu ena sala butobuto. A vola o Paula: “Sai koya na Kalou sa vakavuna nai Vola Tabu kecega, a sa yaga oqo mei vakavuvuli, me vunauca na ca, me ia kina na vakadodonutaki, me ia kina na vakatavuvuli e na ka e dodonu.” (2 Timoci 3:​16) Eda tubu tiko vakayalo nida vuli mai na Vosa ni Kalou. Sa rawa nida vunauci keda ga nida wilika na Vosa ni Kalou, se, kevaka e gadrevi, era na vunauci keda na ivakatawa dau loloma ena ivavakoso. E rawa tale ga nida vakadodonutaka na noda ilakolako, da qai ciqoma ena yalomalumalumu na veivakavulici ena ka e dodonu, meda na muri dei tiko ga kina ena sala ni bula.

Lako Tiko ga ena Rarama ena Yalo ni Vakavinavinaka

16. Eda na vakaraitaka vakacava vei Jiova nida marautaka dina na nona isolisoli uasivi ni rarama?

¹⁶ Eda na vakaraitaka vakacava nida marautaka na isolisoli uasivi oqo i Jiova me baleta na rarama? Eda wilika ena Joni wase e 9 ni a vakavinavinaka sara o koya na tamata sucu mataboko oya ni sa vakabulai koya o Jisu. A vakavinavinaka vakacava? A vakabauti Jisu ni Luve ni Kalou qai tukuna vei ira na vakarorogo tu ni o koya e “parofita.” Kena ikuri, a tukuna vakadodonu sara ga na ka e yaco, e dina nira tiko o ira na via vakalasuya na cakamana i Jisu. (Joni 9:​17, 30-​34) A vakatokai ira na lumuti era lewe ni ivavakoso vakarisito na yapositolo o Pita mera “tamata sa taukena na Kalou.” Baleta? Baleta ni kune vei ira na yalo ni vakavinavinaka vata ga a tiko vua na tagane sucu mataboko oya a vakabulai. Era vakadinadinataka nodra vakavinavinaka vei Jiova, o koya e vakalougatataki ira, ena nodra ‘vakaraitaka yani na nona vinaka sara o koya a kacivi ira mai na butobuto ina nona rarama e veivakurabuitaki.’ (1 Pita 2:9; Kolosa 1:​13) Na yalo ni vakavinavinaka vata ga oqori e tiko vei ira na ilawalawa era nuitaka na bula e vuravura, ra qai tokoni ira na tacidra lumuti ena nodra kacivaka tale ga na “vinaka” i Jiova. Na itavi uasivi dina e nuitaki keda kina oqo na tamata ivalavala ca na Kalou!

17, 18. (a) Na cava sa dodonu meda dui sasagataka? (b) Me vakataki Timoci ga, na cava eda uqeti kina na lotu Vakarisito yadua meda qarauna?

¹⁷ E rui bibi meda taleitaka mai vu ni lomada na rarama ni ka dina. Nanuma tiko ni sega ni dua vei keda e sucu ga mai sa kila na ka dina. E so era vulica nira sa uabula, qai totolo nira raica ni vinaka cake sara na rarama mai na butobuto. E so tale era kalougata nira susugi ira na itubutubu era rerevaka na Kalou. Vei ira vaka oqo, e rawarawa sara nira raica tu ga vakamamada na ka dina. A vakadinata e dua na iVakadinadina erau sa qaravi Jiova tu mai na nona itubutubu ni se bera ni sucu, ni ka ni sasaga toka vua me qai liaca na bibi kei na talei ni ka dina a se tuberi kina ni se gone lailai. (2 Timoci 3:​15) Se da gone se qase, meda dui vakamareqeta mada ga mai vu ni lomada na ka dina sa vakatakila mai o Jiova.

¹⁸ A se vakavulici e “nai Vola tabu” na cauravou o Timoci ni se gonedramidrami, ia a qai lotu Vakarisito matua ga baleta ni gumatuataka vakataki koya na nona sokalou. (2 Timothy 3:​15) Mai rawa kina vua me veivuke vei Paula, o koya e tauca vua na vosa ni veivakauqeti oqo: “Gumatua sara mo vakaraitaki iko mo vinaka e na mata ni Kalou, a tamata daucakacaka sa sega e dua na ka me madua kina, mo wasea vakadodonu nai vakavuvuli dina.” Me vakataki Timoci, meda qarauna mada ga meda kua ni cakava na ka ena vakavuna na madua vei keda​—se me madualaki keda kina o Jiova!​—2 Timoci 2:​15.

19. (a) Me vakataki Tevita, na cava sa dodonu ga meda kaya? (b) Na cava ena veivosakitaki ena ulutaga e tarava?

¹⁹ Sa dodonu ga me lako vei Jiova na noda veivakacaucautaki ni a vakararamataki keda ena nona vosa dina. Eda kaya kina me vakataki Tevita: “Sa noqu cina koi kemuni, Jiova: ia ena vakararamataka na noqu butobuto ko Jiova.” (2 Samuela 22:29) Meda kua ga ni via vakawelewele, ni rawarawa sara na suka tale ina butobuto eda sa vakabulai mai kina. Na ulutaga gona e tarava ena vukei keda meda vakalewa se vakacava tu na bibi ni ka dina vakaivolatabu ena noda bula.

Na Cava O sa Vulica?

• E vakarautaka vakacava o Jiova na veivakararamataki vakayalo?

• Na cava e sega ni rawarawa kina na biubiu mai na butobuto vakayalo?

• Na leqa cava soti meda na qarauna?

• Eda na vakaraitaka vakacava na levu ni noda marautaka na rarama ni ka dina?

[iYaloyalo ena tabana e 8]

O Jiova na ivurevure ni rarama dina kei na rarama vakayalo

[iYaloyalo ena tabana e 10]

A dolava vakamalua o Jisu na mata i koya na mataboko me rai rawa, e vaka tale ga oqori na ivalavala ni nona vukei keda meda lako tani mai na butobuto

[iYaloyalo ena tabana e 11]

Ena voca vakayalo o koya e vakacalai ena rarama i Setani