Vakararavi ina Vosa i Jiova

“Ka’u sa vakararavi ki na nomuni vosa.” ​—Same 119:42.

1. O cei beka e vola na Same 119, ia na yalo vakacava e tu vua?

A MARAUTAKA dina na vosa i Jiova o koya e vola na Same 119. De a vola o Esekaia, na ravouvou ni Juta. Na veivosa e volai ena Same oqo e dusia vinaka na yalo e tu vei Esekaia, ni dua o koya e dau “kabiti Jiova” tiko ga ena gauna e tui kina kei Juta. (2 Tui 18:3-7) E sega tale ni vakabekataki: O koya e volavola oqo e kauaitaka vakalevu na nona bula vakayalo.​—Maciu 5:3, NW.

2. Na cava e usutu ni same 119, e volai vakacava na same oqo?

² E vakabibitaki ena Same 119 na yaga ni vosa ni Kalou, se na nona itukutuku.a O koya e vola na same oqo e bulia na qaqana me muria na matanivola ni matuavosa vakaiperiu, baleta beka me vakarawarawataka nona nanuma lesu na qaqana. Na Same oqo e 176 taucoko na tikina, ra qai tekivu kece ena matuavosa vakaiperiu. Na 22 na iwasewase ni same oqo e tiko kina e 8 na laini se tikina, ra qai tekivu kece na dui laini oqo ena dua vata ga na matanivola ni matuavosa vakaiperiu. E vakamacalataki ena same oqo na vosa ni Kalou, nona lawa, ivakasala, lewa, ivakaro, ivunau, vakatulewa, kei na nona ilesilesi. Ena ulutaga oqo kei na kena e tarava, ena vakamacalataki tiko kina na Same 119 ni vakayagataki na iVolatabu levu vakaviti. Nida vakasamataka na veika era sotava na tamata ni Kalou ena gauna sa oti vaka kina ena gauna oqo, eda na qai taleitaka ga vakalevu na same oqo e uqeta na Kalou na kena volai, eda na marautaka tale ga vakalevu na vosa volai ni Kalou, na iVolatabu.

O na Marau ke O Talairawarawa ena Vosa ni Kalou

3. Na cava sara mada e kena ibalebale ni tukuni meda dodonu ena noda sala? Tukuna na kena ivakaraitaki.

³ E vakatau noda marau se kalougata ena noda muria na lawa ni Kalou. (Same 119:1-8) Nida cakava oqori, ena wiliki keda o Jiova meda ‘dodonu ena noda sala.’ (Same 119:1) Na kena tukuni ni dodonu noda sala, e sega ni kena ibalebale nida sa tamata uasivi, e vakaraitaka ga nida saga tiko meda cakava na loma ni Kalou, o Jiova. O Noa e “sega ni cala e na nonai tabatamata” ni “a daulako vata kei na Kalou.” E bula mai na Waluvu na peteriaki yalodina oqo kei na nona vuvale baleta ni muria vinaka na ivakarau ni bula e vakaraitaka vua o Jiova. (Vakatekivu 6:9; 1 Pita 3:20) E vakatau tale ga na noda sega ni rusa ena noda ‘vakabauta na ivakaro ni Kalou,’ oya na noda cakava tiko na lomana.​—Same 119:4.

4. E vakatau ena cava na noda marau kei na noda rawaka?

⁴ Ena sega ni biuti keda o Jiova kevaka eda ‘vakavinavinakataki koya da qai vakabauta tiko ga na nona ilesilesi.’ (Same 119:7, 8) Na Kalou e sega ni biuti Josua, na nodra iliuliu na Isireli baleta ni a muria na ivakaro me ‘wilika na ivola ni vunau ena siga kei na bogi me rawa kina ni cakava na ka kece ga e volai kina.’ Oqo e vakavuna me tamata yaco qai yalomatua. (Josua 1:8) Ni voleka ni cava na nona bula, e vakacaucautaka tiko ga na Kalou qai vakadreti ira na Isireli: “Dou sa kila e na lomamuni taucoko kei na yalomuni taucoko, ni sa sega ni lutu e dua na ka e na ka vinaka kecega sa vosataka e na vukumuni ko Jiova na nomuni Kalou.” (Josua 23:14) Me vakataki Josua kei koya e vola na Same 119, e vakatau tale ga na noda marau kei na noda rawaka ena noda vakacaucautaki Jiova tiko kei na noda vakadinata na nona vosa.

Vakasavasavataki Keda na Vosa i Jiova

5. (a) Vakamacalataka se rawa vakacava meda savasava vakayalo. (b) Ena vukei vakacava e dua na gone e vakayacora na ivalavala ca bibi?

⁵ Eda na rawa ni savasava vakayalo kevaka eda qarauna meda muria na vosa ni Kalou. (Same 119:9-16) Meda vakayacora oqori, kevaka mada ga erau sega ni ivakaraitaki vinaka na noda itubutubu. Dina ga ni dauqaravi matakau o tamana, ia e ‘vakasavasavataka ga na nona ivalavala’ o Esekaia ena nona sega ni muria na lotu lasu. Kaya mada ke vakayacora na ivalavala ca bibi e dua na gone e qarava tiko na Kalou ena gauna oqo. Ena ucui Esekaia me ‘vakasavasavataka na nona ivalavala, me qaqarauni’ tale ga kevaka e veivutuni, masu, qai nuitaka nodrau veivukei na nona itubutubu kei ira na qase ni ivavakoso.​—Jemesa 5:13-15.

6. O rau na yalewa cava erau a ‘vakasavasavataka na nodrau ivalavala rau qai qaqarauni me vaka na vosa ni Kalou’?

⁶ Dina ni rau a bula o Reapi kei Ruci ena gauna e se bera ni volai kina na Same 119, ia erau a ‘vakasavasavataka na nodrau ivalavala.’ O Reapi a yalewa dautagane ni Kenani, ia e qai kilai o koya ena levu ni nona vakabauta ni sa mai qaravi Jiova. (Iperiu 11:30, 31) Na yalewa ni Moapi o Ruci a vakanadakuya na nona kalou me mai qaravi Jiova, qai muria na Lawa e soli vei ira na Isireli. (Ruci 1:14-17; 4:9-13) O rau na yalewa erau sega ni Isireli oqo erau ‘qaqarauni me vaka na vosa ni Kalou.’ Erau qai tubu i Jisu Karisito.​—Maciu 1:1, 4-6.

7. Eratou ivakaraitaki vinaka vakacava ena savasava vakayalo o Taniela kei na tolu na Iperiu?

⁷ “Sa ka ca e nanuma na loma ni tamata mai na gauna sa cauravou kina,” ia e se rawa tiko ga nira muria na sala savasava na itabagone, ena vuravura ca mada ga oqo e lewa tiko o Setani. (Vakatekivu 8:21; 1 Joni 5:19) Eratou ‘qaqarauni me vaka na vosa ni Kalou’ o Taniela kei na tolu tale na cauravou Iperiu ni ratou tiko vakavesu mai Papiloni. Eratou sega mada ga ni vakadukadukalitaki iratou me ratou vakayagataka “nai votavota ni kakana ni tui.” (Taniela 1:6-10) Era dau kania na kai Papiloni na manumanu e vakatabui ena Lawa i Mosese me laukana. (Vunau ni Soro 11:1-31; 20:24-​26) Era sega ni dau vakadavea na dra ni manumanu, na nodra kania na manumanu e sega ni vakadavei na kena dra, e beci kina na lawa ni Kalou me baleta na dra. (Vakatekivu 9:3, 4) Sa rauta me ratou sega ni kana na va na Iperiu mai na kena ivotavota na tui! Eratou savasava vakayalo tiko ga na cauravou oya eratou qarava na Kalou, ratou qai ivakaraitaki vinaka kina.

Vukei Keda na Vosa ni Kalou Meda Yalodina

8. Ke da via kila da qai bulataka na lawa ni Kalou, na cava meda cakava?

⁸ E bibi meda marautaka na Vosa ni Kalou me qai rawa kina nida yalodina tiko ga vei Jiova. (Same 119:17-24) Ke da ucui koya e vola na same oqo, eda na via kila sara ga “na ka e veivakurabuitaki” ena lawa ni Kalou. Eda na ‘gadreva ena veisiga na nona lewa,’ da qai ‘marautaka na nona itukutuku.’ (Same 119:18, 20, 24) Kevaka mada ga eda se qai yalataki keda vei Jiova, eda sa bucina beka e lomada na yalo e dau ‘gadreva na wai ni sucu vakayalo ni vosa ni Kalou’? (1 Pita 2:1, 2, VV) E vinakati meda yalomatuataka na yavu ni ivakavuvuli vakaivolatabu meda rawa ni kila kina da qai bulataka na lawa ni Kalou.

9. Na cava meda cakava ke rau veicoqacoqa na lewa ni Kalou kei na lewa ni tamata?

⁹ Eda na rairai marautaka na lewa ni Kalou, ia vakacava ke ra vosavakacacataki keda e so na “turaga”? (Same 119:23, 24) Ena gauna oqo, era dau saga na veiliutaki ena matanitu mera vakasaurarataki keda meda vakaliuca na lawa ni tamata mai na lawa ni Kalou. Ni rau veicoqacoqa na lewa ni tamata kei na lewa ni Kalou, na cava eda na cakava? Eda na yalodina tiko ga vei Jiova ke da marautaka na nona vosa. Me vakataki iratou na yapositolo i Jisu Karisito eratou vakacacani, eda na kaya tale ga: “Sa dodonu me keitou vakarorogo vua na Kalou, ka me keitou kakua ni vakarorogo vei ira na tamata.”​—Cakacaka 5:29, VV.

10, 11. Na ivakaraitaki i cei e dusia ni rawa meda yalodina tiko ga vei Jiova se mani dredre vakacava na ituvaki?

¹⁰ Se mani dredre vakacava na ituvaki eda sotava, e se rawa tiko ga nida yalodina vei Jiova. (Same 119:25-32) Ia na noda yalodina tiko ga vua na Kalou ena vakatau ena noda yalorawarawa ni ciqoma nona veivakavulici, vaka kina ena noda masuta na nona ivakasala. Gadrevi tale ga meda digitaka “nai valavala dina.”​—Same 119:26, 30.

¹¹ O Esekaia, o koya e rairai vola na Same 119, e digia “nai valavala dina [“yalodina,” NW].” E yalodina tiko dina ga nira vakavolivoliti koya tu na qaravi kalou lasu, qai kena irairai nira dau vakalewai koya tale ga na lewenivale vakatui. De dua e ‘waicala na yalona’ ena vuku ni ituvaki oqori. (Same 119:28) Ia e vakararavi tu ga vua na Kalou o Esekaia, e tui vinaka, qai “daucaka dodonu e na mata i Jiova.” (2 Tui 18:1-5) Ke da vakararavi tale ga vua na Kalou, eda na tudei ke da vakatovolei.​—Jemesa 1:5-8.

Vakayaloqaqataki Keda na Vosa i Jiova

12. Eda na vakayagataka vakacava ena noda bula na Same 119:​36, 37?

¹² Na noda muria na ivakasala mai na Vosa ni Kalou ena vakaukauataki keda meda walia na ituvaki dredre cava ga eda dau sotava. (Same 119:​33-​40) Meda qara na idusidusi i Jiova me rawa kina nida maroroya na nona lawa ‘ena lomada taucoko.’ (Same 119:​33, 34) Me vaka ga a cakava na daunisame, meda kerea na Kalou: “Ni vaqara na lomaqu ki na nomuni tukutuku, ia me kakua ki nai yau,” oya na iyau e rawati vakatawadodonu. (Same 119:36) Me vakataki Paula na yapositolo, meda “vakayacora tiko ga na ka dodonu e na veigauna kece ga.” (Iperiu 13:​18, VV) Ke vinakata na noda boso ni cakacaka meda cakava e dua na ka e sega ni dodonu, meda yaloqaqa ni muria ga na ivakasala ni Kalou, ena qai vakalougatataki keda o Jiova. E dau vukei keda o koya meda biuta tani na gagadre ca. Meda kerea gona ena noda masu: “Ni tarova na mataqu me’u kakua ni raica na ka lasu.” (Same 119:37) Meda kua sara ga ni gadreva e dua na ka ca e cata na Kalou. (Same 97:10) E wili tiko ena veika ca oqori na iyaloyalo vakasisila kei na ka vakatevoro.​​—1 Korinica 6:​9, 10; Vakatakila 21:8.

13. Era vakayaloqaqataki vakacava na tisaipeli i Jisu mera vunau ena doudou dina ga nira vakacacani?

¹³ Na noda kila na ka dina mai na vosa ni Kalou ena vakadoudoutaki keda meda vunau. (Same 119:41-48) E vinakati meda yalodoudou me rawa kina nida ‘sauma e dua e vosavakacacataki keda.’ (Same 119:42) So na gauna eda rawa ni cakava na ka eratou vakayacora na tisaipeli i Jisu ni ratou vakacacani. Eratou masuta: “Turaga [Jiova], . . . ni solia vei keimami na nomuni tamata na yalodoudou me keimami tukuna yani kina na nomuni vosa.” Na cava e qai yaco? “Ra sa vakasinaiti kece e na Yalo Tabu, ka vosataka vakadoudou na vosa ni Kalou.” Na Turaga Cecere vata ga oqori e dau vakayaloqaqataki keda meda vunautaka ena doudou na nona vosa.​—Cakacaka 4:24-31, VV.

14. Na cava ena vukei keda meda vunau ena yaloqaqa me vakataki Paula?

¹⁴ Ena qai rawa ga nida yaloqaqa da qai sega ni madua ena noda vunau kevaka eda mareqeta “na vosa dina” da qai ‘vakabauta tiko ga na vunau ni Kalou.’ (Same 119:43, 44) E gadrevi meda dau vulica vagumatua na Vosa volai ni Kalou meda qai rawa kina ni ‘vosataka na itukutuku e matadra na tui.’ (Same 119:46) Noda masu kei na yalo tabu i Jiova ena vukei keda tale ga meda tukuna na ka dodonu ena sala maqosataki. (Maciu 10:16-20; Kolosa 4:6) A vunau ena yaloqaqa o Paula vei ira na iliuliu ni matanitu ena imatai ni senitiuri. Me kena ivakaraitaki, a vunau o koya vua na kovana ni Roma o Filikesa, “ka sa vakarogoci koya ni sa vosataka na vakabauti Karisito Jisu.” (Cakacaka 24:24, 25) A vunau tale ga o Paula vei Kovana Fesito kei Tui Akaripa. (Cakacaka 25:22–26:32) Ni tokoni keda o Jiova, e rawa tale ga meda vunau ena yaloqaqa nida sega ni “maduataka nai tukutuku-vinaka.”​—Roma 1:16.

Vakacegui Keda na Vosa ni Kalou

15. E vakacegui keda vakacava na Vosa ni Kalou nida vakalialiai?

¹⁵ E vakacegui keda na Vosa i Jiova. (Same 119:49-56) So na gauna eda gadreva sara ga meda vakacegui. Dina nida dau vosa ena yaloqaqa na iVakadinadina i Jiova, ia o ira na “viavialevu” vua na Kalou era dau ‘vakalialiai keda’ ena so na gauna. (Same 119:51) Nida masu, ena rawa nida vakasamataka kina e so na ka vinaka e tukuni ena Vosa ni Kalou me ‘vakacegui keda.’ (Same 119:52) Eda na rawa tale ga ni nanuma kina e so na lawa se ivakavuvuli vakaivolatabu e vakacegui keda qai vakayaloqaqataki keda ena gauna ni noda lomaleqa.

16. Na cava era sega ni cakava na tamata i Jiova, dina ga nira vakacacani?

¹⁶ O ira na viavialevu era a vakalialiai koya na daunisame era Isireli ga, ra qai lewe tu ni matanitu sa yalataki oti vua na Kalou. Sa bau dua na ka vakamadua! Meda kua sara ni ucui ira, ia meda vakadeitaka nida na sega ni goletani mai na vunau ni Kalou. (Same 119:51) Ena veiyabaki sa sivi, era sega ni bau goletani na udolu vakaudolu na tamata ni Kalou mai na nona lawa kei na nona ivakavuvuli, dina ga nira vakacacani vei ira na ilawalawa i Itala kei na so tale. (Joni 15:​18-​21) E sega sara ga ni bau dredre na talairawarawa vei Jiova baleta ni nona ilesilesi e vaka na ivakatagi rogo malumu vei keda.​​—Same 119:​54, NW; 1 Joni 5:3.

Marautaka na Vosa i Jiova

17. Na cava eda na cakava ke da marautaka dina na vosa ni Kalou?

¹⁷ Eda vakaraitaka noda marautaka na vosa ni Kalou nida bulataka sara ga. (Same 119:​57-​64) “Sa kaya oti” na daunisame ni na ‘vakabauta na vosa i Jiova’ ia ena ‘lomaloma mada ga ni bogi, e dau tucake qai vakavinavinaka vua na Kalou ena vuku ni nona lewadodonu.’ Ke da yadra mai ena bogi, sa bau gauna vinaka dina oqori meda vakaraitaka vua na Kalou ena masu na noda vakavinavinaka. (Same 119:​57, 62) Ke da marautaka na vosa ni Kalou, eda na via vaqara na nona ivakavuvuli, eda na marau tale ga meda ‘veitokani kei ira era rerevaki Jiova’​​—oqo o ira era doka na Kalou mai vu ni lomadra. (Same 119:​63, 64) E sega tale ni dua e uasivi ira oqo meda veitokani kaya.

18. E sauma vakacava noda masu o Jiova ena gauna e ‘voliti keda kina nodra ivau na tamata ca’?

¹⁸ Nida masu mai vu ni yaloda da qai kerei Jiova me vakavulici keda, e vaka ga nida ‘kere loloma’ tiko vua me vakadonui keda. Sa qai gadrevi ga vakalevu meda masu ke ‘sa voliti keda na nodra ivau na tamata ca.’ (Same 119:​58, 61) E rawa vei Jiova me musuka laivi na nodra ivau na keda meca, meda lalaga kina ni vunautaka na Matanitu ni Kalou da qai vukea e levu tale mera tisaipeli. (Maciu 24:14; 28:​19, 20) Sa dau laurai vakalevu oqo ena veivanua e vakatabui tu kina na noda cakacaka.

Vakabauta na Vosa ni Kalou

19, 20. E yaga sara mada vakacava vei keda meda sotava na veika rarawa?

¹⁹ Eda na vosota na veika dredre da qai cakava tiko ga na loma ni Kalou nida vakabauti koya kei na nona vosa. (Same 119:​65-​72) E dina nira “tulia na lasu” me baleta na daunisame o ira na viavialevu, e lagata ga o koya: “Sa yaga vei au niu a vakararawataki.” (Same 119:​66, 69, 71, NW) E mai yaga sara tu mada vakacava vua e dua na tamata i Jiova na veivakararawataki?

²⁰ Nida rarawa, eda dau masuti Jiova sara ga kina vagumatua, qai vakavuna oya meda volekati koya kina. De sa na levu cake kina noda vulica na Vosa volai ni Kalou, kaukaua cake tale ga noda sasaga meda bulataka sara. Mani marautaki cake kina noda bula. Ia vakaevei ke tuburi keda na yalototolo se yalodokadoka ena gauna eda sotava kina na ka rarawa? Eda na valuta na mataqali yalo vaka oqori da qai ‘sulumaka vakalevu cake na itovo vou’ ke da masu vagumatua, da qai vakararavi ena Vosa ni Kalou kei na yalona tabu. (Kolosa 3:​9-​14) E qaqaco cake tale ga na noda vakabauta nida vosota na veika dredre. (1 Pita 1:​6, 7) E yaga vei Paula na veika dredre e sotava ni a qai vakararavi cake ga kina vakalevu vei Jiova. (2 Korinica 1:​8-​10) Vakaevei, eda tu vakarau meda dau vuli mai na veika dredre eda sotava?

Vakararavi Tiko ga Vei Jiova

21. Na cava e yaco ena gauna e vakamaduataki ira kina na viavialevu na Kalou?

²¹ E tiko na vuna vinaka ena Vosa ni Kalou meda dau vakararavi kina vei Jiova. (Same 119:​73-​80) Ke da vakararavi dina vei koya e buli keda, eda na sega vakadua ni madua kina. Ia ena so na gauna, baleta beka na ka era na cakava e so, eda na gadreva kina na veivakacegui, qai lomada meda masuta oqo: “Me ra vakamaduataki ko ira na viavialevu.” (Same 119:​76-​78) Ni vakamaduataki ira vaka oqo o Jiova, e qai dau tini vakavotui ga kina nodra inaki ca, e vakacerecerei tale ga na yacana tabu. Macala deivaki nira na sega ni rawata vakadua e dua na ka o ira na dau vakacacani ira na tamata ni Kalou. Dua mada oqo, nira se sega vakadua ni rawata mera vakawabokotaki ira na iVakadinadina i Jiova, baleta nira vakararavi tiko vua na Kalou mai vu ni lomadra.​​—Vosa Vakaibalebale 3:​5, 6.

22. Ena vakasama cava e sa lai vaka wale kina na ‘tavaya kulinimanumanu ena kubou’ na daunisame?

²² Nida vakacacani, e vakaukauataki keda na Vosa ni Kalou meda vakararavi vua. (Same 119:​81-​88) E vakila sara ga na daunisame ni vaka voli na “tavaya kuli-ni-manumanu e na kubou” ena gauna era vakacacani koya voli kina na viavialevu. (Same 119:​83, 86) Dau vakayagataki ena gauna vakaivolatabu na tavaya e caka mai na kulinimanumanu me tawa kina na wai, waini, kei na so tale na ka. Ena saqoqo na tavaya lala vaka oqo ke ra vakaliligi volekata na buka ena vanua e sega kina na ikuvukuvu. O dau vakila beka ni o sa lai vaka wale na ‘tavaya kulimanumanu ena kubou’ ena vuku ni veika dredre se veivakacacani o sotava? Ke vaka kina, vakararavi vei Jiova qai masuta: “Mo ni vakaukauwataki au me vaka na nomuni yalololoma; au na vakabauta tiko kina na vosa ni gusumuni.”​​—Same 119:88.

23. Na cava eda sa raica mai ena noda dikeva na Same 119:​1-​88, ia na cava meda tarogi keda kina nida vakarau vulica vata oqo na Same 119:​89-​176?

²³ Na imatai ni iwasewase ni Same 119 eda sa raica mai e dusia ni o Jiova e dau lomani ira nona tamata baleta nira vakararavi ena nona vosa ra qai lomana na nona ivunau, ivakaro, kei na lawa. (Same 119:16, 47, 64, 70, 77, 88) E marau baleta ni o ira era lomani koya era dau qaqarauni me vaka na nona vosa. (Same 119:9, 17, 41, 42) Ni o vakanamata mo vulica na vo ni same totoka oqo, de vinaka mo tarogi iko mada, ‘Au dau vakararavi beka ena vosa i Jiova me vakararamataka na noqu sala?’

[iVakamacala e ra]

O na Sauma Vakacava?

• E vakatau ena cava na marau dina?

• E vakasavasavataki keda vakayalo vakacava na vosa i Jiova?

• Na sala cava soti e veivakayaloqaqataki qai veivakacegui kina na vosa ni Kalou?

• Na cava meda vakabauti Jiova kina kei na nona vosa?

[iYaloyalo ena tabana e 11]

Eratou ‘qaqarauni me vaka na vosa ni Kalou’ o Ruci, Reapi, kei iratou na cauravou Iperiu eratou a kau vakavesu i Papiloni

[iYaloyalo ena tabana e 12]

A vosadoudoutaka o Paula ‘na itukutuku ni Kalou e matadra na tui’