Jaan Baptɛmublonúmɛtɔ́ ɔ ka Nɔ Gbɛ̀ Nǔgbo À?
Tan e ɖò Wɛnɖagbe-Wema lɛ mɛ lɛ é ɖɔ xó dó nya e nɔ nyí Jaan Baptɛmublonúmɛtɔ́, bo jla wɛnɖagbe e kúnkplá Axɔ́suɖuto Mawu tɔn ɖò Judée é wu. Hwenuxó-wlantɔ́ lɛ ka yí gbè nú nǔ e Biblu ɖɔ dó nya enɛ wu é à? Mǐ ni kpɔ́n:
Biblu ɖɔ: “Jaan [Baptɛmublonúmɛtɔ́] ɔ wá, bo ɖò Mawuxó jla wɛ ɖò gbetótló mɛ ɖò Judée, bo nɔ ɖɔ: ‘Mi lɛkɔ sín hwɛ mitɔn lɛ gudo, ɖó axɔ́suɖuɖu [jixwé] tɔn ko sɛya.’” (Matie 3:1, 2) Alɔdlɛndónǔ e ma jinjɔn Biblu jí ǎ lɛ é ka dó zǒgbe xó enɛ lɛ jí à? Ɛɛn.
Hwenuxó-wlantɔ́ xwè kanweko nukɔntɔn ɔ tɔn Flavius Josèphe ɖɔ xó dó nya e nɔ nyí “Jaan, bɔ è nɔ lɛ́ ylɔ́ ɛ ɖɔ Baptɛmublonúmɛtɔ́,” bo “byɔ Jwifu lɛ ɖɔ ye ni zán gbɛ̀ jlɔjlɔ,” lobo “sɔ́ yeɖée jó nú Mawu,” bo “bló baptɛm” é wu.—Jewish Antiquities, Book XVIII.
Biblu tinmɛ ɖɔ Jaan gbɛ́ nǔ nú Elodu Antipasi e nyí tokpɔngán Galilée kpo Pelée kpo tɔn é. Elodu ɖɔ ɖɔ emi nyí Jwifu ɖé enyíì, bo nɔ nyi Mɔyizisɛ́n ɔ. Jaan ɖɔ nú Elodu ɖɔ nɔví tɔn kpɛví ɔ sín asì Elodiadi e é yí bo sɔ́ da é ɔ, nǔ nyanya wɛ é wà. (Maki 6:18) Mɔ̌ ɖokpo ɔ, kúnnuɖenú e ma ɖò Biblu mɛ ǎ é ɖé nɔ gudo nú gǒflɛ́mɛ enɛ.
Hwenuxó-wlantɔ́ Josèphe ɖɔ ɖɔ Antipasi “[yí] wǎn nú Elodiadi” bɔ “kpo wunhinhɔ́n kpo ɔ, é ɖɔ n’i ɖɔ emi na da ɛ.” Elodiadi yí gbè bo jó asú tɔn dó bo yì da Antipasi.
Biblu ɖɔ ɖɔ, “Jeluzalɛmunu lɛ, Judéenu lɛ kpodo mɛ e ɖò tò e ɖò Judɛ́ɛn tɔ̀ ɔ kpa é mɛ lɛ kpo nɔ yì [Jaan] gɔ́n . . . bɔ Jaan nɔ [bló baptɛm] nú ye ɖò Judɛ́ɛn tɔ̀ ɔ mɛ.”—Matie 3:5, 6.
Mɔ̌ ɖokpo ɔ, Josèphe yí gbè nú gǒflɛ́mɛ enɛ, bo wlan ɖɔ mɛ lɛ nɔ nyi “ahwan” wá Jaan gɔ́n bɔ “nǔ e kplɔ́n ahwan ɔ wɛ Jaan ɖè é byɔ lanmɛ nú ye tawun.”
É ɖò wɛn ɖɔ, hwenuxó-wlantɔ́ xwè kanweko nukɔntɔn ɔ tɔn Flavius Josèphe kúdeji ɖɔ Jaan Baptɛmublonúmɛtɔ́ ɔ nɔ gbɛ̀ nǔgbo nǔgbo. Mɔ̌ wɛ mǐ lɔ ka kúdeji gbɔn.