“Dou sa Voli ena iVoli”

“Dou sa voli e nai voli; o koya oqo mo dou qai vakarokorokotaka na Kalou.”​​—1 KORINICA 6:​20.

1, 2. (a) Na cava e kaya na Lawa i Mosese me baleta na nodra taqomaki na Isireli era bobula? (b) Na digidigi cava a tu vua na bobula e lomana na nona turaga?

“A TAKALEVU qai vakadonui ena gauna makawa na cakacaka vakabobula,” e kaya na Holman Illustrated Bible Dictionary. E kuria: “A yavutaki na bula vakailavo ni vanua o Ijipita, Kirisi, kei Roma ena nodra vakacakacakataki na bobula. Ena imatai ni senitiuri, e yadua mai na veiya tolu na tamata e Itali qai dua mai na veiya lima ena veivanua tale e so era bobula.”

² Dina nira tu tale ga na bobula e Isireli ena gauna makawa, ia e vakarota na Lawa i Mosese mera taqomaki na bobula era Isireli. Me kena ivakaraitaki, e vakaroti ena Lawa ni sega ni rawa ni bobula tiko e dua na Isireli me sivia e ono na yabaki. Ena ikavitu ni yabaki “sa na sereki wale yani.” Ni veiraurau vinaka qai veinanumi na lawa e baleti ira na bobula, e vakatara kina na Lawa i Mosese: “Kevaka sa kaya vakadodonu na tamata, Au sa lomana na noqu turaga, kei na watiqu, kei na luvequ; au sa sega ni via sereki: me qai kauti koya na nona turaga vei ira na turaga ni lewa; ka kauta talega ki na katuba, se na duru ni sogo; ena qai cula-basika na daligana ko koya na nona turaga e na dua nai cula; ena qai qaravi koya ko koya ka tawa mudu.”​​—Lako Yani 21:​2-6; Vunau ni Soro 25:​42, 43; Vakarua 15:​12-​18.

3. (a) Na bobula vakacava era digia na lotu Vakarisito ena imatai ni senitiuri? (b) Na cava e uqeti keda meda qarava na Kalou?

³ Nona digia e dua me lai bobula vua e dua tale e vakatakarakarataka na nodra bobula na lotu Vakarisito dina. Me kena ivakaraitaki, o iratou na dauvola iVolatabu o Paula, Jemesa, Pita, kei Juta eratou vakatokai iratou me ratou bobula ni Kalou kei Karisito. (Taito 1:​1, VV; Jemesa 1:​1, VV; 2 Pita 1:​1, VV; Juta 1, VV) A vakadreti ira na lotu Vakarisito mai Cesalonaika o Paula nira sa ‘saumaki mai na nodra veimatakau ki vua na Kalou, mera bobula se qarava na Kalou bula qai dina.’ (1 Cesalonaika 1:9) Na cava e uqeti ira na lotu Vakarisito oya mera digia mera bobula ni Kalou? Na cava a uqeta na Isireli e bobula me bole me kua ni sereki? E sega li ni nona lomana na nona turaga? E yavutaki tale ga na noda bobula na lotu Vakarisito ena noda lomana na Kalou. Nida mai kila da qai lomana na Kalou bula e daudina, e lomada meda qaravi koya ‘ena lomada taucoko kei na yaloda taucoko.’ (Vakarua 10:​12, 13) Ia na cava e gadrevi ena noda bobula vua na Kalou kei Karisito? E tara vakacava na noda bula?

‘Cakava na Ka Kece me Vakarokorokotaki Kina na Kalou’

4. Eda bobula vakacava ni Kalou kei Karisito?

⁴ E vakamacalataki na bobula “me dua e dodonu vakalawa nona taukeni, e tamata vakarorogo se dau talairawarawa.” E tekivu taukeni keda o Jiova ena gauna eda yalataki keda kina vua da qai papitaiso. “Ni sa sega kina ni nomuni vaka i kemuni. E a sa sauma oti na Kalou e dua na i sau levu sara e na vukumuni,” e kaya na yapositolo o Paula. (1 Korinica 6:​19, 20, VV) Na isau oya na isoro i Jisu Karisito e voli keda, ni yavutaki kina na nona vakadonui keda na Kalou meda nona bobula, se eda lotu Vakarisito lumuti se eda nodra itokani eda nuitaka na bula e vuravura. (Efeso 1:7; 2:​13; Vakatakila 5:9) O koya gona, “eda sa nona kina na Turaga [o Jiova]” mai na gauna eda papitaiso kina. (Roma 14:8) Nida voli ena dra talei i Jisu Karisito, eda nona bobula tale ga, qai gadrevi meda muria na nona ivakaro.​​—1 Pita 1:​18, 19.

5. Nida bobula i Jiova, na cava e noda itavi taumada, eda na vakayacora vakacava?

⁵ E dodonu mera vakarorogo na bobula vei ira na nodra turaga. O keda eda lewa sara ga meda bobula baleta nida lomana na noda Turaga. “Oqo na lomana na Kalou,” e kaya na 1 Joni 5:3 (VV), “me da muria na nona i vakaro; a sa sega ni i colacola bibi na nona i vakaro.” O koya gona, na noda talairawarawa e ivakadinadina ni noda loloma kei na noda vakarorogo. E laurai oqo ena veika kece eda cakava. “Se dou kana se dou gunu, se cava ga na ka ko ni cakava,” e kaya o Paula, “mo ni cakava kece sara me vakarokorokotaki kina na Kalou.” (1 Korinica 10:​31, VV) Ena veika lalai mada ga eda cakava ena noda bula, eda na vinakata meda vakaraitaka kina nida “qarava na Turaga [o Jiova].”​​—Roma 12:11.

6. E lewa vakacava na noda vakatulewa na noda sa bobula vua na Kalou? Tukuna e dua na kena ivakaraitaki.

⁶ Me kena ivakaraitaki, nida vakatulewa, meda qarauna meda kauaitaka vakabibi na loma ni noda Turaga mai lomalagi, o Jiova. (Malakai 1:6) E rawa ni vakatovolei na noda talairawarawa vua na Kalou nida vakatulewataka na veika dredre. Ena gauna oqori, eda na muria beka na nona ivakasala se eda na muria na lomada e “dauveivakaisini” qai “dredre ni vinaka?” (Jeremaia 17:9) O Melisa, e dua na goneyalewa lotu Vakarisito, a se qai papitaiso oti ga ena gauna e domoni koya kina e dua na cauravou. E vakaturaga na nona itovo na cauravou oqo, sa vulica tale tiko ga na iVolatabu kei ira na iVakadinadina i Jiova. Ia e vakaraitaka vei Melisa e dua na qase ni ivavakoso na yaga ni kena muri na ivakaro i Jiova me baleta na vakawati “ga kei koya sa nona na Turaga.” (1 Korinica 7:​39; 2 Korinica 6:​14) “A via dredre taumada na noqu muria na ivakasala oya,” e kaya o Melisa. “Ia au qai vakasamataka niu sa yalataki au vua na Kalou meu cakava na lomana, e dodonu meu muria na nona ivakaro.” Ni raica lesu na ka e qai yaco, e kaya o Melisa: “Au marau dina niu muria na ivakasala. Sega ga ni dede sa sega ni vuli iVolatabu na cauravou oya. Keu a tomana tiko ga na neirau veikilai oya, keu a sa vakawatitaka e dua e sega ni tiko ena vakabauta.”

7, 8. (a) Na cava meda kua kina ni kauaitaka vakalevu na vakamarautaki ira na tamata? (b) Tukuna e dua na ivakaraitaki ni kena wali na rerevaka na tamata.

⁷ Nida bobula ni Kalou, meda kua tale ni qai bobula ni tamata. (1 Korinica 7:​23) Dina nida sega ni vinakata meda matalevutaki, ia meda nanuma tiko ni noda ivakatagedegede na lotu Vakarisito e duatani mai vuravura. A taroga o Paula: “Se’u saga tiko li me ra vinakati au na tamata?” E kaya ga: “Kevaka e ka ga me ra vinakati au kina na tamata, au sa qai sega ni i talai [bobula] i Karisito.” (Kalatia 1:​10, VV) E sega ni rawa meda rawai ena idre ni veimurimuri meda vakamarautaki ira wale kina na tamata. Na cava gona e rawa nida cakava ni sagai meda vakacalai?

⁸ Vakasamataki Elena mada, e dua na goneyalewa lotu Vakarisito mai Sipeni. E levu nona lewenikalasi era dausoli dra. Era kila ni na sega ni soli dra se tauri dra o Elena baleta ni iVakadinadina i Jiova. A bole o Elena me vakamacalataka vei ira kece na lewe ni nona kalasi na nona rai me baleta na dra. “Au a rere mada na vakamacala,” e kaya o Elena. “Ia au vakavakarau vinaka, mani veivakurabuitaki dina na ka e qai yaco. Era dokai au e levu na noqu lewenikalasi, qai qoroya o qasenivuli na cakacaka au cakava tiko. Au marau tale ga baleta niu taqomaka na yaca i Jiova qai rawa tale ga niu vakamacalataka vakamatata mai na iVolatabu na noqu vakabauta.” (Vakatekivu 9:​3, 4; Cakacaka 15:​28, 29) Io, nida bobula ni Kalou kei Karisito, eda duatani o keda. Ia e rawa nira dokai keda na tamata kevaka eda tu vakarau meda vakamacalataka ena veidokai na noda vakabauta.​​—1 Pita 3:​15.

9. Na cava eda vulica vua na agilosi e rairai vei Joni na yapositolo?

⁹ E vukei keda tale ga meda yalomalumalumu noda nanuma tiko nida bobula ni Kalou. Ena dua na gauna, ni tarai Joni na raivotu veivakurabui e raica me baleti Jerusalemi vakalomalagi, mani cuva sobu sara ga e yavana na agilosi e matataka mai na Kalou me sokalou vua. “Kakua ni cuva vei au!” e tukuna na agilosi vua. “Ko i au e dua na nomu i tokani bobula ka nodra i tokani na wekamu, na parofita, kei ira era muria na vosa ni vola oqo. Vakarokoroko ga vua na Kalou!” (Vakatakila 22:​8, 9, VV) Sa bau dua dina na ivakaraitaki vinaka vei ira na bobula ni Kalou! E so na lotu Vakarisito era taura tu beka e so na itavi dokai ena loma ni ivavakoso. Ia, a kaya o Jisu: “Me dau veiqaravi ga vei kemudou ko koya e via yaco me levu vei kemudou: ka me nomudou tamata dauveiqaravi [bobula] ko koya e vinakata me liu vei kemudou.” (Maciu 20:​26, 27, VV) O keda kece na imuri i Jisu eda bobula.

“Keitou sa Vakayacora ga na Ka sa Neitou i Tavi me Keitou Cakava”

10. Tukuna na ivakaraitaki vakaivolatabu ni kena dredre mera cakava na loma ni Kalou na nona dauveiqaravi yalodina.

¹⁰ E sega ni ka rawarawa vei ira na tamata ivalavala ca mera cakava na loma ni Kalou. A sega mada ni talairawarawa na parofita o Mosese ena nona kerei koya o Jiova me lai sereki ira mai na luve i Isireli nira vesuki tu e Ijipita. (Lako Yani 3:​10, 11; 4:​1, 10) Ni lesi me lai vunauci ira na kai Ninive, e “cavu tu ko Jona me dro ki Tasisi mai na mata i Jiova.” (Jona 1:​2, 3) A vakaraitaka tale ga na nona vakacauoca na vunivola ni parofita o Jeremaia o Peruki. (Jeremaia 45:​2, 3) Na cava e dodonu meda cakava ni veicoqacoqa na veika eda gadreva kei na noda cakava na loma ni Kalou? Na isaunitaro oqori e kunei ena vosa vakatautauvata i Jisu.

11, 12. (a) Vakamacalataka vakalekaleka na vosa vakatautauvata i Jisu ena Luke 17:​7-​10. (b) Na cava eda vulica ena vosa vakatautauvata i Jisu oya?

¹¹ E vakamacalataka o Jisu e dua na bobula a vakatawa tiko na nona qelenisipi na nona turaga ena siga taucoko. Ni yaco mai vale na bobula oqo, ni oca tu mai ena nona cakacaka voli ena rauta ni 12 na aua, a sega ni sureti koya na nona turaga me dabe me marautaka na kena ivakayakavi. E kaya ga na nona turaga: “Vakarautaka na qau i vakayakavi, vauca na wa ni tolomu, ka qaravi au me’u kana mada ka gunu, ka oti ko na qai kana ka gunu.” Ena qai rawa ga ni cakava na veika e baleti koya na bobula oya ni sa qarava oti na nona turaga. E tinia na vosa vakatautauvata o Jisu ena nona kaya: “Me vaka tale ga kina ko i kemudou, ni dou sa vakayacora na ka kece ga ka a vakaroti vei kemudou, dou kaya, ‘E sega na ka keitou uasivi cake kina ko i keitou mai vei ira na kena vo ni tamata; ni keitou sa vakayacora ga na ka sa neitou i tavi me keitou cakava.’ ”​​—Luke 17:​7-​10, VV.

¹² E sega ni vakayagataka o Jisu na vosa vakatautauvata oqo me vakaraitaka kina ni sega ni marautaka o Jiova na veika eda cakava ena nona cakacaka. E tukuna vakamatata na iVolatabu: “Ni sa sega ni tawa dodonu na Kalou me guilecava na nomudou cakacaka, kei na loloma, dou a vakatakila ki na yacana.” (Iperiu 6:​10) E dusia ga na vosa vakatautauvata i Jisu ni sega ni rawa vua na bobula me vakaliuca na veika ga e baleti koya. Nida yalataki keda vua na Kalou da qai digitaka meda nona bobula, eda vakadonuya meda vakaliuca na lomana. Me liu tiko na noda vakayacora na loma ni Kalou. Me muri na veika e baleti keda ga.

13, 14. (a) Ena gauna cava so eda na sega ni vakaliuca kina na veika eda vinakata? (b) Na cava meda vakaliuca kina na loma ni Kalou?

¹³ E ka ni sasaga na noda vulica wasoma na Vosa ni Kalou kei na ivola e tabaka “na dauveiqaravi yalo dina ka vuku.” (Maciu 24: ​45, VV) Vakauasivi ke sega ni matau vei keda na wilivola se ni vakamacalataka tiko na ivola “na veika titobu ni Kalou.” (1 Korinica 2:​10) E sega li ni vakaraitaka oqo ni dodonu meda biuta vakatikitiki na gauna meda vuli vakataki keda kina? De na vinakati meda vakavulici keda meda dabe da qai vulica vakavinaka na veika e vinakati me vulici. Ke da sega ni cakava oqori, ena rawa vakacava meda taleitaka na ‘kakana dina e yaga vei ira sa matua’?​​—Iperiu 5:​14.

¹⁴ Vakacava nida suka mai vale ni oti noda cakacaka kaukaua ena dua na siga? Eda na saga ga meda tiko ena soqoni vakarisito. De sega ni matau vei keda na noda lai vunau vei ira eda sega ni veikilai. E vakila tale ga o Paula ni so na gauna ena ‘sega ni lomada’ meda kacivaka na itukutuku vinaka. (1 Korinica 9:​17, VV) Ia, eda na cakava ga na veika oqori baleta ni tukuna vei keda o Jiova, na noda Turaga mai lomalagi eda lomana. Eda sega li ni dau lomavakacegu nida rawata ga meda vuli vakataki keda, lakova na soqoni, kei na noda vakaitavi ena cakacaka vakavunau?​​—Same 1:​1, 2; 122:1; 145:​10-​13.

Kua ni “Rai Tale Tiko ki Muri”

15. E ivakaraitaki vakacava o Jisu ni vakarorogo vua na Kalou?

¹⁵ E uasivi dina na nona vakaraitaka o Jisu Karisito na nona vakarorogo vei Tamana vakalomalagi. E tukuna o Jisu vei ira na nona tisaipeli: “Ni’u sa sega ni lako sobu mai lomalagi me’u kitaka na lomaqu, me’u kitaka ga na loma i koya sa talai au mai.” (Joni 6:​38) Ni rarawa vakalevu na lomana ena were o Kecisemani, e masuta ga: “I Tamaqu, kevaka e rawa, me kau tani mada vei au na bilo oqo; ia, me kakua ga ni vaka na lomaqu; ia, me vaka ga na lomamuni.”​​—Maciu 26:​39, VV.

16, 17. (a) Meda raica vakacava na veika eda sa biuta laivi tu mai? (b) Vakaraitaka se a okata vakacava o Paula na veika e rawa ni rawata e vuravura me “de ni manumanu.”

¹⁶ E vinakata o Jisu Karisito meda dei tiko ga ina noda digitaka meda bobula ni Kalou. E kaya: “E sega ni dua sa taura na i siviyara ka qai rai tale tiko ki muri me veiganiti kei na matanitu ni Kalou.” (Luke 9:​62, VV) E sega ni dodonu meda vakasamataka tale tiko na veika eda sa biuta laivi tu mai nida sa bobula ni Kalou. E dodonu ga meda vakamareqeta na veika eda sa rawata ena noda digitaka meda bobula ni Kalou. E vola vei ira mai Filipai o Paula: “Au sa okata me sega ni yaga na ka kece ga e na kena talei na kilai Karisito Jisu na noqu Turaga. Au sa biuta tani na ka kece ga e na vukuna; au sa okati ira kece ga me ra de ni manumanu, me noqu kina na Karisito.”​​—Filipai 3:​8, VV.

¹⁷ Vakasamataka mada na veika e okata o Paula me denimanumanu me rawa kina ni bobula ni Kalou. E sega wale ga ni vakanadakuya na bula vakacegu e solia o vuravura, ia e vaka kina na nona rawa ni yaco me dua na nodra iliuliu na lotu Vakajiu. Ke a muria tiko ga o Paula na nodra ivakavuvuli na lotu Vakajiu, ke a rawa ni taura tale ga na itutu e vaka na kena e soli vei Simioni, na luve i Kamelieli, na qasenivuli i Paula. (Cakacaka 22:3; Kalatia 1:​14) E yaco o Simioni me nodra iliuliu na Farisi, qai vakaitavi vakalevu ena nodra vorati Roma na Jiu ena 66-​70 S.K., dina ga ni sega soti sara ni vakadonuya. E mate o koya ena gauna ni veivorati nira vakamatei koya na Jiu se mataivalu ni Roma.

18. Tukuna e dua na ivakaraitaki ni kena yaga na veika vakayalo eda rawata.

¹⁸ Era levu na iVakadinadina i Jiova era vakatotomuri Paula. “Oti ga e vica na yabaki mai na noqu biu vuli, au lai vunivola levu sara ni dua na kabani ni loya rogo e Lodoni,” e kaya o Jean. “Au taleitaka na noqu cakacaka qai sau vinaka tale ga, ia au vakila e lomaqu ni rawa ni levu cake na ka au cakava ena noqu qaravi Jiova. Au solia na noqu ivola ni kere vakacegu mai na cakacaka, au tekivu painia sara. Au marautaka dina niu taura na ikalawa oya rauta na 20 na yabaki sa oti! E yaga cake ina noqu bula na noqu cakacaka vakatabakidua ni vakatauvatani kei na cakacaka vakavunivola. E sega ni vakatauvatani rawa na noda raica ni veisautaka na nona bula e dua na Vosa i Jiova. E totoka dina na noda bau rawa ni vakaitavi kina. E lailai sara na ka eda solia vei Jiova ni laurai vata kei na ka e solia mai.”

19. Na cava meda vakatulewataka, ena vuku ni cava?

¹⁹ Na ivakarau ni noda bula e rawa ni veisau. Ia, e sega ni veisau na noda yalayala vua na Kalou. Eda se bobula tiko ga i Jiova, dina ga ni vakatarai keda meda vakatulewataka na noda vakayagataka vua na noda gauna, kaukaua, taledi, kei na veika eda taukena. O koya gona, na noda vakatulewataka na veika oqo ena laurai kina na levu ni noda lomana na Kalou. E vakaraitaka tale ga na levu ni noda vinakata meda vakuai keda. (Maciu 6:​33) Se mani vakacava na ituvaki eda tiko kina, e sega li ni dodonu meda solia vei Jiova na noda vinaka taucoko? E vola o Paula: “Kevaka ko ni sa lomasoli mo ni soli ka, sa na ciqomi na ka e tu vei kemuni ko ni solia; ka sega ni ka e sega ni tu vei kemuni.”​​—2 Korinica 8:​12, VV.

“Dou sa Qai Rawata na Vuana”

20, 21. (a) Na vua cava era vuataka na bobula ni Kalou? (b) E vakalougatataki ira vakacava o Jiova o ira na solia vua na nodra vinaka taucoko?

²⁰ E sega ni veivakasaurarataki na noda bobula vua na Kalou. E kena veibasai ga baleta ni sereki keda mai na bobula e veivakalolomataki qai sega ni vakamarautaki keda. “Ni dou sa qai sereki mai nai valavala ca, ka yaco me tamata [se bobula] ni Kalou,” e vola o Paula, “dou sa qai rawata na vuana e nai valavala savasava; kei nai otioti, na bula tawa mudu.” (Roma 6:​22) Eda rawata na vua ni ivalavala savasava ena noda bobula vua na Kalou baleta nida tauca na yaga ni itovo kei na ivakarau savasava. Ena tini sara ena bula tawamudu ena dua na gauna e se bera mai.

²¹ E lomasavu o Jiova vei ira na nona bobula. Nida solia na noda vinaka taucoko ina nona cakacaka, ena dolava “na katuba ni lomalagi” me sovaraka vei keda “na ka ni veivakalougatataki, me na sautu dina sara.” (Malakai 3:​10) E marautaki dina meda bobula tiko i Jiova me tawamudu!

O se Nanuma Tiko?

• Na cava eda bobula kina ni Kalou?

• Eda vakaraitaka vakacava na noda vakarorogo ina loma ni Kalou?

• Na cava meda vakaliuca kina na loma ni Kalou?

• Na cava meda kua ni ‘rai tale tiko kina i muri’?

[iYaloyalo ena tabana e 16, 17]

Nona digitaka me bobula e dua na Isireli e vakatakarakarataka na nodra bobula na lotu Vakarisito

[iYaloyalo ena tabana e 17]

Eda bobula ni Kalou ena gauna ni noda papitaiso

[iYaloyalo ena tabana e 17]

Era vakaliuca na loma ni Kalou na lotu Vakarisito

[iYaloyalo ena tabana e 18]

A sega mada ni talairawarawa o Mosese me ciqoma na itavi