Abonsam Ŋaatsɔɔi Ni Yɔɔ Nigii Lɛ Ahe Mama Ni Akpaa
“Nyɛhenyɛlɔ abonsam Iɛ nyiɛ tamɔ jata ni huuɔ eetao mɔ ni eeemi.”—1 PETRO 5:8.
1, 2. (a) Mɛni baanyɛ afee shihilɛ ko ni yɔɔ gbeyei waa ni Yesu diɛŋtsɛ kɛkpe? (b) Mɛni hewɔ gbɔmɛi bɔɔ mɔdɛŋ ni amɛgbe Yesu lɛ?
1 SUSUMƆ akɛ ekolɛ onu akɛ abɔ mɔ ko apaa koni egbe bo. Ni kɛji akɛ ole akɛ amrɔ nɛɛ po eegbɔbi bo, eemɛ be ni hi jogbaŋŋ koni etutua bo. Enɛ baaha oshe gbeyei! Ani ole akɛ Yesu Kristo kɛ shihilɛ ni tamɔ nakai kpe?
2 Biblia lɛ kɛɔ akɛ: “Galilea Yesu kpaa shi yɛ, shi esumɔɔɔ akɛ eyakpaa shi yɛ Yudea, ejaakɛ Yudafoi lɛ miitao lɛ agbe.” Shi kɛlɛ, yɛ ewala ni ka oshara mli lɛ fɛɛ sɛɛ lɛ, Yesu tee Yerusalem kɛha Asesei Agbijurɔyeli lɛ yɛ afi 32 Ŋ.B. Yɛ nakai be lɛ mli lɛ, “Yerusalembii lɛ ateŋ mɛi komɛi kɛɛ: Ani jeee mɔ ni amɛtaoɔ lɛ amɛgbe lɛ nɛ?” (Yohane 7:1, 25) Mɛni hewɔ gbɔmɛi bɔɔ mɔdɛŋ ni amɛgbe Yesu? Ejaakɛ Abonsam ji mɔ ni kɛ nakai nitsumɔ lɛ wo amɛdɛŋ! Yesu diɛŋtsɛ kɛɛ, taakɛ aŋma yɛ Yohane 8:44: lɛ: “Abonsam . . . lɛ . . . gbɔmɔgbelɔ ji lɛ kɛjɛ teteete.”
3. Mɛni hewɔ bɔfo Petro kɔkɔbɔɔ ni kɔɔ Abonsam he lɛ sa jogbaŋŋ ŋmɛnɛ lɛ?
3 No hewɔ lɛ esaaa akɛ efeɔ wɔ naakpɛɛ akɛ Abonsam eje kpo koni enine ashɛ gbɔmɛi ni sheɔ Nyɔŋmɔ gbeyei lɛ anɔ ŋmɛnɛ, titri lɛ akɛni ashwie lɛ kɛjɛ ŋwɛi lɛ hewɔ. Biblia lɛ tsɔɔ mli akɛ: “Kpoo ha mɛi ni yɔɔ shikpɔŋ lɛ nɔ kɛ ŋshɔ hiɛ lɛ! ejaakɛ abonsam lɛ ekpeleke shi kɛba nyɛŋɔɔ, egiri naakpa, ni ele akɛ be fioo kɛkɛ eyɔɔ.” (Kpojiemɔ 12:7-12) Enɛ tsɔɔ akɛ Satan kɛ edaimonioi lɛ etsɔ gbɛ fɛɛ gbɛ nɔ miiwuu ta ashi wɔ! Belɛ kɔkɔbɔɔ lɛ sa jogbaŋŋ titri ŋmɛnɛ: “Nyɛhenyɛlɔ abonsam lɛ nyiɛ tamɔ jata ni huuɔ eetao mɔ ni eeemi.” Kɛ oji Yehowa Odasefoi lɛ ateŋ mɔ kome lɛ, belɛ ofata mɔ ni etaoɔ emi lɛ he. No hewɔ ni Petro kɛɛ hu akɛ: “Nyɛhiɛ akaa shi, nyɛsaraa.”—1 Petro 5:8.
4. (a) Mɛni ji Abonsam yiŋtoo hewɔ ni ebaa wɔŋɔɔ nigii lɛ? (b) Mɛɛ gbɛ pɛ nɔ Abonsam baanyɛ atsɔ aye omanye yɛ wɔŋɔɔ ni ebaa nɛɛ mli?
4 Shi mɛni ji Abonsam yiŋtoo hewɔ ni ebaa wɔŋɔɔ nigii lɛ? Jeee ni egbe wɔ amrɔ nɔŋŋ. Taakɛ etsɔ hiɛtɛɛ nɔ ekɛbɛŋkɛ Yesu lɛ, Satan yiŋtoo ji ni enine ashɛ enɔ ni eŋmɛɛ jamɔ ni ekɛhaa Yehowa lɛ he ni ekɛ nibii afutu mli loo ekɛsa mɛi ahiɛ. (Mateo 4:3-10) Beni mɔdɛŋ ni ebɔ ni eka Yesu koni egbo Nyɔŋmɔ nɔ toi Iɛ fee yaka lɛ, Satan yiŋtoo bafee ni eha ejo foi yɛ gbele he gbeyeishemɔ hewɔ kɛtsɔ emuuyeli mli ni ehiɛ kɛha Nyɔŋmɔ Iɛ he ni eeeŋmɛɛ nɔ. Nakai nɔŋŋ hu ŋmɛnɛ, Satan yiŋtoo krɛdɛɛ ni haa ekɛbɛŋkɛɔ wɔ ji ni efite wekukpaa kpakpa ni ka wɔkɛ Nyɔŋmɔ teŋ lɛ. Ani ebaaye omanye? Gbɛ kome pɛ yɔɔ ni ebaanyɛ etsɔ nɔ efee nakai. Biblia lɛ tsɔɔ nɔ ni nakai gbɛ lɛ ji lɛ mli ni ekɛɔ akɛ: “Yehowa kɛ nyɛ yɛ gbii abɔ ni nyɛkɛ lɛ yɔɔ lɛ; . . . shi kɛ nyɛkwa lɛ lɛ, lɛ hu eeekwa nyɛ!”—2 Kronika 15:2.
5. (a) Mɛni abaanyɛ akɛɛ yɛ omanye ni Satan gbɛi lɛ eye lɛ he? (b) Kɛji akɛ wɔɔnyɛ wɔdamɔ shi shiŋŋ lɛ, belɛ mɛni esa akɛ wɔhiɛ ahi wɔhe nɔ yɛ he be fɛɛ be?
5 Nɔ ni yɔɔ mɔbɔ ji akɛ, gbɛi ni Abonsam tsɔɔ nɔ lɛ yeɔ mɛi komɛi anɔ kunim daa afi. Amɛshiɔ Yehowa. Ni ehe bahiaa ni yɛ anɔkwale mli lɛ ashwie amɛteŋ mɛi pii kɛjɛ Kristofoi asafo lɛ mli yɛ amɛjeŋba ni Nyɔŋmɔ gbeyeishemɔ bɛ mli lɛ hewɔ. (1 Korintobii 5:13) Kɛ wɔɔkɛɛ lɛ, mɛi krokomɛi hu batsɔmɔɔ ‘ta gbokɛlɛfoi kɛtsɔɔ Abonsam gbɛjianɔtoo lɛ ni amɛyafataa he lɛ hewɔ. Ani obaadamɔ shi shiŋŋ oshi mɔdɛŋ fɛɛ ni Satan aaabɔ ni eha oshi Yehowa lɛ? Kɛ obaafee nakai lɛ, ehe baahia ni ohiɛ ahi Satan ŋaatsɔɔi ni baa nigii lɛ anɔ daa nɛɛ.
Gbɛ Ni Satan Tsɔɔ Nɔ Etsuɔ Nii
6. Mɛni hewɔ esaaa akɛ wɔhiɔ duŋ mli yɛ Satan jwɛŋmɔi loo nifeemɔi ahe lɛ?
6 Ashiii wɔ yɛ duŋ mli ni wɔleee gbɛ ni Satan tsɔɔ nɔ etsuɔ nii. Bɔfo Paulo tsɔɔ mli akɛ, “ejaakɛ ejwɛŋmɔi lɛ aŋɔteee wɔ.” (2 Korintobii 2:11) Enɛ tsɔɔ akɛ Satan egbala ejwɛŋmɔ kɛba wɔ nɔ—eejwɛŋ wɔhe, ni ekɛ ehiɛtɛɛ lɛ fɛɛ miitsu nii koni ekɛgbala wɔ kɛjɛ Nyɔŋmɔ ni wɔɔsɔmɔ lɛ lɛ he. Ani enɛ jeee susumɔ ko ni hiɛdɔɔ yɔɔ mli? Shi wɔyɛ Satan jwɛŋmɔi loo nifeemɔi lɛ fɛɛ ahe yinɔsane yɛ Biblia lɛ mli, ni ji akɛ, egbɛjianɔtooi, enifeemɔi kɛ ŋaatsɔɔi, ni no hewɔ lɛ ehe ehiaaa ni mɔ ko afee mɔ ni leee enɛ he nɔ ko. Tabilɔ kpakpa lɛ kaseɔ blema tai ni awuu lɛ ahe yinɔsane ni ekɛ nɔ ni ekaseɔ lɛ tsuɔ nii ni ehe baa sɛɛnamɔ kɛhaa lɛ. Nakai nɔŋŋ hu ‘akɛ Yesu Kristo tabilɔi kpakpai lɛ,’ wɔbaanyɛ wɔkase Satan ŋaai sɔrɔtoi lɛ ni wɔjo gbɛi ni etsɔɔ nɔ etsuɔ nii lɛ eko ni aaadu wɔ trukaa lɛ naa foi.—2 Timoteo 2:3.
7. (a) Mɛɛ gbɛ ni atsɔɔ nɔ ataa mɔ he diɛŋtsɛ Satan kɛtsuɔ nii yɛ bei komɛi amli? (b) Mɛɛ gbɛi krokomɛi ekɛtsuɔ nii, ni mɛni hewɔ?
7 Yɛ naagbee lɛ Satan najiaŋdamɔlɔi lɛ yi Yesu ni amɛgbe lɛ. (Yohane 19:1; Mateo 27:49, 50) Ni Yesu gba yɛ esɛɛnyiɛlɔi lɛ ahe akɛ: “Amɛaajie nyɛ amɛwo amanehulu mli, ni agbe nyɛ.” (Mateo 24:9) Shi kɛlɛ, eshɛɔ be ni nɛkɛ tutuamɔ ni akɛbaa tɛɛ nɛɛ kuɔ sɛɛ ebabuaa mɛi ni kɛbaa lɛ ayiteaŋ, ni nɔ ni jɛɔ mli baa ji akɛ Nyɔŋmɔ tsuji ni awaa amɛ yi lɛ naa ekaa babaoo kɛhaa esɔɔmɔ lɛ. (Bɔfoi lɛ Asaji 5:41, 42) No hewɔ lɛ, Satan fɔɔ gbɛi krokomɛi anɔ tsɔmɔ—ŋaatsɔɔi ni yɔɔ nigii—koni ekɛkumɔ emuuyeli mli ni Nyɔŋmɔ tsuji hiɛ lɛ mli.
8. Ani Biblia lɛ jieɔ lɛ kpo akɛ Satan kɛ ŋaatsɔɔi ni yɔɔ nigii baatsu nii?
8 Biblia lɛ wieɔ nɛkɛ ŋaatsɔɔi ni yɔɔ nigii nɛɛ ahe be mli ni ewoɔ hewalɛ akɛ: “Nyɛdamɔa shi shiŋŋ nyɛshia abonsam ŋaatsɔɔi lɛ.” (Efesobii 6:11, NW) , Hela wiemɔ kɛha “ŋaatsɔɔi” yɛ biɛ lɛ shishi ji “hiɛtɛɛ nifeemɔi.” (Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures) Ákɛ Satan ji shishiumɔtsɛ, mɔ ni hiɛ etɛ ni le ŋaa ni lakaa mɔ lɛ, Biblia lɛ hu tsɔɔ nakai nɔŋŋ beni ekɛɛ akɛ: “Satan diɛŋtsɛ tsakeɔ ehe etsɔɔ la bɔfo.”—1 Korintobii 11:14.
9, 10. (a) Mɛni wɔbaanyɛ wɔkase kɛjɛ omanye ni Satan klɛŋklɛŋ ŋaatsɔɔ lɛ ye lɛ mlipɛimɔ mli? (b) Mɛni tsɔɔ akɛ eyaa nɔ ekɛ nakai kutumpɔo lakamɔ lɛ nɔŋŋ tsuɔ nii?
9 Susumɔ Satan klɛŋklɛŋ ŋaatsɔɔ ni ye omanye lɛ he. Be mli ni ebɛŋkɛɔ Hawa lɛ ebɔɔɔ mɔdɛŋ akɛ eeewie akɛ kɛ eye tso ni agu eyibii lɛ eko lɛ Nyɔŋmɔ baakpɛlɛ nɔ. Hawa le enɛ he sane jogbaŋŋ. No hewɔ lɛ Satan ha yibii lɛ fee tamɔ nɔ ni ebaaŋɔɔ jogbaŋŋ kɛha Hawa. Ekɛɛ lɛ akɛ kɛ eye lɛ ebaaha eshihilɛ ahi fe bɔ ni eyɔɔ lɛ, ni ekɛ gbɛkpamɔ ko ni ebaasusu akɛ ehi fɔ ehiɛ. Ekɛɛ akɛ, “Nyɛaatsɔmɔ tamɔ Nyɔŋmɔ.” (1 Mose 3:5) Hawa ŋmɛɛ ehe eha Satan lakamɔ lɛ. Ena akɔnɔ fɔŋ, ni enɛ nyiɛ ehiɛ kɛtee efɔŋfeemɔ mli.—Yakobo 1:14, 15.
10 Taakɛ bɔfo Paulo ŋma lɛ, Satan yaa nɔ ekɛ kutumpɔo kɛ hiɛtɛɛ tsuɔ nii lolo: “Shi miishe gbeyei akɛ aleenɔ, taakɛ bɔ ni onufu lɛ kɛ ekutumpɔo lɛ laka Hawa lɛ, nakai nɔŋŋ aaafite nyɛ hu nyɛjwɛŋmɔi kɛjɛ krɔŋŋfeemɔ ni nyɛjie nyɛtsɔɔ Kristo lɛ mli.” (2 Korintobii 11:3) Eji Satan nifeemɔi lɛ baaa yɛ gbɛ ni yɔɔ nigii nɔ kulɛ enyɛŋ eba akɛ gbɔmɛi pii baagbee edɛŋ nakai. Eyaa nɔ ekɛ kaai ni baagbala wɔjwɛŋmɔ baa yɛ be fɛɛ mli, etsɔɔ gbɛ ni yɔɔ nigii nɔ ebɔɔ mɔdɛŋ ni eha wɔnya nibii ni yɛ naagbee lɛ eeetsi wɔmumɔŋ nɔyaa naa lɛ he. Eyiŋtoo ji ni eha wɔgbɔjɔ koni wɔshi Yehowa fiofio, aloo bɔni afee ni tutuamɔ ni baa wɔ nɔ tɛɛ lɛ anyɛ akumɔ emuuyeli mli ni wɔhiɛ wɔha Nyɔŋmɔ lɛ.
11. (a) Mɛɛ gbɛ nɔ aaanyɛ akɛ gbɛi ni Satan tsɔɔ nɔ etsuɔ nii lɛ ato wuoyalɔ nɔ̃ he? (b) Mɛni esaaa akɛ wɔhiɛ jeɔ nɔ gbi ko gbi ko lɛ?
11 Abaanyɛ akɛ gbɛi ni Satan tsɔɔ nɔ lɛ ato wuoyalɔ ni kɛ kpoŋ naa loo shaa ŋshɔŋ loo lɛ he. Wuoyalɔ lɛ kɛ kpoŋ naa loo lɛ kaa ŋshɔŋ loi lɛ ekwɛɔ nɔ ni amɛbaasumɔ. Shi kɛ ŋshɔŋ loo lɛ mɔ kpoŋ naa loo lɛ, eyɔseee akɛ kpoŋ diɛŋtsɛ ko hɔ kpoŋ naa loo lɛ mli. Ni wɔ hu? Ani wɔle nɔ ni tamɔ kpoŋ naa loo ni Satan kɛtsuɔ nii lɛ? Ani wɔle nɔ ni baajɛ “mi ni wɔɔmi” kpoŋ naa loo nɛɛ mli aba lɛ? Kaaha alaka bo! Satan kɛ edaimonioi lɛ ji henyɛlɔi diɛŋtsɛ ni amɛje kpo koni amɛnine ashɛ wɔ nɔ! No hewɔ lɛ kaaha ohiɛ miije nɔ gbi ko akɛ “jeŋ muu lɛ fɛɛ ka mɔ fɔŋ lɛ hewalɛ mli.” Eshwila mɛi pii ajwɛŋmɔi ahiŋmɛi yɛ anɔkwasane nɛɛ he. Kaaŋmɛ gbɛ ni eshwila onɔ.—1 Yohane 5:19; 2 Korintobii 4:4.
Heloo Gbɛfaŋ Nibii Ni Yɔɔ Nigii Ni Lakaa Mɔ
12. (a) Mɛni ji lakamɔ nii titri ni Satan kɛtsuɔ nii? (b) Mɛni nibii hiŋmɛi lɛ baanyɛ adi sɛɛ?
12 Nɔ ni lakaa mɔ titri ni Satan kɛtsuɔ nii ji heloo gbɛfaŋ nibii kɛ miishɛjemɔ he suɔmɔ. (1 Timoteo 6:10) Biblia lɛ wieɔ “hiŋmɛi lɛ asɛɛdii nii lɛ he, ni ebɔɔ kɔkɔ akɛ sɛɛdii nii ni tamɔ nɛkɛ lɛ “ejɛɛɛ tsɛ lɛ mli, shi moŋ je lɛ mli ejɛ.” (1 Yohane 2:16) Nibii pii yɛ wɔŋmɛnɛŋmɛnɛ jeŋ nɛɛ mli ni hiŋmɛi lɛ baadi sɛɛ fe be fɛɛ ni eho. Shiai heei ni amamɔɔ, kar sɔrɔtoi, tsɔnei sɔrɔtoi, lɛji sɔrɔtoi, atadei sɔrɔtoi, televishin sɔrɔtoi, redio kɛ watsi sɔrɔtoi, kompiuta, video shwɛmɔi kɛ sarawa hewalɛ tsɔnei ni akɛtswaa lalai sɔrɔtoi fɛɛ yɛ. Agbɛnɛ hu miishɛjemɔi krokomɛi ni abaanyɛ ana mli ŋɔɔmɔ kɛtsɔ lalai, jooi, sinii, hiɛtserɛjiemɔ hei, TV kwɛmɔ, kɛ kpɔiaŋgbɔlemɔi kɛ ekrokomɛi babaoo nɔ yɛ.
13. (a) Mɛɛ gbɛ nɔ Satan baanyɛ atsɔ nibii ni he baaba sɛɛnamɔ lɛ anɔ alaka Kristofoi kɛjɛ Nyɔŋmɔ ni amɛaasɔmɔ lɛ lɛ he? (b) Mɛni hewɔ esaaa akɛ wɔbuɔ henyɛlɔ ni Satan ji lɛ akɛ nɔ ko ni yɔɔ fɛlɛfɛlɛ lɛ?
13 Shi, heloo gbɛfaŋ nibii kɛ miishɛjemɔ jeee nibii ni ehiii diɛŋtsɛ. Yehowa je gbɛ ebɔ jeŋ muu fɛɛ ni anaa ni yɔɔ miishɛɛ nɛɛ, ni wɔshikpɔŋ lɛ kɛ enɔ nibii ni yɔɔ fɛo ni aaasa hiŋmɛi lɛ kɛ henumɔi ahiɛ hu fata he. Eka shi faŋŋ akɛ, hiɛtserɛjiemɔ kɛ miishɛjemɔ ni he aaaba sɛɛnamɔ lɛ sa kɛ aha ehi egbɛhe ni sa. (1 Timoteo 4:8) Shi kɛlɛ, yɛ nakai bei amli nɔŋŋ lɛ, ehe miihia ni wɔhiɛ ahi wɔhe nɔ akɛ Satan fɔɔ nɛkɛ nibii nɛɛ nɔŋŋ kɛ nitsumɔ koni ekɛlaka Kristofoi ni egbala amɛ kɛjɛ Nyɔŋmɔ sɔɔmɔ he. Ŋwanejee ko bɛ he akɛ Satan diɛŋtsɛ yɛ gbɛfaŋnɔ babaoo feemɔ yɛ ŋmɛnɛŋmɛnɛ beaŋ heloo gbɛfaŋ nibii kɛ hiɛtserɛjiemɔi ni etee nɔ ni akɛgbala gbɔmɛi babaoo kɛjɛ Yehowa Nyɔŋmɔ sɔɔmɔ he lɛ mli. Kaabu wɔhenyɛlɔ Abonsam lɛ akɛ mɔ ni he waaa. Ebatsɔ mɔ ni le gbɛ ni atsɔɔ nɔ ajuɔ shi atutuaa mɔ fe fɛɛ.
14. (a) Mɛni ji nibii komɛi ni baaha wɔna akɛ heloo gbɛfaŋ nibii asɛɛdii ni baa nigii lɛ miina mɔ ko nɔ hewalɛ? (b) Mɛni hewɔ ni Nyɔŋmɔ he ni akpalãã kɛjɛɔ lɛ baanyɛ afee nɔ ko ni ayooo lɛ?
14 Te ooofee tɛŋŋ ole be mli ni Satan heloo gbɛfaŋ nibii ni yɔɔ nigii ni lakaa mɔ lɛ miiye onɔ lɛ? Obaanyɛ ole kɛji akɛ hiɛtserɛjiemɔ loo heloo gbɛfaŋ nibii asɛɛdii su ko eje shishi ekɛ ehe miiwo o-Biblia lɛ kasemɔ, daa gbi Kristofoi akpeei ni oooya aloo daa otsi sɔɔmɔ nitsumɔ lɛ mli ni okɛ ohe aaawo lɛ mli lɛ. Yɛ anɔkwale mli lɛ, ehe miihia jogbaŋŋ ni wɔsara. Heloo gbɛfaŋ nibii asɛɛdii lakamɔ lɛ baaha okpalaŋ kɛya kɛtsɔ obe, nibii ni oyɔɔ he miishɛɛ kɛ ohewalɛ ni eeehe babaoo yɛ be fɛɛ mli lɛ nɔ. (Hebribii 2:1) Kɛ lɛlɛ ko miikpalaŋ kɛmiiya lɛ oyooo akɛ eeya. Obaanyɛ okɛɛ akɛ etsiii ehe kwraa po. Shi odaseyeli ni tsɔɔ akɛ eekpalaŋ kɛmiiya lɛ yɛ bɔ ni etsakeɔ egbɛhei lɛ fiofio lɛ mli. Nakai nɔŋŋ eji yɛ mɔ ni kpalãã kɛjɛɔ Nyɔŋmɔ kɛ E-gbɛjianɔtoo lɛ he lɛ he.
15, 16. (a) Mɛɛ kaa kɛ kwɛmɔ ni jwɛŋmɔ yɔɔ mli esa akɛ wɔkɛka wɔ diɛŋtsɛ wɔhe? (b) Mɛɛ shihilɛ tsɔɔ akɛ jwɛŋmɔ yɛ mli akɛ mɔ aaaka loo eeepɛi lɛ diɛŋtsɛ emli ekwɛ lɛ?
15 No hewɔ lɛ, eji nilee gbɛ akɛ wɔɔpɛi wɔ diɛŋtsɛ wɔ-Kristofoi anitsumɔ lɛ mli yɛ be kɛ bei amli, ni wɔbi akɛ: “Ani mikaseɔ Biblia lɛ daa taakɛ mifeɔ be ko lɛ? Ani miyaa kpeei lɛ daa taakɛ be ko ni eho lɛ? Ani mikɛ be babaoo woɔ sɔɔmɔ nitsumɔ lɛ mli taakɛ mifeɔ tsutsu lɛ?” Ekolɛ obaakɛɛ akɛ: “Oo, amrɔ nɛɛ lɛ mibɛ deka kwraa.” Shi obɛ deka ni oofee mɛni? Ani ebaanyɛ eba akɛ oofite be babaoo yɛ hiɛtserɛjiemɔ sɛɛdii mli, ekolɛ ni ota televishin hiɛ? Ani eeenyɛ eba akɛ heloo gbɛfaŋ nibii ni obua naa lɛ anɔkwɛmɔ miitsio gbɛ moŋ fe ni eeeye ebua bo yɛ osɔɔmɔi ni okɛhaa Nyɔŋmɔ lɛ mli? Ani oobo Yesu ŋaawoo akɛ wɔkahao wɔhe yɛ heloo gbɛfaŋ nibii ahe shi moŋ wɔtao Nyɔŋmɔ Maŋtsɛyeli lɛ klɛŋklɛŋ lɛ toi?—Mateo 6:31-33.
16 Gbɔmɛi ni amɛgbee shi Iɛ yɛ je lɛŋ he fɛɛ he—Kristofoi ni Satan heloo gbɛfaŋ nibii ni yɔɔ nigii ni lakaa mɔ Iɛ eŋɔ amɛ nom ni amɛgbee shi kɛjɛ Nyɔŋmɔ sɔɔmɔ mli. Ekolɛ obaanyɛ osusu mɛi ni tsutsu lɛ amɛji nanemɛi nitsulɔi anɔkwafoi shi agbɛnɛ amɛhe ejɔ kwraa yɛ Nyɔŋmɔ sɔɔmɔ mli yɛ amɛhe ni amɛŋmɛɛ amɛha heloo gbɛfaŋ nibii asɛɛdii ni lakaa mɔ ni fiofio lɛ eha amɛkpalaŋ kɛtee ni yɔɔ bo diɛŋtsɛ osafo lɛ mli lɛ ahe. (Filipibii 3:18) No hewɔ lɛ “nyɛhiɛ akaa shi, nyɛsaraa.” Kaaha Abonsam miimi bo!—1 Petro 5:8.
Mumɔi Atsɛmɔ Ko Ni Lakaa Mɔ
17. (a) Mɛni hewɔ ŋwɛibɔfoi shi amɛgbɛhei yɛ ŋwɛi, ni mɛni ba amɛnɔ beni Nu Afaa lɛ ba lɛ? (b) Nɛkɛ bɔfoi nɛɛ eha mɛni eba?
17 Ani okaiɔ be mli ni ŋwɛibɔfoi krokomɛi yafata Satan he amɛkɛtse atua amɛshi Yehowa lɛ? Enɛ ba etsɛɛɛ kwraa dani Nu Afua lɛ ba. Biblia lɛ jieɔ lɛ kpo akɛ gbɔmɛi abiyei ni he yɔɔ fɛo lɛ ji nɔ ni laka ŋwɛibɔfoi lɛ. Amɛteŋ mɛi komɛi shi amɛŋwɛi sɔɔmɔ gbɛhei lɛ ni amɛba shikpɔŋ nɔ koni amɛkɛ yei ni he yɔɔ fɛo nɛɛ abana bɔlɛ. Bɔ ni nɔ ni amɛfee nɛɛ ehiii Iɛ tamɔ yei kɛ hii ni kɛ amɛhe feɔ yakayakanii ni Sodom kɛ Gomorabii kɛ amɛhe wo mli lɛ. (1 Mose 6:1, 2; Yuda 6, 7) Beni Nu Afua lɛ ba lɛ, ŋwɛibɔfoi Iɛ jie amɛhelooŋ gbɔmɔtsei lɛ yɛ amɛhe ni amɛkusɛɛ amɛtee ŋwɛi. Eyɛ mli akɛ amɛbɛ hewalɛ ni amɛkɛtsakeɔ amɛhe amɛŋɔɔ adesa gbɔmɔtsei dɔŋŋ koni amɛkɛgbe bɔlɛnamɔ he akɔnɔ ni adebɔɔ eŋmɛɛɛ gbɛ ni amɛhiɛ lɛ moŋ, shi nɛkɛ bɔfoi nɛɛ efee babaoo yɛ adesa weku lɛ fitemɔ mli yɛ jeŋba gbɛfaŋ. Ahoshwibɔɔ sɔrɔtoi ni efa babaoo ŋmɛnɛ lɛ jɛ ŋwɛi ni ashwie amɛ kɛjɛ ni atsi amɛ naa awo shikpɔŋ nɛɛ nɔ Iɛ hewɔ.—1 Timoteo 4:1; Kpojiemɔ 12:9, 12.
18. Mɛɛ odaseyeli yɔɔ, tsutsu kɛ nmɛnɛŋmɛnɛ, ni jieɔ lɛ kpo akɛ ahoshwibɔɔ efee nii titri ni Satan tsɔɔ nɔ ekɛfiteɔ Yehowa tsuji?
18 Ahoshwibɔɔ etee nɔ efee nɔ titri ni Abonsam tsɔɔ nɔ ekɛfiteɔ Yehowa tsuji. Beni eshwɛ fioo ni Israelbii ni ji Nyɔŋmɔ webii lɛ aaabote Shiwoo Shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ, Satan tsɔ Moabyei ni he yɔɔ fɛo lɛ anɔ ekɛ amɛ tsu nii akɛ kpoŋ naa loo ekɛlaka Israelbii lɛ kɛjɛ Yehowa sɔɔmɔ he. ‘Agbala’ Israelbii akpei abɔ awo ajwamaŋbɔɔ mli, ni nɔ ni jɛ mli ba ji akɛ, agbe amɛ yɛ nɔfɔŋfeemɔ nɛɛ hewɔ. (4 Mose 25:1-3) Yɛ nii ni ba nɛɛ hewɔ lɛ, abɔɔ Kristofoi akɔkɔ akɛ: “Ni wɔsaa wɔkabɔ ajwamaŋ, tamɔ bɔ ni amɛteŋ mɛi komɛi bɔ, ni gbi kome nɔ lɛ mɛi akpei nyɔŋmai enyɔ kɛ etɛ nyɔnyɔi lɛ.” (1 Korintobii 10:7, 8, 11) Satan ŋaatsɔɔ ni yɔɔ nigii nɛɛ tsu nii yɛ nakai be lɛ mli, ni eetsu nii ŋmɛnɛ hu. Ashwieɔ mɛi pii yɛ ajwamaŋbɔɔ hewɔ fe nibii krokomɛi fɛɛ ni abua naa.
19. (a) Mɛni hewɔ Yehowa tsuji babaoo kɛ amɛhe woɔ ahoshwibɔɔ mli yɛ be mli ni amɛle akɛ esaaa Nyɔŋmɔ hiɛ lɛ? (b) Mɛni baanyɛ aye abua bo ni okwa ohe ni okɛaawo ahoshwibɔɔ mli?
19 Shi akɛni Yehowa tsuji le akɛ ajwamaŋbɔɔ kɛ gbalafitemɔ teɔ shi ewoɔ Nyɔŋmɔ mlai hewɔ lɛ, mɛni hewɔ ni amɛteŋ mɛi pii kɛ amɛhe woɔ nifeemɔ ni tamɔ nɛkɛ mli lɛ? Ojogbaŋŋ, mɛni hewɔ Hawa gbo Nyɔŋmɔ mla nɔ toi? Ejaakɛ Satan ha nakai feemɔ batsɔ tamɔ nɔ ni ehi waa; esusu akɛ eji hegbɛ ni enyɛŋ eŋmɛɛ he. Nakai nɔŋŋ hu ŋmɛnɛ, kɛtsɔ elakamɔ gbɛi—televishin, sinii, adafitswaa woji, kɛ ekrokomɛi anɔ lɛ—jeee akɛ ahaa ajwamaŋbɔɔ kɛ gbalafitemɔ feɔ nɔ ni miishɛɛ yɔɔ he ni eŋɔɔ kɛkɛ, shi moŋ nɔ ni akpɛlɛɔ nɔ. No hewɔ lɛ kɛji akɛ okɔ kpoŋ naa loo ni lakaa mɔ ni akɛhaa kɛtsɔɔ Abonsam lakamɔ gbɛi lɛ anɔ lɛ, mɛni baajɛ mli aba? Bo hu ‘abaagbala’ bo!
Kwa Mɔ Kome Susumɔ
20. (a) Mɛni ji Satan ŋaatsɔɔ kroko ni yɔɔ nigii? (b) Yɛ mɛɛ gbɛ nɔ Satan kɛ eŋaatsɔɔ nɛɛ etsu nii aaafee afii 6,000 nɛ?
20 Kɛjɛ etuatsemɔ lɛ shishijee be mli tɔɔ Satan bi sane yɛ gbɛ ni Nyɔŋmɔ tsɔɔ nɔ efeɔ nii lɛ he. Eba mɔ kome susumɔ shwere. Satan kɛɛ Hawa akɛ, ‘Obaanyɛ oto oyiŋ yɛ nɔ ni hi kɛ nɔ ni ehiii he oha bo diɛŋtsɛ ohe. Ehe ehiaaa ni obo Nyɔŋmɔ toi. Jeee anɔkwale lɛ diɛŋtsɛ ekɛɔ bo lɛ.’ (1 Mose 3:1-5) Efee Satan ŋaatsɔɔ ni yɔɔ nigii kɛbashi ŋmɛnɛ, akɛ eeeha susumɔ ni tamɔ nɛkɛ atsɛŋe Nyɔŋmɔ webii.—2 Timoteo 3:1, 13.
21. Mɛni ji mɔ kome susumɔ he nɔkwɛmɔ nii komɛi yɛ ŋmɛnɛŋmɛnɛ beaŋ, ni mɛni ejɛ mli eba?
21 Mɛɛ gbɛ nɔ atsɔɔ ajieɔ mɔ kome susumɔ nɛɛ kpo yɛ? Nɔ ni afɔɔ feemɔ ji ni abi saji yɛ ŋaawoo ni Nyɔŋmɔ gbɛjianɔtoo ni anaa lɛ kɛhaa Iɛ he. Akɛ nɔkwɛmɔ nɔ lɛ, yɛ be kɛ bei amli lɛ Nyɔŋmɔ gbɛjianɔtoo lɛ bɔɔ kɔkɔ yɛ jeŋba shara kɛ ajwamaŋbɔɔ he lalai ni aaabo toi he, kɛ agbɛnɛ disko sɔrɔtoi kɛ je lɛŋ shwɛmɔ hei ni ajoɔ yɛ, ni atswaa lalai yɛ, ni ale akɛ gbɔmɛi lɛ kɛ amɛhe woɔ jeŋba shara nifeemɔi amli yɛ lɛ he. (1 Korintobii 15:33) Shi kɛlɛ efeɔ mɛi komɛi akɛ amɛle nɔ ni hi. Amɛtseɔ atua amɛshiɔ ŋaawoo ni tamɔ nɛkɛ ni amɛfeɔ nɔ ni ja yɛ amɛ diɛŋtsɛ amɛhiɛ. Mɛni jɛɔ mli baa? Yɛ be babaoo mli lɛ amɛkɛ amɛhe woɔ ahoshwibɔɔ mli ni amɛnaa nɔ̃ babaoo yɛ mumɔŋ. Ni kɛji akɛ ebako amɛ nɔ nakai po lɛ, kɛ mɛi krokomɛi nyiɛ amɛnɔkwɛmɔ nɔ lɛ sɛɛ ni amɛna nɔ̃ yɛ enɛ mli lɛ, ani no haŋ amɛfee mɛi ni sane yɔɔ amɛhe?—Mateo 18:6.
22. (a) Esa akɛ wɔhiɛ ahi wɔhe nɔ daa nɛɛ yɛ mɛni he? (b) Mɛni abaasusu he yɛ gbɛ ni sa nɔ yɛ wɔnikasemɔ ni baanyiɛ sɛɛ lɛ mli?
22 Nɛkɛ anɔkwasane nɛɛ jeee nɔ ni awo he tsɔ: Wɔkɛ henyɛlɔi ni yɔɔ hewalɛ fe adesa ena ta, ni esa akɛ wɔhiɛ ahi wɔhe nɔ yɛ be fɛɛ mli yɛ enɛ he. Satan kɛ edaimonioi lɛ yɛ diɛŋtsɛ; amɛjeee jwɛŋmɔŋ susumɔ ko kɛkɛ. Amɛji “je nɛŋ lumɛi ni yɔɔ benɛ be duŋ lɛ mli lɛ,” ni wɔmiiwuu mumɔŋ ta wɔshi amɛ. (Efesobii 6:12) No hewɔ lɛ ehe miihia waa akɛ wɔyoo amɛŋaatsɔɔi ni yɔ nigii lɛ ni wɔkaŋmɛ gbɛ ni amɛnine shɛ wɔ nɔ. No hewɔ lɛ wɔbaasusu gbɛ ni wɔɔtsɔ nɔ wɔwula wɔhe koni wɔwuu wɔshi nɛkɛ mumɔi fɔji nɛɛ agbɛnɛ yɛ gbɛ ni sa nɔ lɛ he.a
[Shishigbɛ niŋmai]
a Ajie kɛjɛ January 15, 1983 Blɔfo Buu-Mɔɔ lɛ mli
Ani Obaanyɛ Oha Sanebimɔi Nɛɛ Ahetoo?
□ Mɛni ji Abonsam yiŋtoo hewɔ ni ebaa Yehowa webii aŋɔɔ nigii lɛ?
□ Mɛni hewɔ Abonsam kɛ ŋaatsɔɔi ni yɔɔ nigii tsuɔ nii?
□ Mɛni ji ŋaatsɔɔi sɔrɔtoi ni yɔɔ nigii ni Satan kɛtsuɔ nii lɛ?
□ Mɛni baaye abua wɔ ni nɛkɛ ŋaatsɔɔi ni baa nigii nɛɛ akaye wɔ nɔ?
[Mfoniri ni yɔɔ baafa 14]
Anaaa lɛlɛ ni miikpalaŋ fiofio kɛmiiya lɛ tsɔ. Nakai nɔŋŋ ji bɔ ni Kristofonyo kpalãã kɛjɛɔ Nyɔŋmɔ kɛ E-gbɛjianɔtoo lɛ he