E Dau Tukuna o Jiova ‘Na iVakataotioti Mai na iVakatekivu’
“[Au] dautukuna na kenai vakataotioti mai na kenai vakatekivu, ia mai na gauna eliu ka’u sa tukuna na ka sa bera ni caka.”—AISEA 46:10.
1, 2. Na cava e vakasakiti kina na bale kei Papiloni, na cava e vakaraitaka oqo me baleti Jiova?
E TAVIDI na vusi nodra sa vutoca sobu na meca na uciwai na Uferetisi ena loma ni bogi buto, ra vakadodonu sara yani ena vanua mera lai ravuta, na koro qaqa o Papiloni. Dua na ka nodra kidroa nira yacova yani na matamata levu ni koro oqo. Me cava tale, e tadola ruarua sara tu ga! Sega ni bera nodra cabe mai wai kei na nodra sa curuma na lomanikoro. Dua ga na gauna lekaleka, sa vakavuai na koro. Sa mai lewa sara ga na koro oqo o Sairusi, na nodra iliuliu na matasotia era ravuravu yani, e muri, sa qai tauca tale ga na lewa mera suka na Isireli era tu vakavesu. Ra mani suka i nodra vanua e vica vata na udolu mera lai tauyavutaka tale na veiqaravi vei Jiova e Jerusalemi.—2 Veigauna 36:22, 23; Esera 1:1-4.
2 Sa ra vakadinadinataka na daunivolaitukutuku makawa ni a yaco dina na veika oya ena 539-537 B.S.K. Ia, na ka e vakasakiti kina oya ni a sa kilai oti tu na veika oqo ni vo e 200 na yabaki me qai yaco. O koya gona, o Jiova a se uqeta sara na nona parofita o Aisea me vakamacalataka na bale nei Papiloni ni se vo tu e dua na gauna balavu. (Aisea 44:24–45:7) E sega ni tukuna wale ga na Kalou na veika ena yaco ni vakavuai na koro, e tukuna sara mada ga na yaca i koya na iliuliu me na liutaka na kaba vakaivalu.a E kaya o Jiova ni vosa tiko vei ira na nona ivakadinadina ena gauna oya: “Dou vakananuma na ka makawa eliu ni sai au na Kalou, ka sa sega tale e dua: sai au na Kalou, ka sa sega e dua me keirau tautauvata kaya, ka’u sa dautukuna na kenai vakataotioti mai na kenai vakatekivu, ia mai na gauna eliu ka’u sa tukuna na ka sa bera ni caka.” (Aisea 46:9, 10a) Sega tale ni dua na kalou e kila na ka e se bera ni yaco, o Jiova duadua ga.
3. Taro cava soti eda na vakarau raica na kena isau?
3 E vakacava sara mada na levu ni ka e kila o Jiova me baleta na gauna se bera mai? Sa kila rawa tu beka na ka eda na dui cakava? E sa lewa oti tu beka mai na noda bula? Na cava sara mada e kaya na iVolatabu? Eda na raica na kena isau ena ulutaga oqo kei na kena e tarava.
O Jiova—na Kalou e Dau Tukuna na Ka e se Bera ni Yaco
4. O cei e vakavuna na parofisai era volai ena iVolatabu?
4 Nona kila o Jiova na ka e se bera ni yaco e rawa kina vua me uqeti ira nona tamata ena gauna vakaivolatabu mera vola e levu sara na parofisai. Na parofisai oqo eda kila rawa kina na veika e sa nakita tu me na yaco. E kaya o Jiova: “Raica na ka sa tukuni makawa, sa yaco ga, ia ka’u sa qai tukuna na ka vou: ni sa bera ni tubu mai, ka’u sa tukuna oti vei kemudou.” (Aisea 42:9) Oqo e dua na tikina era kalougata dina kina na tamata ni Kalou!
5. Na icolacola cava e salavata mai kei na kilai ni ka e sa vakarau cakava o Jiova?
5 E kaya na parofita o Emosi: “E dina, ena sega ni vakayacora e dua na ka na Turaga ko Jiova, ena vakaraitaka mada ga na nona vosa vuni vei ira na nonai talatala na parofita.” Ia, na kilai ni ka e se bera ni yaco e salavata kei na kena icolacola. Dikeva na vosa vakatautauvata bibi e sa qai cavuta o Emosi: “Sa tagi na laioni, ko cei me na sega ni rere?” Sega ni dua na tamata se manumanu ena toka dei ni rogoca na tagi ni laione. Oqo tale ga na ka e yacovi ira na parofita me vakataki Emosi. Na nodra rogoca na vosa i Jiova e vaka ga na nodra rogoca na domo ni laione ena nodra sega tale ni qai toka dei nira sa via vakadewataka sara ga yani. “Sa vosa na Turaga ko Jiova, o cei me na sega ni parofisai?”—Emosi 3:7, 8.
Ena Yaco ga na “Vosa” i Jiova
6. Ena sala cava a yaco kina na “lewa” ni Kalou ena ka e vauca na bale kei Papiloni?
6 E kaya o Jiova ena gusu i koya nona parofita o Aisea: “Na noqu lewa ena tu ga; ia na ka kece ka’u sa vinakata ka’u na cakava ga.” (Aisea 46:10b) Na “lewa” ni Kalou se nona inaki me baleti Papiloni e okati kina nona kacivi Sairusi mai Perisia me kabai Papiloni, me vakavua tale ga. A se vakaraitaka makawa o Jiova na nona inaki oqo ni se yawa sara na gauna me vakayacori kina. Me vaka eda sa dikeva oti, a qai yaco na veika oqo ena yabaki 539 B.S.K.
7. Na cava eda nuidei kina ni na yaco dina ga na “vosa” ni yalayala i Jiova?
7 Rauta ni va na senitiuri ni bera ni kabai Papiloni o Sairusi, a sotava o Tui Jiosafati e dua na ituvaki dredre nira mai vala kei koya na mataivalu tovata ni Amoni kei Moapi. Ia, e qai masuti Jiova ena nuidei: “Kemuni Jiova na nodra Kalou na neimami qase, ko ni sa sega li ni Kalou mai lomalagi? ko ni sa sega li ni lewa na veimatanitu kecega ni veivanua? sa sega beka e ligamuni na kaukauwa kei na qaqa, ka sega kina e dua me vorati kemuni rawa?” (2 Veigauna 20:6) A vaka tale ga oqo na nuidei nei Aisea ena nona kaya: “Sa nakita ga ko Jiova ni lewe vuqa, ia ko cei me vakadaroya? Ka sa dodo yani na ligana, ia ko cei me na vakasuka tani?” (Aisea 14:27) E muri, ni sa qai kilai yalona tale o Tui Nepukanesa e Papiloni, sa qai kaya ena yalomalumalumu me baleti Jiova: “Sa sega e dua e vakadaroya rawa na ligana, se kaya vua, A cava ko sa cakava?” (Taniela 4:35) O Jiova sara mada ga a vakadeitaka vei ira nona tamata: “Na noqu vosa . . . ena sega ni lesu tale wale vei au, ena vakayacora mada ga na ka ka’u sa vinakata, ka daucaka yaco e na ka ka’u a tala kina.” (Aisea 55:11) O koya gona, eda nuidei ni na yaco dina na “vosa” ni yalayala i Jiova. E sega ni dau daro na inaki ni Kalou.
Na “i Naki Tawa Mudu” ni Kalou
8. Na cava na “i naki tawa mudu” ni Kalou?
8 Ena ivola i Paula vei ira na lotu Vakarisito mai Efeso, a vakaraitaka kina ni tiko na “i naki tawa mudu” ni Kalou. (Efeso 3:11, VV) Oqo e sega ni lalawa wale ga se vatavatairalago. Oqo na ka sara ga e sa nakita na Kalou me cakava me vakavatukanataki kina na nona inaki taumada me baleti keda na tamata kei na vuravura. (Vakatekivu 1:28) E tiko na vuna vinaka meda vakabauta kina ni na yaco ga na inaki ni Kalou. Vakauasivi nida raica na imatai ni parofisai e volai ena iVolatabu.
9. E salavata vakacava na ka e tukuni ena Vakatekivu 3:15 kei na inaki ni Kalou?
9 E macala mai na Vakatekivu 3:15 ni oti ga na nodrau talaidredre o Atama kei Ivi, sa nakita sara o Jiova me na vakasucuma na yalewa e dau cavuti voli me vaka na watina e dua na kawa se gonetagane. Sa raica rawa tale tu ga yani o Jiova na itinitini ni nodrau veimecaki na yalewa oqo kei Setani, okati kina na veimecaki ni nodrau dui kawa. O Jiova ena vakalaivi koya na gata se o Setani, me vakamavoataka vakalailai na bukubukuniyava ni Kawa ni yalewa. Ia, na Kawa oqo ena qai butuvoroka na ulu i Setani na Tevoro ena gauna lokuci ni Kalou. Ni bera ni qai yaco oya, sa toso vinaka tiko na inaki i Jiova ena kena dewa voli na iyatukawa digitaki me yacova sara na basika i Jisu, na Mesaia yalataki.—Luke 3:15, 23-38; Kalatia 4:4.
Veika e sa Lesia Oti Tu o Jiova me na Yaco
10. Sa lewa oti tu beka o Jiova me rau na talaidredre o Atama kei Ivi? Vakamacalataka.
10 E kaya na yapositolo o Pita me baleta na itavi i Jisu ena vakayacori ni inaki ni Kalou: “Sa lesi eliu [o Jisu] sa qai tauyavutaki emuri ko vuravura, a sa qai vakaraitaki e na gauna emuri oqo e na vukumudou.” (1 Pita 1:20) Kena ibalebale beka oqo ni o Jiova e sa lewa oti tu mai na ivakatekivu me rau na talaidredre o Atama kei Ivi, me na gadrevi kina na isoro i Jisu Karisito? Sega. Na vosa “tauyavutaki” e vu mai na vosa Vakirisi e kena ibalebale taumada na “kaburaki ni sorenikau.” Na “kaburaki ni sorenikau” e rawa ni kena ibalebale tale ga na nona kunekunetaki e dua. A yaco beka na “kaburaki ni sorenikau” se nona kunekunetaki e dua, ni bera ni rau talaidredre o Atama kei Ivi? Sega. O Ivi e qai kunekunetaka na nona ulumatua ni rau sa talaidredre oti kei Atama. (Vakatekivu 4:1) O koya gona, ni oti toka ga nodrau talaidredre, ia ni se bera ni kunekunetaka o Ivi na nona ulumatua, sa lesia o Jiova me na basika na “kawa” yalataki. Nona lako mai na “kawa” oqo me mai mate, kei na nona vakaturi, e vakarautaki kina na ivoli. Na ivoli e rawati ena vuku i Jisu ena bokoci kina na ivalavala ca e mai takavi keda ena nodrau talaidredre na vuda, ena tababokoca tale ga na sasaga kece i Setani.—Maciu 20:28; Iperiu 2:14; 1 Joni 3:8.
11. Na cava e sa lesia oti tu o Jiova me vakavatukanataki kina na nona inaki?
11 E tiko e dua tale na ka e sa lesia oti tu o Jiova me yaco me vakavatukanataki kina nona inaki. E laurai oqo ena ka e vola o Paula vei ira mai Efeso, oya ni Kalou ena “soqona vata na ka kecega vei Karisito, na veika mai lomalagi, kei na veika e vuravura.” Sa qai vakamacalataka o Paula “na veika mai lomalagi,” oya o ira era digitaki mera veiliutaki vata kei Karisito, ena nona kaya: “[E]da sa lesi eliu me vaka sa nakita ko koya sa cakava na ka kecega me vaka na nona lewa.” (Efeso 1:10, 11) Io, e sa lesia oti tu mai o Jiova e dua na ilawalawa lailai mera na kawa vata kei Karisito, ra vakaitavi tale ga ena kena vakadewai vei ira na lewenivanua na yaga ni isoro ni veivoli. (Roma 8:28-30) E vakatokai ira oqo na yapositolo o Pita mera “matanitu yalosavasava.” (1 Pita 2:9) Qai ka dokai dina vua na yapositolo o Joni me kila ena raivotu na kedra iwiliwili na ilawalawa lailai oqo era na veiliutaki vata kei Karisito—e 144,000. (Vakatakila 7:4-8; 14:1, 3) Nira sa na taura nodra itutu vakatui mera tomani Karisito, era sa na qai veiliutaki me ra “vakacaucautaka na lagilagi ni Kalou.”—Efeso 1:12-14, VV.
12. Eda kila vakacava ni sega ni lewai oti tu na nodra dui bula e vuravura na lewe 144,000?
12 Na nona sa lesia oti tu o Jiova e lewe 144,000 mera na veiliutaki kei Jisu e sega ni kena ibalebale ni sa lewai oti tu na nodra dui bula e vuravura mera na qarava na Kalou ena yalodina ra qai lako sara i lomalagi. Eda kila ni sega ni vaka kina baleta ni a dua sara ga na vuna levu a volai kina na iVolatabu Vakirisi Vakarisito me dusimaki ira na lumuti qai vakaukauataki ira me rawa nira yalodina tiko ga, me ganiti ira tiko ga kina na veikacivi ni Kalou ina bula vakalomalagi. (Filipai 2:12; 2 Cesalonaika 1:5, 11; 2 Pita 1:10, 11) Sa kila oti tu o Jiova ni na lewe 144,000 era na vakaitavi ena vakayacori ni nona inaki. Ia, o cei dina ena qai okati ena iwiliwili oqo? Ena vakatau sara ga vei ira yadua era sureti. E sa digi ira o Jiova, ia na nodra yaco mera lewe ni ilawalawa oya e vakatau sara ga ena ivakarau ni bula era digia.—Maciu 24:13.
Veika e sa Kila Rawa Tu o Jiova ni na Yaco
13, 14. E dau vakayagataka vakacava o Jiova na nona rawa ni kila na ka e se bera ni yaco, ena vuku ni cava?
13 Eda kila vakacava ni na sega ni vakayagataka vakatani o Jiova na nona kila na ka e se bera ni yaco, me vakayacori ga kina nona inaki se vosa ni parofisai? Taumada, me matata vei keda ni Kalou daudina o Jiova, e dodonu na nona ivalavala kece, qai dau yavutaki ena loloma. Ni volavola tiko vei ira na Iperiu lotu Vakarisito ena imatai ni senitiuri S.K., e vakadeitaka na yapositolo o Paula ni vosa bubului i Jiova kei na nona yalayala e “rua . . . na ka sa tu dei sara, sa sega ni rawa kina me vosa lasu na Kalou.” (Iperiu 6:17, 18) Oqo tale ga na ka a vakaraitaka o Paula ena nona a vola vua na tisaipeli o Taito ni “sega ni lasu rawa” na Kalou.—Taito 1:2.
14 Kena ikuri, e dina ni sega ni vakaiyalayala na kaukaua ni Kalou, e sega ga ni bau vakayagataka vakatani. E vakamacalataki Jiova o Mosese me “Kalou vosa dina, ka sega ni ca, sa yalododonu ka daucaka dodonu.” (Vakarua 32:4) Na ka kece e cakava o Jiova e salavata kei na nona itovo uasivi na loloma, vuku, lewadodonu, kei na kaukaua.
15, 16. Na digidigi cava a vakamatatataka o Jiova vei Atama ena were o Iteni?
15 Dikeva mada se salavata vakacava oqo kei na veika a yaco ena were o Iteni. Ni Tama dauloloma, e vakarautaka o Jiova na ka kece me bula kina na tamata. E buli Atama me rawa ni dau vakasamataka na ka, me vakalewa, oti me qai vakatulewa. Ena tikina oqo e duidui sara kina o Atama mai na manumanu, baleta o Atama e rawa ni vakasama sara vakatitobu ni bera ni vakatulewa. Sa rauta me kaya na Kalou ni rai sobu mai na nona itikotiko vakaturaga, ‘ni sa vinaka sara na ka kece ga e bulia.’—Vakatekivu 1:26-31; 2 Pita 2:12.
16 Ni raica o Jiova ni veiganiti me vakaroti Atama me kua ni kana mai na “kau sa kilai kina na ka vinaka kei na ka ca,” sa qai vakarautaka e so na ivakasala matata me rawa kina ni vakatulewataka vakataki koya o Atama na ka me cakava. E solia vei Atama me kana “mai na kau kecega sa tu e na were,” qai vo ga e dua. Vakamatatataka tale ga na leqa ena yaco ke kania na vuanikau vakatabui. (Vakatekivu 2:16, 17) E sega ni dua na ka e vunia vei Atama. Na cava ena cakava o Atama?
17. Na cava eda kaya kina ni o Jiova e dau digia ena so na gauna me kua ni kila na ka e se bera ni yaco?
17 Na vuku levu i Jiova kei na nona raiyawa e rawa ni kila kina na ka kece ni se bera ni yaco. Ia, e macala e ke ni a digia o Jiova me kua ni kila na ka erau na cakava o Atama kei Ivi, e dina ni a rawa vua me kila ke vinakata. Kena ibalebale ni o Jiova e rawa ni kila na ka e se bera ni yaco, ia ena qai vakatau vua ke via kila se sega. Kena ikuri, eda kila ni o Jiova e Kalou dauloloma. Ena sega gona ni rawa ni tawayalololoma me lewa oti tu me yaco na talaidredre kei na veika rarawa ena vu mai kina. (Maciu 7:11; 1 Joni 4:8) O koya gona, e sega ni dredre vei Jiova me kila na ka e se bera ni yaco, ia e so na gauna e digia me kua ni kila.
18. Me vaka ni so na gauna e digia o Jiova me kua ni kila na ka kece se bera ni yaco, e vakaraitaka beka oya ni lekata e so na ka?
18 Ena nona digia o Jiova me kila ga e so na ka, e vakaraitaka beka oya ni lekata se sega ni rawata e so na ka? Sega. E kaya o Mosese ni o Jiova na “Uluvatu,” qai tomana ni “sa dodonu [“uasivi,” NW] na nonai valavala kecega.” E sega ni bale vua na leqa e sa mai sotava na tamata ena vuku ni ivalavala ca i Atama. Na veika rarawa eda sa mai sotava tu e vu ga mai na talaidredre oya. E vakamatatataka vinaka oqo na yapositolo o Paula ena nona kaya ni “sa curu ki vuravura nai valavala ca e na vuku ni tamata e lewe dua, kei na mate e na vuku ni valavala ca; a sa yaco vakakina na mate ki na tamata kecega, ni sa cala na tamata kecega.”—Vakarua 32:4, 5; Roma 5:12; Jeremaia 10:23.
19. Taro cava ena qai dikevi ena ulutaga e tarava?
19 Eda sa dikeva mai ni sega ni Kalou tawayalododonu o Jiova. (Same 33:5) Ena yasana kadua, na veika kece e cakava e dau salavata ga kei na nona inaki. (Roma 8:28) Ni Kalou dau parofisai, e rawa kina vei Jiova me ‘tukuna na ivakataotioti mai na ivakatekivu, me tukuna na ka e se bera ni caka.’ (Aisea 46:9, 10) Eda sa raica tale ga ni so ga na ka e dau digia me kila. Ia, vakacava o keda, e tarai keda vakacava oqo? Eda na vakadeitaka vakacava ni noda vakatulewa e salavata kei na inaki uasivi i Jiova? Na ka ni veivakalougatataki cava ena kauta mai vei keda? Era na qai dikevi na taro oqo ena ulutaga e tarava.
[iVakamacala e ra]
a Raica na brochure, Noda iVola Kece, tabana e 28, tabaka na iVakadinadina i Jiova.
E Rawa Mo Vakamacalataka?
• Na ivakaraitaki vakaivolatabu cava e dusia ni dau “yaco” ga na “vosa” ni Kalou?
• Na cava e sa lesia oti tu o Jiova me na yaco me salavata kei na nona “i naki tawa mudu”?
• E dau vakayagataka vakacava o Jiova na nona rawa ni kila na ka e se bera ni yaco?
[iYaloyalo ena tabana e 22]
E nuitaki Jiova o Jiosafati
[iYaloyalo ena tabana e 23]
A parofisaitaka na Kalou na mate i Jisu kei na nona vakaturi
[iYaloyalo ena tabana e 24]
Sa lesia oti tu beka na Kalou na ka me rau na cakava o Atama kei Ivi?