Lẹdogbedevomẹ Aihọn Yọyọ Tọn ɔ ka Sɔgbe À?

È ɖè akpáxwé nukɔntɔn Lẹdogbedevomẹ Aihọn Yọyọ Tọn ɔ tɔ́n ɖò 1950. Sín hwenɛnu ɔ, mɛɖé lɛ kɛnu alǒ kan nǔ byɔ dó gbesisɔ Lẹdogbedevomẹ Aihọn Yọyọ Tọna ɔ wu, ɖó fí ɖěɖee é gbɔn vo nú lilɛdógbeɖevomɛ Biblu tɔn ɖevo lɛ ɖè lɛ é wu. Hwɛhwɛ ɔ, nǔ elɔ lɛ e bɔ d’ewu lɛ é ɖokpo wu wɛ vogbingbɔn enɛ lɛ nɔ tíìn.

• Gbesisɔ tɔn. Dobanúnǔ agaɖanu dìn tɔn akɔwé lɛ tɔn kpo alɔnuwema xóxó e sɔgbe hugǎn lɛ é jí wɛ è zɔn dó dó sɔnǔ nú Lẹdogbedevomẹ Aihọn Yọyọ Tọn ɔ. Amɔ̌, alɔnuwema ɖěɖee ma sɔgbe sɔmɔ̌ ǎ, bo ma ka lɛ́ nyí xóxó sɔ ɖěɖee è zán dó sɔnǔ nú Lẹdogbedevomẹ Aihọn Yọyọ Tọn ɔ ǎ lɛ é jí wɛ è zɔn dó dó ɖè La Bible du roi Jacques tɔ́n ɖò 1611.

• Gbejininɔ. Lẹdogbedevomẹ Aihọn Yọyọ Tọn ɔ tɛ́n kpɔ́n bo ɖè wɛn dodó e Mawu sɔ́ dó ayi mɛ nú mɛ lɛ bɔ ye wlan é tɔ́n pɛ́pɛ́pɛ́. (2 Timɔtée 3:16) Lilɛdógbeɖevomɛ Biblu tɔn gegě xwedó linlin gbɛtɔ́ lɛ tɔn bo gbɔ wɛn Mawu tɔn ɖetɔ́n lee é ɖó na nyí gbɔn é. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, ye sɔ́ tɛnmɛ-nyikɔ lɛ, ɖi Aklunɔ alǒ Mawu, dó ɖyɔ nyikɔ Mawu ɖesunɔ tɔn Jehovah ɔ.

• É ɖò tlɔlɔ. Lilɛdógbeɖevomɛ ɖé lɛ vɔ́ nǔ lɛ ɖɔ ɖò ali ɖevo nu, amɔ̌, Lẹdogbedevomẹ Aihọn Yọyọ Tọn ɔ lilɛ xókwín lɛ tlɔlɔ ɖò fí ɖěɖee mɔ̌ biblo ma na zɔ́n bonu linlin lɛ na gɛ́dɛ́ alǒ linlin e ɖò nǔwlanwlán dodó lɛ mɛ lɛ é na bú ɖè ǎ lɛ é. Lilɛdógbeɖevomɛ ɖěɖee vɔ́ nǔwlanwlán dodó Biblu tɔn lɛ ɖɔ ɖò ali ɖevo nu lɛ é sixu sɔ́ linlin gbɛtɔ́ tɔn lɛ d’emɛ alǒ jó gǒflɛ́mɛ taji lɛ dó.

Vogbingbɔn e ɖò Lẹdogbedevomẹ Aihọn Yọyọ Tọn kpo lilɛdógbeɖevomɛ ɖevo lɛ kpo tɛntin lɛ é

Wema ɖé lɛ hwe ɖ’emɛ. Katolika Hlɔma tɔn kpo Orthodoxe Zǎnzǎnhweji tɔn kpo gɔ́ wema ɖé lɛ nú Biblu yetɔn lɛ, bɔ mɛɖé lɛ nɔ ylɔ́ ɖɔ Wema Ðěɖee È Gɔ́ nú Wema Biblu Tɔn lɛ É (apocryphes). Amɔ̌, wema enɛ lɛ ɖò sɛ́nwema Jwifu lɛ tɔn mɛ ǎ, bɔ é ka lɛ́ jɛxa ɖɔ è ni ɖ’ayi wu ɖɔ Biblu ɖɔ ɖɔ Jwifu lɛ wɛ nyí mɛ ɖěɖee “Mawu sɔ́ xó tɔn lɛ dó así” na lɛ é. (Hlɔmanu lɛ 3:1, 2) Enɛ wu ɔ, é sɔgbe ɖɔ Lẹdogbedevomẹ Aihọn Yọyọ Tọn kpo lilɛdógbeɖevomɛ Biblu tɔn gegě ɖevo lɛ kpo ɖè Wema Ðěɖee È Gɔ́ nú Wema Biblu Tɔn lɛ É sín mɛ.

Wemafɔ ɖé lɛ hwe ɖ’emɛ. Lilɛdógbeɖevomɛ ɖé lɛ gɔ́ wemafɔ kpo nukɛgbe kpo ɖěɖee ma ɖò alɔnuwema Biblu tɔn e dóxó hugǎn bo tíìn lɛ é mɛ ǎ lɛ é na, amɔ̌, Lẹdogbedevomẹ Aihọn Yọyọ Tọn ɔ ka wà mɔ̌ ǎ. Lilɛdógbeɖevomɛ égbé tɔn lɛ gegě jó nǔ enɛ lɛ e è wá gɔ́ na é dó, alǒ yí gbè ɖɔ alɔdlɛndónǔ ɖejid’ewu hugǎn lɛb kún nɔ gudo nú nǔ enɛ lɛ e è gɔ́ na é ó.

Xógbe vovo. Hweɖelɛnu ɔ, xókwín ɖokpo ɖokpo lilɛ lilɛ dó gbè ɖevo mɛ gbɛɖe gbɛɖe nɔ d’ablu bo nɔ lɛ́ bú mɛ. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, è nɔ lilɛ xó e Jezu ɖɔ ɖò Matie 5:3 mɛ é gbɔn lě hwɛhwɛ: “Nǔ nyɔ́ nú mɛ e nyí wamamɔnɔ ɖò ayi mɛ lɛ.” (MAWUXÓWEMA; Alɛnuwema Yɔyɔ̌—Fɔn) Mɛ gegě mɔ ɖɔ “wamamɔnɔ ɖò ayi mɛ” e è lilɛ dó é d’ablu, bɔ mɛɖé lɛ lin ɖɔ lee mɛɖéesɔ́hwe alǒ yajiji xɔ akwɛ sɔ é jí tɛɖɛ̌ wɛ Jezu ɖè. Amɔ̌, ɖiɖɔ wɛ Jezu ɖè ɖɔ enyi è tuùn ɖɔ è ɖó hudo alixlɛ́mɛ Mawu tɔn tɔn ɔ, è na ɖó awǎjijɛ jɔ awǎjijɛ. Lẹdogbedevomẹ Aihọn Yọyọ Tọn ɔ ɖɔ nǔ e ɖɔ gbé Jezu ja tawun é bo ɖɔ “mɛ ɖěɖee tuùn ɖɔ emi ɖó hudo nǔ gbigbɔ tɔn lɛ tɔn é.”—Matie 5:3.c

Nǔ ɖagbe e akɔwé ɖěɖee ma nyí Kúnnuɖetɔ́ ǎ lɛ é ɖɔ dó Lẹdogbedevomẹ Aihọn Yọyọ Tọn wu lɛ é

• Ðò wema-sɛ́dó-mɛ 8 décembre 1950 tɔn ɖé mɛ ɔ, akɔwé Edgar Johnson Goodspeed e lɛ́ nyí Biblu-lilɛdógbeɖevomɛtɔ́ nukúnɖeji ɖé é wlan dó Owe-Wiwe Glẹki Tọn lẹ—Lẹdogbedevomẹ Aihọn Yọyọ Tọn ɔ wu ɖɔ: “Un yí wǎn nú azɔ̌ e mɛ mitɔn lɛ wà é, kpo lee é gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ gbɔn é kpo, b’ɛ lɛ́ víví nú mì tawun ɖɔ lilɛdógbeɖevomɛ ɔ ɖò wɛn, gbeji bo lɛ́ ɖ’agbɔ̌n. Un sixu ɖekúnnu na ɖɔ é ɖè lee è xwè sɔ bo ba dò nú nǔ ganji gbɔn é xlɛ́ ɖò ali gegě nu.”

  

• Nǔkplɔnmɛtɔ́ Allen Wikgren e nɔ w’azɔ̌ ɖò kplɔnyiji-alavɔxwé Chicago tɔn é ɖɔ ɖɔ Lẹdogbedevomẹ Aihọn Yọyọ Tọn ɔ nyí kpɔ́ndéwú lilɛdógbeɖevomɛ e mɛ è zán xógbe égbé tɔn lɛ ɖè é tɔn ɖé, bɔ xógbe lɛ kún gosin lilɛdógbeɖevomɛ ɖevo lɛ mɛ ó, bɔ hwɛhwɛ ɔ, “lee è lilɛ xógbe lɛ gbɔn é kpé we ǎ bo nyí ɖagbe hugǎn ɔ.”—The Interpreter’s Bible, Akpáxwé I, wexwɛ 99.

• Hwenu e Biblu-gbéjékpɔ́ntɔ́ Grande-Bretagne tɔn Alexander Thomson ɖò nǔ e é mɔ dó Owe-Wiwe Glẹki Tọn lẹ—Lẹdogbedevomẹ Aihọn Yọyọ Tọn ɔ wu é wlan wɛ é ɔ, é ɖɔ: “É ɖò wɛn ɖɔ akɔwé ɖěɖee alɔ sè kpɛ́n na bɔ ayi yetɔn lɛ́ ɖò te lɛ é sín lilɛdógbeɖevomɛ wɛ, bɔ ye ba bo na ɖè tinmɛ tawun e ɖò nǔwlanwlán Glɛkigbe tɔn ɔ mɛ lɛ é tɔ́n dó Glɛnsigbe mɛ, lee Glɛnsigbe sixu ɖɔ gbɔn é.”—The Differentiator, avril 1952, wexwɛ 52.

• Wemawlantɔ́ Charles Francis Potter mɔ ɖɔ è lilɛ fí klewun ɖé lɛ b’ɛ gbɔn vo nú lee lilɛdógbeɖevomɛ ɖevo lɛ lilɛ ɖó é có, é ɖɔ: “É ɖò wɛn ɖɔ lilɛdógbeɖevomɛtɔ́ enɛ lɛ e ma ɖɔ nyikɔ yetɔn ǎ lɛ é zán nǔwukpíkpé kpo nǔnywɛ kpo e jiwǔ lɛ é dó ɖè nǔ e ɖò alɔnuwema Glɛkigbe kpo Ebléegbe kpo tɔn ɖagbe hugǎn lɛ mɛ lɛ é tɔ́n.”—The Faiths Men Live By, wexwɛ 300.

• Robert M. McCoy mɔ ɖɔ fún kpɛɖé ɖò Lẹdogbedevomẹ Aihọn Yọyọ Tọn ɔ wu bɔ nǔ ɖagbe hugǎn lɛ ka lɛ́ ɖ’emɛ có, é wá gbeta elɔ kɔn hwenu e é gbéjé kpɔ́n gudo é bo ɖɔ: “Lilɛdógbeɖevomɛ Alɛnuwema Yɔyɔ̌ ɔ tɔn nyí kúnnuɖenú ɖé ɖɔ akɔwé ɖěɖee jɛxa bo na ɖó ayi te dó ɖeɖɛ tagba tobutobu e kúnkplá Biblu lilɛ lilɛ dó gbè ɖevo mɛ lɛ é ɖò gbɛ̌ta ɔ [Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ] mɛ.”—Andover Newton Quarterly, janvier 1963, wexwɛ 31.

• Nǔkplɔnmɛtɔ́ Samuel MacLean Gilmour yí gbè nú lee è lilɛ akpáxwé ɖé lɛ gbɔn ɖò Lẹdogbedevomẹ Aihọn Yọyọ Tọn ɔ mɛ é ǎ có, é ka ɖɔ ɖɔ ye mɛ e lilɛ lɛ é “ɖó nǔwukpíkpé e ma kpítí ǎ lɛ é ɖò Glɛkigbe mɛ.”—Andover Newton Quarterly, septembre 1966, wexwɛ 26.

• Ðò nǔ e Nǔkplɔnmɛtɔ́ Alɔgɔtɔ́ Thomas N. Winter gbéjé Lẹdogbedevomẹ Aihọn Yọyọ Tọn ɔ kpɔ́n bo ɖɔ, b’ɛ ɖò Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures mɛ é mɛ ɔ, é wlan ɖɔ: “Wěɖegbɛ́ enɛ e ma ɖɔ nyikɔ tɔn ǎ é sín lilɛdógbeɖevomɛ nyí yaɖeyaɖe ɔ gbɔn fí bǐ, bo lɛ́ sɔgbe bǐ mlɛ́mlɛ́.”—The Classical Journal, avril-mai 1974, wexwɛ 376.

• Nǔkplɔnmɛtɔ́ Benjamin Kedar e nyí akɔwé Ebléegbe tɔn ɖé ɖò Israël é ɖɔ ɖò 1989 ɖɔ: “Ðò nǔ dò e un ba dó gbè wu b’ɛ kúnkplá Biblu Ebléegbe tɔn kpo lilɛdógbeɖevomɛ lɛ kpo é hwenu ɔ, hwɛhwɛ wɛ un nɔ ɖè xó sín Lẹdogbedevomẹ Aihọn Yọyọ Tọn Glɛnsigbe tɔn ɔ mɛ. Hwenu e un ɖò mɔ̌ wà wɛ é ɔ, un mɔ azɔn gegě ɖɔ mɛ e wà lilɛdógbeɖevomɛ enɛ sín azɔ̌ lɛ é dó gǎn dó nǔjɔnǔ mɛ bo ɖè nukúnnúmɔjɛnǔmɛ nǔwlanwlán dodó ɔ tɔn e sɔgbe lɛ é tɔ́n, lee é nyɔ́ bló gbɔn é.”

• Nǔkplɔnmɛtɔ́ alɔgɔtɔ́ Jason David BeDuhn e nɔ kplɔ́n nǔ mɛ dó sinsɛn wu é zɔn dó lilɛdógbeɖevomɛ Glɛnsigbe tɔn taji hugǎn tɛnnɛ e é gbéjé kpɔ́n lɛ é wu, bo wlan ɖɔ: “NW [Lẹdogbedevomẹ Aihọn Yọyọ Tọn] ɔ wɛ sɔgbe hugǎn ɖò lilɛdógbeɖevomɛ ɖěɖee un gbéjé kpɔ́n lɛ é mɛ.” Gbɛtɔ́ kpaa lɛ kpo akɔwé Biblu tɔn gegě kpo ɖɔ ɖɔ vogbingbɔn e ɖò Lẹdogbedevomẹ Aihọn Yọyọ Tọn ɔ mɛ lɛ é sín nǔ e ye mɛ e lilɛ dó gbè ɖevo mɛ lɛ é ɖi nǔ na ɖò sinsɛn linu lɛ é wu có, BeDuhn ɖɔ: “Vogbingbɔn lɛ gegě sín lee NW lilɛ xógbe dodó e Alɛnuwema Yɔyɔ̌ ɔ wlantɔ́ lɛ zán lɛ é tlɔlɔ, bo ma ka lɛ́ ɖyɔ ye ǎ gbɔn é wu.”—Truth in Translation, wexwɛ 163, 165.