Yitso 11
‘Nyɛyaa nɔ Nyɛtaoa Maŋtsɛyeli lɛ Tsutsu’
1. (a) Mɛni hewɔ Yesu kɛɛ akɛ atao Maŋtsɛyeli lɛ tsutsu yɛ afii 1,900 ni eho nɛ lɛ? (b) Mɛɛ sane esa akɛ wɔbi wɔ diɛŋtsɛ wɔhe?
NƆ NI fe afii 1,900 nɛ, ni Yesu wo etoibolɔi lɛ hewalɛ yɛ sane ko ni akɛha yɛ shiɛmɔ mli yɛ Galilea lɛ mli akɛ: “Nyɛyaa nɔ nyɛtaoa Nyɔŋmɔ Maŋtsɛyeli lɛ kɛ ejalɛ lɛ tsutsu.” Shi yɛ mɛni hewɔ? Ani be ni Kristo kɛbaaye maŋtsɛ lɛ jeee nɔ ni baaba yɛ afii ohai babaoo mli? Hɛɛ, nakai ni. Shi nakai Mesia Maŋtsɛyeli lɛ ji nɔ ni abaatsɔ nɔ abu Yehowa diɛŋtsɛ gbɛi krɔŋkrɔŋ lɛ bem koni aha eyiŋtoo kpele kɛha shikpɔŋ lɛ hu aba mli. Mɔ fɛɛ mɔ ni yɔseɔ bɔ ni enɛ he hiaa ha lɛ kɛ Maŋtsɛyeli lɛ baaye klɛŋklɛŋ gbɛhe yɛ eshihilɛ mli. Enɛ ji anɔkwale yɛ klɛŋklɛŋ afii oha lɛ mli, ni nakai nɔŋŋ hu eji ŋmɛnɛ ni Maŋtsɛyeli lɛ miiye nɔ bianɛ lɛ hewɔ. Ani oshihilɛ gbɛ tsɔɔ akɛ ootao Nyɔŋmɔ Maŋtsɛyeli lɛ tsutsu?—Mat. 6:33, NW.
2. Mɛni ji nibii ni gbɔmɛi diɔ sɛɛ titri?
2 Shi gbɔmɛi babaoo ji mɛi ni sumɔɔ nibii krokomɛi. Amɛkɛ ekaa diɔ ninamɔ kɛ hehaa nɔ, niyenii kɛ heloo gbɛfaŋ nibii krokomɛi kɛ miishɛɛ ni shika baanyɛ ekɛba lɛ sɛɛ. (Mat. 6:31, 32) Amɛshihilɛ gbɛ tsɔɔ akɛ amɛ pɛ amɛmiishɛɛ amɛtaoɔ. Nyɔŋmɔ baa gbɛhe ni ji enyɔ yɛ amɛshihilɛ mli—kɛ́ amɛheɔ lɛ amɛyeɔ kwraa po lɛ.
3. (a) Mɛɛ jwetri Yesu wo ekaselɔi lɛ hewalɛ ni amɛtao, ni mɛni hewɔ? (b) Mɛni hewɔ ehe ehiaaa ni wɔhao wɔhe babaoo yɛ heloo gbɛfaŋ nibii ahe lɛ?
3 Shi Yesu wo ekaselɔi lɛ ŋaa akɛ: “Nyɛkabɔa jwetri nyɛhaa nyɛhe yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ,” ejaakɛ nibii ni tamɔ nɛkɛ ehiii shi kɛyaaa naanɔ. “Shi,” ekɛɛ, “nyɛbɔa jwetri nyɛhaa nyɛhe yɛ ŋwɛi,” kɛtsɔ Yehowa sɔɔmɔ nɔ. Ewo esɛɛnyiɛlɔi lɛ hewalɛ ni amɛha ‘amɛhiŋmɛi nɔ atse’ ni amɛgbala amɛjwɛŋmɔ amɛma nɔ kome pɛ nɔ, Nyɔŋmɔ suɔmɔnaa nifeemɔ. Ekɛɛ amɛ akɛ: “Nyɛnyɛŋ Nyɔŋmɔ kɛ Niifalɛ nyɛsɔmɔ.” Shi heloo gbɛfaŋ hiamɔ nii—niyenii, hehaa nɔ kɛ wɔɔhe hu? Yesu wo ŋaa akɛ: “Nyɛkafea yeyeeye.” Egbala amɛjwɛŋmɔ kɛtee loofɔji anɔ—Nyɔŋmɔ lɛɔ amɛ. Ewo esɛɛnyiɛlɔi lɛ hewalɛ ni amɛkase nii kɛjɛ fɔfɔii ahe—Nyɔŋmɔ wulaa amɛ fɛfɛo. Ani Yehowa tsuji ni ji adesai ni yɔɔ jwɛŋmɔ lɛ jeee mɛi ni sa babaoo fe nɛkɛ nibii nɛɛ? Yesu kɛɛ: “Nyɛtaoa Nyɔŋmɔ Maŋtsɛyeli lɛ kɛ ejalɛ lɛ tsutsu, ni akɛ nii [ni he hiaa] nɛɛ fɛɛ aaafata he aha nyɛ.” (Mat. 6:19-34, NW) Ani oheɔ enɛ oyeɔ? Ani onifeemɔi tsɔɔ nakai?
KAAHA NƆ KO MIIGBE MAŊTSƐYELI ANƆKWALE LƐ
4. Kɛ mɔ ko ma heloo gbɛfaŋ nibii asɛɛdii nɔ mi babaoo lɛ, mɛni baanyɛ ajɛ mli aba? Tsɔɔmɔ mli.
4 Kɛ mɔ ko susuɔ heloo gbɛfaŋ nibii ahe babaoo lɛ, nɔ ni jɛɔ mli baa lɛ feɔ oshara. Eyɛ mli akɛ ebaakɛɛ akɛ esumɔɔ Maŋtsɛyeli lɛ moŋ, shi kɛ ekɛ nibii krokomɛi yeɔ klɛŋklɛŋ gbɛhe yɛ etsui mli lɛ, ebaagbe Maŋtsɛyeli anɔkwale lɛ. (Mat. 13:18, 19, 22) Akɛ nɔkwɛmɔ nɔ lɛ, be ko lɛ niiatsɛ nɔyelɔ ko bi Yesu akɛ, “Mɛni mafee ni mana naanɔ wala?” Bɔ ni ejie hetoo ni Yesu ha lɛ lɛ naa eha lɛ tsɔɔ akɛ eba ejeŋ fɛfɛo ni ekɛ mɛi eye jogbaŋŋ. Shi ekɛ ehe ekpɛtɛ eheloo gbɛfaŋ nibii lɛ ahe fe nine. Enyɛɛɛ eŋmɛɛ enɛɛmɛi ahe koni ebafee Kristo sɛɛnyiɛlɔ. No hewɔ lɛ eŋmɛɛ hegbɛ ni aaaha etsɔ nɔyelɔ kɛ Kristo yɛ ŋwɛi Maŋtsɛyeli lɛ mli lɛ he. Taakɛ Yesu kɛɛ yɛ nakai gbi lɛ nɔ lɛ: “Nto nyɛna bɔ ni ewa ha niiatsɛmɛi akɛ amɛaabote Nyɔŋmɔ maŋtsɛyeli lɛ mli!”—Mar. 10:17-23.
5. (a) Paulo wo Timoteo hewalɛ akɛ emii ashɛ mɛɛ nibii ahe, ni mɛni hewɔ? (b) Satan kɛ “shika suɔmɔ” tsuɔ nii akɛ tsɔne ni kpataa mɔ hiɛ yɛ mɛɛ gbɛ nɔ?
5 Yɛ afii komɛi asɛɛ lɛ, bɔfo Paulo ŋma Timoteo ni nakai beaŋ lɛ eyɔɔ Efeso, jarayeli maŋ ni shika yɔɔ jɛmɛ babaoo lɛ wolo. Ekai lɛ akɛ: “Wɔkɛ nɔ ko nɔ ko baaa je nɛŋ, no hewɔ lɛ eyɛ faŋŋ akɛ wɔnyɛŋ wɔkɛ nɔ ko aya hu. Shi kɛ wɔyɛ ŋmaa kɛ hehaa nii kɛkɛ lɛ, esa akɛ wɔmii ashɛ he.” Ni wɔɔtsu nii wɔna “ŋmaa kɛ hehaa nii” ni sa wɔha wɔhe kɛ wɔweku lɛ ji nii ni ja. Shi Paulo bɔ kɔkɔ akɛ: “Shi mɛi ni taoɔ nii pii ana lɛ gbeɔ kaa kɛ tsɔne kɛ kwashiai akɔnɔi pii ni fiteɔ mɔ ni tsiɔ mɛi ewoɔ hiɛkpatamɔ kɛ laaje mɔ mli lɛ mli.” Satan le ŋaa. Ebaaje shishi klɛŋklɛŋ ni elaka mɔ lɛ yɛ gbɛi bibii anɔ. Nɔ ni nyiɛɔ enɛ sɛɛ baa ji nɔnyɛɛ ni dara—ekolɛ hegbɛ kɛha nɔyaa yɛ nitsumɔ ni woɔ mɔ nyɔmɔ babaoo mli, shi ebiɔ ni akɛ be ni atu ama shi aha mumɔŋ saji lɛ atsu heloo naa nitsumɔ nɛɛ. Kɛ wɔhaaa wɔhiɛ ahi wɔhe nɔ lɛ, “shika suɔmɔ” baanyɛ agbe Maŋtsɛyeli lɛ he nibii ni he hiaa fe fɛɛ lɛ. Taakɛ Paulo wie lɛ, “Mɛi komɛi di [shika suɔmɔ] sɛɛ ni amɛdu gbɛ kɛjɛ hemɔkɛyeli lɛ mli, ni amɛkɛ piŋmɔi babaoo egbulɔ amɛhe.”—1 Tim. 6:7-10.
6. (a) Bɔni afee ni akɛ tsɔne akadu wɔ lɛ, mɛni esa akɛ wɔfee? (b) Ani jwɛŋmɔ yɛ enɛ mli yɛ bɔ ni je lɛŋ shika helɛtemɔ yɔɔ ŋmɛnɛ lɛ hewɔ?
6 Akɛni eyɔɔ suɔmɔ diɛŋtsɛ kɛha enyɛmi Kristofonyo lɛ hewɔ lɛ, Paulo wo Timoteo hewalɛ akɛ: “Shi bo lɛ, . . . joo nibii nɛɛ anaa foi,” “Wu hemɔkɛyeli ta kpakpa lɛ.” (1 Tim. 6:11, 12) Mɔdɛŋbɔɔ kɛ hekamɔ he miihia kɛ wɔɔnyɛ wɔkwa bɛɛmɔ ni aaabɛɛ wɔ kɛ heloo gbɛfaŋ nibii asɛɛdii jeŋ ni ebɔle wɔhe kɛkpe lɛ kɛaaya lɛ. Shi kɛji akɛ wɔmia wɔhiɛ wɔbɔ mɔdɛŋ ni kɛ wɔhemɔkɛyeli lɛ kpaa gbee lɛ, Yehowa kwaŋ wɔ gbi ko gbi ko. Yɛ bɔ ni nibii ajara ewa ni anaaa nitsumɔ atsu lɛ fɛɛ sɛɛ lɛ, ebaakwɛ koni wɔnine ashɛ nɔ ni he hiaa wɔ diɛŋtsɛ lɛ anɔ.—Heb. 13:5, 6.
MRA BE MLI KASELƆI LƐ KƐ NƆKWƐMƆ NƆ HA
7. Beni Yesu tsu bɔfoi lɛ ni amɛyashiɛ yɛ Israel lɛ, mɛɛ famɔi ekɛha amɛ, ni mɛni hewɔ enɛɛmɛi sa jogbaŋŋ lɛ?
7 Yɛ be mli ni Yesu kɛ tsɔsemɔ ni sa eha ebɔfoi lɛ sɛɛ lɛ, etsu amɛ kɛtee Israel ni amɛyashiɛ sanekpakpa. “Ŋwɛi maŋtsɛyeli lɛ eshɛ shi eta.” Mɛɛ sane ni yɔɔ miishɛɛ enɛ ji nɛkɛ! Yesu Kristo, Mesia Maŋtsɛ lɛ, yɛ amɛteŋ. Akɛni bɔfoi lɛ kɛ amɛhe miiha Nyɔŋmɔ sɔɔmɔ hewɔ lɛ, Yesu wo amɛ hewalɛ ni amɛna hekɛnɔfɔɔ akɛ Nyɔŋmɔ baakwɛ amɛ. No hewɔ lɛ ekɛɛ: “Nyɛkaŋɔa nɔ ko nyɛhiɛa nyɛdɛŋ yɛ nyɛgbɛfaa lɛ mli, nyɛkahiɛa tso loo kotoku loo aboloo loo shika loo atadei enyɔ. Ni shia fɛɛ shia ni nyɛaabote mli lɛ, jɛi nyɛhia kɛyashi nyɛaaje jɛi.” (Mat. 10:5-10; Luka 9:1-6; 10:4-7) Yehowa baakwɛ koni amɛnanemɛi Israelbii lɛ aha amɛ nibii ni he hiaa amɛ, ejaakɛ amɛteŋ mɛi pii le gbɔfeemɔ.
8. (a) Mɛni hewɔ Yesu kɛ famɔi krokomɛi ha beni eshwɛ fioo ni ebaagbo lɛ? (b) Ni kɛlɛ, mɛni esa akɛ eya nɔ efee klɛŋklɛŋ nii yɛ amɛshihilɛi amli?
8 Yɛ sɛɛ mli, dani ebaagbo lɛ, Yesu hɛle ebɔfoi lɛ ashi ni eha amɛle anɔkwale ni eji akɛ amɛbaatsu nii yɛ shihilɛi ni etsake shishi lɛ. Yɛ shitee-kɛ-woo ni nɔyelɔi lɛ kɛaaba lɛ hewɔ lɛ, afeŋ amɛ gbɔ oya yɛ Israel. Agbɛnɛ hu, etsɛŋ ni amɛkɛ Maŋtsɛyeli lɛ he sane lɛ baaya Jeŋmaji ashikpɔji anɔ. Agbɛnɛ esa akɛ amɛkɔ “fotro” kɛ “gbɛfaa kotoku.” Shi kɛlɛ, esa akɛ amɛya nɔ amɛtao Yehowa Maŋtsɛyeli lɛ kɛ ejalɛ lɛ klɛŋklɛŋ, kɛ hekɛnɔfɔɔ akɛ Nyɔŋmɔ baajɔɔ mɔdɛŋ ni amɛbɔɔ ni amɛna ŋmaa kɛ hehaa nii ni he hiaa lɛ nɔ.—Luka 22:35-37.
9. (a) Paulo kɛ Maŋtsɛyeli lɛ ye klɛŋklɛŋ gbɛhe yɛ mɛɛ gbɛ nɔ? (b) Atsu eheloo gbɛfaŋ hiamɔ nii ahe nii yɛ mɛɛ gbɛ nɔ? (d) Mɛɛ ŋaa ewo mɛi krokomɛi yɛ nɛkɛ saji nɛɛ ahe?
9 Bɔfo Paulo kɛ nɔkwɛmɔ nɔ fɛfɛo ni tsɔɔ gbɛ ni aaatsɔ nɔ akɛ Yesu ŋaawoo lɛ atsu nii ha. Paulo tswa eshihilɛ ebɔle sɔɔmɔ nitsumɔ lɛ. (Bɔf. 20:24, 25) Kɛ etee he ko ni eyaashiɛ lɛ, lɛ diɛŋtsɛ ekwɛɔ eheloo gbɛfaŋ nibii ni he hiaa lɛ lɛ anɔ kɛtsɔ buu ni efeɔ loo ekpɛɔ lɛ nɔ. Ekpaaa gbɛ akɛ mɛi krokomɛi baakwɛ enɔ. (Bɔf. 18:1-4; 1 Tes. 2:9; 1 Kor. 9:18) Ni kɛlɛ ekɛ hiɛsɔɔ kpɛlɛɔ gbɔ ni afeɔ lɛ kɛ nii ni mɛi krokomɛi keɔ lɛ lɛ anɔ kɛ amɛmiisumɔ ni amɛjie suɔmɔ kɛ hiɛsɔɔ kpo yɛ nɛkɛ gbɛ nɔ. (Bɔf. 16:15, 34; Fil. 4:15-17) Ewooo hii kɛ yei Kristofoi lɛ ahewalɛ ni amɛku amɛhiɛ amɛshwie amɛwekui amli gbɛnaa nii lɛ anɔ bɔni afee ni amɛya shiɛmɔ, shi moŋ esa akɛ amɛtsu amɛgbɛnaa nii sɔrɔtoi lɛ ahe nii yɛ gbɛ ni ŋmɛɔ pɛpɛɛpɛ nɔ. Ewo amɛ ŋaa ni amɛkɛ amɛniji atsu nii, amɛsumɔ amɛwekui ni amɛsumɔ nikee. (Efes. 4:28; 2 Tes. 3:7-12; Tito 2:3-5) Agbɛnɛ ewo amɛ hewalɛ ni amɛkɛ amɛhiɛ afɔ Nyɔŋmɔ nɔ shi jeee heloo gbɛfaŋ nibii anɔ, koni amɛkɛ amɛshihilɛ atsu nii yɛ gbɛ ni tsɔɔ akɛ amɛnuɔ nɔ ni nibii ni he hiaa titri yɛ shihilɛ mli lɛ ji diɛŋtsɛ lɛ shishi. Nɔ ni kɛ Yesu tsɔɔmɔi lɛ kpaa gbee lɛ, enɛ tsɔɔ taomɔ ni amɛaatao Nyɔŋmɔ Maŋtsɛyeli lɛ kɛ ejalɛ lɛ tsutsu.—Fil. 1:9-11.
HA MAŊTSƐYELI LƐ AYE KLƐŊKLƐŊ GBƐHE YƐ OSHIHILƐ MLI
10. (a) Kɛ akɛɛ ‘atao Maŋtsɛyeli lɛ klɛŋklɛŋ’ lɛ, belɛ mɛni no tsɔɔ? (b) Shi mɛni esaaa akɛ akuɔ hiɛ ashwie nɔ?
10 Wɔshiɛɔ Maŋtsɛyeli lɛ he sanekpakpa lɛ wɔtsɔɔ mɛi krokomɛi kɛyashɛɔ nɛgbɛ? Enɛ damɔ, titri lɛ, wɔshihilɛ nɔ, kɛ agbɛnɛ yɛ gbɛ ni da nɔ lɛ, bɔ ni wɔ hiɛsɔɔ mli kwɔ ha nɔ. Ha ahi ojwɛŋmɔ mli akɛ Yesu ekɛɛɛ akɛ, ‘Taomɔ Maŋtsɛyeli lɛ kɛ nɔ ko bɛ dɔŋŋ ni obaafee.’ Ni asaŋ ekɛɛɛ hu akɛ, ‘Yɛ be mli ni owieɔ Maŋtsɛyeli lɛ he shikome ko lɛ, belɛ nɔ ni he hiaa lɛ fɛɛ ofeɔ lɛ.’ Ni asaŋ ekɛɛɛ akɛ, ‘Okɛ ekaa kɛha Maŋtsɛyeli lɛ he nibii lɛ aje shishi; shi kɛji akɛ ona ni Gbɛjianɔtoo Hee lɛ sɛɛ miigbala shi lɛ, feemɔ nɔ ko yɛ sɔɔmɔ lɛ mli moŋ, shi hii shi kɛkɛ tamɔ mɛi krokomɛi lɛ.’ Akɛni ele bɔ ni Maŋtsɛyeli lɛ he hiaa waa ha hewɔ lɛ, etsɔɔ e-Tsɛ lɛ suɔmɔnaa nii ni yɔɔ sane sɛɛ mli lɛ, akɛ: “Nyɛyaa nɔ nyɛtaoa maŋtsɛyeli lɛ daa.” Aloo taakɛ bɔfo Mateo ŋma enɛ efɔ shi lɛ: “Belɛ nyɛyaa nɔ nyɛtaoa maŋtsɛyeli lɛ kɛ ejalɛ lɛ tsutsu.” (Luka 12:31; Mat. 6:33, NW) Eyɛ mli akɛ wɔteŋ mɛi pii naa akɛ ehe miihia ni wɔtsu nitsumɔ ko koni wɔkɛna wɔheloo naa hiamɔ nii kɛ wɔwekui anɔ moŋ, shi kɛ wɔyɛ hemɔkɛyeli lɛlɛŋ lɛ, wɔshihilɛ baagba abɔle nitsumɔ ni Nyɔŋmɔ kɛha wɔ ni kɔɔ e-Maŋtsɛyeli lɛ he lɛ. Ni yɛ nakai beaŋ nɔŋŋ lɛ wɔkuŋ wɔhiɛ wɔshwieŋ wɔweku mli gbɛnaa nii lɛ anɔ.—1 Tim. 5:8; Abɛi 29:15.
11. (a) Te Yesu kɛ nɔkwɛmɔ nɔ ko tsɔɔ anɔkwale ni eji akɛ jeee mɔ fɛɛ mɔ baanyɛ agbɛ Maŋtsɛyeli lɛ he sane lɛ ashwa babaoo lɛ mli eha tɛŋŋ? (b) Mɛɛ saji komɛi kɔɔ enɛ he?
11 Wɔteŋ mɛi komɛi nyɛɔ wɔkɛ be babaoo woɔ shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli fe mɛi krokomɛi. Shi yɛ ebɛbua ni kɔɔ shikpɔji loo sũi sɔrɔtoi ahe lɛ mli lɛ, Yesu tsɔɔ akɛ mɛi fɛɛ ni amɛtsuii tamɔ shikpɔŋ kpakpa lɛ baawo yibii. Kɛyashɛ nɛgbɛ? Shihilɛ ni aŋkroaŋkroi yɔɔ mli lɛ yɛ sɔrɔto. Afii ni mɔ ko eye, gbɔmɔtsoŋ hewalɛnamɔ kɛ weku mli gbɛnaa nii fata enɛɛmɛi fɛɛ he. Shi kɛ hiɛsɔɔ diɛŋtsɛ yɛ lɛ, anyɛɔ afeɔ babaoo.—Mat. 13:19, 23.
12. Mɛɛ mumɔŋ otii ni hi jogbaŋŋ awoɔ obalaŋtai ahewalɛ titri ni amɛsusu he?
12 Ehi akɛ wɔɔna otii ni baaye abua wɔ ni wɔlɛɛ gbɛfaŋnɔ ni wɔnaa yɛ Maŋtsɛyeli sɔɔmɔ lɛ mli lɛ mli. Esa akɛ obalaŋtai lɛ kɛ hiɛdɔɔ asusu nɔkwɛmɔ nɔ kpakpa ni obalanyo ekaalɔ Kristofonyo Timoteo fee lɛ he. (Fil. 2:19-22) Mɛni baanyɛ afee nɔ ni hi fe fɛɛ aha amɛ fe be fɛɛ sɔɔmɔ lɛ mli ni amɛkɛ amɛhe aaawo yɛ be mli ni amɛgbeɔ skul nikasemɔ naa lɛ? Mɛi ni amɛdara lɛ hu baana he sɛɛ kɛ amɛkɛ mumɔŋ otii ni hi mamɔ shi amɛha amɛhe.
13. (a) Namɔ tsɔɔ nɔ ni obaanyɛ otsu yɛ Maŋtsɛyeli sɔɔmɔ lɛ mli? (b) Kɛ wɔtaoɔ Maŋtsɛyeli lɛ klɛŋklɛŋ lɛlɛŋ lɛ, belɛ mɛni baaye enɛ he odase?
13 Ni wɔɔwie wɔshi mɛi ni wɔnuɔ he akɛ amɛbaanyɛ amɛfee babaoo lɛ moŋ lɛ, esa akɛ hemɔkɛyeli atsirɛ wɔ ni wɔtsu nii ni wɔya wɔhiɛ ni wɔnyɛ wɔsɔmɔ Nyɔŋmɔ kɛyashɛ he ni shihilɛ mli ni wɔ diɛŋtsɛ wɔyɔɔ lɛ baaŋmɛ gbɛ. (Rom. 14:10-12; Gal. 6:4) Taakɛ atsɔɔ yɛ Hiob sane lɛ mli lɛ, Satan wie akɛ wɔheloo gbɛfaŋ nibii asɛɛ pɛ wɔdiɔ, wɔmiishɛɛnamɔ kɛ nɔ ni baahi aha wɔ, ni akɛ jwɛŋmɔ ni wɔhiɛ yɛ Nyɔŋmɔ sɔɔmɔ he lɛ ji pɛsɛmkunya nɔ. Shi kɛji akɛ wɔtao Maŋtsɛyeli lɛ klɛŋklɛŋ yɛ shihilɛ mli lɛ, belɛ wɔmiina gbɛfaŋnɔ yɛ amalelɔ kwraa ni wɔhaa anaa Satan lɛ mli. Wɔmiiye odase akɛ nɔ ni baa klɛŋklɛŋ yɛ wɔshihilɛ mli lɛ jeee heloo gbɛfaŋ nibii aloo shihilɛ mli miishɛɛnamɔ, shi moŋ Nyɔŋmɔ sɔɔmɔ. Wɔtsɔɔ wiemɔ kɛ nifeemɔ nɔ wɔyeɔ odase akɛ wɔyɛ suɔmɔ ni mli kwɔ kɛha Yehowa, ni wɔjɛɔ anɔkwayeli mli wɔfiɔ e-Maŋtsɛyeli lɛ sɛɛ ni wɔyɛ suɔmɔ kɛha wɔnanemɛi gbɔmɛi.—Abɛi 27:11; Hiob 1:9-11; 2:4, 5.
14. (a) Mɛni hewɔ be he gbɛjianɔtoo kɛha sɔɔmɔ nitsumɔ lɛ he yɔɔ sɛɛnamɔ lɛ? (b) Odasefoi babaoo kɛ amɛhe miiwo sɔɔmɔ nitsumɔ lɛ mli yɛ mɛɛ gbɛ nɔ, ni mɛni hewɔ?
14 Be he gbɛjianɔtoo baanyɛ aye abua wɔ ni wɔtsu babaoo fe bɔ ni wɔsusuɔ akɛ wɔbaanyɛ wɔtsu. Yehowa diɛŋtsɛ yɛ ‘be ni eto’ kɛha eyiŋtoi ahe nitsumɔ, ni wɔbaafee jogbaŋŋ akɛ wɔɔkase enɛ. (2 Mose 9:5; Mar. 1:15; Gal. 4:4) Kɛ wɔɔnyɛ lɛ, ehi akɛ wɔkɛ wɔhe aaawo shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli shikome aloo shii abɔ daa otsi taakɛ ato lɛ. Yehowa Odasefoi akpei nyɔŋmai abɔ kɛ amɛhe ewo gbɛgbalɔi awamɔ sɔɔmɔ lɛ mli yɛ je lɛŋ fɛɛ, ni amɛnaa ŋmɛlɛtswai enyɔ loo nɔ ni fe nakai ni amɛkɛwoɔ sɔɔmɔ lɛ mli daa gbi ni amɛkɛshiɛɔ sanekpakpa lɛ he miishɛɛ. Mɛi komɛi feɔ enɛ daa; mɛi krokomɛi hu shii abɔ yɛ afi lɛ mli. Akpei krokomɛi babaoo hu sɔmɔɔ akɛ daa gbɛgbalɔi, ni kɛ hooo lɛ, amɛkɛ aaafee ŋmɛlɛtswai etɛ jajeɔ Maŋtsɛyeli lɛ he sane lɛ daa gbi. Mɛi krokomɛi hu yɛ ni amɛji gbɛgbalɔi krɛdɛɛ kɛ maŋsɛɛ sanekpakpa shiɛlɔi, ni amɛkɛ ŋmɛlɛtswaa ni fa tsuɔ Maŋtsɛyeli lɛ he nii. Ni kɛji akɛ wɔkɛ wɔhe ewo shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli jio, wɔkɛ wɔhe woko mli jio, wɔbaanyɛ wɔtao hegbɛi ni hi ni wɔkɛ mɔ fɛɛ mɔ ni baabo toi lɛ aja Maŋtsɛyeli lɛ he hiɛnɔkamɔ lɛ. (Okɛto Yohane 4:7-15 he.) Esa akɛ wɔ fɛɛ wɔkɛ hiɛdɔɔ asusu bɔ ni nɔ ni Yesu gba akɛ “ni aaashiɛ maŋtsɛyeli lɛ he sanekpakpa nɛɛ atsɔɔ je nɛŋ fɛɛ, ni akɛye jeŋmaji lɛ fɛɛ odase; ni no dani naagbee lɛ aaaba” lɛ he hiaa ha lɛ he. Nɔ ni wɔshweɔ ji ni wɔna nakai nitsumɔ lɛ mli gbɛfaŋnɔ babaoo bɔ ni wɔshihilɛ aaaŋmɛ gbɛ.—Mat. 24:14; Efes. 5:15-17.
15. Mɛni hewɔ onuɔ he akɛ ŋaawoo ni yɔɔ 1 Korintobii 15:58 lɛ sa yɛ ebe naa pɛpɛɛpɛ yɛ wɔsɔɔmɔ lɛ hewɔ lɛ?
15 Yehowa Odasefoi kɛ amɛhe ewo nɛkɛ sɔɔmɔ hegbɛ kpele nɛɛ mli kɛ ekaa yɛ ekomefeemɔ mli yɛ shikpɔŋ lɛ fɛɛ nɔ, ni maŋ ni amɛyɔɔ mli lɛ kɔɔɔ he eko. Amɛkɛ nɛkɛ Biblia mli ŋaawoo nɛɛ toɔ amɛhe: “Nyɛfia shi ni nyɛkagbugbaa, ni nyɛtekea nɔ yɛ Nuŋtsɔ lɛ nitsumɔ lɛ mli daa nɛɛ, ejaakɛ nyɛle akɛ nyɛmɔdɛŋbɔɔ lɛ efeee yaka yɛ Nuŋtsɔ lɛ mli.”—1 Kor. 15:58.
Sanegbaa Ni Akɛtiɔ MLI
● Beni Yesu kɛɛ atao Maŋtsɛyeli lɛ klɛŋklɛŋ lɛ, mɛni ji nɔ ni etsɔɔ akɛ esa akɛ no aye gbɛhe ni ji enyɔ lɛ?
● Mɛɛ jwɛŋmɔ esa akɛ wɔna yɛ wɔ diɛŋtsɛ wɔgbɔmɔtsoŋ hiamɔ nii kɛ wɔwekui anɔ he nitsumɔ mli? Mɛɛ yelikɛbuamɔ Nyɔŋmɔ kɛbaaha wɔ?
● Ani bei abɔ ni wɔfiteɔ yɛ Maŋtsɛyeli sɔɔmɔ mli lɛ kɔɔɔ he eko akɛni wɔnaa mli gbɛfaŋnɔ ko kɛ̃ lɛ hewɔ? Mɛni hewɔ?