ITALANOA NI NONA BULA
Vakainaki Noqu Bula Niu Qarava na Kalou
Au dau mamadua niu se gone qai dau lomaleqataka niu na sega ni rawata na ka e namaki vei au. Au cata tale ga na nodra dau veivakaduiduitaki na tamata. Niu nanuma ni na vakacegui au na iVolatabu, au gole kina ena dua na valenilotu ni Katolika ena noqu yasayasa. Ia au sega ni lomavakacegu, au mani vakaliuca na qito.
Oti qori au vulica sara na soli ivukivuki (gymnastics) kei na vakaukauayago. Au qai dolava e dua na vale ni vakaukauayago e San Leandro, Kalifonia, e Merika. Au cakacaka vata kei ira na dau vakaukauayago, dua vei ira a taura na icovi levu duadua ni vakaukauayago dau kilai tu me Mr. America. Dina ni bulicaki vinaka na yagoqu ena wabibiri ni noqu masela, au se sega tiko ga ni lomavakacegu.
YAGA NOQU VAQAQARA
E kila e dua noqu itokani ena vale ni vakaukauayago niu vinakata meu kila na iVolatabu, e vakatura gona meu veivosaki kei na dua erau veikilai. Ena siga tarava, e gole yani vale e dua na iVakadinadina i Jiova. E va na aua nona sauma tiko na noqu taro mai na iVolatabu. Au kerei koya sara me keirau veivosakitaka tale na iVolatabu ena yakavi, keirau qai veitalatala ga ni sa bogilevu. Ena noqu taleitaka na ka au vulica, au kerei koya kina me keirau salavata ena cakacaka vakavunau niu via kila na iwalewale ni nodra vunau. Au qoroya na nona vakayagataka na iVolatabu me sauma na nodra taro na itaukeinivale. E uqeti au meu cakava tale ga qori!
Au biuta noqu bisinisi, keirau qai veitomani ena cakacaka vakavunau kei na painia qo, qori era dau kacivi kina na iVakadinadina i Jiova era cakacaka vakaitalatala vakatabakidua. Au papitaiso ena Me 1948, ena dua na soqo ni tikina ena Cow Palace Arena,a e San Francisco mai Kalifonia. Na yabaki tale ga qori au tekivu painia kina.
Ena gauna vata qori au kerea e so tale na iVakadinadina i Jiova mera lai raici tinaqu. E vakarorogo o Na qai sega ni dede sa iVakadinadina i Jiova tale ga. Era saqati koya na wekana, ia e yalodina tu ga me yacova nona mate. Sega ni dua tale na wekai keirau me iVakadinadina.
VAKAWATI
Au toki i Grand Junction, Colorado ena 1950, qori na vanua au sotavi Billie kina. A sucu ena 1928 qai bula donuya na gauna ni leqa vakailavo e kilai me Great Depression. Dau wili iVolatabu vua e veibogi o Minnie na tinana, ni rau vakayagataka e dua na cina tabucagi. Ni se qai yabaki va sa rawa ni wilivola, e kila tale ga e levu na italanoa vakaivolatabu. Na nona vuli iVolatabu kei ira na iVakadinadina o tinana ena icavacava ni veiyabaki 1940 e qai kila kina ni sega ni vanua ni veivakararawataki o Eli, ia e ibulubulu ni kawatamata. (Dauvunau 9:5, 10) Rau qai iVakadinadina o Minnie kei watina.
Ni vakacavara nona vuli ena univesiti o Billie ena 1949, e vulica sara vagumatua na iVolatabu. A sega ni qasenivuli ena nona via yalataki koya vua na Kalou. E papitaiso ena 1950 ena soqo cokovata ni veimatanitu ni iVakadinadina i Jiova e Yankee Stadium, mai Niu Yoka. Oti ga vakalailai qori keirau mai vakamau, tekivu sara neirau cakacaka vakaitalatala vakatabakidua.
Tekivu neirau veiqaravi e Eugene, mai Oregon, a levu tale ga na neirau itokani vinaka. Ena 1953, keirau toki i Grants Pass, e Oregon me keirau lai veivuke ena dua na ivavakoso lailai e kea. Na yabaki tiko ga qori keirau sureti kina ena ika23 ni kalasi e Kiliati, qo na nodra koronivuli na iVakadinadina era vakavulici mera daukaulotu, e tiko voleka e South Lansing, e Niu Yoka, e rauta ni 400 na kilomita ena vuaira ni siti o Niu Yoka.
DAUKAULOTU E BRAZIL
Ni oti e lima na vula neirau tuvaitutu e Kiliati ena Tiseba 1954, au vodo kei Billie ena dua na waqavuka lailai e rua na kena ivocevoce, me keirau gole i Brazil. A leqa koso na idini ni waqavuka ni se qai oti ga e dua na aua, ia e ro vinaka ga yani e Bermuda. Ro koso tale na waqavuka e Cuba ni dua na leqa tawanamaki, oti ya keirau wawa tale tu me 36 na aua ni bera ni keirau qai yaco ina valenitabana ni iVakadinadina i Jiova e Rio de Janeiro, mai Brazil.
iMatai ni Kingdom Hall e Bauru a redetaki ena 1955, au a vola na kena ivakatakilakila
Keirau toka ga vakalailai e kea kei Billie, oti keirau tomana e rua tale na daukaulotu i Bauru, São Paulo, me lai tara vou kina na vale ni daukaulotu. E sivia na 50,000 na lewenivanua e kea, ia keitou imatai ni iVakadinadina e keri.
Keitou lai vunau sara ena nodra vale, ia e tekivu saqati keitou na bete ni lotu Katolika. E dau vakamuri keitou, qai tukuna vei ira na itaukeinivale mera kua ni vakarorogo. Ia eratou vulica na iVolatabu e dua na vuvale levu ratou qai papitaiso ni oti ga e vica na macawa. Levu tale era tekivu vuli ni oti ga qori.
Dua na wekadratou na vuvale qori e peresitedi ni dua na isoqosoqo kilai levu. Au mani tuvanaka sara me caka na soqo ni tabacakacaka ena dua na vanua e taukena na isoqosoqo. A via tarova na bete na sasaga qori, ia e qai kaya na peresitedi vei ira na lewe ni isoqosoqo: “Ke oni vakadaroya, au na vakacegu!” E mani vakadonui me caka na soqo ni tabacakacaka.
Ena yabaki tarava ena 1956, keirau sureti ina soqo ni tikina e Santos, São Paulo. Voleka ni 40 na iVakadinadina ena ivavakoso keirau lewena era vodo sitimanivanua yani. Ni keirau lesu Bauru, sa toka ena meli e dua na ivola ni veisureti meu lai veiqaravi vakaivakatawa dauveilakoyaki ina ivavakoso kece ni iVakadinadina i Jiova e Brazil. Voleka ni 25 na yabaki na noqu veiqaravi tiko e keri.
Ni oti e dua ga na yabaki, sa dua na iwasewase ni dautukutuku gugumatua e Bauru
VEIKA KEIRAU SOTAVA
E dau dredre na sala ni veitosoyaki ena gauna ya. Keirau sikova na vanua taucoko e Brazil ni keirau vodo basi, sitimanivanua, kareti, basikeli, keirau taubale tale ga. Dua vei ira na imatai ni siti keirau sikova o Jaú, e São Paulo. Ia e veitusaqati na bete.
“Kua ni vunau vei ira ‘noqu sipi!’” e kaya vakaukaua mai.
“Era sega ni nomu,” keimami sauma yani. “Era nona na Kalou.”
E tuvanaki me saravi na iyaloyalo e baleta na noda cakacaka vakavunau e vuravura raraba, e kena ulutaga The New World Society in Action, ia e uqeta e dua na ilala na bete mera tarovi keimami. Totolo ga neimami kerea nodra veivuke na ovisa. Ni qai yaco yani na bete kei ira nona lewenilotu sa ra sotava ga na nodra gusu ni dakai na ovisa. Ia era marautaka na iyaloyalo o ira na lai sarasara yani.
Na vanua kece keirau veiqaravi kina e dau va tu qori na mataqali veitusaqati kei na veivakacacani e sotavi. Kena ivakaraitaki, keirau sotava e rua na painia rau dau tusaqati vakaukaua e Brusque, volekati Blumenau, e Santa Catarina. Ia qai vakalougatataki nodrau vosota kei na nodrau gugumatua. Ni oti e 50 na yabaki sa sivia na 60 na ivavakoso ena vanua qori, sa dua tale ga nodra Assembly Hall totoka ena siti o Itajaí!
E guiguilecavi dredre ena neirau cakacaka vakaivakatawa na neimami duavata kei ira na mataveitacini ena tuvanaki ni soqo ni tikina. Au lesi ena veiyabaki ni 1970 meu ivakatawa ni soqo ni tikina kece e dau vakayacori ena Morumbi Stadium. Era kerei e yatini mai na duanadrau na ivavakoso mera veivuke ena samaki ni vanua ni soqo ena bogi ni bera na soqo ni tikina.
Nira suka na dau qito soka ena bogi ya, so era veivakalialiai mai, “Raici ira mada na yalewa lalai qo kei na nodra sasa kei na iyaya ni masi fuloa.” Ia ni bera na bogilevu, sa savasava taucoko na vanua ni soqo! E kaya ga na manidia, “Na ka oni samaka me vica ga na aua era na samaka noqu tamata cakacaka me dua taucoko na macawa!”
LESU I MERIKA
E mate o Ta ena 1980, oti ga qori keirau lesu i Merika me keirau lai veiqaravi vei Na e Fremont, Kalifonia. Keirau dau samaki vale lelevu ena bogi me veivuke ena neirau painia kei na neirau veiqaravi ena yalava ni vosa vakaPotukali. Oti keirau toki i San Joaquin Valley, me keirau qarai ira na vosa vakaPotukali ena vanua o Sacramento me yaco i Bakersfield. Ena gauna qo sa tini tiko na ivavakoso ni vosa vakaPotukali e Kalifonia.
Ni mai vakacegu o tinaqu ena 1995, keirau toki sara i Florida me keirau lai qaravi tamai Billie me yacova tale ga nona vakacegu. Ia na tinana se leqa sara ena 1975. Keirau toki ena yabaki 2000 ina vanua dravuisiga ena cevaira kei Colorado me keirau veiqaravi kina vakatabakidua, e nodra itikotiko na Navajo kei na Ute, o ira na itaukei kei Merika. Ka ni rarawa ni mai takali o Billie ena Feperueri, 2014.
Au vakavinavinaka niu sotava e dua na iVakadinadina i Jiova ena 65 na yabaki sa oti, e sauma sara ga noqu taro mai na iVolatabu! Au marau tale ga niu a vakadeitaka ni yavutaka mai na iVolatabu na ka e tukuna. Au vakila ni vakainaki noqu bula ena noqu mai qarava na Kalou.
[iVakamacala e ra]
a Qo e dua na vale levu ni soqo kei na qito.