Etɛ ka Nyí Tinmɛ “Lindɔ̌n” kpo “Gbigbɔ” kpo Tɔn Tawun?

ENYI è ɖɔ “lindɔ̌n” kpo “gbigbɔ” kpo ɔ, etɛ a ka nɔ lin? Mɛ gègě ɖi nǔ ɖɔ ye nyí nǔ jɔmakú e nukún ma nɔ mɔ ǎ é bo ɖò gbɛtɔ́ mɛ. Ye lin ɖɔ enyi mɛɖé kú ɔ, nǔ jɔmakú enɛ nɔ jó agbaza ɔ dó bo nɔ yì nɔ gbɛ̀ ɖò fí ɖevo. Ðó nùɖiɖi enɛ gbakpé tawun wutu ɔ, enyi mɛ gègě wá mɔ ɖɔ Biblu kún kplɔ́n mɔ̌ mɛ ó ɔ, é nɔ kpaca ye. Sɔgbe kpo Mawuxó ɔ kpo ɔ, etɛ ka nyí tinmɛ lindɔ̌n ɔ kpo gbigbɔ ɔ kpo tɔn lo?

LEE È ZÁN XÓKWIN “LINDƆ̌N” GBƆN ÐÒ BIBLU Ɔ MƐ É

Mǐ ni tó ɖɔ xó dó lindɔ̌n ɔ jí hwɛ̌. Flín ɖɔ Eblegbe kpo Glɛkigbe kpo mɛ wɛ è wlan akpáxwé Biblu ɔ tɔn gègě dó jɛ nukɔn. Hwenu e Biblu-wlantɔ́ lɛ ɖò nǔ wlan dó lindɔ̌n ɔ wu wɛ é ɔ, ye zán xókwin Eble tɔn neʹphesh alǒ xókwin Glɛki tɔn psy·kheʹ. È mɔ xókwin wè enɛ lɛ ɖò Biblu ɔ mɛ hugǎn azɔn 800, bɔ ɖò taji ɔ, è nɔ zán nú (1) gbɛtɔ́ lɛ, (2) kanlin lɛ, alǒ (3) gbɛ̀ gbɛtɔ́ ɖé alǒ kanlin ɖé tɔn. Mǐ ni ɖɔ xó dó wemafɔ Biblu tɔn e xlɛ́ tinmɛ vovo atɔn enɛ lɛ é ɖé lɛ jí.

Gbɛtɔ́ lɛ. Ðò azǎn Nɔwee tɔn gbè ɔ, “mɛ kwín wè ɖé wɛ byɔ tɔjihun ɔ mɛ: ye mɛ [psy·kheʹ ɖò Glɛkigbe mɛ] tantɔn wɛ nyí mɛ e byɔ mɛ bo gán gbɔn sìn ɔ gblamɛ é.” (1 Piyɛɛ 3:20) Ðò fí ɔ, xókwin Glɛki tɔn “psy·kheʹ” ɔ, è lilɛ dó “mɛ,” bo dó ɖɔ xó dó Nɔwee, asì tɔn, vǐ sunnu tɔn atɔn lɛ kpodo asì yetɔn lɛ kpo wu. Exode 16:16 ɖɔ xó dó alixlɛ́mɛ e Izlayɛli-ví lɛ na xwedó bo bɛ́ mana é wu. È ɖɔ nú ye ɖɔ: “Mi bɛ́ . . . sɔgbe kpo gbɛtɔ́ [“neʹphesh” ɖò Eblegbe mɛ] nabi e mi ɖó é kpo.” (Biblu Wiwe lọ—Gun Alada) Enɛ wu ɔ, è nɔ kpɔ́n neʹphesh alǒ gbɛtɔ́ nabi e ɖò xwédo ɖokpo ɖokpo mɛ é dó bɛ́ mana ɔ na.

Kanlin lɛ. Ðò tàn nùɖíɖó tɔn e ɖò Biblu mɛ é mɛ ɔ, mǐ xà ɖɔ: “Mawu lɛ́ ɖɔ: ‘Tɔ̀ lɛ ni jì lindɔ̌n gbɛɖe maxamaxa alɔkpa lɔkpa lɛ, bonu nùɖíɖó e nɔ zɔn lɛ é ni zɔn gbɔn ayikúngban ɔ ta nú ɖò jinukúnsin.’ Bɔ Mawu lɛ́ ɖɔ: ‘Ayikúngban ni na lindɔ̌n gbɛɖe lɛ sɔgbe kpo kún yetɔn lɛ kpo: xwékanlin, kanlin e nɔ danwǔ é kpo gběkanlin ayikúngban jí tɔn kpo sɔgbe kpo kún tɔn kpo.’ Bɔ é ka nyí mɔ̌.” (Genèse 1:20, 24) È ylɔ hweví, xɛ lɛ, xwékanlin lɛ kpodo gběkanlin lɛ kpo ɖò akpáxwé enɛ mɛ ɖɔ “lindɔ̌n.”

Gbɛ̀ gbɛtɔ́ ɖé tɔn. Hweɖelɛnu ɔ, xókwin Eble tɔn neʹphesh ɔ kpo Glɛki tɔn psy·kheʹ ɔ kpo sín tinmɛ nɔ nyí gbɛ̀ gbɛtɔ́ ɖé tɔn. Jehovah ɖɔ nú Mɔyizi ɖɔ: “Mɛ e ɖò lindɔ̌n towe gbé nya wɛ lɛ é bǐ ko kú.” (Exode 4:19) Etɛ gbé nya wɛ kɛntɔ́ Mɔyizi tɔn lɛ ka ɖè? Gbɛ̀ Mɔyizi tɔn gbé nya wɛ ye ɖè. Lɛ̌ ɖó ayi xó Jezu tɔn elɔ wu: “Nyɛ wɛ nyí lɛngbɔnyitɔ́ ɖagbe ɔ, lɛngbɔnyitɔ́ ɖagbe ɔ nɔ sɔ́ gbɛ̀ [psy·kheʹ ɖò Glɛkigbe mɛ] tɔn dó savɔ̌ dó lɛngbɔ̌ tɔn lɛ tamɛ.” (Jaan 10:11) Wemafɔ Biblu tɔn enɛ lɛ xlɛ́ céɖécéɖé ɖɔ xókwin Eble tɔn neʹphesh ɔ kpo Glɛki tɔn psy·kheʹ ɔ kpo nɔte nú gbɛ̀ gbɛtɔ́ ɖé tɔn.

Enyi a ɖò Mawuxó ɔ kplɔ́n wɛ yì nukɔn ɔ, a na mɔ ɖɔ fí ɖebǔ kún ɖò Biblu ɔ blebu mɛ bonu è zán xógbe “jɔmakú” alǒ “mavɔmavɔ” dó “lindɔ̌n” wu ɖè ó. É nyɔ́ wà ɔ, Biblu ɖexlɛ́ ɖɔ lindɔ̌n nɔ kú. (Ézékiel 18:4, 20) Enɛ wu ɔ, Biblu ylɔ mɛ e kú é ɖé ɖɔ “lindɔ̌n kúkú” ɖé.—Lévitique 21:11.

NUKÚNNÚ MIMƆ JƐ NǓ E “GBIGBƆ” Ɔ NYÍ É WU

Hwenu e Biblu-wlantɔ́ lɛ ɖò nǔ wlan dó “gbigbɔ” wu wɛ é ɔ, ye zán xókwin Eble tɔn ruʹach alǒ xókwin Glɛki tɔn pneuʹma. Amɔ̌, Biblu ɖé lɛ lilɛ xókwin enɛ lɛ dó lindɔ̌n. Lee è lilɛ xókwin enɛ lɛ dó é sɔgbe ǎ. Biblu-wlantɔ́ lɛ zán xókwin ruʹach alǒ pneuʹma bo nɔ dó dó nǔ e nɔ zɔ́n bɔ è nɔ nɔ gbɛ̀ é gesí. Xókwin enɛ lɛ sín tinmɛ nyí lindɔ̌n ǎ. Ði kpɔ́ndéwú ɖé ɔ, Biblu ɖé lɛ lilɛ Jaki 2:26 dó lě: “Nugbǒ ɔ, lee agbaza e mɛ lindɔ̌n ma ɖè ǎ ɔ nyí nùkúkú gbɔn ɔ, mɔ̌ ɖokpo ɔ wɛ nùɖiɖi e ma nɔ ɖè éɖee xlɛ́ gbɔn nǔwiwa tɔn lɛ mɛ ǎ nyí nùkúkú gbɔn.” Enyi mɛ ɖé lɛ xà nǔ enɛ ɔ, ye nɔ lin ɖɔ gbɛtɔ́ ɖó lindɔ̌n ɖò agbaza mɛ. Amɔ̌, lilɛdogbeɖevomɛ wemafɔ enɛ tɔn e sɔgbe é wɛ nyí “agbaza e mɛ hlɔnhlɔn gbɛ̀ tɔn ma ɖè ǎ é nyí nùkúkú.” Ðò Biblu mɛ ɔ, xókwin ruʹach ɔ, é nyí “gbigbɔ” kɛɖɛ wɛ è lilɛ dó ǎ, amɔ̌, è lɛ́ lilɛ dó “hlɔnhlɔn” alǒ “hlɔnhlɔn gbɛ̀ tɔn.” Ði kpɔ́ndéwú ɖé ɔ, Mawu ɖɔ dó Sìn Vɔ Gbɛ̀ azǎn Nɔwee tɔn gbè tɔn wu bo ɖɔ: “Un na ja jǐ ɖaxó ɖé dó ayikúngban ɔ jí, bo na dó sú kún dó nú agbaza e mɛ hlɔnhlɔn [ruʹach] gbɛ̀ tɔn ɖò azɔ̌ wà ɖè wɛ é bǐ na sín ayikúngban ɔ jí.” (Genèse 6:17; 7:15, 22) Enɛ wu ɔ, “gbigbɔ” ɔ nɔte nú hlɔnhlɔn e nukún ma nɔ mɔ ǎ bo nɔ zɔ́n bɔ nùɖíɖó lɛ bǐ ɖò gbɛ̀ é.

Agbaza ɖó hudo hlɔnhlɔn gbɛ̀ tɔn tɔn lee hladio ɖé ɖó hudo kulaan tɔn gbɔn cobo na w’azɔ̌ é. Lin tamɛ dó hladio ɖé jí. Enyi è sísɛ́ kàn hladio ɔ tɔn dó fí e kulaan nɔ gosin é mɛ ɔ, kulaan ɔ nɔ zɔ́n bɔ hladio ɔ nɔ jɛ azɔ̌ wà jí. Mɔ̌ ɖokpo ɔ wɛ hlɔnhlɔn gbɛ̀ tɔn ɔ nɔ zɔ́n bɔ agbaza ɔ [alǒ mǐ] nɔ ɖò gbɛ̀. Gɔ́ nú enɛ ɔ, ɖi kulaan ɖɔhun ɔ, nǔ sixu vɛ́ nú hlɔnhlɔn gbɛ̀ tɔn ɔ alǒ víví n’i ǎ, é ka sixu lɛ́ lin tamɛ kpɔ́n ǎ. Amɔ̌, hlɔnhlɔn gbɛ̀ tɔn enɛ mɛvo ɔ, agbaza mǐtɔn [alǒ mǐ] “na kú bo na lɛkɔ yì kɔgudu mɛ.”—Psaume 104:29.

Hwenu e Ecclésiaste 12:7 ɖò xó ɖɔ dó gbɛtɔ́ kúkú wu wɛ é ɔ, é ɖɔ: “[Agbaza tɔn sín] kɔgudu ɔ lɛkɔ dó ayikúngban mɛ lee é ko ɖè gbɔn ɖ’ayǐ é, bɔ gbigbɔ ɔ lɛkɔ yì Mawu nugbǒ e na é gɔ́n.” Enyi gbigbɔ ɔ, alǒ hlɔnhlɔn gbɛ̀ tɔn ɔ gosin agbaza ɔ mɛ ɔ, agbaza ɔ nɔ kú bo nɔ lɛkɔ yì ayikúngban mɛ fí e é gosin é. Mɔ̌ ɖokpo ɔ, hlɔnhlɔn gbɛ̀ tɔn ɔ nɔ lɛkɔ yì Mawu e na é gɔ́n. (Job 34:14, 15; Psaume 36:9) É nyí ɖɔ hlɔnhlɔn gbɛ̀ tɔn ɔ nɔ gosin ayikúngban jí bo nɔ yì jixwé wɛ ǎ. É nyɔ́ wà ɔ, tinmɛ tɔn wɛ nyí ɖɔ enyi mɛ e kú é na lɛ́ wá nɔ gbɛ̀ ɖò sɔgudo ɔ, é kpó ɖò Jehovah Mawu sí. Enyi è na ɖɔ ɔ, gbɛ̀ tɔn ɖò Mawu sín alɔ mɛ. Hlɔnhlɔn Mawu tɔn kɛɖɛ jɛn sixu lɛ́ na gbigbɔ alǒ hlɔnhlɔn gbɛ̀ tɔn mɛɖé bɔ é na lɛ́ wá nɔ gbɛ̀.

Nǔ enɛ pɛ́pɛ́ wɛ Mawu ja wiwa nú mɛ e kú bɔ é flín lɛ é bǐ gbé. Nǔ enɛ ɔ dó gbɔ nú mɛ tawun. (Jaan 5:28, 29) Ðò fínfɔ́n sín kú hwenu ɔ, Jehovah na bló agbaza yɔyɔ̌ ɖé nú mɛ é kú é bo na sɔ́ gbigbɔ alǒ hlɔnhlɔn gbɛ̀ tɔn d’emɛ bɔ é na wá gbɛ̀. Awǎjijɛ sín hwenu ɖé wɛ na nyí hwenɛnu.

Enyi a jló na lɛ́ mɔ nukúnnú jɛ lee Biblu zán xókwin “lindɔ̌n” kpo “gbigbɔ” kpo gbɔn é mɛ d’eji hǔn, kpɔ́n alɔnuwema Etẹwẹ Nọ Jọ Do Mí Go to Whenuena Mí Kú? kpo wema Comment raisonner à partir des Écritures sín wexwɛ 375-84 kpo. Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ wɛ ɖè wema wè enɛ lɛ tɔ́n.