Buu-Mɔɔ INTANƐT NƆ WOJIATOOHE
Buu-Mɔɔ
INTANƐT NƆ WOJIATOOHE
Ga
@
  • ɛ
  • ɔ
  • ɛ́
  • ɛ̃
  • ɔ̃
  • ã
  • ŋ
  • á
  • BIBLIA
  • WOJI
  • ASAFOŊ KPEEI
  • w82 5/1 bf. 10-15
  • Hiɛdɔɔ Kɛha “Nuŋtsɔ Lɛ Nitsumɔ” Lɛ

Vidio ko bɛ kɛhã nɔ ni ohala nɛɛ.

Ofainɛ waa, be ni wɔtaoɔ wɔjie vidio lɛ, wɔná naagba ko.

  • Hiɛdɔɔ Kɛha “Nuŋtsɔ Lɛ Nitsumɔ” Lɛ
  • Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1982
  • Saneyitsei Bibii
  • Saji Ni Tamɔ Enɛ
  • HEWALƐWOO KƐTSƆ GBOHIIASHITEE HIƐNƆKAMƆ LƐ NƆ
  • “NYƐFIA SHI”
  • “NYƐKAGBUGBAA”
  • “NYƐTEKEA NƆ YƐ NUŊTSƆ LƐ NITSUMƆ LƐ MLI DAA NƐƐ”
  • Mɔ “Sanekpakpa” Lɛ Mli Waa!
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1982
  • Gbohiiashitee Hiɛnɔkamɔ lɛ Yɛ Hewalɛ
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—2000
  • ‘Abaatee Gbohii Ashi’
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1998
  • Gbohiiashitee Lɛ—Tsɔɔmɔ Ko Ni Saa Ohe
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—2005
Kwɛmɔ Ekrokomɛi Hu
Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1982
w82 5/1 bf. 10-15

Hiɛdɔɔ Kɛha “Nuŋtsɔ Lɛ Nitsumɔ” Lɛ

“Nyɛfia shi ni nyɛkagbugbaa, ni nyɛtekea nɔ yɛ Nuŋtsɔ lɛ nitsumɔ lɛ mli daa nɛɛ.”​—1 Korintobii 15:​58.

1. Mɛni hewɔ esa akɛ gbohiiashitee hiɛnɔkamɔ lɛ afee nɔ ni tsɔɔ nɔ ko diɛŋtsɛ kɛha wɔ fɛɛ lɛ?

1 ESA AKƐ gbohiiashitee he hiɛnɔkamɔ lɛ afee nɔ ni kanyaa mɔ babaoo, kɛha wɔteŋ mɔ fɛɛ mɔ, yɛ be fɛɛ mli. Ejaakɛ henyɛlɔ ni ji gbele lɛ kɛ enine taa wɔteŋ mɔ fɛɛ mɔ wala he tɛ̃ɛ aloo kɛtsɔ gbɛ kroko nɔ. Kɛ wɔ suɔlɔi gboi lɛ, wɔbaanyɛ wɔsusu Yehowa yiŋtooi wuji lɛ ahe, bɔni afee ni “wɔkaye awerɛho tsɔ tamɔ mɛi ni eshwɛ ni bɛ hiɛnɔkamɔ ko lɛ.” Wɔbaanyɛ wɔná hemɔkɛyeli akɛ gbohii lɛ baate shi ekoŋŋ, taakɛ Yesu te shi kɛjɛ gbohii ateŋ lɛ. (1 Tesalonikabii 4:​13, 14, NW) Agbɛnɛ hu, wɔyɛ gbɛkpamɔ ni ama nɔ mi akɛ, kɛji akɛ wɔ diɛŋtsɛ wɔgboi po lɛ, Yehowa baakai wɔ yɛ gbohiiashitee lɛ mli, kɛ́ eji anɔkwale akɛ wɔtee nɔ wɔye anɔkwale yɛ wɔhe ni wɔjɔɔ nɔ wɔha lɛ lɛ mli lɛ.​—Yohane 5:​28, 29; 6:⁠40.

2. Yɛ Wiemɔ ni yɔɔ Jajelɔ 9:11 lɛ hewɔ lɛ, mɛni esa akɛ efee wɔ subaŋ yɛ shinaa he?

2 Yɛ be mli ni “naagbee gbii” lɛ hoɔ oyayaayai kɛyaa enaagbee kwraa lɛ, wɔteŋ mɛi pii hiɛ ka nɔ akɛ wɔbaaje “amanehulu kpeteŋkpele” lɛ mli ni wɔgbooo. (Mateo 24:​21; 2 Timoteo 3:⁠1) Shi kɛ̃ lɛ, mɛi ni he yɔɔ oyai jio, hewalɔi jio, nilelɔi kɛ mɛi ni yɔɔ saneshishinumɔ jio “be kɛ nibii ni anyɛɛɛ ale ni baa trukaa ninaa amɛ fɛɛ.” Helai ni akpaaa gbɛ, oshara aloo amanehulu baanyɛ aba wɔ gbɛ nɔ. Kɛ́ sane ni tamɔ nɛkɛ ba lɛ, kwɛ bɔ ni wɔbaashwa waa akɛ wɔkɛ wɔhe ha Nyɔŋmɔ sɔɔmɔ lɛ kɛ wɔtsui, susuma, wɔjwɛŋmɔ kɛ hewalɛ muu lɛ fɛɛ! Ejaakɛ no mli enɔkpɛlɛmɔ kɛ gbɛfaŋnɔ ni wɔɔna yɛ gbohiiashitee lɛ mli lɛ baafee nɔ ni ama nɔ mi. Agbɛnɛ hu, emuuyeli mli ni wɔhiɛ lɛ etsɔ hewalɛwoo kɛ jɔɔmɔ kɛha mɛi krokomɛi ni amɛna ni amɛbo wɔ toi lɛ, koni amɛhu ahere amɛyiwala yɛ gbohiiashitee he hiɛnɔkamɔ lɛ mli.​—Jajelɔ 9:​11; Marko 12:​30; 1 Timoteo 4:​15, 16.

HEWALƐWOO KƐTSƆ GBOHIIASHITEE HIƐNƆKAMƆ LƐ NƆ

3. (a) Esa akɛ wɔkɛ wɔhiŋmɛi ama mɛɛ oti nɔ, ni mɛni hewɔ? (b) Esa akɛ gbohiiashitee hiɛnɔkamɔ lɛ awaje Kristofoi yɛ mɛɛ gbɛ nɔ, kɛji akɛ mɔ lɛ ji mɔ ni afɔ lɛ mũ aloo eji “asafo babaoo” lɛ mlinyo?

3 Bɔfo Paulo jaje akɛ: “Kɛ wala nɛɛ mli wɔhiɛ ka Kristo nɔ yɛ lɛ, wɔnii yɛ mɔbɔ fe gbɔmɛi fɛɛ.” Wɔ hemɔkɛyeli lɛ baafee nɔ ni sɛɛnamɔ bɛ he, wɔshiɛmɔ lɛ efee efolo. Shi wɔkɛ wɔhiŋmɛi emamɔ nakai wala oti ni ama nɔ mi yɛ Yehowa gbɛjianɔtoo hee lɛ mli lɛ nɔ shiŋŋ​—kɛji akɛ wɔnine shɛ nɔ kɛtsɔ Harmagedon mli ni wɔɔje, aloo taakɛ eji yɛ mɛi krokomɛi agbɛfaŋ lɛ, kɛtsɔ mra be mli shitee kɛmiijɛ gbohii ateŋ nɔ jio. Paulo kɛ Kristofoi ni akɛ Nyɔŋmɔ mumɔ lɛ efɔ amɛ mu ni esa akɛ amɛtsɔ baptisimɔ ni kɛ mɔ boteɔ gbele mli lɛ mli taakɛ Yesu tsɔ mli yɛ afii etɛ kɛ fa lɛ mli kɛyashi egbele yɛ Kalvary lɛ miiwie yɛ egbii lɛ amli. No hewɔ lɛ Paulo bi sane lɛ akɛ: “Kɛ gbohii eteŋ shi kwraa lɛ, mɛɛba mɔ ni amɛhaa abaptisiɔ amɛ yɛ gbohii anajiaŋ lɛ?” Hɛɛ, gbohiiashitee hiɛnɔkamɔ lɛ ji nɔ ni waje nakai Kristofoi lɛ, ni eye ebua amɛ ni amɛdamɔ kaai babaoo naa, ebaanyɛ ewaje Kristofoi ŋmɛnɛ, kɛji akɛ amɛhiɛnɔkamɔ ji naanɔ wala yɛ ŋwɛi maŋtsɛyeli lɛ mli aloo​—kɛha mɛi babaoo lɛ​—wala yɛ maŋtsɛyeli lɛ nɔyeli he yɛ shikpɔŋ nɔ.​—1 Korintobii 15:​13-19, 29.

4. Mɛɛ yiŋtoo hewɔ esa akɛ wɔkwa futumɔ ni wɔkɛ Epikuromɛi lɛ ajeŋnilee ni buleɔ nii lɛ aaafutu lɛ?

4 Beni eŋmaa shihilɛ lɛ he sane yɛ egbii lɛ amli lɛ, Paulo tee nɔ ekɛɛ akɛ: “Mɛɛba wɔ hu wɔnaa amane ŋmlɛtswaa fɛɛ ŋmlɛtswaa lɛ? Mina nyɛheshwãa ni miyɔɔ yɛ wɔ-Nuŋtsɔ Kristo Yesu mli lɛ akɛ migboɔ daa nɛɛ. Kɛ gbɔmɔ gbɛfaŋ ni mikɛ kooloi awuyelɔi wuu yɛ, yɛ Efeso lɛ, kulɛ mɛɛ sɛɛnamɔ miyɔɔ? Kɛ gbohii eteee shi lɛ: nyɛhaa wɔyea nii ni wɔnua dãai, ejaakɛ wɔ lɛ wɔbaagboi!” Paulo kɛ osharai kɛ shitee kɛ woo babaoo kpe yɛ “sanekpakpa” lɛ ni ejajeɔ ni kɔɔ Kristo ni ete shi lɛ he lɛ mli, ni enine shɛ Nyɔŋmɔ hebuu kɛ jɔɔmɔ nɔ kɛtsɔ enɛ mli. Kɛji akɛ gbohiiashitee lɛ ji lakamɔ sane ko kɛkɛ lɛ, kulɛ enɛɛmɛi fɛɛ baafee efolo. Kulɛ Paulo kɛ enyɛmimɛi Korintobii lɛ baanyɛ amɛkɛ amɛhe awo shihilɛ mli ŋɔɔmɔyeli mli tamɔ Epikuromɛi ni ji jeŋnilelɔi lɛ kɛ amɛsɛɛnyiɛlɔi lɛ.​—1 Korintobii 15:​30-32.

5. (a) Esa akɛ gbohiiashitee hiɛnɔkamɔ lɛ afee nɔ ni yɔɔ diɛŋtsɛ kɛha wɔ yɛ mɛɛ gbɛ nɔ? (b) Mɛɛ ŋmɛnɛŋmɛnɛ beaŋ nɔkwɛmɔ nii kpakpa wɔyɔɔ yɛ be mli ni wɔkɛ Maŋtsɛyeli lɛ feɔ oti ni ma wɔhiɛ lɛ?

5 Shi, gbohiiashitee hiɛnɔkamɔ lɛ kɛ Mesia maŋtsɛyeli lɛ ji nii ni yɔɔ diɛŋtsɛ. Álo fɛɛ awo Nyɔŋmɔ naanɔ yiŋtoo lɛ mli. Taakɛ bɔ ni nakai hiɛnɔkamɔ lɛ waje Kristofoi ni hi shi yɛ bɔfoi lɛ abei amli lɛ, nakai nɔŋŋ enɛ wajeɔ amɛ ŋmɛnɛ. Nɔ ni akɛwula ŋmɛnɛŋmɛnɛ beaŋ Yehowa Odasefoi ayinɔsane fɛfɛo ji Kristofoi akpei abɔ ni kɛ gbele kpe ni amɛgbugbaaa, akɛni amɛle akɛ amɛ emuuyeli mli hiɛmɔ lɛ maa mra be mli shitee kɛmiiya “ŋwɛi hee” loo “shikpɔŋ hee” lɛ mli lɛ nɔ mi. Odasefoi ohai babaoo yɛ ni afolɔ amɛyi, akɛ tũ gbe amɛ, ayi amɛ loo aha hɔmɔ ye amɛ kɛbote gbele mli yɛ Hitler, Katoleknyo lɛ kpabuiaŋ. Yɛ nyɛsɛɛ nɛɛ nɔŋŋ po lɛ, babaoo ena osharai kɛ yiwaai sɔrɔtoi amli amanehulu babaoo yɛ kwasafo shikpɔji kɛ maji heei ni yeɔ amɛhe kpaako lɛ amli. Amɛkɛ amɛhe fɔɔ Nyɔŋmɔ maŋtsɛyeli ni baa lɛ nɔ yɛ be fɛɛ mli. No ji nɔ ni efee oti ni ma amɛhiɛ, kɛ́ amɛbaana enɛ kɛtsɔ “amanehulu kpeteŋkpele” lɛ ni amɛaajɛ mli lɛ nɔ loo kɛtsɔ gbohiiashitee nɔ jio. Esa akɛ efee oti ni ma wɔteŋ mɔ fɛɛ mɔ hiɛ bianɛ!​—Kpojiemɔ 21:1 4.

6. Mɛɛ nɔkwɛmɔ nɔ ni jɛ Afrika ji nɔ ni hewalɛwoo yɔɔ mli kɛha nɔkwɛlɔi koni amɛkɛ amɛhe aha ni gbeyeishemɔ bɛ mli?

6 Okɛ Afrika maŋ ni ji Zimbabwe ni maŋbii lɛ kɛ amɛhe wuu ta afii babaoo lɛ afee nɔkwɛmɔ nɔ. Yehowa Odasefoi bafee gbɔmɛi sɔrɔto yɛ amɛhe ni amɛkɛwooo maŋ saji amli lɛ mli, kɛ agbɛnɛ yɛ bɔ ni amɛtee nɔ amɛshiɛ Maŋtsɛyeli lɛ he sanekpakpa lɛ yɛ nakai basabasafeemɔ be lɛ mli lɛ. (Yohane 17:16) Ebafee nɔ ni wa diɛŋtsɛ kɛha nɔkwɛlɔi gbɛfalɔi lɛ akɛ amɛaaya anɔ amɛsara asafoi lɛ ni amɛtswa amɛ amɛma shi. Shi amɛtee nɔ amɛfee nakai. Amɛkɛ amɛwala wo oshara mli. Yɛ bei komɛi amli lɛ, amɔmɔ̃ɔ nɛkɛ nyɛmimɛi anɔkwafoi nɛɛ yɛ be mli ni amɛmiifa gbɛ kɛmiijɛ asafo kome mli kɛmiiya ekroko mli lɛ. Afolɔɔ amɛnaa akɛ amɛji gbɔi kɛ saralɔi yɛ heni amɛyɔɔ lɛ ni awoɔ amɛwala he gbeyei. Agbe kpokpaa nɔkwɛlɔ kome, ni ashi egbonyo lɛ yɛ baiseko loo okɔokpe ni eta nɔ lɛ masɛi ákɛ kɔkɔbɔɔ nɔ̃ kɛha mɛi ni tsɔɔ jɛmɛ lɛ. Shi kɛ̃ lɛ, kpokpaa nɔkwɛlɔi krokomɛi tee nɔ yɛ amɛsɔɔmɔ lɛ mli ni amɛsheee gbeyei, kɛyashi be mli ni toiŋjɔlɛ be kɛ heyeli kɛmiijɛ nakai oshara lɛ mli lɛ ba. Kɛji akɛ eeeba akɛ wɔkɛ shihilɛ ni tamɔ nɛkɛ aaakpɛ ekoŋŋ lɛ, eba akɛ wɔ hu wɔɔfee mɛi ni sheee gbeyei nakai nɔŋŋ yɛ “sɔɔmɔ krɔŋkrɔŋ” ni wɔyaa nɔ wɔkɛhaa Nyɔŋmɔ lɛ mli!​—Luka 12:​4-7; Romabii 12:​1, 2.

7. Yɛ mɛɛ gbɛ nɔ ajɔɔ wɔnyɛmimɛi ni yɔɔ EI Salvador lɛ yɛ amɛhiɛnɔkamɔ lɛ ni amɛmɔ mli waa lɛ hewɔ?

7 Ŋmɛnɛ, shihilɛ ni yɔɔ gbeyei ni tamɔ nakai nɔŋŋ yɛ El Salvador, he ni maŋ lɛ mli egba enyɔ amɛwo amɛhe lɛ. Yehowa Odasefoi kɛ amɛhe wooo nakai basabasafeemɔ lɛ mli nakai nɔŋŋ. Yɛ enɛ po mli lɛ, mɛi ni wuɔ ta lɛ atuŋtɛ egbe amɛteŋ mɛi komɛi. Shi onukpai anɔkwafoi lɛ etee nɔ amɛsɔmɔ asafoi lɛ kɛ kui ni yɔɔ hei banee, ni amɛkanya amɛ ni ámɛwo amɛ hewalɛ (Okɛto Yesaia 32:​1, 2 he.) Amɛteŋ mɛi komɛi eje gbele mli yɛ gbɛi ni yɔɔ naakpɛɛ nɔ, shi amɛtswa amɛfai shi akɛ amɛbaaya nɔ yɛ amɛtsɔɔmɔ kɛ tookwɛmɔ sɔɔmɔ lɛ mli, ni ekɔɔɔ he eko akɛ amɛwala ka oshara mli. (1 Petro 5:​1-4) Kɛ naagba ko ba ni atsɔɔ be ni esa akɛ awɔ ni ate shi lɛ, asafoi lɛ tsɔɔ hiɛ amɛtoɔ amɛkpeei ahe gbɛjianɔ, ni Yehowa kɛ oha mlijaa 22 ni ji nɔyaa yɛ shiɛlɔi amli ejɔɔ amɛ babaoo yɛ afi 1981 mIi. Nɛkɛ Maŋtsɛyeli shiɛlɔi 8,242 nɛɛ kɛ mɛi heei ni yɔɔ wiemɔ lɛ he miishɛɛ 13,948 miifee shia Biblia mli nikasemɔi yɛ be mli ni sɔɔmɔ afi lɛ baa naagbee lɛ. Kwɛ bɔ ni wɔ-Nyɔŋmɔ lɛ joɔ mɛi fɛɛ ni kɛ hiɛdɔɔ loo ekaa ni gbeyeishemɔ bɛ mli yaa nɔ lɛ yɛ naakpɛɛ gbɛ nɔ tsɛ, amɛnaa “amane ŋmlɛtswaa fɛɛ ŋmlɛtswaa” moŋ!

8, 9. (a) Mɛɛ gbɛ nɔ álaka mɛi komɛi ni yɔɔ maji ni hiŋmɛigbelemɔ etee nɔ yɛ mli lɛ amli? (b) Te esa akɛ wɔfee wɔnii wɔha tɛŋŋ, ni mɛni hewɔ?

8 Shi kɛ̃ lɛ, alaka mɛi ni yɔɔ shikpɔji ni amɛ hiŋmɛi egbele babaoo lɛ anɔ ni amɛtamɔ mɛi ni yɔɔ “shweshweeshwe” lɛ kɛbote mumɔŋ shihilɛ ko ni oshara yɔɔ he lɛ mli. Amɛsusuɔ akɛ amɛbaanyɛ amɛjie amɛhiɛtserɛ yɛ je lɛ mli ni amɛna shihilɛ mli ŋɔɔmɔ tamɔ Epikuromɛi lɛ feɔ lɛ, koni yɛ nakai be kometoo lɛ nɔŋŋ mli lɛ amɛha amɛnane kome ahi Nyɔŋmɔ gbɛjianɔtoo lɛ mli. Ekolɛ naanyobɔɔ fɔŋ ni amɛkɛ mɛi ni kwa hemɔkɛyeli lɛ bɔ lɛ ena amɛnɔ hewalɛ, ni enɛ eha hiɛsɔɔ ni amɛyɔɔ kɛha Maŋtsɛyeli lɛ sɔɔmɔ ni akɛ ekaa kɛ hiɛdɔɔ aaafee yɛ be fɛɛ mli lɛ nɔ egbɔ. Mɛɛ buulufeemɔ nɛ! Paulo kɛɔ nɛkɛ gbɔmɛi nɛɛ faŋŋ akɛ: “Nyɛkahaa ashishiua nyɛ. Naanyobɔɔ fɔŋ fiteɔ jeŋba kpakpa.” Etsɛɛɛ ni amɛkɛ jeŋ ni egba afa nɛɛ mli ŋɔɔmɔyeli toɔ teokrase jeŋba kpakpai ni ji kpeei ni aaaya kɛsɔɔmɔ ni akɛaaha Nyɔŋmɔ lɛ najiaŋ. Nyɔŋmɔ gbɛjianɔtoo hee lɛ he ninaa laajeɔ yɛ amɛhiɛ, kɛ gbohiiashitee he hiɛnɔkamɔ lɛ hu. Nibii ni tamɔ nakai nɔŋŋ ba Himeneo, Aleksandro kɛ Fileto nɔ yɛ Paulo gbii lɛ amli. Ni nɔ ni yɔɔ awerɛho ji akɛ, nibii ni tamɔ nakai miiya nɔ yɛ mɛi komɛi agbɛfaŋ ŋmɛnɛ.​—1 Korintobii 15:​33; 1 Timoteo 1:​18-20; 2 Timoteo 2:​15-19.

9 Eji hiɛgbele sane kɛha mɛi ni aaajie amɛhe kɛaajɛ Yehowa gbɛjianɔtoo lɛ kɛ esɔɔmɔ lɛ ni amɛaajɛ amɛtsuiŋ fɛɛ amɛfi sɛɛ yɛ naagbee ŋmlɛtswaa nɛɛ mli lɛ! Ŋmɛnɛŋmɛnɛ jeŋ gbɛjianɔtoo lɛ miihoso kɛmiiya naagbee. “Sanekpakpa” lɛ mli pɛ ni wɔɔdamɔ kɛtsɔ ‘emli hiɛmɔ waa’ nɔ ‘aaatsɔ ahere wɔyiwala.’ Ehe miihia ni wɔya nɔ wɔha Nyɔŋmɔ he nilee lɛ afa yɛ wɔmli. Gbɛ ni sa nɔ pɛ Paulo wie etsɔɔ mɛi ni nyɛɛɛ afee enɛ lɛ, akɛ: “Nyɛhaa nyɛhiɛ atsɛrɛa nyɛ jogbaŋŋ, ni nyɛkafea esha; ejaakɛ nyɛteŋ mɛi komɛi leee nɔ ko nɔ ko yɛ Nyɔŋmɔ hewɔ. Miikɛɛ enɛ ni mikɛwonyɛ hiɛgbele.”​—1 Korintobii 15:​1, 2, 34.

“NYƐFIA SHI”

10. (a) Mɛɛ su Paulo kɛ ŋmɛnɛŋmɛnɛ beaŋ “tsulɔ” kuu lɛ fɛɛ yɔɔ yɛ amɛ ‘nyɛmimɛi ni amɛsumɔɔ amɛ’ lɛ ahe? (b) Wɔ 1982 Afi Ŋmalɛ lɛ kɔɔ enɛ he yɛ mɛɛ gbɛ nɔ?

10 Paulo kɛ enaataamɔ ni ekɛfiɔ gbohiiashitee hiɛnɔkamɔ ni yɔɔ naakpɛɛ lɛ sɛɛ lɛ ba naagbee yɛ miishɛɛ kɛ hewalɛwoo mli. Ekɛɛ akɛ: “No hewɔ lɛ, minyɛmimɛi ni misumɔɔ.” Eesumɔ ni emumɔŋ nyɛmimɛi lɛ anine ashɛ oti ni ma amɛhiɛ lɛ nɔ. Nakai nɔŋŋ hu ŋmɛnɛ, “tsulɔ anɔkwafo kɛ nilelɔ” lɛ susuɔ nakai gbɔmɛi akpekpei abɔ ni yɔɔ Yehowa maŋtsɛyeli ni baa lɛ he miishɛɛ lɛ amumɔŋ shweremɔ he waa. “Tsulɔ” lɛ miisumɔ ni ena akɛ “asafo babaoo” lɛ fɛɛ he esa kɛha wala yɛ maŋtsɛyeli lɛ nɔyeli he lɛ yɛ shikpɔŋ nɔ. Amɛfeɔ enɛ kɛtsɔɔ ‘amɛ atadei ni amɛfɔɔ he’ lɛ kɛ Nyɔŋmɔ ni amɛsɔmɔɔ lɛ lɛ nɔ, bɔni afee ni amɛje “amanehulu kpeteŋkpele” lɛ mli shweshweeshwe. (Mateo 24:​45-47; Kpojiemɔ 7:​9, 14) Mɛɛ gbɛ nɔ aaatsɔ ni nine ashɛ nakai oti lɛ nɔ? No ji kɛtsɔ hiɛdɔɔ ni wɔkɛaaana gbɛfaŋnɔ yɛ wɔ-Nuŋtsɔ Yesu Kristo nitsumɔ lɛ mli lɛ nɔ. Nakai ji bɔ ni Paulo tsɔɔ, yɛ nɛkɛ wiemɔi nɛɛ ni ebatsɔ 1982 Afi Ŋmalɛ kɛha Yehowa Odasefoi lɛ:

“Nyɛfia shi ni nyɛkagbugbaa, ni nyɛtekea nɔ yɛ Nuŋtsɔ lɛ nitsumɔ lɛ mli daa nɛɛ.”​—1 Korintobii 15:⁠58.

11. Wiemɔ “nyɛfia shi” lɛ tsɔɔ mɛni?

11 Shifimɔ su he miihia kɛha mɛi ni sumɔɔ akɛ ‘amɛje mli’ kɛyabote Yehowa gbɛjianɔtoo hee lɛ mli lɛ. Ni aaafi shi lɛ tsɔɔ hekamɔ, shiŋŋfeemɔ ni ahosooo kwraa. Hemɔkɛyeli ni tamɔ nɛkɛ ji nɔ ni esa akɛ wɔna, nibii ni wɔkpaa gbɛ ni jwere wɔhiɛ ni wɔnaaa lɛ anɔmimaa, shi kɛtsɔ Ŋmalɛi lɛ kasemɔ nɔ lɛ, amɛbatsɔmɔ nibii ni yɔɔ diɛŋtsɛ kɛha wɔ, tamɔ nɔ ni amɛyɛ ni wɔkɛ wɔhiŋmɛi miina diɛŋtsɛ.​—Hebribii 11:⁠1.

12. Mɛɛ yiŋtooi wɔyɔɔ hewɔ ni esaaa akɛ wɔhosoɔ yɛ wɔ sɔɔmɔ lɛ mli lɛ?

12 Wɔle akɛ Mesia maŋtsɛyeli lɛ ebɛŋkɛ, ato ama shi yɛ ŋwɛi yɛ 1914. Ni wɔna Kristo “ba ni eba” yɛ Maŋtsɛyeli anunyam mli lɛ he “okadi” lɛ yɛ haomɔ be ni ba shikpɔŋ nɔ yɛ nɛkɛ “naagbee gbii” lɛ amli lɛ. Wɔyoo bɔ ni ŋwɛibɔfoi tsɔɔ Nyɔŋmɔ webii agbɛ yɛ be mli ni amɛkɛ ekaa kɛ hiɛdɔɔ shiɛɔ tamɔ maŋsɛɛ sanekpakpa shiɛlɔi “yɛ shikpɔŋ ni ayɔɔ nɔ lɛ fɛɛ nɔ” ni gbɔmɛi akpekpei abɔ miifee toiboo kɛmiiha “sanekpakpa” lɛ diɛŋtsɛ. Ŋwanejee ko bɛ he akɛ nɔnyɛɛ loo haomɔi ni jɛ Satan je lɛ mli lɛ baafa, shi ani enɛ ji yiŋtoo hewɔ ni wɔbaahoso yɛ wɔ “sɔɔmɔ krɔŋkrɔŋ” lɛ mli, wɔ sɔɔmɔ ni jara wa ni wɔkɛhaa Yehowa Nyɔŋmɔ, Maŋtsɛ ni yeɔ wɔshihilɛ nɔ lɛ mli? Dabi!​—Mateo 24:​3-14; 25:​31-34; Kpojiemɔ 7:​15; 14:​6, 7.

“NYƐKAGBUGBAA”

13. Mɛɛ gbɛ nɔ wɔbaanyɛ wɔtsɔ wɔtsɔɔ akɛ wɔji mɛi ni ‘gbugbaaa’ tamɔ Hiob?

13 Paulo woɔ wɔ ŋaa hu akɛ, “nyɛkagbugbaa.” Enɛ tamɔ ni mɔ ko aaafi shi. Etsɔɔ akɛ, yɛ be mIi ni wɔyeɔ Nyɔŋmɔ kitai lɛ anɔ lɛ, esaaa akɛ wɔhosoɔ yɛ wɔ emuuyeli mli kɔkɔɔkɔ. No ji su ni emuuyeli mli hiɛlɔ kpakpa, Hiob, kɛɛ yɛ e-Nyɔŋmɔ kɛ Kojolɔ lɛ he akɛ: “Kɛ eka mi ekwɛ lɛ, majie mihe shi tamɔ shika” yɔɔ. Ani wɔbaanyɛ wɔwie kɛ hekɛnɔfɔɔ nɛkɛ? Wɔbaanyɛ, kɛji akɛ wɔɔnyɛ wɔkɛɛ Yehowa, taakɛ Hiob kɛɛ lɛ: “Minyiɛ egbɛ lɛ nɔ, ni mijeee nɔ. Kita ni jɛ enaa lɛ, mijeko sɛɛ; edaaŋ wiemɔi lɛ mikɛtɔ fe mimla.” (Hiob 23:​10-12) Kɛji akɛ wɔbaatamɔ Hiob, ni wɔɔya kɛteke gbɛjianɔ ni ato kɛha wɔ daa kpeei, ni wɔgbɛlɛshi kɛtee Buu Mɔɔ Asafo lɛ woji sɔrɔtoi amli kɛha bɔ ni Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ kɛ nitsumɔ yɛ ŋmɛnɛŋmɛnɛ beaŋ lɛ mlijelɛ yɔɔ lolo lɛ, ebaaye ebua wɔ, yɛ anɔkwale mli, ni wɔya nɔ wɔfi shi shiŋŋ ni wɔgbugbaaa yɛ anɔkwale lɛ mli.

14. (a) Yɛ mɛɛ gbɛ nɔ Buu-Mɔɔ lɛ etee nɔ eha gbɔmɛi anɔkwafoi enu nibii ashishi fiofio, ni mɛni ejɛ mli eba? (b) Mɛɛ kɔkɔ ji nɔ ni ebɔ, ni mɛi pii ekpɛlɛ nɔ yɛ mɛɛ gbɛ nɔ?

14 Nɔ ni fe afii 100 nɛ ni Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli lɛ he Adafi lɛ etswa anɔkwalei ni kɔɔ Yesu kpɔmɔnɔ, gbohiiashitee hiɛnɔkamɔ lɛ kɛ wɔ-Nyɔŋmɔ lɛ maŋtsɛyeli ni baa lɛ he lɛ ema shi fiofio. Etsɔ ebaafai lɛ amli eha Biblia lɛ ebafee nɔ ni anyɛɔ atsuɔ he nii diɛŋtsɛ yɛ gbɔmɛi anɔkwafoi akpekpei abɔ jwɛŋmɔi kɛ tsuii amli. Eye ebua amɛ ni amɛyoo tɔmɔi ni atsɔɔ yɛ Kristendom jamɔi lɛ amli lɛ, kɛ agbɛnɛ yɛ jeŋ apasa jamɔ maŋtsɛyeli lɛ fɛɛ​—“Babilon kpeteŋkpele” lɛ mli lɛ. Egbala jwɛŋmɔ kɛba “Babilon kpeteŋkpele” lɛ mumɔŋ shigbeemɔ kpeteŋkpele lɛ nɔ ni eha ŋwɛibɔfoi agbalɛ famɔ lɛ ejije akɛ: “Nyɛjea emli, mimaŋ, koni nyɛkɛ lɛ akafee ekome yɛ ehe eshai lɛ amli, ni nyɛkana ehaomɔi lɛ eko.” (Kpojiemɔ 17:​1, 5, 15, 18; 18:​2, 4) Áye abua mɛi pii ni amɛfee nakai nɔŋŋ, ni amɛbatsɔmɔ Yehowa Mesia maŋtsɛyeli lɛ sɛɛfilɔi anɔkwafoi.

15, 16. (a) Mɛni ji nɔ ni mɛi komɛi yooo? (b) Namɔ ji nakai “tsulɔ” lɛ ni yɔɔ Mateo 24:46 lɛ? (d) Yɛ “tsulɔ” nɛɛ he lɛ, mɛɛ be ni yɛ mɛɛ gbɛ nɔ ebafee faŋŋ akɛ Nyɔŋmɔ kɛ gbɛ kome pɛ miitsu nii ni ekɛgbɛ anɔkwale lɛ eshwã?

15 Shi kɛ̃ lɛ, mɛi komɛi yɛ ni, ni amɛaahi shi akɛ mɛi ni gbugbaaa yɛ Maŋtsɛyeli lɛ sɛɛfimɔ yɛ anɔkwale mli lɛ mli yɛ be fɛɛ mli lɛ, amɛsumɔɔ moŋ akɛ amɛaakpale kɛya apasa jamɔ hemɔkɛyelii kɛ gbɛi sɔrɔtoi lɛ anɔ. Mɛnɛɛmɛi yooo akɛ Nuŋtsɔ lɛ, Kristo Yesu, kɛ esɛɛnyiɛlɔi akuu ni yɔɔ shikpɔŋ nɔ ni afɔ amɛ mu lɛ miitsu nii akɛ “tsulɔ anɔkwafo kɛ nilelɔ” koni amɛkɛ mumɔŋ niyenii aha.​—Mateo 24:​45-47.

16 Klɛŋklɛŋ lɛ yɛ afi 1895 mli Zion Buu-Mɔɔ lɛ nanemɛi komɛi susu akɛ nɛkɛ wolo tɛtrɛɛ nɛɛ kɛ “nakai tsulɔ” lɛ​—“nakai sɔɔlɔ” lɛ tsuɔ nii. Henyɛlɔi lɛ kɛ basabasafeemɔ te shi wo nanemɛi nɛɛ asusumɔ lɛ, no hewɔ lɛ, October 1, 1909 Watchtower lɛ kɛɛ akɛ:

“Wɔnanemɛi lɛ maa nɔ mi akɛ nɛkɛ Ŋmalɛ nɛɛ tsɔɔ akɛ yɛ Sanekpakpa nɛɛ yinɔ lɛ naagbee mli lɛ, Nuŋtsɔ lɛ kɛ gbɛi babaoo tsuŋ nii kɛhaŋ Anɔkwale lɛ gbɛɛ-kɛ-shwamɔ, shi moŋ gbɛ kome . . . Amɛkpɛlɛɔ nɔ akɛ amɛfɛɛ amɛnine shɛ Ŋmɛnɛŋmɛnɛ Anɔkwale lɛ he nilee ni amɛyɔɔ lɛ nɔ kɛjɛ Buu Mɔɔ Biblia Asafo lɛ woji amli tɛ̃ɛ, aloo yɛ gbɛ kroko nɔ kɛjɛ mɛi ni tsɔ nɛkɛ gbɛ nɛɛ nɔ amɛbale anɔkwale lɛ ŋɔɔ. Eŋɔɔ amɛfɛɛ naa akɛ amɛaafee ekome akɛ ‘nanemɛi tsuji’ yɛ Asafo lɛ nitsumɔ lɛ mli, kɛ hemɔkɛyeli akɛ amɛkɛ nakai feemɔ miinyiɛ Nyɔŋmɔ Gbɛtsɔɔmɔ sɛɛ, kɛ agbɛnɛ Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ famɔi asɛɛ.”

17. (a) Yɛ mɛɛ gbɛ nɔ mɛi komɛi ebɔ mɔdɛŋ yɛ tsutsu beaŋ kɛ agbɛnɛ ŋmɛnɛŋmɛnɛ beaŋ koni amɛgbe anɔkwale lɛ he guɔ? (b) Mɛni hewɔ esa akɛ efee wɔ miishɛɛ akɛ wɔɔhi shi akɛ mɛi ni ‘gbugbaaa’ yɛ “tsulɔ” lɛ kɛ bɔɔ mli?

17 Agbɛnɛ be mli ni ewieɔ nakai anɔkwale lɛ henyɛlɔi lɛ ahe lɛ, Buu-Mɔɔ lɛ kɛɛ akɛ:

“Amɛbɔɔ mɔdɛŋ ni amɛgbala mɛi ni amɛnu anɔkwale lɛ shishi lɛ ajwɛŋmɔ kɛtsɔ gbɛ kroko nɔ yɛ kɛɛmɔ ni amɛkɛɔ amɛ akɛ ‘mɔ fɛɛ mɔ atsa’ Nyɔŋmɔ Anɔkwale lɛ mli agugu lɛ aha ‘lɛ diɛŋtsɛ ehe’ lɛ nɔ; ákɛ Asafo lɛ woji lɛ je nɔ ko shishi eha amɛ kɛkɛ, ni esa akɛ amɛkwɛ ni amɛ diɛŋtsɛ amɛya amɛhiɛ yɛ mli bɔni afee ni yɛ naagbee lɛ anyɛ ashi etsɔɔmɔi lɛ yɛ sɛɛ. Nɛkɛ ‘nanemɛi tsuji’ ni yeee anɔkwale nɛɛ susu ekoŋŋ akɛ oshara yɛ Asafo lɛ ni aaaja lɛ lɛ mli, ni bɔni afee ni akwa enɛ feemɔ lɛ, ehe miihia jogbaŋŋ ni amɛtswa lɛ amɛshɛ lɛ amɛfɔ aloo amɛtsi amɛhe kɛjɛ he. Amɛkɛɔ akɛ, Nyɛhaa wɔnaa Biblia mli nikasemɔ, shi wɔkɛ Asafo lɛ woji lɛ akafee!”

Afii 72 nɛ ni aŋma enɛ, ni kɛbashi ŋmɛnɛ, mɛi fioo ko yɛ ni baasumɔ ni amɛbɔ mɔdɛŋ ni amɛgbe anɔkwalei babaoo ni Yehowa ebua naa fiofio ni etsɔɔ nɛkɛ gbɛ kome nɛɛ nɔ ekɛfeɔ lɛ he guɔ. Yɛ be mli ni anɔkwale lɛ la lɛ kpɛɔ babaoo lɛ, kwɛ miishɛɛ ni esa akɛ wɔna ni wɔhi shi akɛ mɛi ni ‘gbugbaaa’ yɛ wɔhe ni wɔkɛbɔ Nuŋtsɔ lɛ ‘tsulɔ anɔkwafo’ lɛ he lɛ hewɔ!​—Kolosebii 1:​21-23.

“NYƐTEKEA NƆ YƐ NUŊTSƆ LƐ NITSUMƆ LƐ MLI DAA NƐƐ”

18. (a) Mɛni ji nibii ni haa mɔ hiɔ shi yɛ mumɔŋ hewalɛnamɔ mli, ni Abɛi lɛ tsɔɔ enɛ yɛ mɛɛ gbɛ nɔ? (b) Mɛni ji gbɛi anɔ ni wɔɔtsɔ “wɔteke nɔ yɛ Nuŋtsɔ lɛ nitsumɔ lɛ mli” lɛ ekomɛi?

18 Hɛɛ, “nyɛtekea nɔ,” jeee yɛ ‘nyɛ diɛŋtsɛ nyɛteŋ mɔ ko nifeemɔ mli,’ shi moŋ yɛ Nuŋtsɔ Yesu Kristo nitsumɔ lɛ mli. No mli nibii ni atsɔɔ nɔ ahaa mɔ he waa yɛ mumɔŋ lɛ yɔɔ. Mumɔŋ hejɔfeemɔ baanyɛ ekɛ ŋwanejee kɛ yiŋkɔshikɔshifeemɔ aba. Oshara yɛ mli, taakɛ Abɛi 19:15 tsɔɔ lɛ: “Anihaofeemɔ haa wɔɔ ni tsii nyɔɔ mɔ nɔ, ni susuma ni feɔ hejɔ̃ lɛ, hɔmɔ aaaye lɛ.” Kɛ mumɔŋ anihaofeemɔ nɛɛ tee nɔ nakai lɛ, mumɔŋ hɔmɔ ji nɔ ni baa, ni nɔ ni baajɛ mli aba ji gbele. Belɛ nyɛhaa wɔfea babaoo​—ni wɔshiɛ yɛ be fɛɛ mli yɛ shia kɛ shia (yɛ shikpɔŋkukuji ni amɛbooo wiemɔ lɛ toi yɛ mli po mli) , ni wɔye odase trukaa yɛ hegbɛ fɛɛ hegbɛ ni wɔɔna lɛ mli, wɔfee sɛɛsaramɔ yɛ gbɔmɛi ni tamɔ gwantɛŋi lɛ anɔ ni wɔkɛ amɛ afee shia Biblia mli nikasemɔi yɛ Asafo lɛ woji lɛ ekome mli. Wɔteŋ mɛi komɛi baanyɛ asɔmɔ akɛ “gbɛgbalɔi,” aloo be fɛɛ Maŋtsɛyeli jajelɔi yɛ Nuŋtsɔ Yesu, mɔ ni, yɛ anɔkwale mli lɛ, eji wɔ hemɔkɛyeli “gbɛgbalɔ” diɛŋtsɛ lɛ nitsumɔ nɛɛ mli.​—Hebribii 12:​2, Moffatt; Yesaia 6:​8-10.

19. Mɛɛ su loo mumɔ ji nɔ ni wɔ fɛɛ wɔbaanyɛ wɔjie lɛ kpo, shi mɛɛ gbɛ mɛi komɛi baanyɛ atsɔ nɔ ana nitsumɔ lɛ mli gbɛfaŋnɔ babaoo?

19 Kɛji akɛ wɔkɛ wɔhe ewo sɔɔmɔ lɛ mli akɛ gbɛgbalɔi aloo wɔfeko nakai jio, wɔ fɛɛ wɔbaanyɛ wɔkɛ miishɛɛ atsu wɔ “sɔɔmɔ krɔŋkrɔŋ” lɛ he nii, yɛ anɔkwale gbɛgbamɔ mumɔ mli. Enɛ baaha wɔteŋ mɛi pii kɛ wɔhe awo “gbɛgbalɔi awamɔ” nitsumɔ lɛ mli yɛ be kɛ bei amli, ni kɛji akɛ miishɛɛ ni wɔnaa kɛjɛɔ enɛ mli lɛ baanyɛ awa wɔteŋ mɛi komɛi ahewalɛ ni wɔbatsɔmɔ daa gbɛgbalɔi lɛ, belɛ kwɛ gbɛfaŋnɔ babaoo ni wɔbaana yɛ “Nuŋtsɔ lɛ nitsumɔ lɛ mli”!​—Romabii 12:​1, 2.

20. (a) Wɔna hegbɛ akɛ wɔkɛ namɛi aaafee wɔ hefatalɔi nitsulɔi? (b) Mɛɛ nɔmimaa hewɔ ni esa akɛ wɔya nɔ kɛyashɛ oti lɛ he lɛ? (d) Yɛ naagbee lɛ, mɛɛ Paulo wiemɔi wɔbaasumɔ ni wɔkɛfee wɔ diɛŋtsɛ wɔ nɔ̃ ni mɛni hewɔ?

20 Nɛkɛ Nuŋtsɔ Yesu nitsumɔ nɛɛ, enanemaahei asɛɛnyiɛmɔ nɛɛ ji “Yehowa nitsumɔ” hu. (1 Korintobii 16:​10; Yohane 5:​17, NW) Kwɛ hegbɛ ni wɔna akɛ wɔkɛ Maŋtsɛ Nuŋtsɔ Yehowa, Nuŋtsɔ Yesu Kristo kɛ ŋwɛibɔfoi lɛ aaafee nanemɛi nitsulɔi yɛ “nibii agbɛjianɔtoo nɛɛ naagbee” lɛ mli! (1 Korintobii 3:9; Mateo 25:​31-33; 28:​19, 20, NW) Ejaakɛ wɔle akɛ wɔ deŋmegbomɔ lɛ “efeee yaka yɛ Nuŋtsɔ lɛ mli.” Kɛji akɛ wɔshɛ Gbɛjianɔtoo Hee lɛ mli kɛtsɔ gbohiiashitee nɔ aloo kɛtsɔ “amanehulu kpeteŋkpele” lɛ mli ni wɔɔje nɔ jio, eba akɛ wɔɔnyɛ wɔkɛɛ, yɛ bɔfo Paulo anɔkwafo lɛ wiemɔi lɛ amli, yɛ 1 Korintobii 15:57 akɛ: “Shi shidaa aha Nyɔŋmɔ, mɔ ni tsɔ wɔ-Nuŋtsɔ Yesu Kristo nɔ ni eha wɔye kunim lɛ.” Hɛɛ, gbele nɔ kunimyeli ni kɛ mɔ yaa naanɔ wala mli jɔɔmɔi wuji amli!a

[Shishigbɛ niŋmai]

a Ajie kɛjɛ December 15, 1981 Blɔfo Buu-Mɔɔ lɛ mli

Ani oyoo nɛkɛ saji otii nɛɛ?

◼ Nɔ hewɔ ni ehe hiaa akɛ wɔhiɛ ahi wɔhe nɔ yɛ gbohiiashitee he hiɛnɔkamɔ lɛ nɔ yɛ be fɛɛ mli lɛ

◼ Hewalɛwoo ni gbohiiashitee hiɛnɔkamɔ lɛ kɛhaa wɔnyɛmimɛi ni kɛ gbele kpeɔ daa gbi lɛ

◼ Nɔ hewɔ ni esa akɛ aha mɛi ni kɛ ŋwanejelɔi bɔɔ loo mɛi ni susuɔ hemɔkɛyeli kwamɔ he lɛ ‘ahiɛ agboi’

◼ Nɔ hewɔ ni shiŋŋfeemɔ su he hiaa bɔni afee ni ‘wɔnyɛ wɔje mli’ kɛbote Yehowa gbɛjianɔtoo hee lɛ mli

◼ Shishinumɔ ni yɔɔ wiemɔ ni akɛha yɛ “gbɛ kome” lɛ he yɛ “Buu Mɔɔ” lɛ mli nɔ ni fe afii 70 ni eho nɛ lɛ

◼ Bɔ ni gbɛgbamɔ aloo yɛ gbɛ kroko nɔ lɛ ‘babaoo ni aaafee yɛ Nuŋtsɔ lɛ sɔɔmɔ lɛ mli’ baanyɛ afee wɔhebuu nɔ

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 11]

Kpeei-yaa kɛ sɔɔmɔ nitsumɔ lɛ he subaŋ kpakpa yeɔ ebuaa wɔ koni wɔhiɛ adɔ kɛha Nyɔŋmɔ maŋtsɛyeli lɛ

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 12]

Nɔkwɛlɔi komɛi ni sheee gbeyei lɛ sɔmɔɔ ‘yɛ amane mli ŋmlɛtswaa fɛɛ ŋmlɛtswaa’

    Ga Woji (1980-2025)
    Shi Mli
    Botemɔ Mli
    • Ga
    • Kɛmaje
    • Bɔ Ni Misumɔɔ Lɛ Mihãa
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mlai Ni Yɔɔ He
    • Ohe Saji
    • Ohe Saji Lɛ Ahe Gbɛjianɔtoo
    • JW.ORG
    • Botemɔ Mli
    Kɛmaje