13. Ðò 1930 gudo kpo wɛkɛ hwan wegɔ́ ɔ hwenu kpo ɔ, etɛ axɔ́su totaligbé tɔn ɔ ka wà?

¹³ Bɛ́sín 1933 ɖidó, ɖò taji ɔ, ɖò wɛkɛ hwan wegɔ́ ɔ hwenu ɔ, axɔ́su totaligbé tɔn ɔ tɔ́n ahwan togun Mawu tɔn syɛnsyɛn. Hwenu e acɛkpikpa Nazi tɔn jɛ gǎn ɖu jí ɖò Allemagne é ɔ, Hitler kpo gbɛ̌ tɔn lɛ kpo gbɛ́ azɔ̌ togun Mawu tɔn tɔn. Gbeklánxámɛtɔ́ lɛ hu mɛsɛntɔ́ Jehovah tɔn kanweko mɔkpan, bo bɛ́ ye mɛ afatɔ́n mɔkpan dó yadonúmɛkpá lɛ mɛ. Daniyɛli ko ɖɔ nǔ enɛ lɛ ɖ’ayǐ. Axɔ́su totaligbé tɔn ɔ kpéwú bo ‘ɖu sù nú ahohó mímɛ́ ɔ,’ bo ‘ɖó vɔ̌ e sá nú Mawu wɛ è nɔ ɖè ayihɔngbe ayihɔngbe ɔ te’ ɖó é bló bɔ mɛsɛntɔ́ Jehovah tɔn lɛ sɔ́ ɖó vivo ɖebǔ bo na kpa susu nú nyikɔ tɔn ɖò agbawungba ǎ. (Dan. 11:30b, 31a) Gǎn Allemagne tɔn Hitler tlɛ dó akpá ɖɔ emi na fó togun Jehovah tɔn sín xó ɖò Allemagne.

KƐNTƆ́ WE LƐ WÀ NǓ ÐÓ BǓ

17. Etɛ ka nyí “nǔ e xyɔwǔ” é?

¹⁷ Axɔ́su totaligbé tɔn ɔ wà nǔ ɖó bǔ xá axɔ́su tofɔligbé tɔn ɔ, bo dó kpé nǔ taji ɖé wu; ye “ɖó nǔ e xyɔwǔ bo nɔ vívá nǔ é ayǐ.” (Dan. 11:31, nwt) Kplékplé Akɔta lɛ tɔn wɛ nyí “nǔ e xyɔwǔ” é.

18. Etɛwu è ka ɖɔ ɖɔ Kplékplé Akɔta lɛ tɔn cí “nǔ e xyɔwǔ” é ɖé ɖɔhun?

¹⁸ È ɖɔ ɖɔ Kplékplé Akɔta lɛ tɔn cí “nǔ e xyɔwǔ” é ɖé ɖɔhun, ɖó é nɔ ɖɔ ɖɔ emi kpéwú bo na wà nǔ e Axɔ́suɖuto Mawu tɔn kɛɖɛ wɛ sixu bló é; é wɛ nyí ɖɔ é na hɛn fífá wá gbɛ̀ ɔ mɛ. Nǔɖɔɖ’ayǐ ɔ lɛ́ ɖɔ ɖɔ nǔ e xyɔwǔ é “nɔ vívá nǔ,” ɖó Kplékplé Akɔta lɛ tɔn na tɔ́n ahwan sinsɛn nǔvú, bo na sú kún tɔn dó.—Kpɔ́n gbǎví “Axɔ́su Agbahwlɛntɔ́ lɛ Ðò Azǎn Gudogudo Tɔn lɛ Mɛ.”