Na Lawa ni Loloma e Lomada

“Ka’u na tugana na noqu vunau ki na lomadra, ka’u na vola talega ki na yalodra.”​—⁠JEREMAIA 31:⁠33.

1, 2. (a) Na cava eda na vakarau veivosakitaka? (b) E vakatakilai koya vakacava o Jiova ena ulunivanua o Saineai?

ENA rua na ulutaga sa oti, eda vulica kina ni laurai na lagilagi i Jiova ena serau ni mata i Mosese ni lesu mai na ulunivanua o Saineai. Eda veivosakitaka tale ga na nona puloutaka o Mosese na matana. Meda veivosakitaka sara mada oqo e dua tale na ulutaga e veisemati kei na rua na ulutaga sa oti, e tiko tale ga na kena ibalebale vei ira na lotu Vakarisito nikua.

² Na gauna a tiko kina ena ulunivanua o Mosese a vakasalataki koya o Jiova. Era qai vakadinadinataka na Isireli ena nodra soqoni tiko ena ruku ni ulunivanua o Saineai na nona vakatakilai koya na Kalou ena sala vakatubuqoroqoro. “Sa qai ia na kurukuru kei na livaliva, a sa dua na o loaloa e na dela ni ulu-ni-vanua, a sa ka levu vakaidina na domo ni davui; a ra sa sautaninini kina na tamata kecega sa tiko e nodrai tikotiko. . . . A sa kubou na ulu-ni-vanua taucoko ko Saineai, ni sa lako sobu ki delana ko Jiova e na buka waqa: ka sa lako cake na kena kubou me vaka na kubou ni lovo levu, a sa yavavala vakalevu na ulu-ni-vanua taucoko.”​—⁠Lako Yani 19:​16-​18.

3. E vakarautaka vakacava o Jiova na iVunau e Tini vei ira na Isireli, na cava era kila kina?

³ E vakayagataka o Jiova e dua na agilosi me solia vei ira na ka e qai vakatokai me iVunau e Tini. (Lako Yani 20:​1-​17) Sega kina ni vakabekataki ni lawa se ivunau oqo e taka mai vua na Kalou Kaukaua Duadua. E vola o Jiova na ivunau oqo ena vatu raraba​—⁠na vatu raraba oqo a qai vorolaka o Mosese ni raici ira na Isireli nira sokaloutaka tiko na luvenibulumakau koula. Ia a mani vola tale o Jiova na ivunau ena vatu raraba. Na gauna e kauta sobu mai kina o Mosese na vatu raraba oqo sa qai serau kina na matana. Era kila kina na lewe ni matanitu kece ni bibi vakalevu na lawa.​—⁠Lako Yani 32:​15-​19; 34:​1, 4, 29, 30.

4. Na cava e yaga kina vakalevu na iVunau e Tini?

⁴ Sa qai maroroi na rua na vatu raraba e volai tu kina na iVunau e Tini e loma ni kato ni veiyalayalati ena Loqi Tabu Sara ni valeniveitavaki, qai tokitaki e muri ina Loqi Tabu Sara ena valenisoro. Sa qai yaco na lawa e ceuti ena vatu me uto sara ga ni veiyalayalati ni lawa i Mosese qai yavutaki kina na ivalavala ni nona liutaka na Kalou na matanitu o Isireli. E vakadeitaka tale ga ni o Jiova e liutaka tiko e dua na ilawalawa tamata digitaki.

5. E laurai vakacava na loloma ni Kalou ena lawa e soli vei ira na Isireli?

⁵ Na lawa oqori e kilai kina e levu na ka me baleti Jiova, vakauasivi na nona lomani ira nona tamata. Era isolisoli talei dina oqo vei ira era muria! A vola e dua na vuku: “E sega ni dua na lawa e bulia na tamata ena gauna makawa, se, me yacova mai oqo . . . e bau volekata, se tautauvata, se uasivia na tini na ivunau ni Kalou.” Sa qai kaya o Jiova me baleta taucoko na Lawa i Mosese: “Kevaka dou na vakarorogo vakaidina ki na domoqu, ka vakabauta na noqu vosa ni yalayala, dou na qai noqui yau talei, kai yau lailai na matanitu kecega; ni sa noqu ko vuravura taucoko: ia dou na matanitu bete vei au, kei na vanua tabu.”​—⁠Lako Yani 19:​5, 6.

Na Lawa e Volai e Loma ni Tamata

6. Na lawa cava sa mai uasivia na lawa e volai ena vatu?

⁶ E yaga vakaidina na lawa ni Kalou. Ia, o sega beka ni kila nira taukena na lotu Vakarisito lumuti na lawa e uasivia cake sara na lawa e volai ena vatu? A tukuna tu mai vakailiu o Jiova na buli ni dua na veiyalayalati vou, e duatani mai na veiyalayalati ni Lawa e vakayacora kei na matanitu o Isireli. “Ka’u na tugana na noqu vunau ki na lomadra, ka’u na vola talega ki na yalodra.” (Jeremaia 31:​31-​34) O Jisu na Dautataro ni veiyalayalati vou, a sega ni solia vei iratou na nona imuri e dua na lawa volai. A tugana ga ena nodratou vakasama kei na lomadratou na nona tisaipeli na lawa i Jiova ena veika e kaya kei na veika e cakava.

7. A soli taumada vei cei na lawa se “vunau i Karisito,” ia o cei era qai ciqoma e muri?

⁷ Na lawa oqo e vakatokai me “vunau i Karisito.” A soli taumada ina matanitu vakayalo, “na Isireli ni Kalou,” sega ni matanitu o Isireli era kawa i Jekope. (Kalatia 6:​2, 16; Roma 2:​28, 29) Era lewe ni Isireli ni Kalou na lotu Vakarisito lumuti. Ni toso na gauna, sa ra qai tomani ira na lumuti “nai soqosoqo levu” mai na veimatanitu kece, era saga tale tiko ga mera qaravi Jiova. (Vakatakila 7:​9, 10; Sakaraia 8:​23) Me vaka e “dua bau na qele ni sipi” ena ruku ni veiliutaki ni “dua bau nai vakatawa,” era ciqoma na ilawalawa e rua oqo na “vunau i Karisito,” ra qai vakatara me lewa na veika kece era vakayacora.​—⁠Joni 10:⁠16.

8. Na cava na kedrau duidui na Lawa i Mosese kei na lawa i Karisito?

⁸ O ira na Isireli e dodonu ga mera muria na Lawa i Mosese baleta nira lewe ni kena matanitu, ia e duidui o ira na lotu Vakarisito, nira muria na lawa i Karisito baleta ni vu mai lomadra, e sega ni vakatau ena vanua era cavutu mai kina kei na matatamata era lewena. Era vulica na veika me baleti Jiova kei na nona ivalavala ra qai gadreva mera cakava na lomana. Na kena tugani na lawa ni Kalou e “lomadra” na lotu Vakarisito lumuti kei na kena volai e “yalodra” era talairawarawa kina vua na Kalou, ia e sega ni vu tiko ena nona na totogitaki ira na talaidredre o koya; se ni oqo e sa nodra itavi ga. Na nodra talairawarawa na lumuti kei ira na so tani tale na sipi e yavutaki ena dua na ka e bibi cake sara qai yaga, oya ni tu e lomadra na lawa ni Kalou.

Na Lawa e Yavutaki ena Loloma

9. E vakaraitaka vakacava o Jisu ni yavutaki ena loloma na lawa i Jiova?

⁹ Na lawa kei na ivakaro kece i Jiova e rawa ni yavutaki ga ena dua na vosa: loloma. Ena tiki bibi tiko ga ni sokalou savasava na loloma. Ni tarogi o Jisu me tukuna na ivakaro levu duadua ena Lawa, sa qai sauma: “Mo lomani Jiova na nomu Kalou e na lomamu taucoko, kei na yalomu taucoko, kei na nomu nanuma kecega.” Na kena ikarua: “Mo lomana na kai nomu me vaka ko lomani iko.” Oti oya sa qai kaya: “Sa vu ni vunau taucoko kei ira na parofita na vunau e rua oqo.” (Maciu 22:​35-​40) E vakaraitaka gona e ke o Jisu ni yavutaki ena loloma na Lawa kei na iVunau e Tini, vaka kina na iVolatabu Vakaiperiu kece.

10. Eda kila vakacava ni yavutaki ena loloma na lawa i Karisito?

¹⁰ E yavutaki tale beka ga ena lawa e tiko e lomadra na lotu Vakarisito na nona lomani na Kalou kei ira na wekada? Io! Na lawa i Karisito e vauci kina na noda lomana dina na Kalou kei na dua na ivakaro vou​—⁠mera veilomani na lotu Vakarisito ena loloma e salavata kei na nodra vakuai ira. E dodonu mera veilomani me vakataki Jisu, ni a tu vakarau me solia nona bula ena vukudra na nona itokani. A vakavulici ira na nona tisaipeli mera lomana na Kalou ra qai veilomani vakataki ira, me vaka ga nona lomani ira. Na nodra veilomalomani e ivakatakilakila levu duadua era na kilai kina nira lotu Vakarisito dina. (Joni 13:​34, 35; 15:​12, 13). A bau vakavulici ira sara mada ga o Jisu mera lomani ira na kedra meca.​—⁠Maciu 5:​44.

11. E vakaraitaka vakacava o Jisu na nona lomana na Kalou kei ira na tamata?

¹¹ A kotora o Jisu na ivakaraitaki uasivi ni veilomani. E dina ni kabula kaukaua vakayalo mai lomalagi, a ciqoma ena marau me mai vakatetea na inaki i Tamana e vuravura. A sega wale ga ni solia nona bula vakatamata mera bula tawamudu kina e so tale, a vakaraitaka sara ga na veika mera cakava ena nodra bula. E dau yalomalua, yalovinaka, qai veinanumi, ena nona vukei ira era yalolailai kei ira era vakasaurarataki. E dau kacivaka tale ga “na vosa ni bula tawa mudu,” ena nona gumatua ni vukei ira tale e so mera kilai Jiova.​—⁠Joni 6:​68.

12. Na cava e rawa ni tukuni kina ni rau veisemati vakavinaka na noda lomana na Kalou kei na noda lomani ira na wekada?

¹² Erau veisemati vakavinaka na noda lomana na Kalou kei ira na wekada. E kaya na yapositolo o Joni: “Sa mai vua na Kalou na loloma . . . Kevaka sa kaya e dua, Au sa lomana na Kalou, a sa cata na wekana, sa lasulasu ko koya: kevaka sa sega ni lomana na wekana sa raica tiko ko koya, ena lomana vakaevei na Kalou ni sa sega ni raica?” (1 Joni 4:​7, 20) O Jiova e ivurevure qai vatuka sara ga ni loloma. Na veika kece e vakayacora e yavutaki ena loloma. Eda dau loloma baleta nida buli meda itovo vata kei koya. (Vakatekivu 1:​27) Ena noda lomani ira na wekada, eda sa vakaraitaka tiko kina nida lomana na Kalou.

Na Veilomani e Vauci Kina na Talairawarawa

13. Na cava meda cakava mada e liu, me rawa nida qai lomana na Kalou?

¹³ E rawa vakacava nida lomana na Kalou, e dina ga ni tawarairai? Na imatai ni ikalawa bibi oya meda kilai koya. E sega ni rawa nida lomana se nuitaka e dua eda sega ni kila. Oya na vuna e vakauqeti keda kina na Vosa ni Kalou meda wilika na iVolatabu meda kilai koya kina, meda dau masu, kei na noda sosoqoni vata kei ira era kilai koya ra qai lomani koya. (Same 1:​1, 2; Filipai 4:6; Iperiu 10:25) Eratou yaga sara vakalevu na va na kosipeli ni ratou tukuna na itovo i Jiova me vaka e laurai ena bula kei na cakacaka vakavunau i Jisu Karisito. E sa na qai tubucake ga na noda gadreva meda talairawarawa vua na Kalou da qai vakatotomuria na nona itovo nida sa kilai koya kei na noda vakadinata ni lomani keda. Io, na noda lomana na Kalou e vauci kina na noda talairawarawa.

14. Na cava e rawa ni tukuni kina ni lawa ni Kalou e sega ni icolacola bibi?

¹⁴ Nida lomana e dua, eda na kila vinaka na veika e taleitaka kei na ka e cata, da qai kauaitaka sara ga oqori. Eda na sega ni via vakacudrui ira eda lomana. A vola na yapositolo o Paula: “Ni sai koya oqo na loloma vua na Kalou, me da muria na nona vunau: a sa sega ni ka bibi na nona vunau.” (1 Joni 5:⁠3) Na vunau se ivakaro ni Kalou era sega ni icolacola bibi, se ra sa rui sivia. E dusimaki keda na loloma. E sega ni gadrevi meda katona tu e dua na ivakarau se ivakavuvuli me dusimaki keda ena veika kece eda cakava; e dusimaki keda ga na noda lomana na Kalou. Na lawa ni Kalou e sega ni icolacola bibi, baleta ni vakamarautaki keda meda qaravi ira eda lomana dina. Kevaka eda lomana na Kalou, eda na marautaka meda cakava na veika e vinakata. Ena vakadonui keda kina na Kalou, eda na dau sotava tale ga na ka vinaka ena nona veidusimaki.​—⁠Aisea 48:⁠17.

15. Na cava ena uqeti keda meda vakatotomuri Jiova? Vakamacalataka.

¹⁵ Na noda lomana na Kalou ena uqeti keda meda vakatotomuria na nona itovo. Nida lomana e dua, eda na qoroya na nona itovo da qai saga meda vakatotomuri koya. Vakasamataka mada nodrau veiwekani o Jiova kei Jisu. E kena irairai ni rau bula vata mai lomalagi me vica vata na bilioni na yabaki. Erau dau veilomani vakalevu. Na nona vakatotomuri Tamana vakalomalagi vakavoleka o Jisu, e rawa kina me kaya vei ira nona tisaipeli: “Ko koya sa raici au, sa raici Tamaqu.” (Joni 14:⁠9) Na noda kilai Jiova kei Jisu da qai vakavinavinakataka na veika erau cakava ena uqeti keda meda vakatotomuri rau. Na noda lomani Jiova, kei na veivuke ni yalona tabu eda na ‘luvata kina na tamata makawa kei na nona ivalavala; da qai vakaisulu ena tamata vou.’​—⁠Kolosa 3:​9, 10; Kalatia 5:​22, 23.

Bulataki na Loloma

16. E laurai vakacava na noda lomana na Kalou kei ira na wekada ena noda vunau kei na veivakavulici?

¹⁶ Nida lotu Vakarisito, e vakauqeti keda na noda lomana na Kalou kei ira na wekada meda vunautaka kina na Matanitu ni Kalou da qai veivakatisaipelitaki. Na noda cakava oqori, eda vakamarautaka kina na Kalou o Jiova, “o koya sa vinakata me bula na tamata kecega, ka mai kila sara nai vakavuvuli dina.” (1 Timoci 2:​3, 4) Eda na rekitaka noda vukei ira tale e so me volai e lomadra na lawa i Karisito. Eda na marautaka tale ga nodra veisau mera vakatotomuria na itovo i Jiova. (2 Korinica 3:​18) Macala ni noda vukei ira tale e so mera kila na Kalou e iloloma uasivi duadua e rawa nida solia vei ira. O ira era ciqomi Jiova me nodra itokani e rawa nira marautaka na veitokani oqori me tawamudu.

17. Na cava e ka vakayalomatua kina meda bucina meda lomana na Kalou kei ira na wekada, sega ni iyau vakayago?

¹⁷ Eda bula tu ena vuravura e vakamareqeti se domoni sara mada ga kina na iyau vakayago. Ia, na veika oqori ena sega ni tawamudu. E rawa ni butakoci se vakacacana na sarasara. (Maciu 6:​19) E vakaroti keda na iVolatabu: “Ko vuravura sa lako tani yani, kei na kena gagadre talega; ia ko koya sa cakava na ka sa vinakata na Kalou, sa tu dei ga ka sega ni mudu.” (1 Joni 2:​16, 17) Io, o Jiova ena bula me tawamudu, vaka kina o ira era lomana ra qai qaravi koya. E sega beka ni ka vakayalomatua meda bucina meda lomana na Kalou kei ira na wekada, mai na noda guta na veika ni vuravura e sega ni dei?

18. E vakaraitaka vakacava e dua na daukaulotu na loloma e salavata kei na yalo ni veivakuai?

¹⁸ O ira era saga mera dau loloma era vakalagilagi Jiova. Vakasamataki Sonia mada, e dua na tacida yalewa e daukaulotu mai Senegal. E vuli iVolatabu kei na dua na marama na yacana o Heidi, e tauvi koya na HIV ni vakadewa vua o watina e sega ni tiko ena vakabauta. Ni sa mate o watina, sa qai papitaiso o Heidi, ia sega ni dede sa bibi vua na AIDS mani curu sara kina e valenibula. E kaya o Sonia: “Era solia na nodra vinaka kece o ira na veiqaravi e valenibula, ia na kena leqa nira lewe lailai ga. Ra mani bole e so ena ivavakoso mera lai yadravi koya e valenibula. Ena ikarua ni bogi, au yadravi koya voli niu dabe toka ena ibe volekata na nona imocemoce me yacova sara na nona vakacegu. E kaya na vuniwai a veiqaravi tiko ena bogi oya: ‘Na leqa levu duadua oya ni o ira sara mada ga na weka era dau biuti ira na lewe ni nodra vuvale nira kila ni tauvi ira na AIDS. Na cava o bolea kina na veiqaravi dredre oqo ni rawa ni na dewavi iko kina na mate rerevaki oqo, drau sega ni veiwekani, drau sega ni kaivata, qai duidui na roka ni yagomudrau?’ Au sa qai vakamacalataka ni o Heidi e taciqu dina, keirau veivolekati me vaka sara ga ni keirau tama qai tina vata. Na neirau veikilai kei na taciqu vou oqo, e rawa kina niu tu vakarau meu qaravi koya.” A sega ni bau vakaleqai na bula i Sonia ena nona sasaga vakayalololoma me qaravi Heidi.

19. Na cava meda saga ni sa tu e lomada na lawa ni Kalou?

¹⁹ Levu na ivakaraitaki ni loloma e salavata kei na yalo ni veivakuai e laurai vei ira na tamata i Jiova. E sega ni dua na lawa volai e vakatakilakilataki ira na tamata ni Kalou nikua. Kena veibasai ga, eda raica na vakayacori ni veika e volai ena Iperiu 8:​10: “A sa kaya ko Jiova, Sa vakaoqo na veiyalayalati ka’u na cakava vei ira na mataqali nei Isireli ni sa oti na gauna ko ya; Au na tugana na noqu vunau ki na lomadra, Ka vola e na yalodra: Ia ka’u na yaco me nodra Kalou, Ia era na yaco me noqu tamata.” Meda vakamareqeta mada ga na lawa ni loloma e vola e lomada o Jiova, da qai saga ena veigauna kece meda dau loloma.

20. Na cava e iyau vakamareqeti kina na lawa i Karisito?

²⁰ E dua na ka marautaki na noda qarava na Kalou vata kei ira na tacida era dau veilomani vaka oqo e vuravura raraba! O ira e tugani e lomadra na lawa i Karisito era taukena e dua na iyau vakamareqeti ena vuravura tawayalololoma oqo. Era sega wale ga ni vakila na loloma i Jiova, ia era marautaka tale ga na ivau ni veilomani ena kedra maliwa na mataveitacini. “Raica, na kena yaga kei na kena matavinaka, ni ra sa tiko vakayalovata na veiwekani!” E dina nira vakaitikotiko na iVakadinadina i Jiova ena levu na veimatanitu, e duidui nodra vosa, qai duidui na itovo ena nodra vanua, ia era marautaka vata na duavata ni sokalou e sega ni vakatauvatani rawa. Na duavata oqo e rawati kina na veivakadonui i Jiova. E vola na daunisame: “Ni sa vosa [vei ira na tamata era duavata ena loloma] ko Jiova me yaco maikina na ka ni veivakalougatataki, io na bula e sega ni mudu.”​—⁠Same 133:​1-3.

O Rawa ni Sauma?

• Na cava sara mada na yaga ni iVunau e Tini?

• Na lawa cava e volai ena loma ni tamata?

• E yaga vakacava na loloma ena lawa se “vunau i Karisito”?

• Sala cava soti eda na vakaraitaka kina nida lomana na Kalou kei ira na wekada?

[iYaloyalo ena tabana e 25]

E volai ena vatu raraba na lawa me baleti ira na Isireli

[iYaloyalo ena tabana e 26]

E volai e lomadra na lotu Vakarisito na lawa ni Kalou

[iYaloyalo ena tabana e 28]

O Sonia kei na dua na goneyalewa lailai ni Senegal ena soqo ni tikina ena 2004