E Bula na Vosa i Jiova
Veitikina Bibi Mai na iVola na iKarua ni Samuela
E GADREVI beka me taucoko sara na noda talairawarawa meda qai rawa ni vakadinadinataka kina na veiliutaki cecere i Jiova? Vakacava na tamata yalododonu, ena sega beka ni cala vakadua ena mata ni Kalou? Na tamata vakacava e raica na Kalou me “yalovata kaya”? (1 Samuela 13:14) E sauma na veitaro oqori na iKarua ni Samuela.
Rau a vola na iKarua ni Samuela o Kata kei Necani, e rua na parofita erau a veivolekati kei Tui Tevita e Isireli makawa.a A vakacavari na kena volai ni rauta toka na 1040 B.S.K., ni vakarau cava na 40 na yabaki ni nona veiliutaki vakatui o Tevita, qai tukuni koya tiko vakatabakidua na ivola oqo kei na nona veiwekani kei Jiova. E vakamacalataki ena italanoa vakatubuqoroqoro oqo na kena yaco e dua na matanitu e talawasewase tu me duavata qai vutuniyau ena nona veiliutaki e dua na tui qaqa. E sinai ena italanoa vakasakiti oqo na veika e tara vakalevu na loma ni tamata qai sega tale ni wereubiubi na kedra ivakamacala.
E “TUBU TIKO KO TEVITA, KA YACO SARA”
Eda rawa ni raica ena sala e ciqoma kina o Tevita na itukutuku ni nodrau mate o Saula kei Jonacani na ivakarau ni lomana, vei rau vaka kina vei Jiova. A digitaki mai Epironi o Tevita me tui ni yavusa o Juta. A tui ena vo ni vanua o Isireli na luve i Saula, o Isiposeci. Ia, e “tubu tiko ko Tevita, ka yaco sara” me tui kei Isireli taucoko ni oti ga e vitu veimama na yabaki.—2 Samuela 5:10.
A vakavuai Jerusalemi o Tevita mai vei ira na kai Jepusaiti qai tauyavutaka me koroturaga ni nona matanitu. E saga me tokitaka e kea na kato ni veiyalayalati, ia a yaco e dua na leqa ena imatai ni gauna e cakava kina. A saga tale, sa qai rawata ena ikarua ni gauna, mani tabalaka kina na meke ena marau. Yalataka o Jiova e dua na matanitu vei Tevita. A vakamalumalumutaki ira nona meca o Tevita, qai tokoni koya tiko ga na Kalou.
Saumi na Taro Vakaivolatabu:
2:18—Na cava e cavuti kina na tinadratou o Joapi kei rau na tacina, e tukuni ni ratou luve i Seruaia tolutolu? Ena iVolatabu Vakaiperiu, e dau okati ga na ivolatukutuku ni kawa mai na yasa i tama. Ia, a rairai matedole na wati Seruaia, se a sega ni ganiti koya me volaitukutukutaki ena iVolatabu. Se, a volai ga o Seruaia baleta ni gane i Tevita se ganena beka vakacabecabe. (1 Veigauna 2:15, 16) Na duabulu na itukutuku e bau kilai me baleti tamadratou na veitacini oqo, oya ni cavuti na nona ibulubulu mai Peceliema.—2 Samuela 2:32.
5:1, 2—Sa vica beka na yabaki na dede ni nona mate o Isiposeci, qai tui kei Isireli taucoko o Tevita? Kena irairai ni oti toka ga nona mate o Saula sa tekivu veiliutaki sara vakatui o Isiposeci me rua na yabaki. Na gauna vata tale ga oqori sa veiliutaki kina vakatui mai Epironi o Tevita. A nodra tui na Juta o Tevita, qai vitu veimama na yabaki na balavu ni nona liutaki ira tiko mai Jerusalemi. Gauna ga e tui kina kei Isireli taucoko, sa tokia tale ga nona koroturaga i Jerusalemi. Sa via oti gona e lima na yabaki na nona mate o Isiposeci, sa qai tui kei Isireli taucoko o Tevita.—2 Samuela 2:3, 4, 8-11; 5:4, 5.
8:2—E vica beka na kai Moapi era a moku mate ni oti na nodra a lako na Isireli mera lai valuti ira? A rairai kilai na kedra iwiliwili na kai Moapi nira vakarautaki, ra sega ni wiliki yadudua. E vakadavori ira beka vakaveitikivi na Moapi o Tevita, oti sa qai vakarautaki ira ena wa ni vakarau. A rairai rua na ivakarau se ruanaikatolu na kai Moapi era a vakamatei, ia era vakabulai e dua na ivakarau taucoko se duanaikatolu na kedra iwiliwili.
Na Ka Eda Vulica:
2:1; 5:19, 23. O Tevita a taroga na Kalou o Jiova ni bera ni lai vakaitikotiko i Epironi, vaka kina ni bera ni dau lako me lai valuti ira na nona meca. E dodonu tale ga meda kerea na veidusimaki i Jiova ni bera nida vakatulewataka na ka ena tara noda bula vakayalo.
3:26-30. Ni veisausaumitaki na ca, e dau kune kina na ka rarawa.—Roma 12:17-19.
3:31-34; 4:9-12. Na nona sega ni dau sauma na ca o Tevita kei na nona sega ni dau lomaca e ivakaraitaki vinaka meda muria.
5:12. Meda kua ni guilecava ni o Jiova e vakavulici keda ena nona sala meda rawa ni veiwekani vinaka kina kei koya.
6:1-7. Dina ni a vinaka na inaki i Tevita, ia na nona saga me tokia na kato ni veiyalayalati ena dua na qiqiniyaya e veicoqacoqa kei na ivakaro ni Kalou, mani tini ca kina na ilakolako oqori. (Lako Yani 25:13, 14; Tiko Voli Mai na Lekutu 4:15, 19; 7:7-9) E vakaraitaki tale ga ena nona dodoka na ligana o Usa me taura na kato ni veiyalayalati, ni veitalia ke mani vinaka na inaki e caka kina e dua na ka, e sega ni lai veisautaka na lawa sa virikotora oti tu na Kalou.
6:8, 9. Ni a sotavi na leqa, a rarawa taumada o Tevita, oti sa qai rere—rairai beitaki Jiova ni vakavuna na leqa oya. Meda qaqarauni vinaka gona meda kua ni beitaki Jiova ni vakavuna na leqa eda sotakaya ena noda a sega ga ni muria na nona ivakaro.
7:18, 22, 23, 26. Na yalomalumalumu i Tevita, kei na nona qaravi Jiova mai vu ni lomana, vaka kina nona kauaitaka na vakacerecerei ni yaca ni Kalou, e itovo vakasakiti meda vakatotomuria.
8:2. E vakayacori e dua na parofisai a tukuni sara tu ena rauta na 400 na yabaki yani e liu. (Tiko Voli Mai na Lekutu 24:17) Dau yaco dina ga na vosa i Jiova.
9:1, 6, 7. E dina ena nona yalayala o Tevita. Meda saga tale ga meda dau dina ena ka eda yalataka.
VAKATUBURA NA CA O JIOVA VUA NONA LUMUTI
“Raica, ka’u na vakatubura vei iko na ca mai na nomu vale,” e kaya o Jiova vei Tevita, “ka’u na kauti iratou na watimu e matamu, ka solia vua na wekamu, ia ena moce vata kei iratou na watimu ko koya e na mata ni siga oqo.” (2 Samuela 12:11) Na cava e veivatonaki kina vaka oqori o Jiova? Ena vuku ni nona cala o Tevita kei Pacisepa. Dina ni a veivutuni o Tevita qai vosoti, ia me na tu vakarau ni taqeya na vua ni nona ivalavala ca.
Kena imatai, a mate na luve i Tevita vei Pacisepa. Oti oya a kucuvi o Tema, na luvena goneyalewa vua ga na ganena vakacabecabe, o Aminoni. Qai sauma na caka ca oqori na gane i Tema dina, o Apisalomi, ena nona labati Aminoni. E bukiveretaki tamana o Apisalomi qai kacivaka e matanalevu ni sa tui mai Epironi. Mani dro tani mai Jerusalemi o Tevita. E moceri iratou na tini na wati tamana lalai o Apisalomi, eratou a vakatawa vale tiko ga mai. A vakasukai na veiliutaki vakatui vei Tevita ena gauna sa mate kina o Apisalomi. E tini ena mate na nona veitusaqati o Sipa mai na yavusa o Penijamini.
Saumi na Taro Vakaivolatabu:
14:7—Na cava na ibalebale ni “qilaiso [“waqa,” NW] ni noqu buka”? Na qilaiso waqa e tukuni oqo e vakatakarakarataka ni se bula tiko na nona kawa e dua.
19:29—Na cava e vaka kina oya na vosa i Tevita vei Mefiposece? Ni oti nodrau veivosaki o Mefiposece kei Tevita, e kena irairai ni vakila o Tevita ni a cala nona vakabauta tu na vosa i Sipa. (2 Samuela 16:1-4; 19:24-28) A rairai vakacudrui Tevita oqori, qai sega ni via tosoya tale na kena veivosakitaki.
Na Ka Eda Vulica:
11:2-15. Na kena volatukutukutaki vakadodonu na cala i Tevita e ivakadinadina ni Vosa uqeti ni Kalou na iVolatabu.
11:16-27. Ke da mani ivalavala ca, meda kua ni via vunia me vaka a cakava o Tevita. Ia, meda vakatusa vei Jiova da qai kerea nodra veivuke na qase ni ivavakoso.—Vosa Vakaibalebale 28:13; Jemesa 5:13-16.
12:1-14. E ivakaraitaki vinaka o Necani vei ira na lesi mera qase ni ivavakoso. Mera vukei ira era valavala ca, me vakadodonutaki kina na nodra sala. Mera maqosa na qase ena nodra qarava na itavi oqo.
12:15-23. Ni raica vakadodonu o Tevita na ka a qai yaco, a ciqoma kina na leqa e sotava.
15:12; 16:15, 21, 23. Na gauna sa kilai kina ni na tui o Apisalomi, a tuburi Eitofeli, na daunivakasala nuitaki, na dokadoka kei na via vakaitutu qai vakavuna me dabui Tevita. Me vaka ga a yaco oya, e rawa ni coriti e dua ke tu vua na vuku, ia e lekata na yalomalumalumu kei na yalodina.
19:24, 30. E vakavinavinakataka sara ga vakalevu o Mefiposece na yalololoma i Tevita. E talairawarawa ina vakatulewa ni tui me baleti Sipa. Noda vakavinavinakataki Jiova kei na nona isoqosoqo ena uqeti keda meda dau talairawarawa.
20:21, 22. Na nona yalomatua e dua na tamata, e rawa nira taqomaki kina na lewe levu.—Dauvunau 9:14, 15.
MEDA LUTU GA “KI NA LIGA I JIOVA”
A dausiga na vanua me yabaki tolu ena vuku ni nona a vakamatei ira na kai Kipioni o Saula. (Josua 9:15) Me saumi na dave ni dra oqori, sa ra qai kerea na kai Kipioni me vakamatei e vitu na luve i Saula. Mani soli iratou na vitu na luve i Saula o Tevita vei ira na kai Kipioni, qai mudu kina na dausiga ni sa bisa na uca. Eratou “bale e na liga i Tevita, kei na ligadratou na nona tamata” e va na tuawa ni Filisitia.—2 Samuela 21:22.
A cakava na cala levu o Tevita ena nona vakarota vakatawadodonu me caka na wili lewenivanua. E veivutuni qai bolea me lutu “ki na liga i Jiova.” (2 Samuela 24:14) Era a qai tini leqa kina e 70,000 ena dua na mate levu. A talairawarawa ina ivakaro i Jiova o Tevita qai oti kina na mate levu oqori.
Saumi na Taro Vakaivolatabu:
21:8—E rawa vakacava ni tukuni ni o Maikali, na luveyalewa i Saula e lima na luvena tagane, ni volai ena 2 Samuela 6:23 ni a sega mada ni vakaluveni me yacova ni mate? Na ivakamacala sa dau ciqomi tu ga vakalevu oya ni ratou luve i taci Maikali, o Merapi, a vakawatitaki Atirieli. A rairai mate totolo o Merapi, mani susugi iratou gona na luvena tagane o Maikali.
21:9, 10—E vakacava na dede ni nona toka ena dela ni vatu levu o Risipa me lolositaki rau kina na luvena kei ratou na lima na makubu i Saula era a vakamatea na kai Kipioni? Eratou a vakalilici na le vitu oqo “e na gauna ni tamusuki sila”—ena Maji se Epereli. A biu tu ga na yagodratou ena dua na ulunivanua. Mani yadrava tiko gona na yagodratou ena siga kei na bogi o Risipa, me yacova sara ni sa malumu na cudru i Jiova ena nona vakaotia na lauqa. De dua a sega ni taubi na uca me yacova ni sa oti na gauna ni tamusuki sila ena Okotova. O koya gona, a rairai lolosi toka ena dela ni vatu levu oya o Risipa me lima se ono na vula. Oti oya, sa qai vakarota o Tevita me bulu na suidratou na mate oqori.
24:1—Na cava e okati kina me ivalavala ca bibi na nona wili lewenivanua o Tevita? A sega ni vakatabui ena Lawa na nodra wiliki na lewenivanua. (Tiko Voli Mai na Lekutu 1:1-3; 26:1-4) Ia, e sega ni tukuni ena iVolatabu se cava a uqeti Tevita me wiliki ira na tamata. E tukuni ga ena 1 Veigauna 21:1 ni a uqeti koya o Setani. Laurai tale ga ni a matata vinaka tu vei Joapi, na turaganivalu i Tevita, ni cala na vakatulewa oqori mera wiliki na lewenivanua, a qai saga me vakamuai Tevita tani mai kina.
Na Ka Eda Vulica:
22:2-51. E totoka dina na sere i Tevita ni vakavotui Jiova kina ni Kalou dina, me nuitaki gona vakatabakidua!
23:15-17. E doka vakalevu o Tevita na lawa ni Kalou me baleta na bula kei na dra, qai laurai ena ivolatukutuku oqo na nona vakuai koya me kua ni cakava na ka e rawa ni nanumi ni beci kina na lawa oqori. Me vaka tale ga oqori na noda rai me baleta na lawa kece ni Kalou.
24:10. E uqeti Tevita na nona lewaeloma me veivutuni. Vakacava na noda lewaeloma, e dau uqeti keda tale beka ga meda cakava oya?
24:14. O Tevita e kila deivaki tu ni dau yalololoma cake sara o Jiova mai vei ira na tamata. E dei tale beka ga vaka oqori na noda vakabauta?
24:17. A veivutunitaka o Tevita na nona ivalavala ca, kei na leqa a sotava kina na matanitu taucoko. Ni dua e veivutunitaka nona cakacala, e dodonu tale ga me rarawataka na irogorogo ca e kauta mai ina ivavakoso.
Eda Rawa ni ‘Yalovata kei Jiova’
A ‘yalovata kei Jiova’ na ikarua ni tui e Isireli. (1 Samuela 13:14) E sega vakadua ni vakatitiqataka o Tevita na ivakatagedegede dodonu i Jiova, e sega tale ga ni nakita me muria e dua na sala ena tawasei koya mai vua na Kalou. Na veigauna kece e cakacala kina o Tevita, e ciqoma na veivunauci, qai vakadodonutaka nona sala. E tamata yalodina. E ka vakayalomatua meda vakatotomuri koya, vakauasivi ena gauna eda cakacala kina.
Na italanoa ni bula i Tevita e vakamatatataki kina ni noda vakadinadinataka na veiliutaki cecere i Jiova, e wili kina na noda ciqoma na nona ivakatagedegede ni ka e vinaka kei na ka e ca, da qai saga meda bulataka me vaka e dua na dausokalou yalodina. Io, e tu vei keda na kaukaua meda rawa ni cakava na ka oqori. Dua na ka noda vakavinavinaka ena veika eda vulica ena iKarua ni Samuela! E bula qai kaukaua na itukutuku uqeti vakalou e lewena.—Iperiu 4:12.
[iVakamacala e ra]
a A sega ni vakaitavi o Samuela ena kena volai na ivola oqo, ia, e vakayacani ga vua baleta na ivola ruarua i Samuela a dua tu ga na ivola ena ivolavivigi taumada vakaiperiu. A vakaitavi vakalevu ga o Samuela ena volai ni iMatai ni Samuela.
[iYaloyalo ena tabana e 16]
Nona nanuma vinaka tiko o Tevita ni Kalou ga a vakadaberi koya me tui, e yalomalumalumu tiko ga kina
[iYaloyalo ena tabana e 18]
“Raica ka’u na vakatubura vei iko na ca mai na nomu vale”
Pacisepa
Tema
Aminoni