Ena Vinaka Noda Veimaliwai Nida Vosa Vakayalovinaka
“Moni vosa ena yalovinaka ena gauna kece.”—KOLO. 4:6.
1, 2. A yaga vakacava nona vosa vakayalovinaka e dua na tacida?
“AU SOTAVA ena cakacaka vakavunau e dua na turaga e ninini na tebenigusuna qai sautaninini na yagona ena levu ni nona cudru,” e kaya e dua na tacida tagane. “Au via vakamacala vakamalua vua ena iVolatabu, ia sa qai katakata ga. Eratou cudruvi au tale ga na watina kei na luvena, au mani liaca ni vinaka meu sa biubiu ga. Au vakamacalataka vei ratou niu gole mai ena vakacegu, meu lesu tale ga ena vakacegu. Au vakaraitaka tale ga na Kalatia 5:22 kei na 23, e cavuti kina na loloma, yalomalua, lewai koya vinaka, kei na vakacegu. Oti, au biubiu sara.
2 “Ia niu sikova tiko na veivale ena tai adua ni gaunisala, au raica niratou dabe toka na vuvale ya ena nodratou ikabakaba eliu. Ratou kaci sara mai meu gole yani. Au veinanuyaka, ‘Na cava eratou na baci cakava se tukuna?’ A taura tu o tamadratou e dua na joke wai batabata qai solia vei au meu gunu. A kere veivosoti ena ka a cakava qai vakacaucautaki au ena dei ni noqu vakabauta. Oti, keitou veitalatala vakavinaka.”
3. Na cava me kua ni vakacudrui keda kina na ka era cakava eso tale?
3 Ni levu na lomaocaoca e vuravura, eda na sotavi ira eso era cudrucudru, wili e ke na gauna ni cakacaka vakaitalatala. Ni yaco qori, e bibi meda ‘yalomalua qai veidokai dina.’ (1 Pita 3:15) Ke vakacudrui tacida e tukuni mai cake na nona katakata o taukeinivale kei na nona veibeci, ke a sega ni veisau o taukeinivale, ena rairai cudru ga vakalevu. Ia a yaga nona lewai koya vinaka na tacida ya kei na nona vosa vakayalovinaka.
Ena Rawa Vakacava Nida Vosa Vakayalovinaka?
4. Na cava meda dau vosa kina vakayalovinaka?
4 Se da mani veimaliwai kei ira e taudaku ni ivavakoso, o ira na tacida vakayalo se lewe ni noda vuvale, e bibi meda muria nona ivakasala na yapositolo o Paula: “Moni vosa ena yalovinaka ena gauna kece, me vakamasima.” (Kolo. 4:6) Ena vinaka noda ivakarau ni veivosaki da qai veiyaloni ke vinaka qai kilikili noda vosa.
5. Na cava e sega ni ibalebale ni veivosaki? Tukuna e dua na kena ivakaraitaki.
5 Na veivosaki e sega ni kena ibalebale mo dau talaucaka na ka kece e tu ena nomu vakasama se lomamu, vakauasivi ena gauna o rarawa tu kina. E tukuni ena iVolatabu ni cudru e sega ni lewai vinaka e ivakaraitaki ni malumalumu, sega ni kaukaua. (Wilika Vosa Vakaibalebale 25:28; 29:11.) O Mosese a “uasivi e na yalomalumalumu” vei ira na bula vata kei koya, ia a rawai koya na cudru ena dua na gauna nira talaidredre na Isireli mani sega kina ni lagita na Kalou. A tukuna vakadodonu o Mosese na vuna a yaco kina ya, ia a sega ni marautaka o Jiova. Ena 40 na yabaki a liutaki ira voli kina na Isireli, a sega ni vakadonuya o Jiova me kauti ira ina Vanua Yalataki.—Tiko 12:3; 20:10, 12; Same 106:32.
6. Ni tukuni meda vuku ena gauna eda vosa kina, na cava e kena ibalebale?
6 E vakacaucautaki ena iVolatabu noda tarova na gusuda, noda vuku se lewa vinaka ena gauna eda vosa kina. “Ni sa levu na vosa ena sega ni yali na ka ca: ia ko koya sa tarova na tebenigusuna sa vuku.” (Vkai. 10:19; 17:27) Ia e sega ni kena ibalebale qori meda kua ni tukuna noda rai ke da vuku. E kena ibalebale ga meda vosa “ena yalovinaka,” me kua ni veivakamavoataki na yameda, me veivakabulai ga.—Wilika Vosa Vakaibalebale 12:18; 18:21.
‘Na Gauna ni Tiko lo kei na Gauna ni Vosa’
7. Na cava meda kua ni cakava, na cava na vuna?
7 E bibi meda yalovinaka da qai lewa vinaka noda vosa vei ira noda itokani vakacakacaka se o ira eda sotava ena cakacaka vakavunau, ia e bibi tale ga qori ena ivavakoso vaka kina e vale. Noda vosa se cakava vakacudrucudru na ka da qai sega ni kauaitaka na kena itinitini, ena sega ni vakaleqa ga noda bula vakayalo, vakayago kei na lomada, ena vakaleqai ira tale ga eso tale. (Vkai. 18:6, 7) Meda tarova na yalo ca kei na kena vakavotui eso na ivalavala e vu mai na noda ivalavala ca. E cala na vosavakacaca, na veivakasewasewani, veibeci, kei na cudru katakata. (Kolo. 3:8; Jeme. 1:20) Qori ena vakacacana na noda veiwekani talei kei ira eso tale vaka kina o Jiova. A vakavulica o Jisu: “O koya e cudruva tiko ga na tacina ena kau ina mataveilewai; o koya e tauca vei tacina na vosa ni veibeci ena lewai koya na Mataveilewai Levu; o koya e cavuta na vosa ni veiru, ‘Tamata torosobu!’ ena bala ina vanua kama, o Qihena.”—Maciu 5:22.
8. Ena gauna cava meda talaucaka kina na lomada, meda cakava vakacava qori?
8 Eso na ka eda na rairai vakatulewataka ni vinaka me veivosakitaki. Ke vakararawataki iko vakalevu na ka e tukuna se cakava e dua na tacimu vakayalo qai dredre mo raibaleta, kua ni vakalaiva me kadre e lomamu na yaloca. (Vkai. 19:11) Ke vakacudrui iko e dua, lewai iko vinaka eliu, qai cakava na ka e gadrevi me wali kina na leqa. A vola o Paula: “Me kua ni dromu na matanisiga o se cudru tiko ga.” Ke vakaleqai iko tiko e dua na ka a yaco, veivosakitaka vakayalovinaka ena gauna veiganiti. (Wilika Efeso 4:26, 27, 31, 32.) Drau veivosakitaka na leqa kei na tacimu, vosa vakadodonu qai vakayalovinaka, me nomu inaki mo drau veiyaloni.—Vunau 19:17; Maciu 18:15.
9. Na cava meda lewai keda vinaka kina eliu da qai veivosaki?
9 E bibi me veiganiti na gauna o digia me caka kina na veivosaki, baleta e tiko ‘na gauna ni tiko lo, kei na gauna ni vosa.’ (Dauv. 3:1, 7) Kuria ya, na “lomana na yalododonu sa daunanuma na ka me kaya.” (Vkai. 15:28) De na vinakati mo wawa me qai veivosakitaki na leqa. Ena vakalevutaka ga na leqa na veivosaki e caka ni se katakata tu e dua, ia e sega ni vinaka tale ga na wawa vakabalavu.
Ena Vinaka Noda Veimaliwai ni Vinaka Noda iTovo
10. Ena vakavinakataka vakacava na veimaliwai noda yalovinaka?
10 Eda na veimaliwai vinaka da veiyaloni tiko ga ke da dau vosa vakayalovinaka, veivosaki vinaka tale ga. Ena vinaka noda veivosaki kei ira eso tale ke da saga vagumatua meda vakavinakataka noda veimaliwai. Eda na veivosaki tale ga vakadodonu ke vu mai lomada noda vakaliuliu meda yalovinaka vei ira eso tale—da qara na sala meda veivuke se solika kina mai vu ni lomada, da qai veikauaitaki. Qori ena ‘bini tale ga kina na qilaiso waqa ena uluna’ e dua, ena vakavotuya mai na nona itovo vinaka, sa na qai rawarawa na veivosaki.—Roma 12:20, 21.
11. A vakaliuliu vakacava o Jekope me vakavinakataka nodrau veiwekani kei Iso, a yaga vakacava qori?
11 A vakadinadinataka o Jekope na yaga ni yalovinaka. Na nona isa ni drua o Iso, a katakatataki koya vakalevu, vakavuna me dro kina o Jekope ni leqataka de vakamatei koya o tuakana. Ni lesu o Jekope ni oti e vica vata na yabaki, a mai tavaki koya o Iso kei ira e 400 na nona tamata. A masuta na veivuke i Jiova o Jekope, a vakauta tale ga eliu e dua na iwiliwili levu ni manumanu me nona iloloma vei Iso. A yaga dina na iloloma qori, ni a sega ni cudru o Iso ena gauna erau sota kina, a cicivi Jekope qai mokoti koya.—Vkte. 27:41-44; 32:6, 11, 13-15; 33:4, 10.
Veivakayaloqaqataki ena Noda Vosa Vakayalovinaka
12. Na cava meda vosa vakayalovinaka kina vei ira na tacida?
12 Eda sega ni qaravi tamata na lotu vaKarisito, eda qarava ga na Kalou. Ia e dau kena ivakarau ga meda vinakata mera taleitaki keda eso tale. Noda vosa vakayalovinaka e rawa ni vakamamadataka nodra icolacola na tacida. Ia ke da vakalewai ira vakaca, sa na qai bibi ga nodra icolacola. E rawa sara ga nira veinanuyaka kina se vakadonui ira tiko ga o Jiova se sega. Koya gona, me vu mai lomada noda veivakayaloqaqataki nida tukuna, “na vosa ga e vinaka qai veivakayaloqaqataki ena kena gauna, me vinaka vei ira na rogoca.”—Efeso 4:29.
13. Na cava mera nanuma na qase ni ivavakoso (a) nira veivakasalataki? (b) ena gauna e gadrevi kina mera volavola?
13 E bibi sara na ‘yalololoma’ vei ira na qase ni ivavakoso, ra qai kauaitaka tale ga na qelenisipi. (1 Ces. 2:7, 8) Ke veiganiti mera veivakasalataki, mera saga mera cakava qori ena “yalomalua,” ena gauna mada ga era veivosaki kina kei ira na “talaidredre.” (2 Tim. 2:24, 25) E bibi tale ga mera vakaraitaka ena yalovinaka nodra nanuma ena gauna e gadrevi kina mera volavola ina dua tale na ilawalawa qase se na valenivolavola ni tabana. Mera yalololoma ra qai lewa matau, me salavata kei na ka eda wilika ena Maciu 7:12.
Vosa Vakayalovinaka ena Vuvale
14. Na cava e vakasalataki ira kina na tagane vakawati o Paula, na cava na vuna?
14 E rawarawa sara meda beca na kena tarai ira eso tale na noda vosa, irairai ni matada, kei na noda ivukivuki. Kena ivakaraitaki, era rairai sega ni liaca eso na tagane na kena dau mositi ira na yalewa na nodra vosa. A kaya e dua na yalewa lotu vaKarisito, “Au dau rere ke rogo levu na domoi watiqu ni cudru.” Ni vakatauvatani kei ira na tagane, e dau tarai ira vakalevu cake na yalewa na vosa e kaukaua na kena itautau, e dau dredre tale ga mera guilecava. (Luke 2:19) E vakadinadinataki vakalevu qori ena vosa e tauca e dua e lomana o yalewa e via doka tale ga. A vakasalataki ira na tagane vakawati o Paula: “Ni lomani ira tiko ga na watimuni, ni kua ni cudruvi ira vakaukaua.”—Kolo. 3:19.
15. Tukuna e dua na ivakatautauvata se cava na vuna me lomani watina kina o tagane vakawati.
15 E dua na tacida tagane matua e vakawati, a tukuna ena dua na ivakatautauvata na vuna me lomana kina na watina na tagane me vaka na “ka malumalumu.” A kaya, “Ni o taura toka e dua na itutu ni senikau talei e malumalumu, kua ni qumia sara vakaukaua de kaca. Ke ripeataki mada ga, ena rawa ni laurai tu ga na vanua e kaca. Ena vakararawataki watina o tagane ke vosa vakaukaua vua. E rawa sara ga ni vakaleqa nodrau veiwekani ena dua na gauna balavu.”—Wilika 1 Pita 3:7.
16. E rawa ni tara cake vakacava nona vuvale na yalewa vakawati?
16 E rawa tale ga ni veivakayaloqaqataki se veivakayalolailaitaki na vosa e tau vei ira na tagane, wili kina na ka era tukuna na watidra. “Na yalewa vakawati sa yalomatua” ‘e vakararavi vua o watina,’ ena dau nanumi tagane, me vaka ga nona vinakata me nanumi koya o watina. (Vkai. 19:14; 31:11) Io, e rawa ni vinaka se ca ena vuvale na nona veivakamuai na yalewa vakawati. “O ira na yalewa vuku era sa dui tara cake na nona vale: ia ko koya na lialia sa basuka sobu ga e na ligana.”—Vkai. 14:1.
17. (a) Mera vosa vakacava vei ira nodra itubutubu na gone? (b) Mera vosa vakacava vei ira na gone na itubutubu, na cava na vuna?
17 Mera dau veivosaki tale ga ena yalovinaka na itubutubu kei ira na luvedra. (Maciu 15:4) Nida vosa tiko vei ira na lalai, ena uqeti keda na veinanumi meda kua ni “vakacudrui” ira. (Kolo. 3:21; Efeso 6:4) Ke gadrevi mada ga mera vunauci na gone, e bibi mera vosa ena veidokai na itubutubu kei na qase ni ivavakoso. Nodra cakava qori ena vakarawarawataka nodra veisautaka na gone na nodra itovo, qai dei tiko ga nodra veiwekani kei na Kalou. Qori e vinaka cake sara mai na noda cakava eso na ka ena vakaraitaka vei ira ni matewale nodra vukei, era sa qai nanuma ga kina ni tawayaga nodra sasaga. De ra na sega ni nanuma na gone na ivakasala kece e tukuni vei ira, ia era na sega ni guilecava na ivalavala a caka kina.
Me Vu Mai Lomada na Ka Vinaka Eda Tukuna
18. Eda na cavuraka laivi vakacava na vakanananu ca kei na yaloca?
18 Me kua wale ga ni laurai ena irairai ni matada nida lewa vinaka noda cudru. Me noda inakinaki meda kua ni vakaraitaka e taudaku, da kua tale ga ni kinoca. Ena vakalomaocaocataki keda ga noda via vakaraitaka e taudaku nida lewai keda vinaka, ia eda buebue toka e loma. Ena vaka ga nomu butuka vata ena dua na gauna na bereki kei na siviti ni dua na motoka. Qori ena vakaleqa ga na motoka, ena vakavuna tale ga na mavoa. Kua gona ni dau kinoca nomu cudru o qai ceburaka ena dua na gauna emuri. Masuti Jiova me vukei iko mo cavuraka mai lomamu na yaloca. Mo yalorawarawa me moica na yalo tabu i Jiova nomu vakasama kei na lomamu me salavata kei na lomana.—Wilika Roma 12:2; Efeso 4:23, 24.
19. Na cava meda cakava meda kua kina ni veivosaki katakata?
19 E bibi mo cakava na ka e gadrevi mo lewai iko vinaka kina. Ke yaco e dua na leqa o qai vakila ni sa buebue e lomamu na cudru, e vinaka mo gole tani tu mada me yacova ni ruru na cudru. (Vkai. 17:14) Ke cudru o koya drau veivosaki tiko, saga mo vosa vakayalovinaka. Nanuma: “A vosa vakayalovinaka sai vakamalumu ni cudru: ia na vosa vakararawa sa vakatubura na cudru.” (Vkai. 15:1) Ke malumu mada ga na kena itautau, na vosa gaga se vosa mosimosi ena vakalevutaka ga na leqa. (Vkai. 26:21) Ni vakatovolei gona ena dua na ituvaki nomu lewai iko vinaka, mo ‘berabera ni vosa, berabera ni cudru.’ Masuta na yalo tabu i Jiova me dusimaki iko mo tukuna na ka e vinaka, sega ni ka e ca.—Jeme. 1:19.
Veivosoti Mai Vu ni Lomada
20, 21. Eda na rawa vakacava ni veivosoti, na cava na vuna meda cakava kina qori?
20 E ka ni rarawa ni na sega ni uasivi noda lewa na yameda. (Jeme. 3:2) Ke ra saga mada ga ena nodra vinaka kece, era na tukuna ga ena so na gauna na ka vakamosiyalo na lewe ni noda vuvale kei ira na tacida lomani ena ivavakoso. Me kua ni totolo noda cudru ke yaco qori, meda vosota ga da qai vakasamataka na vuna era rairai tukuna kina ya. (Wilika Dauvunau 7:8, 9.) Era lomaocaoca tu beka, lomaleqa, tauvimate, se so tale na leqa era valuta tiko?
21 Sa macala ga ni qori e sega ni iulubale vinaka ni veivosaki katakata. Ia nida kila rawa toka na vuna era na rairai tukuna se cakava kina na ka tawadodonu eso, ena uqeti keda tale ga meda dauveivosoti. Eda sa tukuna se cakava kece na ka e vakamosiyalo vei ira tale eso, da qai nuitaka nira na yalovinaka mera vosoti keda. (Dauv. 7:21, 22) A tukuna o Jisu ni dodonu meda dauveivosoti ke da vinakata me vosoti keda na Kalou. (Maciu 6:14, 15; 18:21, 22, 35) E bibi gona meda dau totolo ni kere veivosoti da veivosoti tale ga, me dei tiko ga kina noda veilomani—na “ivau vinaka duadua ni duavata” ena vuvale kei na ivavakoso.—Kolo. 3:14.
22. Na cava e yaga kina noda vosa vakayalovinaka?
22 E sa voleka ni cava na vuravura qo e takalevu tu kina na cudru, sa na qai rairai dredre ga vakalevu meda marau da qai duavata tiko ga. Ia ke da muria na ivakavuvuli yaga ena Vosa ni Kalou, ena veivakabulai na yameda, ena sega ni veivakamavoataki. Ena vinaka cake noda veiyaloni kei ira ena ivavakoso kei na noda vuvale, noda ivakaraitaki tale ga ena uqeti ira eso tale mera kilai Jiova na “Kalou mamarau.”—1 Tim. 1:11.
O Rawa ni Sauma?
• Na cava e bibi kina me veiganiti na gauna e digitaki me veivosakitaki kina na leqa?
• Na cava mera dau veivosaki kina “ena yalovinaka” na lewe ni vuvale?
• Na cava meda cakava meda kua kina ni tukuna na ka mosimosi?
• Eda na rawa vakacava ni veivosoti?
[iYaloyalo ena tabana e 21]
Mo lewai iko vinaka eliu o qai digia na gauna veiganiti ni veivosaki
[iYaloyalo ena tabana e 23]
Me dau vosa vakamalua o tagane vei watina