“Raica, Oqo na Noda Kalou”

Na lewe ni ulutaga oqo kei koya e tarava e yavutaki mai na ivola Toro Voleka Vei Jiova, a soli ena soqo ni tikina e vakayacori e veiyasa i vuravura ena 2002/03.​—Raica na ulutaga “Sa Qai Taucoko na Noqu Bula,” ena tabana e 20, ni Vale ni Vakatawa oqo.

“Raica, oqo na noda Kalou, eda a waraki koya, ena vakabulai keda ko koya: oqo ko Jiova.”​—AISEA 25:9.

1, 2. (a) E vakatokai koya vakacava na peteriaki o Eparama o Jiova, kei na cava eda na rairai veinanuyaka? (b) E vakadeitaka vakacava na iVolatabu nida rawa ni veivolekati kei Jiova?

“NOQU ITOKANI.” E vakatokai koya na peteriaki o Eparama vaka oqo o Jiova, o koya e bulia na lomalagi kei na vuravura. (Aisea 41:​8, NW) Vakasamataka mada​—me veitokani tu e dua na tamata kei na Turaga Sau ni lomalagi kei vuravura! O na rairai veinanuyaka, ‘E rawa beka niu veivolekati tale ga vaka oya kei na Kalou?’

² Na iVolatabu e vakadeitaka vei keda ni rawa nida veivolekati kei na Kalou. Oqo na ka a vakadinadinataka o Eparama, baleta ga ni a “vakabauta na Kalou [o Jiova].” (Jemesa 2:​23) E vaka kina nikua, o Jiova ena “tiko ga kei ira na yalododonu.” (Vosa Vakaibalebale 3:​32) Ena Jemesa 4:​8, e uqeti keda na iVolatabu: “Toro voleka yani vua na Kalou, ka na toro voleka mai vei kemudou ko koya.” E matata e ke, ni kevaka eda saga meda toro voleka vei Jiova, ena qai toro voleka dina mai vei keda o koya. Ia, e ibalebale beka ni vosa uqeti vakalou oqo nida na vakaliuliu na kawatamata ivalavala ca eda sega ni uasivi? Sega. Ni rawa ga nida veivolekati kei Jiova, baleta ni a taurivaka na noda Kalou dauloloma e rua na ikalawa bibi.​—Same 25:14.

3. Na cava e rua na ikalawa a taurivaka o Jiova me vakarawarawataka kina noda veitokani kei koya?

³ Kena imatai, a vakarautaki Jisu o Jiova “me solia na nona bula me kedrai voli e lewe vuqa.” (Maciu 20:28) Na isoro ni veivoli oqori ena rawa kina nida toro voleka vua na Kalou. E kaya kina na iVolatabu: “Eda sa lomani koya, e na vuku ni sa taumada na nona loloma vei keda.” (1 Joni 4:​19) Io, me vaka ni “taumada na nona loloma vei keda,” sa kotora kina na yavu me vakarawarawataka noda veitokani kei koya. Kena ikarua, o Jiova sa vakatakilai koya vei keda. Nida veitokani kei na dua, e macala ni yavutaki ena noda veikilai vinaka, da veikilai itovo, kei na veika eda dau divi kina. Dikeva mada na kena ibalebale oqori. Ke dau vunitaki koya na Kalou o Jiova qai sega ni vinakata me dua e kilai koya, eda na sega ni rawa ni voleka vua. Ia, e kena veibasai, e sega sara ga ni dau vunitaki koya, e vinakata meda kilai koya. (Aisea 45:19) Ena nona Vosa, na iVolatabu, e vakatakilai koya ena kena ibiubiu e rawarawa meda taura​—e vakadinadinataka oqo ni lomani keda, e vinakata meda kilai koya, meda lomani koya tale ga me vaka e Tamada vakalomalagi.

4. Na cava eda na vakila me baleti Jiova nida kila vinaka na nona itovo?

⁴ O sa bau rogoca e dua na gone ni sakitaki tamana vei ira nona itokani qai kaya ena marau, “Ya o noqu ta”? O ira na dauqaravi Jiova e levu sara na vuna mera sakitaki koya kina nodra Kalou. Ni yalataka sara ga na iVolatabu ni dua na gauna era sa na qai kaya na tamata yalodina: “Raica, oqo na noda Kalou.” (Aisea 25:​8, 9) Na levu ga ni noda vulica na itovo se veika e kilai kina o Jiova, na noda vakila tale ga ni o koya e Tamada qai noda iTokani vinaka duadua. Io, na noda kila na itovo i Jiova e solia e levu na vuna meda toro voleka kina vua. O koya gona, meda dikeva mada se vakatakila vakacava na iVolatabu na idivi i Jiova​—na nona kaukaua, lewadodonu, vuku kei na loloma. Ena ulutaga oqo, eda na dikeva kina na imatai ni tolu ni kena idivi.

‘Uasivi ena Kaukaua’

5. Na cava e veiganiti kina me vakatokai o Jiova me “Kalou Kaukauwa duaduaga,” kei na sala cava e vakayagataka kina nona kaukaua levu?

⁵ O Jiova e ‘uasivi ena kaukaua.’ (Jope 37:23) E kaya na Jeremaia 10:6: “Ni sa sega e dua me vakataki kemuni, Jiova; sa levu koi kemuni, ka sa levu na yacamuni e na kaukauwa.” E duatani taudua o Jiova ni sega ni vakaiyalayala na nona kaukaua. Oya na vuna, e vakatokai kina me “Kalou Kaukauwa duaduaga.” (Lako Yani 6:3) O Jiova e vakayagataka nona kaukaua levu me bulibuli, me veivakarusai, me veitaqomaki, qai veivakabulai. Dikeva mada ga e rua na ivakaraitaki​—na nona kaukaua me bulibuli kei na nona kaukaua me veitaqomaki.

6, 7. E vakacava sara mada na kaukaua ni matanisiga, kei na ka dina bibi cava e vakatavulica?

⁶ Ni o duri tu e tautuba ena dua na siga katakata, na cava o na vakila? Na warumisa ni matanisiga. Ia, na kena dina ni o sa vakila sara tiko ga na kaukaua ni bulibuli i Jiova. E vakacava sara mada na kaukaua ni matanisiga? Na katakata ena uto ni matanisiga e rauta ni 15,000,000 na dikiri celsius. Kaya mada ke o taura mai e dua na tiki ni uto ni matanisiga me vaka beka na levu ni dua na matanisuka mo qai mai biuta e vuravura, ena rivarivabitaki ga na nomu bula veitalia mada ga ke 140 na kilomita na yawa ni vanua o tu yani kina! Ena veisekodi, e kaburaka mai na matanisiga na igu e tautauvata kei na kacabote ni drau vakamilioni na bomu niukilia. Ia, sa bau veirauti vinaka sara ga na yawa ni vanua e toka yani kina na noda vuravura ni sowiri wavokita tiko na lovo katakata vakaitamera oqo. Ke volekata tale yani na matanisiga, ena buta kece na wai e tu e vuravura qai cawa tani yani; ke yawa tale, ena cevata. Na ituvaki ruarua oqo ena sega ni rawa kina ni dua na ka e bula e vuravura.

⁷ Ia, e levu era vakawaletaka na matanisiga, e dina ni vakatau kina nodra bula. Era lecava kina na ka e rawa nira vulica mai na matanisiga. E kaya na Same 74:16 me baleti Jiova: “O ni a vakarautaka na rarama kei na mata-ni-siga.” Io, e vakalagilagi o Jiova, “o koya ka bulia na lomalagi, kei vuravura,” ena vuku ni matanisiga. (Same 146:6) Ia, oqo e dua ga vei ira na vica vata na ibulibuli e rawa nida vulica kina na kaukaua vakaitamera i Jiova. Na levu ga ni noda vulica na kaukaua ni ibulibuli i Jiova, na levu tale ga ni noda dokai koya.

8, 9. (a) Na ivakatautauvata veiganiti cava e vakaraitaka vei keda ni tu vakarau o Jiova me taqomaki ira nona dauveiqaravi qai maroroi ira tale ga? (b) Na cava soti e okati ena nona taqomaka nona sipi na ivakatawanisipi ena gauna vakaivolatabu, kei na cava eda vulica kina me baleta noda iVakatawa Levu?

⁸ O Jiova e vakayagataka tale ga na kaukaua levu e tu vua me taqomaki ira kina nona dauveiqaravi qai maroroi ira tale ga. Na iVolatabu e vakayagataka e dua na ivakatautauvata veiganiti sara me vakaraitaka kina na vosa ni yalayala i Jiova ni na veitaqomaki. Dikeva me kena ivakaraitaki, na Aisea 40:11. O Jiova e tukuni koya e ke me ivakatawa, ra qai sipi na nona tamata. Eda wilika: “Ena vakani ira na nona qele ni sipi me vaka nai vakatawa; ena keveti ira na luve ni sipi e na ligana, ka kauti ira voli e na lomaserena; ko ira era vakasucuma tiko na luvedra ena tubera voli vakamalua ko koya.” O rawa beka ni raivakatayaloyalotaka na ka e tukuni ena tikinivolatabu oqo?

⁹ Dua vei ira na manumanu vakaloloma na sipi. Ena gauna gona vakaivolatabu, e dodonu me yaloqaqa na ivakatawa ni sipi me taqomaka nona sipi mai vei ira na oliva, pera, kei na laione. (1 Samuela 17:​34-​36; Joni 10:​10-​13) Ia na veitaqomaki kei na veimaroroi oqo, e dau vauca na veikaroni ena so na gauna. Me kena ivakaraitaki, ke mani lai vakasucu tu e dua na sipi ena dua na vanua e yawaki ira sara na kena vo, ena taqomaka vakacava na ivakatawa na sipi se qai sucu? Ena keveta “e na lomaserena,” se kena ibalebale​—ni donuya na ilobi ni nona isulu i cake. So na gauna e rawa ni cakava voli oqo ena loma ni vica vata na siga. E lai davo toka vakacava na luve ni sipi lailai ena lomaserei koya na ivakatawanisipi? De dua, ena lako beka na luve ni sipi lailai oqo, lai cumuta toka na yava i koya na ivakatawanisipi. O ivakatawa sara ga ni sipi me na cuva sobu, dodoka na ligana, taura cake na sipi, qai keveti koya vakamalua e lomaserena. Sa ivakatautauvata vakaciriloloma dina ni nona tu vakarau na noda iVakatawa Levu me taqomaki ira nona dauveiqaravi qai maroroi ira tale ga!

10. Na veitaqomaki cava e vakarautaka ena gauna oqo o Jiova? Na cava e bibi cake sara kina na veitaqomaki vaka oqo?

¹⁰ E sega ni vosa wale ga o Jiova ena nona yalataka na veitaqomaki. Ni sa vakaraitaka oti ena gauna vakaivolatabu na sala veivakurabuitaki e so e rawa ni “vakabulai ira [kina] era sa daulotu mai na veivakatovolei.” (2 Pita 2:9) Vakacava ena gauna oqo? Eda kila ni sega ni vakayagataka nona kaukaua me taqomaki keda mai na veika dredre kece ga eda na sotava. Ia e vakarautaka e dua na ka bibi cake sara​—na nona taqomaki keda vakayalo. E cakava oqo na noda Kalou dauloloma meda kua kina ni vakaleqai vakayalo, e vakarautaka vei keda na veika e gadrevi me rawa nida vosota na veika dredre, meda taqomaka tale ga kina noda veiwekani kei koya. Kena ivakaraitaki, e kaya na Luke 11:13: “Kevaka dou kila, koi kemudou sa tamata ca, mo dou solia na ka vinaka vei ira na luvemudou; sa qai dina vakalevu cake, ni na solia na Yalo Tabu ko koya na Tamamudou vakalomalagi vei ira sa kerekere vua.” Na igu kaukaua oya e rawa ni vakaukauataki keda meda tudei se mani vakacava na ka dredre eda sotava. (2 Korinica 4:7) E sega gona ni vakaukauataki keda vaka oqo o Jiova meda bula kina me vica wale ga na yabaki, ia me tawamudu. Nida vakanamata tu gona ena yalodei ina gauna totoka oya, meda raica mada ga na veika dredre eda sotava ena vuravura oqo me ka “mamada” wale ga. (2 Korinica 4:​17) Meda toro voleka mada ga vua na Kalou e vakayagataka vakayalololoma nona kaukaua ena vukuda.

“Sa Vinakata na Lewadodonu ko Jiova”

11, 12. (a) Na cava e dreti keda kina vei Jiova na nona lewadodonu? (b) Na cava e kaya o Tevita me baleta na lewadodonu i Jiova? E vakacegui keda vakacava oqo?

¹¹ O Jiova e dau cakava na ka e dina qai dodonu ena ituvaki cava ga e basika, e sega ni dau veivukiyaki, e sega ni dau veivakaduiduitaki. Ni dau tau na lewadodonu ni Kalou ena dela ni veinanumi, e sega gona ni ka meda drovaka, ni oqo e dua na itovo taleitaki e dodonu me dreti keda meda toro yani kina vei Jiova. E vakamatatataka tu na iVolatabu na talei ni idivi oqo. Meda raica mada e tolu na sala e vakayagataka kina o Jiova nona lewadodonu.

¹² Kena imatai, na lewadodonu i Jiova e daudina kina vei ira na nona tamata, e sega vakadua ni biuti ira. E vakadinadinataka sara ga oqo o Tevita na daunisame. E kaya o koya, ni nanuma lesu na ilakolako ni nona bula kei na veika e kila me baleta na ivalavala ni Kalou: “Sa vinakata na ka dodonu [se, “lewadodonu,” NW] ko Jiova, ka sa sega ni biuti ira na nona tamata era yalosavasava [se, “yalodina vua”]; era sa maroroi ka sega ni mudu.” (Same 37:28) Sa vosa ni veivakacegui dina! Na noda Kalou ena sega vakadua ni biuti ira na yalodina vua. E rawa gona nida nuitaka ni na volekati keda, ena lomani keda. Eda vakabauta dina oqo baleta ni o koya e Kalou lewadodonu!​—Vosa Vakaibalebale 2:​7, 8.

13. E vakadinadinataki vakacava nona kauaitaki ira na vakaloloma o Jiova mai na Lawa e solia vei ira na Isireli?

¹³ Kena ikarua, e laurai tale ga na lewadodonu ni Kalou ena nona kauaitaki ira na vakaloloma. Eda vakadinadinataka oqo ena Lawa e solia vei ira na Isireli. Me kena ivakaraitaki, e raici ena Lawa nodra karoni na luveniyali kei na yada. (Vakarua 24:​17-​21) E kila o Jiova na bula dredre era na sotava na vuvale vaka oqo, e tu vakarau kina me vaka e dua na tama, me taqomaki ira, me dau lewa tale ga ena vukudra. (Vakarua 10:​17, 18) E tukuna vei ira na Isireli o Jiova ni kevaka era na vakayacora na veika tawadodonu vei ira na yalewa kei na gone vakaloloma, ena rogoca o koya na nodra tagi. E kaya ena Lako Yani 22:​22-24: “Ena waqa mai na noqu cudru.” E sega ni Kalou cudrucudru o Jiova, ia ena cudruvaka ke raica ni nakiti na kena caka vakatawadodonu na ka, vakauasivi ke caka vei ira na vakaloloma.​—Same 103:6.

14. Na cava e dua na ivakaraitaki vakasakiti ni nona sega ni veitotaki o Jiova?

¹⁴ Kena ikatolu, ena Vakarua 10:​17 (NW), e vakadeitaka kina vei keda na iVolatabu ni o Jiova e “sega ni dau veivakaduiduitaki, e sega tale ga ni rawa ni vaqumi.” E duidui o Jiova mai vei ira e levu na dauveiliutaki vakatamata, ni sega ni rawai o koya ena iyau vakayago se na irairai ga ni ka e sau. E sega vakadua ni dau veitotaki. Oqo gona e dua na ivakadinadina vakasakiti ni nona sega ni veitotaki: Ni sega ni dolava ga vei ira e vica na sala mera yaco kina mera nona dauveiqaravi, mera na rawata na bula tawavakaiyalayala. E kaya na Cakacaka 10:​34, 35 (VV): “[Sa] sega ni dau vakaduiduitaka na tamata na Kalou. Ia sa dau vinakati ira kece ga era dau vakarokorokotaki koya ka dau cakava na ka e dodonu.” E dola tu na isolisoli oqo vei keda kece veitalia na noda ivakatagedegede ni bula, roka ni kuli ni yagoda, se vanua eda cavutu mai kina. Sega li ni oqo na lewadodonu ena kena ivakatagedegede cecere duadua? Io, na kilai vinaka ni lewadodonu i Jiova eda na toro voleka kina vua!

“A Ka Vakaidina na Kena Titobu ni Nona Vutu ni Vuku . . . na Kalou!”

15. Na cava na vuku, ia e vakaraitaka vakacava o Jiova?

¹⁵ A uqeti na yapositolo o Paula me kaya, me vaka e volai koto ena Roma 11:33: “A ka vakaidina na kena titobu ni nona vutu ni vuku kei na nona yalomatua na Kalou!” Io, kevaka eda vakasamataka na veibasoga ni vuku i Jiova, eda na qoroqoro ga. Na cava sara mada na vuku? E basika na vuku ni rau biu vata na kilaka kei na raiyawa. Ni tawavakaiyalayala nona kilaka kei na nona raiyawa e dau uasivi kina na vakatulewa i Jiova, qai dau sega ni vakamelei rawa na sala e vakatauca kina.

16, 17. E vakadinadinataka vakacava na veika e bulia o Jiova na nona vuku? Tukuna e dua na kena ivakaraitaki.

¹⁶ Na cava e so na ivakadinadina ni vuku i Jiova? E kaya na Same 104:24: “I Jiova, sa ka levu vakaidina na nomuni cakacaka! Ka sa caka vakavuku kecega: sa roboti vuravura na nomuni yau.” Io, na levu ga ni noda vulica na veika e bulia o Jiova, na levu tale ga ni noda qoroya nona vuku. Levu sara na ka era sa vulica na saenitisi me baleta na vuku i Jiova, mai na veika e bulia! Bau dua sara mada ga na taba ni buli iyaya nikua e yacana na biomimetics, e dau saga me dikeva na ibulibuli ni veika bula qai vakatotomuria ena buli iyaya.

¹⁷ Me kena ivakaraitaki, o na vakawa beka na totoka ni viritalawalawa, ni vakasakiti dina na kena ibulibuli. E so sara mada ga na wa tolo lailai ni viritalawalawa rairai malumalumu oqori era kaukaua cake sara mai na sitila, se na wasilika e vakayagataki ena jakete e dau darami me kua ni curu basika na sicini ni dakai. Na cava e vakaraitaka oya? Ke vakalevutaki na viritalawalawa me vaka na levu ni lawa era dau vakayagataka na waqa ni qoli, na kaukaua ni viritalawalawa oqo e sa rawa ni tarova e dua na waqavuka ni usa pasidia e tacoka tu i macawa! Io, e buli ira dina na veika oqo o Jiova, ra qai “caka vakavuku.”

18. E laurai vakacava na vuku i Jiova ena nona digitaka na tamata me vola na nona Vosa, na iVolatabu?

¹⁸ Na ivakadinadina levu duadua ni vuku i Jiova e rawa ni kune ena nona Vosa, na iVolatabu. Na ivakasala vakavuku e tiko ena kena veidrauniveva e tuberi keda ina ivakarau vinaka duadua ni bula. (Aisea 48:17) Ia e laurai tale ga na vuku tawavakatauvatani i Jiova ena sala e volai kina na iVolatabu. E caka vakacava oya? Na vuku i Jiova e digitaka kina na tamata me vola nona Vosa. Ke vakayagataki ira na agilosi mera vola nona Vosa, ena tara tale beka ga na noda bula na ka era vola? E rawa nira vakamacalataki Jiova na agilosi mai na nodra rai cecere vakaagilosi, ra qai vakamacalataka tale ga na nodra veiqaravi vua. Ia, ena salavata beka na ivakarau ni noda vakasama kei na ivakarau ni nodra vakasama na kabula vakayalo, o ira e duatani sara na ka era kila, ka era sotava, kei na nodra kaukaua, ni vakatauvatani kei keda?​—Iperiu 2:​6, 7.

19. Na ivakaraitaki cava e vakadinadinataka ni tarai keda na itukutuku ni iVolatabu baleta nira vola ga na tamata?

¹⁹ Sa rauta me tarai keda na itukutuku ena iVolatabu, nira vola ga na tamata me vakataki keda. Era sega ni uasivi, levu tale ga na veivakatovolei kei na ka dredre era sotava, me vaka ga eda dau sotava. Ena so na gauna, era vola sara ga na ka e tu e lomadra kei na ituvaki dredre era sotava. (2 Korinica 12:​7-​10) Era vola gona na ka era na sega ni rawa ni vakamacalataka na agilosi. Me kena ivakaraitaki, na vosa i Tevita ena Same 51. E macala mai na ivakamacala taumada ni Same oqo ni a vola o Tevita ni oti nona valavala ca bibi. E talaucaka kina na lomana ena yalo e bibivoro qai masuta na Kalou me vosoti koya. Tikina e 2 kei na 3 e kaya: “Mo ni vakasavasavataki au sara mai na noqu caka cala, ka vuya laivi vei au na noqui valavala ca. Ni’u sa vakatusa na noqu talaidredre: ka sa tu ga e mataqu e na veisiga na noqui valavala ca. Raica, ka’u a sucu vata kei na ca; ka sa kunekunetaki au ko tinaqu e nai valavala ca.” Qai kuria na tikina e 17: “Ai soro vua na Kalou na yalo sa raramusumusu; a yalo sa ramusu, ka bibivoro, ko ni na sega ni cata, na Kalou.” E tarai iko tale beka ga na ramusu ni yalo e vakilai ena vakatutusa oqo? Ia, o keda ga na tamata sega ni uasivi e rawa ni vaka oqo na noda vakamamasu.

20, 21. (a) Dina nira vola na tamata na iVolatabu, na cava ga e tukuni kina ni lewena na vuku i Jiova? (b) Na cava ena veivosakitaki ena ulutaga e tarava?

²⁰ Ena nona digitaka gona na tamata o Jiova me volavola, sa vakarautaka kina na ka e ganiti keda dina​—na ivolatukutuku e ‘vakavuna na Kalou’ na kena volai, ia e rawarawa na noda ciqoma ni biuta vakaivola ga na tamata. (2 Timoci 3:​16) Io, na yalo tabu e vakamuai ira na dauvolavola oqo. Era vola kina na vuku i Jiova, sega ni nodra vuku vakataki ira. E nuitaki gona vakaoti na vuku oqo. Ni uasivia na noda vuku, e vakauqeti keda kina vakayalololoma na Kalou: “Mo vakararavi vei Jiova e na vu ni yalomu: ka mo kakua ni vakararavi ki na nomu yalomatua: mo vakarogotaka vua na nomu sala kecega, ia ena vakadodonutaka na nomui lakolako ko koya.” (Vosa Vakaibalebale 3:​5, 6) Nida muria na ivakasala vakavuku oya, eda na toro voleka kina vua na noda Kalou vuku duadua.

²¹ Ia, na loloma e idivi totoka duadua i Jiova. Ena veivosakitaki gona ena ulutaga e tarava na nona dauloloma.

O se Nanuma Tiko?

• Na ikalawa cava e taurivaka o Jiova me vakarawarawataka noda veivolekati kei koya?

• Na cava e so na ivakaraitaki ni kaukaua i Jiova me bulibuli qai veitaqomaki?

• Na sala cava e dau lewadodonu kina o Jiova?

• E laurai vakacava na vuku i Jiova ena nona ibulibuli kei na volai ni iVolatabu?

[iYaloyalo ena tabana e 10]

Me vaka na ivakatawa e keveta na sipi e lomaserena, e vakatale ga oya o Jiova ni karona vakayalololoma nona sipi

[iYaloyalo ena tabana e 13]

E laurai na vuku i Jiova ena sala e volai kina na iVolatabu