Miriam—Yoo Ko Ni Adurolɛ Yɛ Eblayeiaŋ Kɛ Egbɔlɛ Mli Hu Lɛ
MIRIAM ni ji Amram kɛ eŋa Yokebed ni amɛji Levibii, lɛ abiyoo Iɛ tsu nɔko ni he hiaa yɛ Israel shishijee yinɔsane mli. Gbɛ nɔ ni Yehowa Nyɔŋmɔ kɛ Miriam tsu nii yɛ Iɛ ye maŋ lɛ he tsui ni eyeɔ lɛ he odase. Ofe Iɛ tsɔ egbalɔ Mika nɔ ejaje akɛ: “Mijieo kɛjɛ Mizraim shikpɔŋ lɛ nɔ, ni mikpɔ̃o kɛjɛ nyɔ́ji awe lɛ, ni mitsu Mose kɛ Aaron kɛ Miriam kɛtsɔ ohiɛ.”—Mika 6:4.
Beni Eji Oblayoo Lɛ
Be mii ni Miriam ji gbekɛ beebe lɛ, ená hegbe etsu nɔko yɛ Yehowa yiŋtoo ni kɔɔ enyɛminuu Mose he lɛ mlibaa mli. Mizraim Farao lɛ ewo akpɔ akɛ ashɛ binuu fɛɛ binuu ni Hebribii lɛ ateŋ mɔko aaafɔ lɛ afɔ̃ Nilo Faa lɛ mli. Yokebed ku ehiɛ efɔ̃ maŋtsɛ lɛ akpɔ Iɛ nɔ ni eŋɔ abifao lɛ eteé nyɔji etɛ. Shi beni agbɛnɛ enyɛɛɛ eŋɔlɛ ehɔ shi dɔŋŋ lɛ, ekpɛ adafi adeka ko ni ekɛ suŋ-ama kɛ tsoŋ-ama hà he. Eŋɔ ebinuu lɛ ewo adeka lɛ mli ni ekɛyama galai lɛ amli yɛ Nilo Faa lɛ naa. Kɛkɛ ni Miriama yadamɔ sɛɛ flɛŋŋ ekwɛ nɔni baaba.—2 Mose 2:1-4; 6:20; Heb. 11:23.
Beni Farao biyoo lɛ kɛ eweyei ba koni ebaju ehe yɛ faa lɛ mli lɛ, ena adeka lɛ ni etsu akɛ ayawo abahalɛ. Abifao ni foɔ Iɛ ha emusuŋ tsɔlɛ ni enalɛ mɔbɔ. Miriam fee nɔko oya nɔŋŋ. Ekɛ Farao biyoo lɛ wie ni ebilɛ akɛ: “Ani miya ni miyatsɛ yoo fufɔhalɔ yɛ Hebriyei lɛ ateŋ mibahao, koni eha gbekɛ lɛ fufɔ ehao lo?” Nɔni Miriam kɛɛ lɛ gbele gbɛ eha lɛdiɛŋtsɛ enyɛ̀ akɛ ebatsɔ nakai yoo fufɔhalɔ lɛ. Mɛɛ miishɛɛ kɛ hiɛsɔɔ po aaayi Yokebed tsui mli nɛkɛ! Kɛtsɔ nɛkɛ gbɛ nɔ lɛ, ahere Mose yiwala kɛjɛ gbele mli, ni alɛlɛ ni eda ni ebatsɔ mɔ nɔ ni atsɔ akpala Israelbii lɛ kɛjɛ Mizraim shikpɔŋ lɛ nɔ kɛyashɛ Shiwoo Shikpɔŋ lɛ husui anaa. Eji anɔkwale akɛ jeee gbekɛbiiyei babaoo ena hegbɛ amɛtsu nɔko yɛ Nyɔŋmɔ gbɛjianɔtoo mli tɛ̃ɛ tamɔ Miriam ná lɛ.—2 Mose 2:5-10.
Yɛ Egbɔlɛ Mli
Enɛ sɛɛ afii nyɔŋmai-kpaanyɔ lɛ, Israelbii lɛ shi Mizraim amɛtee akɛ gbɔmɛi ni eye amɛhe, yɛ Mose hiɛnyiɛmɔ shishi. Beni Farao kɛ etabilɔi wo foi kɛtiu amɛ lɛ, Yehowa Nyɔŋmɔ fee naakpɛɛnii ko, ni eha Ŋshɔ Tsuru lɛ mli gbá beni afee ni E-webii lɛ anyiɛ kɛfo. Shi akpata Mizraimbii ni tiuɔ amɛ lɛ fɛɛ ahiɛ ni eshwɛɛɛ wuɔnyɛ, ejaakɛ aha nui lɛ bua amɛhe naa ekoŋŋ. Miriam nyiɛ Israel yei lɛ ahiɛ yɛ ŋshɔ lɛ toi kroko lɛ, ni amɛlá ni amɛjo amɛkɛjie Yehowa yi akɛ ehere amɛyiwala. No mli lɛ eye aaafee afii 90 ni eesɔmɔ akɛ gbalɔyoo yɛ lsrael.—2 Mose 15:20, 21.
Enɔ afi lɛ, duromɔ ni Miriam ná lɛ batsɔ tɛmɔtɛ ehalɛ. Ebɔi wiemɔ kɛ enyɛminuu Mose shimɔ, ni ekɔne enyɛminuu Aaron yiŋ ni efata ehe yɛ enɛ mli. Tɔmɔ ni amɛna yɛ Mose he ji eŋa ni ji Kushyoo lɛ, ni amɛtsɔ enɛ nɔ amɛbi sane yɛ Mose gbɛhe ni yɔɔ sɔrɔto lɛ he. Nɔni aŋma afɔ̃ shi yɛ Biblia mli lɛ kɛɔ wɔ akɛ: “Ni amɛkɛɛ: Ani Mose kome kɛkɛ Yehowa kɛwieɔ? Ani wɔ hu ekɛ wɔ ewieko pɛŋ?” Sanebimɔi nɛɛ miitao atsɔɔ akɛ Mose ebuuu enyɛminuu kɛ enyɛmiyoo onukpai nɛɛ, ni eewo ehe nɔ akɛ lɛ pɛ ji Nyɔŋmɔ naawielɔ.—4 Mose 12:1-3.
Shi ŋtsɔidɔɔmɔ nɛɛ bɛ shishitoo kpakpa ko kwraa, ni Ŋwɛi Flooflonyo lɛ kɛɛ Aaron kɛ Miriam akɛ: “Nyɛboa miwiemɔi lɛ atoi ko! Kɛji gbalɔ ko yɛ nyɛteŋ lɛ, mi Yehowa, ninaa mli maha ele mi yɛ, wɔ-lamɔ mli mikɛlɛ aaawie yɛ. Shi mitsulɔ Mose nɔ̃ bɛ nakai; shi moŋ eyeɔ anɔkwa yɛ miwe lɛ fɛɛ. Lɛ lɛ naabu kɛ naabu mikɛlɛ wieɔ kpetekpelee, shi jeee yɛ abɛbuai amli, ni Yehowa subaŋ lɛ enaa. Belɛ mɛɛ hewɔ nyɛsheee gbeyei, ni nyɛwie mitsulɔ Mose he lɛ?” (4 Mose 12:6-8) Hɛɛ, Mose shɔ̃ko gbɛhe ko ni kwɔ fe Aaron nɔ̃ aloo Israel maŋbii lɛ ateŋ mɔko nɔ̃ lɛ ehako ehe. Yehowa diɛŋtsɛ halalɛ tɛ̃ɛ. Nohewɔ ni Aaron kɛ Miriam fɛɛ ye fɔ akɛ amɛwie amɛshi Ŋwɛi Flooflonyo lɛ diɛŋtsɛ lɛ.
Yɛ Miriam gbɛfaŋ lɛ, eeenyɛ efee akɛ ehuhuuhuwiemɔ lɛ jɛ awuŋa ni eyeɔ yɛ egbɛhe akɛ gbalɔyoo lɛ hewɔ. Ekolɛ esusu akɛ enyɛminuu lɛ ŋa lɛ baahé gbɛi felɛ yɛ maŋ lɛ mli. Anaa faŋŋ akɛ Miriam henɔwomɔ lɛ haaa ni ena sane ni kã shi lɛ faŋŋ—akɛ mɔ he shi ni eeeba eha Yehowa gbɛjianɔtoo lɛ he hiaa.
Akɛni Miriam bule nitsumɔ ni Nyɔŋmɔ kɛhalɛ lɛ ni edɔmɔ ŋtsɔi ni ejaaa yɛ enyɛminuu lɛ he hewɔ lɛ, aha kpiti shwielɛ. Mɛɛ Nyɔŋmɔ mlifu lɛ kpojiemɔ ni yɔɔ gbeyei po nɛ! Aaron kpa fai koni ana amɛ mɔbɔ, ni Mose kpa Yehowa fai yɛ enyɛmiyoo lɛ hewɔ, ni ekɛɛ: “Oh Nyɔŋmɔ, ofainɛ, tsalɛ!” Atsá Miriam, shi ebalɛ akɛ ehiɛ shwie shi kɛ̃ yɛ gbii kpawo ni eyaye yɛ lsrael ŋsra lɛ sɛɛ lɛ hewɔ. (4 Mose 12:9-15) Miriam gbo yɛ Yehowa duromɔ mli yɛ afi nɔ ni Israelbii lɛ bote Kanaan lɛ mli.—4 Mose 20:1.
Ŋwɛi Flooflonyo lɛ tsuji fɛɛ aaanyɛ akase nɔko ni he hiaa waa kɛjɛ Miriam niiashikpamɔ lɛ mli. Ebaanyɛ ebalɛ akɛ mɔko aaana jɔɔmɔi babaoo, shi no kɛkɛ etsɔɔɔ akɛ egbeŋ shi yɛ gbɛ ko ni hiɛdɔɔ yɔɔ he lɛ nɔ kɔkɔɔkɔ. Ehe hiaa jogbaŋŋ akɛ wɔmia wɔhiɛ akɛ wɔba wɔhe shi yɛ wɔ-Nyɔŋmɔ lɛ hiɛ, ni wɔkaha henɔwomɔ ye wɔnɔ. Nyɛhaa wɔkaia nɛkɛ wiemɔi ni ajɛ Nyɔŋmɔ mumɔ mli aŋmala nɛɛ befɛɛbe, akɛ: “Nyɔŋmɔ lɛ, ekuɔ hewolɔi anaa, shi heshibalɔi eduroɔ.”—Yak. 4:6.
[Shishigbɛ niŋmai]
a Atsɛɛɛ Miriam gbɛi, yɛ nɔni aŋma yɛ jɛi lɛ mli, shi awie Mose ‘nyɛmiyoo’ ko he kɛkɛ. Shi akɛni nɔko bɛ ni tsɔɔ akɛ Mose kɛ Aaron yɛ nyɛmimɛiyei krokomɛi hewɔ lɛ, esani wɔsusu akɛ Miriam ji mɔni atsɔɔ lɛ.—4 Mose 26:59.