Zoklɔ́nú Ayisinzɛn E Nɔ Nyí Charpentier É Tɔn

Bonu nǔvínúví ɖé na zɔn, fán nǔ, bo lɛ́ tuùn nǔ e lɛlɛ̌ dó è lɛ é ɔ, é ɖó na mɛ́. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, nú zo ayisinzɛn ɖé tɔn kwiji ɔ, é sɔ́ nɔ sixu yì, ɖɔ xó, alǒ sè wǎn ganji ǎ. Nǔnywɛ xwitixwitizɔ́watɔ́ kanlin lɛ tɔn Alexander Hackmann ɖɔ ɖɔ “a kún na mɔ nǔvínúví bliblí ɖé gbeɖé ó. Ye tuùn lee ye na ɖí xwi xá ɖixó gbɔn é.”

Ðǒ Ayi Nǔ Elɔ Wu: Hackmann kpo azɔ̌gbɛ́ tɔn lɛ kpo ba dò nú wlɛnwín e ayisinzɛn e nɔ nyí charpentier é alɔkpa ɖé lɛ (Camponotus rufifemur) nɔ zán dó jla zo yetɔn lɛ ɖó lɛ é. Ye ɖ’ayi wu ɖɔ ayisinzɛn ɔ nɔ xá awa tɔn b’ɛ nɔ cí bɛ̌kpa ɖɔhun, enɛ gudo ɔ, é nɔ dɔn zo lɛ ɖokpo ɖokpo gbɔn bɛ̌kpa ɔ mɛ, bɔ ɖixó kwítíkwití e gbɔn zo tɔn wu lɛ é bǐ nɔ wá yì. Fún syɛnsyɛn e ɖò bɛ̌kpa ɔ wu lɛ é nɔ ɖè ɖixó e kló kwín kpɛɖé lɛ é bǐ síìn. Fún wínníwínní ɖé lɛ ɖò bɛ̌kpa ɔ wu, bo cí ɖavúnnú ɖɔhun bɔ ali gbɔn tɛntin yetɔn, bo ɖó gbló ɖokpo ɔ fún e ɖò zo tɔn lɛ wu lɛ é sín klókló ɖɔhun bo nɔ ɖè ɖixó kpɛví kpɛví lɛ síìn. Enɛ gudo ɔ, fún ɖěɖee tlɛ lɛ́ wínní hú mɔ̌ tawun lɛ é nɔ ɖè ɖixó ɖěɖee hwe tawun, bɔ klókló yetɔn cí ɖakwín gbɛtɔ́ tɔn ɖokpo sín mǎ ɖó kanwe (1/80) ɖɔhun lɛ é síìn.

Ayisinzɛn e nɔ nyí charpentier é ɖé ɖò zo tɔn lɛ klɔ́ wɛ

Hackmann kpo gbɛ̌ta tɔn kpo mɔ ɖɔ è hɛn ɔ, è na zán wlɛnwín e ayisinzɛn lɛ nɔ zán dó klɔ́ zo yetɔn lɛ na é ɖò azɔ̌xwé lɛ. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, hwenu e è ɖò kuláan sín azɔ̌wanú kwítíkwítí e hwe tawun, bo lɛ́ gɛdɛ lɛ é bló wɛ é ɔ, è hɛn ɔ è na zán wlɛnwín mɔhun lɛ dó hɛn nǔ lɛ ɖó mimɛ̌ jí, ɖó ɖixó kpɛví tíwúntíwún ɖé tlɛ sixu hɛn nǔ gblé ɖò nǔ enɛ lɛ mɛ.

Etɛ a ka lin? Zoklɔ́nú ayisinzɛn e nɔ nyí charpentier é tɔn jɔ nú éɖée wɛ à? Alǒ dǎ wɛ è dá?