Buu-Mɔɔ INTANƐT NƆ WOJIATOOHE
Buu-Mɔɔ
INTANƐT NƆ WOJIATOOHE
Ga
@
  • ɛ
  • ɔ
  • ɛ́
  • ɛ̃
  • ɔ̃
  • ã
  • ŋ
  • á
  • BIBLIA
  • WOJI
  • ASAFOŊ KPEEI
  • w83 12/1 bf. 4-5
  • Helai​—Ani Ebaaba Naagbee Kɛ̃?

Vidio ko bɛ kɛhã nɔ ni ohala nɛɛ.

Ofainɛ waa, be ni wɔtaoɔ wɔjie vidio lɛ, wɔná naagba ko.

  • Helai​—Ani Ebaaba Naagbee Kɛ̃?
  • Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1983
  • Saneyitsei Bibii
  • Saji Ni Tamɔ Enɛ
  • Nɔdaamɔ Nɔ Kɛha Hiɛnɔkamɔ
  • Helai Anaagbee Ebɛŋkɛ!
  • Ta Ni Awuɔ Ashiɔ Hela Kɛ Gbele—Ani Aaye Kunim?
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1991
  • HELAI​—Naagbee Gbii lɛ Amli Okadi?
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1983
Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1983
w83 12/1 bf. 4-5

Helai​—Ani Ebaaba Naagbee Kɛ̃?

KƐJI AKƐ oná wu mli falɛ ko ni gbooo aaafee afii 10 ni eho nɛ lɛ, belɛ owɔsɛɛ be gbɛkpamɔ lɛ baafee nɔ ni miishɛɛ bɛ mli kwraa. Taakɛ National Cancer Institute tsɔɔ lɛ, mɛi ni na wu mli fala ni gbooo aaafee afii 10 ni eho nɛ lɛ ateŋ oha mlijaa 80 gboi yɛ afii 3 mli. Shi ŋmɛnɛ, shidaa aha jeŋ nilee ni etee hiɛ, akɛɔ akɛ helatsɛmɛi nɛɛ ateŋ oha mli 90 yeɔ amɛhe kɛjɛɔ hela lɛ he be mli ni ana hela lɛ ni atsu he nii sɛɛ afii etɛ.

Nɔyaa eba nakai nɔŋŋ yɛ helai krokomɛi atsamɔ mli. Akɛ nɔkwɛmɔ nɔ lɛ, jeŋ muu fɛɛ ajinafoi ko ni World Health Organization lɛ famɔ amɛ ni amɛtsu nɔ ko yɛ 1979 lɛ jaje akɛ afã kpate hela shishi kwraa yɛ jeŋ fɛɛ. Yɛ wɔlɔmɔ fɔŋ he lɛ, eyɛ mli akɛ gbɔmɛi aaafee akpekpei 3 gboiɔ daa afi yɛ hela nɛɛ hewɔ moŋ, shi World Health wolo tɛtrɛɛ lɛ kɛɛ akɛ: “Etamɔ nɔ ni wɔyɛ dɛŋdadei fɛɛ ni wɔkɛaatsumɔ wɔlɔmɔ fɔŋ lɛ kɛya kwraa lɛ yɛ wɔdɛŋ. Nɔ ni he hiaa wɔ ni wɔkɛye hela nɛɛ nɔ kunim, bianɛ kɛ agbɛnɛ kɛya naanɔ ji shika kɛ maŋkwramɔŋ nyɛmɔ ni wɔkɛaafee enɛ.”

Ŋwanejee ko bɛ he akɛ jeŋ nilee etee hiɛ babaoo yɛ ta ni awuɔ ashiɔ hela lɛ mli. Shi anɔkwa sane nɛɛ ka he eji anɔkwale lolo: Jeŋ nilee kɛ hela kɛ hejaramɔ nɔ kunim ni eeeye lɛ teŋ jɛkɛ naakpa. Akɛ nɔkwɛmɔ nɔ lɛ, tsuihela ka he eji nɔ klɛŋklɛŋ ni haa mɔ gboɔ trukaa yɛ maji ni etee hiɛ lɛ amli.

Nɔ ni jeɔ nijiaŋ wui lɛ, etamɔ nɔ ni helai ni gbeɔ mɛi nɛɛ miifa, ememeji lɛ miiya nɔ amɛmiihi shi ni akɛ eheei miifata he. Eka shi faŋŋ akɛ, yɛ be mli ni jeŋ nilee etee hiɛ ni eha wɔ nibii pii ni wɔbaanyɛ wɔda shi yɛ he lɛ, ejieee hela kɛ hejaramɔ yɛ gbɛ ko gbɛ ko kwraa nɔ. Ani hiɛnɔkamɔ ko bɛ kɛha wɔsɛɛ be?

Nɔdaamɔ Nɔ Kɛha Hiɛnɔkamɔ

Nɔ ni wɔbaanyɛ wɔdamɔ nɔ wɔna hiɛnɔkamɔ kɛha jwɛŋmɔ ni ja akɛ hela kɛ hejaramɔ baaba naagbee lɛ yɛ. Shi dabi, jeee kɛtsɔ jeŋ nilelɔi ahenɔjɔɔmɔ nitsumɔ lɛ nɔ. Shi moŋ, ebaaba kɛjɛ he ko ni kwɔ kwraa.

Dani aaanyɛ aye hela nɔ kwraa kɛya naanɔ lɛ, nibii sɔrɔtoi enyɔ ko ni he hiaa ahe miihia: (1) Nyɛmɔ kɛ (2) suɔmɔnaa nii lɛ. Kɛ ekome yɛ ni ekroko lɛ bɛ lɛ ebahiŋ feemɔ. Kaimɔ akɛ World Health wolo tɛtrɛɛ lɛ kɛɛ akɛ gbɔmɔ yɛ nyɛmɔ ni ekɛaatsumɔ wɔlɔmɔ fɔŋ kɛjɛ shihilɛ mli kwraa kɛya naanɔ, shi ebɛ “shika kɛ maŋkwramɔŋ suɔmɔnaa nii” lɛ.

Mɔ kome pɛ yɔɔ jeŋ muu fɛɛ ni lɛ eyɔɔ nyɛmɔ kɛ suɔmɔnaa nii ni ekɛaatsumɔ helai fɛɛ kɛya naanɔ​—Nyɔŋmɔ diɛŋtsɛ! Yɛ anɔkwale mli lɛ, beni Yesu Kristo, ni jie e-Tsɛ lɛ sui akpo etsɔɔ yɛ gbɛ ni yeɔ emuu nɔ lɛ yɔɔ shikpɔŋ nɔ lɛ, etsɔ naakpɛɛ gbɛ nɔ efee bɔ ni hewalɛ ni jɛ Nyɔŋmɔ ŋɔɔ lɛ baanyɛ aye hela kɛ gbɔjɔmɔi fɛɛ anɔ kunim lɛ he nɔkwɛmɔ nɔ.​—Yohane 14:⁠9.

Sanebimɔ ko bɛ he akɛ Yesu Kristo tsɔ ‘Nyɔŋmɔ hewalɛ” lɛ nɔ ena nyɛmɔ ni akɛyeɔ hela nɔ kunim. (Luka 9:43) Yesu tsa helatsɛmɛi, mɛi ni hiɛ gbɔjɔmɔi sɔrɔtoi kɛ gbɔmɛi ni ji kpajelɔi​—obubuafoi, mɛi ni amɛtɔ fa yɛ gbɔmɔtso mli kɛ shwilafoi (Mateo 15:​30, 31) gbiligbili helai, mɛi ni gbɔmɔtso lɛ fai komɛi egboi (Mateo 4:24) , kpitiyelɔi (Luka 17:​12-14) , yoo ni lá hoɔ yɛ ehe (Marko 5:​25-29) , mɔ ko ni nine egbo (Marko 3:​3-5) , nuu ko ni yeɔ fũumɔ hela (Luka 14:​2-4) kɛ gbɔmɛi ni “hiɛ helai sɔrɔtoi” diɛŋtsɛ ni etsa amɛ. (Luka 4:40) Agbɛnɛ, odaseyelii sɔrɔtoi etɛ yɛ ni tsɔɔ bɔ ni Yesu tee gbohii ashi! (Luka 7:​11-15; 8:​49-56; Yohane 11:​38-44) Titri ji bɔ ni tsamɔ nɛɛ ba trukaa, ni be ko bɛ ni akɛaahi shia yɛ be kpalaŋŋ mli dani gbɔmɔ he awa lɛ.

Shi kɛlɛ, akɛ Yesu Kristo miisumɔ ni eye helai anɔ kunim lɛ jeɔ kpo yɛ helai sɔrɔtoi ni etsa lɛ mli. Shi kɛlɛ, Biblia lɛ jieɔ henumɔ ni Yesu na akɛ eeeha mɛi krokomɛi ahe awa amɛ yɛ gbɛ ni naa mɔ nɔ hewalɛ waa nɔ lɛ kpo.

Yɛ be mli ni enu Yohane Baptisilɔ lɛ gbele he lɛ, Yesu bote lɛlɛ mli kɛtee he ko banee koni ekome eyahi jɛmɛ. Eka shi faŋŋ akɛ asafo babaoo na lɛlɛ lɛ ni eta mli lɛ ni amɛsusu he ni eyaa lɛ he. Beni eshɛɔ jɛmɛ lɛ no mli lɛ amɛmiimɛ lɛ. Te Yesu fee enii eha tɛŋŋ? Ani eyasumɔɔɔ nakai? Emli fu? Fɛɛ sɛɛ lɛ, ani ebɛ hegbɛ akɛ ejɔɔ ehe ni ehiɔ shi diŋŋ fioo? Shi moŋ, yɛ najiaŋ ni eeena amɛ akɛ mɛi ni baahao lɛ lɛ, sane lɛ tsɔɔ mli akɛ:

“Ni Yesu je kpo ni ebana asafo babaoo, ni emusuŋ tsɔ lɛ yɛ amɛhewɔ, ni etsa amɛteŋ helatsɛmɛi lɛ.” (Mateo 14:​13, 14) Biblia mli nilelɔ ko wieɔ Hela wiemɔ ni atsɔɔ shishi yɛ biɛ akɛ “emusuŋ tsɔ lɛ” lɛ he akɛ: “ [Eji] wiemɔ ni mli wa fe fɛɛ kɛha mɔbɔnalɛ yɛ Hela wiemɔ mli. Ejɛ wiemɔ splagchna, ni eshishi ji musuŋ, ni etsɔɔ musuŋtsɔlɛ kɛ mɔbɔnalɛ ni tsirɛɔ gbɔmɔ kɛyashɛɔ he ni enaa henumɔ fe fɛɛ lɛ.” Hɛɛ, Yesu nyɛɛɛ akwɛ mɛi krokomɛi apiŋmɔi ni efeee he nɔ ko akɛ eeeha piŋmɔ lɛ aba shi aha amɛ.​—Luka 5:​12-14.

Sanebimɔ ko bɛ he. Akɛni Nyɔŋmɔ kɛ hewalɛ lɛ eha lɛ hewɔ lɛ, Yesu Kristo yɛ nyɛmɔ kɛ suɔmɔnaa nii fɛɛ akɛ eeeye hela nɔ kunim. Ni eka he eyɛ nakai hewalɛ lɛ! (Hebribii 13:⁠8) Helai ni etsa yɛ beni eyɔɔ shikpɔŋ nɔ lɛ feɔ helatsamɔ mli jɔɔmɔi ni abaakpã mli aha adesai yɛ shikpɔŋ muu lɛ fee nɔ yɛ Nyɔŋmɔ Maŋtsɛyeli lɛ nɔyeli shishi lɛ he mfoniri. Shi obaabi akɛ, ‘Mɛɛ be enɛ baaba?’

Helai Anaagbee Ebɛŋkɛ!

Taakɛ atsɔɔ mli shii abɔ yɛ Buu-Mɔɔ lɛ mli lɛ, “okadi” ni nibii pii yɔɔ mli, ni ‘tsɛŋemɔ helai,’ aloo hejaramɔ ji efa lɛ eje kpo faŋŋ ni tɔmɔ ko bɛ he kɛjɛ 1914. Kɛji akɛ osusu odaseyelii lɛ ahe lɛ, ŋwanejee ko bɛ he akɛ Yesu wiemɔi lɛ eba mli anɔkwale. No hewɔ lɛ helai kɛ hejaramɔi babaoo ni yaa nɔ ŋmɛnɛ lɛ ji nɔ ni haa Yesu gbalɛ ni yɔɔ Mateo 24:​3-7 kɛ Luka 21:​10, 11 lɛ baa mli. Enɛ tsɔɔ akɛ wɔyɛ “nibii agbɛjianɔtoo lɛ naagbee” lɛ mli!

Etsɛŋ ni Nyɔŋmɔ Maŋtsɛyeli lɛ baajie ŋmɛnɛŋmɛnɛ yiwalɛ gbɛjianɔtoo nɛɛ ni ekɛ jalɛ Gbɛjianɔtoo Hee ato najiaŋ (2 Petro 3:13) Kɛkɛ lɛ tsɛŋemɔ helai loo hejaramɔi shɔŋ wɔgbɔmɔtsoŋ hewalɛnamɔ kɛ wala kɛjɛŋ wɔdɛŋ yɛ Maŋtsɛyeli nɔyeli lɛ shishi dɔŋŋ. Kwɛ miishɛɛ ni wɔyɔɔ, kɛ shi ni wɔbaanyɛ wɔda, akɛ wɔŋwɛi Tsɛ ni yɔɔ suɔmɔ lɛ yɛ nyɛmɔ kɛ suɔmɔnaa nii fɛɛ ni ekɛaatsumɔ hela kɛ hejaramɔ fɛɛ kɛjɛ shikpɔŋ nɔ kwraa kɛya naanɔ!​—Kpojiemɔ 21:​3, 4.

Ani obaasumɔ ni ole babaoo yɛ nɛkɛ Nyɔŋmɔ shiwoo ni jɔɔmɔi yɔɔ mli nɛɛ he kɛ nɔ ni esa akɛ ofee ni ehe aba sɛɛnamɔ kɛha bo? Yehowa Odasefoi kɛ miishɛɛ baasumɔ ni amɛye amɛbua bo. Mɛni hewɔ otaooo amɛ aloo oŋmaaa kɛyahaaa mɛi ni fee nɛkɛ wolo tɛtrɛɛ nɛɛ?

    Ga Woji (1980-2025)
    Shi Mli
    Botemɔ Mli
    • Ga
    • Kɛmaje
    • Bɔ Ni Misumɔɔ Lɛ Mihãa
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mlai Ni Yɔɔ He
    • Ohe Saji
    • Ohe Saji Lɛ Ahe Gbɛjianɔtoo
    • JW.ORG
    • Botemɔ Mli
    Kɛmaje