Vulica qai Vakavuvulitaka na iTovo Vakarisito

“O sa dau vakavulici ira na tani, a cava o sega mada ga ni vakavulici iko kina?”​—ROMA 2:​21, VV.

1, 2. Na cava me inaki ni nomu via vulica na iVolatabu?

ENA tiko e vica na vuna o via vulica kina na Vosa ni Kalou. De o via kilai ira na tamata era cavuti kina, na veika e yaco kei na veivanua e vakamacalataka, se na veika tale e so vaka oya. De o via kila na kedrau duidui na ivakavuvuli dina kei na ivakavuvuli lasu ni veilotu me vaka na Letoluvakalou se na kama mai eli. (Joni 8:​32) O na vinakata mo kilai Jiova vinaka mo rawa kina ni ucui koya, mo cakava tale ga na veika e dodonu e matana.​—1 Tui 15:​4, 5.

² Me inaki levu tale ga ni nomu vulica na Vosa ni Kalou mo rawa kina ni vakaiyaragitaki iko mo vakavulici ira tale e so, me vakataki ira na wekamu, na nomu veikilai, kei ira o se sega ni kilai ira vinaka. Oqo e sega ni vakatau vei ira na lotu Vakarisito dina. E tukuna vei ira na nona tisaipeli o Jisu: “Dou lako yani ka qisi ira me ra noqu tisaipeli na lewe ni veivanua kece ga, . . . vakavulici ira me ra muria na veika kece ga au sa vakarota tu vei kemudou.”​—Maciu 28:​19, 20, VV.

3, 4. Na cava e dokai kina na veivakavulici e vakarota o Jisu?

³ E ka dokai qai veivakacegui dina na noda vulica na iVolatabu me rawa kina nida vakavulici ira tale e so. E dau rokovi vakalevu na cakacaka ni veivakavulici. E kaya na Encarta Encyclopedia: “E levu na Jiu era raici ira na qasenivuli mera dau veidusimaki ina nodra rawata na bula, era uqeti ira kina na luvedra mera dokai ira vakalevu cake na qasenivuli.” E ka dokai tale ga vei ira na lotu Vakarisito mera vulica na iVolatabu me rawa kina nira vakavulici ira tale e so.

⁴ “Mai na veicakacaka kece e dau vulici e levu ga era digia na qasenivuli. E rauta nira 48 na milioni na turaga kei na marama e veiyasa i vuravura era qasenivuli.” (The World Book Encyclopedia) Na qasenivuli e koronivuli e nona itavi me moica nodra vakasama na gone mera tamata yaga ena gauna mai muri. E rabailevu sara na yaga ni noda talairawarawa ina nona vakaroti keda o Jisu meda vakavulici ira tale e so, baleta ni veivakavulici oya e tawamudu na kena yaga. Oqo na ka e vakabibitaka na yapositolo o Paula ni vakauqeti Timoci: “Vakaraici iko vinaka, kei nai vakavuvuli; tu dei kina: ni ko sa kitaka vakaoqo ko na vakabulai iko, kei ira talega era sa rogoci iko.” (1 Timoci 4:​16) Io, e rawa ni veivakabulai na nomu veivakavulici.

5. Na cava e uasivi kina na veivakavulici vakarisito?

⁵ E vakarota qai vakadonuya o koya e Cecere Sara, na Turaga Sau ni lomalagi kei vuravura na noda vakavulici keda ni bera noda vakavulici ira tale e so. Oya mada ga e vakaraitaka ni uasivi na noda veivakavulici mai na vakavuvulitaki ni veika vakavuravura e so e okati kina na vulici ni veilesoni rawarawa, vulici ni dua na mataqali cakacaka, se na kena vulici mada ga na veiqaravi vakavuniwai. E okati ena veivakavulici vakarisito nona vakavulici o gonevuli me vakadamurimuri Jisu Karisito, na Luve ni Kalou, me na qai vakavulici ira tale e so mera cakava tale ga vaka kina.​—Joni 15:10.

Na Cava Meda Vakavulici Keda Kina?

6, 7. (a) Na cava meda vakavulici keda kina vakailiu? (b) E sega ni ganiti ira vakacava na Jiu ena imatai ni senitiuri mera veivakavulici?

⁶ Na cava e vinakati kina meda vakavulici keda e liu? Baleta ni sega ni rawa meda vakavulica tale e dua ke da sega mada ni vakavulici keda. E vakabibitaka o Paula na tikina e vakavure vakasama oqo vei ira na Jiu ena nona gauna, ia e bibi tale ga vei keda na lotu Vakarisito ena gauna oqo. E taroga o Paula: “O sa dau vakavulici ira na tani, a cava o sega mada ga ni vakavulici iko kina? O vunautaka me kua na butako, ia o dau butako tiko li? O kaya me kua na veibutakoci ia ko veibutakoci tiko li? E dau vakasisila ki na lomamu na veikalou matakau, ia o bau dau la’ki butako li ki na vei vale ni soro? O boletaka ni tu vei iko na Lawa ni Kalou, ia ko sa bau vakamaduataka li na Kalou e na nomu basuka na lawa?”​—Roma 2:​21-​23, VV.

⁷ E cavuta o Paula e rua na cala e vakamacalataki ena iVunau e Tini: Mo kakua ni butako, qai kakua ni ia na veibutakoci. (Lako Yani 20:​14, 15) Era dokadokataka e so na Jiu ena gauna i Paula ni tu vei ira na iVunau ni Kalou. Era ‘vakatavulici mai na ivunau ra qai vakararavitaki mera tuberi ira na mataboko, me nodra rarama na tiko ena butobuto, mera nodra ivakavuvuli na gone lalai.’ (Roma 2:​17-​20) Ia e so era veivakaisini baleta nira butako ra qai veibutakoci tiko. Oqo ena rogo ca kina na iVunau kei Koya a vakavuna na kena volai e tiko mai lomalagi. Eda raica kina ni sega ni ganiti ira mera veivakavulici baleta nira sega mada ga ni vakavulici ira rawa.

8. E yaco vakacava mera ‘butako e valenisoro’ e so na Jiu ena gauna i Paula?

⁸ E cavuta o Paula na butako e valenisoro. Era butako dina li e so na Jiu? Na cava beka e vakasamataka tiko o Paula? Ni sega ni tasereka sara na iVolatabu, eda sega ni rawa ni tukuna se e yaco vakacava mera ‘butako e valenisoro’ e so na Jiu. Dua na gauna e liu a vakaraitaka kina na vunivola ni koro e Efeso nira ‘sega ni butako mai na valenisoro’ na itokani i Paula. Oqo e vakaraitaka nira kasamitaka e so nira dau butako mai na valenisoro e so na Jiu. (Cakacaka 19:​29-​37) Era vakayagataka se volitaka tiko beka na iyaya vakamareqeti era taura vakaukaua mai na Jiu dauvakacaca mai na nodra valenisoro na lotu butobuto? E tukuna na Lawa ni Kalou ni dodonu me vakarusai na koula kei na siliva e itoki ni ivalu, mera kua ni vakayagataka. (Vakarua 7:​25)a De dua e tukuni ira tiko o Paula na Jiu era beca na lawa ni Kalou oya baleta nira vakayagataka tiko se volitaka na iyaya mai na nodra valenisoro na lotu butobuto.

9. Na ivakarau ca cava e yaco tiko ena valenisoro e Jerusalemi e via tautauvata kei na butako ena valenisoro?

⁹ E tukuna tale ga o Josephus e dua na veivakalaboci e yaco mai Roma eratou vakavuna e va na Jiu, e liutaki iratou e dua e dauvakavuvulitaka na Lawa. Eratou lawakitaka e dua na marama ni Roma e tavuki me lotu Vakajiu, me cautaka ina valenisoro e Jerusalemi na koula kei na iyau talei e tu vua. Eratou qai vakayagataka na iyau eratou taura mai vua, e vaka ga eratou sa butakoca na valenisoro.b E vaka tale ga nira butakoca na valenisoro ni Kalou e so nira vakacabora na isoro e sega ni veiganiti kei na nodra vakayagataka na kena rara me vanua ni veivoli, nira vukica na valenisoro “me nodra qara na daubutako.”​—Maciu 21:​12, 13; Malakai 1:​12-​14; 3:​8, 9.

Vakavuvulitaka na iTovo Vakarisito

10. Na cava na ka bibi e tukuna o Paula ena Roma 2:​21-​23 meda kua ni guilecava?

¹⁰ Se ra mani butako, veibutakoci, se butako ena valenisoro ena imatai ni senitiuri me vaka e kaya o Paula, meda kua ga ni guilecava na ka bibi e tukuna tiko. E taroga: “O sa dau vakavulici ira na tani, a cava o sega mada ga ni vakavulici iko kina?” Me nanumi ni ivakaraitaki e cavuta o Paula e okati kina na itovo. E sega ni dusia tiko na yapositolo na ivakavuvuli se na veika e yaco e tukuni ena iVolatabu. Nona vakavulici koya e dua kei na nona vakavulica na tani e cavuta o Paula e dusia tiko na itovo vakarisito.

11. Na cava meda kauaitaka kina na itovo vakarisito nida vulica tiko na Vosa ni Kalou?

¹¹ Ena yaga na veika eda na vulica ena Roma 2:​21-​23 (VV) ke da vulica na itovo vakarisito ena Vosa ni Kalou, da bulataka, da qai vakavulici ira tale e so mera muria tale ga. O koya gona, nida vulica na iVolatabu, meda tovolea ni raica na ivakatagedegede i Jiova e yavutaki kina na itovo vakarisito. Meda vakasamataka na ivakasala kei na ivakavuvuli eda raica mai kina. Meda vakaitovotaki keda ena veika eda vulica oya. E vinakati kina meda yaloqaqa da qai nakita meda muria dina na itovo vinaka eda vulica. E dau rawarawa sara meda vakaiulubale, se qara iulubale ni noda sega ni muria na itovo vakarisito e so. De a vaka beka oqori na nodra rai na Jiu e cavuti ira o Paula nira dau vakamuai ira cala e so. Ia e vakaraitaka o Paula ni sega ni rawa me tauri vakamamada na itovo vakarisito se meda beca ke sega ni ganiti keda.

12. E vakatau vakacava ina noda itovo vinaka se itovo ca na rogo vinaka ni Kalou o Jiova, e yaga vakacava meda nanuma dei tiko oqo?

¹² E vakaraitaka na yapositolo na vuna levu me vulici qai bulataki kina na itovo e laurai ena iVolatabu. E rogo ca o Jiova ena nodra itovo ca na Jiu: “O boletaka ni tu vei iko na Lawa ni Kalou, ia ko sa bau vakamaduataka li na Kalou e na nomu basuka na lawa? Ni . . . sa vosa vakacacataki na Kalou vei ira na kai matanitu tani e na vukumuni.” (Roma 2:​23, 24, VV) E vaka kina nikua, kevaka eda sega ni muria na itovo vakarisito, eda vakarogorogocataki koya e bucina na veitovo oqori. Ia kevaka eda muria vinaka na ivakatagedegede ni Kalou, ena rogo vinaka kina o koya, ena dokai tale ga. (Aisea 52:5; Isikeli 36:20) Nida nanuma dei oqori ena vakaukauataki keda nida vakatovolei se nida sotava e so na ituvaki eda rairai nanuma ni dredre kina meda muria na itovo vakarisito. E dua tale na ka eda vulica ena vosa i Paula. Me ikuri ni noda kila ni tara na rogo vinaka ni Kalou na noda itovo, meda vakaraitaka vei ira eda vakavulici ira ni vakatau tale ga ina nodra muria na itovo vinaka era vulica tiko na nona rogo vinaka o Jiova. Eda sega ni lomavakacegu ga se dau taqomaki wale ga nida muria na itovo vakarisito. E rogo vinaka sara ga kina o koya e nakita qai uqeti keda meda itovo vinaka.​—Same 74:10; Jemesa 3:​17.

13. (a) E vukei keda vakacava na iVolatabu meda itovo vinaka? (b) Tukuna na ka e vakabibitaka na ivakasala ena 1 Cesalonaika 4:​3-7.

¹³ E tarai ira tale e so na noda itovo. Eda raica ena ivakaraitaki ena iVolatabu na yaga ni noda muria na itovo ni Kalou kei na ka e yaco nida beca. (Vakatekivu 39:​1-9, 21; Josua 7:​1-​25) Eda raica tale ga kina na ivakasala momona me vaka: “Ni vinakata na Kalou mo ni savasava vakayalo; ka mo ni kakua ni dau veibutakoci. Na tagane yadua me kila na sala savasava ka dokai me taura kina na yalewa me watina. Me kakua e na garogaro ca me vakataki ira na tawa lotu, era sega ni kila na Kalou. E na vuku ni ka oqo me kakua ni dua na tagane me caka cala se via la’ki siova na ka e nona na wekana. . . . Ni sa sega ni kacivi keda na Kalou me da vakayacora na vei i valavala dukadukali, ia me da yalo savasava ga.”​—1 Cesalonaika 4:​3-7, VV.

14. Na cava e rawa meda taroga me baleta na ivakasala ena 1 Cesalonaika 4:​3-7?

¹⁴ E raici votu ena vosa oya ni rau veisaqasaqa na itovo tawakilikili kei na itovo vakarisito. Ia e rawa ni dikevi vinaka na vosa oya. E so na tikinivolatabu e vinakati me vakadikevi vinaka qai vakasamataki vinaka me qai rawa kina ni matata vei keda. Me kena ivakaraitaki, e rawa meda vaqaqa se cava e kaya kina o Paula ni kevaka e dua e veibutakoci sa “la’ki siova na ka e nona na wekana.” Na cava e okati ena veika e nona na wekada, e vukei keda vakacava meda dei ena itovo vakarisito noda sega ni siova na veika e nona na wekada? Ena yaga vakacava noda vakadidike ena noda vukei ira tale e so mera doka na Kalou?

Vuli Vakataki Iko Mo Rawa ni Veivakavulici

15. Na ivukevuke cava e rawa mo vakayagataka ena nomu vuli vakataki iko?

¹⁵ E tu vei ira na iVakadinadina i Jiova na ivukevuke e so e vukei ira nira vakadidike me rawa kina nira dui vakavulici ira kei ira tale e so. Na Watch Tower Publications Index e dua vei ira na ivukevuke sa tabaki ena vica na vosa. Ni o vakayagataka mo qara kina e so na ivakamacala, ena dusi iko ina veivola vakaivolatabu era tabaka na iVakadinadina i Jiova. Raica na taqana era tu kina na ulutaga se na taqana era volai veitaravi tu kina na tikinivolatabu. Na Watchtower Library e dua tale na ivukevuke sa tiko ena vica na vosa lelevu. Na porokaramu ni kompiuta ena CD-ROM oqo e maroroi tu kina e levu sara na ivola. E vakarawarawataka na kena dikevi na vosa kei na ulutaga eda via kila qai vakamacalataki tale ga kina na tikinivolatabu. Ke tiko vei iko e dua se o rau ruarua na ivukevuke oqo, vakayagataka wasoma ni o vuli vakataki iko mo rawa kina ni qai vukei ira tale e so.

16, 17. (a) E vei eda na kunea kina na ivakamacala momona ni ka e nona e dua e tukuni ena 1 Cesalonaika 4:6? (b) E siova vakacava na ka e nodra na tani na veibutakoci?

¹⁶ Meda dikeva mada na tikinivolatabu na 1 Cesalonaika 4:​3-7 sa cavuti oti. E tukuni kina na ka e nona na wekada. O cei na wekada oya? E siovi vakacava na ka e nona? Eda na kunea na ivakamacala ni tikinivolatabu oqo kei na ka e nona na wekada e tukuna o Paula nida vakayagataka na ivukevuke e rua oya. Eda na wilika na ivakamacala ena imatai ni ivola ni Insight on the Scriptures, taqana e 863-4; True Peace and Security​—How Can You Find It?, taqana e 145; kei na Watchtower, 15 Noveba, 1989, taqana e 31.

¹⁷ Nida vulica na veivola oya, eda na raica kina na dina ni vosa i Paula. O koya e veibutakoci e valavala ca vua na Kalou qai rawa ni tauvi koya tale ga e so na mate ca. (1 Korinica 6:​18, 19; Iperiu 13:4) Na tagane e veibutakoci e siova e vica na ka e nona na yalewa e dauca. E vakayalia na nona bula savasava kei na nona lewaeloma vinaka. Ke se bera ni vakawati, sa kauta laivi na nona dodonu me vakawati ni se goneyalewa kei na dodonu nei koya erau na veiwatini baleta ni namaka me se goneyalewa. E vakararawataki rau na nona itubutubu na yalewa, vaka kina o watina tagane ke sa vakawati. Na tagane e veibutakoci oya e vakaboicataka na irogorogo ni nona vuvale. Ke lewe ni ivavakoso vakarisito, ena vakararawataka qai vakarogorogocataka tale ga na ivavakoso.​—1 Korinica 5:1.

18. E yaga vakacava na noda vulica ena iVolatabu na itovo vakarisito?

¹⁸ E sega beka ni vakaraitaka oqo na totoka ni ivakamacala ni tikinivolatabu oya? E yaga dina na mataqali vuli vaka oqo. Ena vukei keda meda vakavulici keda mada ga. Ena tubucake kina na noda kila na bibi ni itukutuku ni Kalou. E vakaukauataki keda tale ga meda dei tiko ina itovo vakarisito se mani vakacava na veivakatovolei eda sotava. Qai vakasamataka na kena rawa ni vukei keda meda dauveivakavulici vinaka! Me kena ivakaraitaki, nida vakavulici ira tale e so ena veika dina mai na iVolatabu, e rawa nida vakamacalataka na ibalebale ni 1 Cesalonaika 4:​3-7, me rawa kina nira kila ra qai taleitaka na itovo vakarisito. E rawa gona ni vukei keda na noda vuli vakataki keda, ena vukei ira tale ga e so mera vakarokorokotaka na Kalou. Oqo e dua ga na ivakaraitaki mai na ivola i Paula vei ira mai Cesalonaika. E levu tale tu na itovo vakarisito, qai levu vaka kina na kena ivakaraitaki mai na iVolatabu kei na ivakasala e rawa meda vulica, muria, da qai vakavuvulitaka.

19. Na cava e bibi kina meda bulataka na itovo vakarisito?

¹⁹ E sega tale ni vakabekataki ni yaga dina na noda vakaitovotaki keda ena itovo vakarisito. E kaya na Jemesa 3:​17 ni “vuku maicake,” mai vua na Kalou o Jiova, “sa savasava.” E dusia oqo meda muria na ivakatagedegede ni Kalou. E namaka tale ga o Jiova vei ira na matataki koya ena kena vakavuvulitaki na iVolatabu mera ivakaraitaki vinaka “e na yalosavasava.” (1 Timoci 4:​12) Era ivakaraitaki sara ga na tisaipeli e so me vakataki Paula kei Timoci; ni rau sega sara ga ni ivalavala vakasisila. E vola kina o Paula: “Sa sega ni kilikili me cavuti e na kemuni maliwa na veibutakoci, na veika kece ga sa velavela, kei na daukocokoco. Me kakua tale ga na vosa vakasisila, se na veiwali lialia se na vosa ca.”​—Efeso 5:​3, 4, VV.

20, 21. Na cava eda vakabauta kina na veika e vola na yapositolo o Joni ena 1 Joni 5:​3, VV?

²⁰ E matata qai dodonu na itovo e tukuni ena iVolatabu, ia e sega ga ni tarabi. E vakadinadinataka oqo o Joni, na yapositolo e dede duadua na nona bula. Ena vicasagavulu na yabaki a bula voli kina, e vakadeitaka o koya ni sega ni veivakaleqai na bulataki ni itovo vakarisito. E uasivi ga qai yaga sara vakalevu vei keda. E vakadeitaka o Joni ena nona vola: “Oqo na lomana na Kalou: me da muria na nona i vakaro; a sa sega ni i colacola bibi na nona i vakaro.”​—1 Joni 5:​3, VV.

²¹ Ia, e sega ni tukuna o Joni ni vinaka ga ni noda talairawarawa vua na Kalou ena noda bulataka na itovo vakarisito e dau taqomaki keda mai na leqa se veika rarawa e sotavi nida talaidredre. E dusia ga na rai e dodonu ena nona vakaraitaka ni oya e ivakaraitaki ni noda lomana na Kalou o Jiova. Nida vakavulici keda kei ira tale e so meda lomana na Kalou ena vinakati kina meda ciqoma da qai bulataka na nona ivakatagedegede cecere. Io, noda vakavulici keda kei ira tale e so mera bulataka na itovo vakarisito.

[iVakamacala e ra]

O se Nanuma Tiko?

• Cava meda vuli vakataki keda kina ni bera noda vakavulici ira tale e so?

• E vakatau vakacava ina noda itovo na rogo vinaka i Jiova?

• O koya e veibutakoci e siova na dodonu nei cei?

• Na cava o sa nakita me baleta na itovo vakarisito?

[iYaloyalo ena tabana e 22]

“Sega ni i colacola bibi na nona i vakaro”