Nɛ̌ Un ka Sixu Ðu Ðò Winnya Kúkú Jí Gbɔn?

Nyanya e ɖ’emɛ é: Winnya kúkú sixu zɔ́n bɔ xɔ́ntɔn ɖagbe lɛ zunzun kpo nǔ ɖěɖee a na mɔ kpɔ́n lɛ é kpo na yì tɛ we.

Ðagbe e ɖ’emɛ é: Winnya kúkú nyla hwebǐnu ǎ. É sixu d’alɔ we bɔ a na nɔ lin tamɛ cobo na nɔ ɖɔ xó, bo sixu lɛ́ zɔ́n bɔ a na nyí ayiɖonuwutɔ́ kpo tóɖómɛtɔ́ kpo ɖagbe ɖé.

Ðagbe e ɖ’emɛ bo nyɔ́ hugǎn é: È nyí winnyakútɔ́ égbé wɛ xlɛ́ ɖɔ è na nyí winnyakútɔ́ kaka sɔyi ǎ. A sixu ɖu ɖò lee winnya kúkú nɔ wà nǔ dó gbɛzán towe wu gbɔn é jí. Xóta elɔ na xlɛ́ lee a na kpéwú gbɔn é we.

• Mɔ nǔ jɛ nǔ e nɔ dó xɛsi we lɛ é wu

• Lee a sixu wà nǔ gbɔn é

• Nǔ e gbɛ̌ towe lɛ nɔ ɖɔ é

Mɔ nǔ jɛ nǔ e nɔ dó xɛsi we lɛ é wu

Winnya kúkú sixu zɔ́n bɔ xɛsi na ɖi we dó xó ɖiɖɔ nú mɛɖé cɔɔ lě wu. Wǎgbɔ tɔn ɔ, a sixu mɔ ɖɔ emi ɖò zɔ dó mɛ ɖevo lɛ cí nǔ ɖɔ a ɖò hwiɖokpo ɖò xɔ e d’ablu é ɖé mɛ ɖɔhun. Enɛ sixu dó xɛsi. Amɔ̌, nú a kɔ́n sɛ̀ sín nǔ e ɖò xɛsi dó we wɛ lɛ é jí ɔ, a sixu mɔ ɖɔ ye kún nyí nǔ e è na ɖi xɛsi na lɛ é ɖě ó. Kpɔ́n kpɔ́ndéwú atɔn elɔ lɛ.

• Xɛsi 1tɔn: “Un tuùn nǔ e un na ɖɔ é ǎ.”

  Nǔgbo: Mɛ lɛ nɔ flín lee nǔ cí nú ye dó nǔ e a ɖɔ é wu é hú nǔ e a ɖɔ é. Enyi a nɔ ɖótó mɛ ɖevo lɛ ganji, bo nɔ ɖexlɛ́ ɖɔ nǔ e ɖɔ gbé ye ja é ɖu ayi mɛ nú we dó nǔjɔnǔ mɛ ɔ, a sixu ɖu ɖò xɛsi towe jí.

  Ðò tamɛ lin d’ewu wɛ: Xɔ́ntɔn alɔkpa tɛ a ka ba na zun? Mɛ e nɔ ɖò xó te hwebǐnu é ɖé wɛ à alǒ mɛ e nɔ ɖótó mɛ ganji é ɖé?

• Xɛsi 2gɔ́: “Agbɔ̌n ce táa kpé mɛ lɛ.”

  Nǔgbo: A kú winnya kpo a gbɔ kpo ɔ, mɛ lɛ na mɔ xó ɖɔ dó wǔ we jɛn wɛ. Enyi a nɔ ɖɔ xó bɔ mɛ ɖevo lɛ tuùn mɛ alɔkpa e a nyí tawun é ɔ, a sixu ɖu ɖò xɛsi towe jí, bo d’alɔ ye bɔ ye na ɖó linlin ɖagbe dó wǔ we.

  Ðò tamɛ lin d’ewu wɛ: Enyi a lin ɖɔ mɛ bǐ nɔ ɖó linlin agɔ dó emi wu ɔ, é ma nyí hwi wɛ ɖò linlin agɔ ɖó dó ye wu wɛ, bo ka ɖò nǔ vɛ́ dó ye wɛ vlafo nɛ?

• Xɛsi 3gɔ́: “Nú un ɖɔ nǔ e ma sɔgbe ǎ é ɖé ɔ, winnya na hu mì.”

  Nǔgbo: Mɛ bǐ wɛ nǔ enɛ nɔ xá hweɖelɛnu. Nú a nɔ mɔ xó ɖɔ nyi dò mɔ̌hun lɛ dó mɔ ali e hun nú we, bɔ a na ɖexlɛ́ mɛ ɖevo lɛ ɖɔ emi kún nɔ lin ɖɔ emi nyí mɛ maɖóblɔ̌ ó ɔ, a sixu ɖu ɖò xɛsi towe jí.

  Ðò tamɛ lin d’ewu wɛ: Kpɔ́ninɔ xá mɛ ɖěɖee sixu yí gbè ɖɔ emi nyí hwɛhutɔ́ lɛ é nɔ víví nú we à cé?

A ka tuùn à? Mɛɖé lɛ lin ɖɔ emi kún nɔ kú winnya ó, ɖó emi nɔ wlán nǔ sɛ́dó mɛ gbɔn alokan jí tawun. Amɔ̌, é nɔ bɔwǔ bɔ è na zun xɔ́ntɔn jɔ xɔ́ntɔn hwenu e è mɔ mɛɖée lɛ bo ɖò xó ɖɔ ɖó kpɔ́ wɛ cɔɔ lě é. Akɔwé Sherry Turkle wlán ɖɔ: “Hwenu e mǐ mɔ mǐɖée lɛ cɔkɔcɔkɔ lě, bo ɖò tó ɖó mǐɖée lɛ wɛ tlɔlɔ é wɛ mǐ nɔ ɖó kancica jɔ kancica xá mǐɖée lɛ.”a

Lee a sixu wà nǔ gbɔn é

• Nɔ nyi alɔ nú hwiɖée sísɔ́ jlɛ́ dó mɛ ɖevo wu. É byɔ ɖɔ a ni syɛn ɖò xɔ́ntɔn didó mɛ mɛ ǎ. É nyɔ́ wà hǔn, nya nǔ e sixu zɔ́n bɔ a na ɖu ɖò winnya kúkú jí é gbé, bonu xɔ́ntɔn ɖagbe lɛ zunzun kpo nǔ e a na mɔ kpɔ́n lɛ é kpo ni ma wá gbɔ wǔ we ó.

  “É byɔ ɖɔ xóɖɔɖókpɔ́ lɛ ni nɔ ɖiga dandan ǎ, mɔ̌ jɛn é ma ka lɛ́ byɔ ɖɔ a ni nɔ ɖò nukɔn nánáná ɖò nǔ bǐ mɛ ǎ é nɛ. Nú mɛ yɔyɔ̌ ɖé wɛ a xò gò hǔn, vɛ̌ ko dó hwiɖée gesí n’i kpowun, alǒ kan nǔ klewun ɖé byɔ ɛ.”—Alicia.

  Nǔgbododó Biblu tɔn: “Mɛ ɖokpo ɖokpo ni byɔ éɖée mɛ, bo kpɔ́n nǔ e wà wɛ é ɖè lɛ; enyi nǔ e wà wɛ é ɖè lɛ sixu nyí xomɛhunhunnú n’i ɔ, é ni hun xomɛ ɖò éɖée mɛ; é ma jlɛ́ éɖée dó mɛ ɖě lɛ wu ó.”—Galatinu lɛ 6:4.

• Nɔ ɖ’ayi nǔ wu. Nɔ kpɔ́n mɛ ɖěɖee nyɔ́ kpɔ́jɛji lɛ é, bo nɔ ɖ’ayi lee ye nɔ ɖɔ xó xá mɛ ɖevo lɛ gbɔn é wu. Etɛ lɛ ka nɔ kpa ye? Etɛ lɛ ma ka nɔ kpa ye sɔmɔ̌ ǎ? Nǔwukpíkpé tɛ lɛ ye ka ɖó b’ɛ dɔn we bɔ a sixu sɔnǔ na?

  “Kpɔ́n mɛ ɖěɖee é nɔ bɔwǔ na bɔ ye nɔ yawǔ zun xɔ́ntɔn lɛ é, bo kplɔ́n nǔ ɖò ye gɔ́n. Nú ye xò gò mɛɖé azɔn nukɔntɔn ɔ, kpɔ́n lee ye nɔ wà nǔ gbɔn é kpo nǔ e ye nɔ ɖɔ é kpo.”—Aaron.

  Nǔgbododó Biblu tɔn: “Alyannú ɖě wɛ nɔ gan ɖě; mɔ̌ ɖokpo ɔ, gbɛtɔ́ ɖě wɛ nɔ yì dó ɖě wu bo nɔ dó nyɔ́nǔi.”—Nǔnywɛxó 27:17.

• Nɔ kan nǔ byɔ. Hwɛhwɛ ɔ, mɛ lɛ nɔ ba na ɖɔ nǔ e ye lin dó nǔ lɛ wu é, enɛ wu ɔ, nǔkinkanbyɔ wɛ nyí ali ɖagbe e nu è na bɛ́ xóɖɔɖókpɔ́ xá ye ɖè é. É na lɛ́ zɔ́n bɔ mɛ lɛ na sɔ́ ayi ɖó jǐ towe.

  “Nǔsisɔ ɖ’ayǐ jɛ nukɔn sixu zɔ́n bɔ adohu adohu towe na ɖekpo. A tlɛ sixu lin tamɛ dó xóta alǒ nǔkanbyɔ klewun ɖé lɛ jí cobo yì mɛkplékpɔ́mɛ núwiwa ɖé domɛ, mɔ̌ mɛ ɔ, gò xixo mɛ yɔyɔ̌ lɛ sɔ́ na hu ado nú we sɔmɔ̌ ǎ.”—Alana.

  Nǔgbododó Biblu tɔn: “Mɛ ɖebǔ ma nɔ ba ɖagbe éɖesunɔ tɔn ó; loɔ, mɛ ɖokpo ɖokpo ni nɔ ba ɖagbe mɛ ɖě lɛ tɔn.”—Filipunu lɛ 2:4.