Nuu ko ni Le Woloŋ
“SHI anyɛmimɛi, nyɛkwɛa akɛ nyɛtsɛmɔ lɛ, jeee heloo gbɛfaŋ nilelɔi pii, jeee hewalɔi pii, jeee abladei pii.” (1 Korintobii 1:26) Taakɛ nɛkɛ wiemɔi nɛɛ tsɔɔ lɛ, oshara yɛ he ni akɛaawo je lɛŋ nilee mli vii aloo gbɛhe ni nɔ kwɔ yɛ shihilɛ mli ni aaana lɛ he. Nibii ni tamɔ nɛkɛ baanyɛ afee naatsii nii kɛha sanekpakpa lɛ nɔkpɛlɛmɔ—Abɛi 16:5; Marko 10:25.
Shi kɛlɛ, yɛ Paulo gbii lɛ amli lɛ, mɛi komɛi ni ji nilelɔi yɛ heloo gbɛfaŋ kpɛlɛ anɔkwale lɛ nɔ, ni amɛteŋ mɔ kome ji Paulo diɛŋtsɛ. Akɛni ele woloŋ jogbaŋŋ ni etamɔ nɔ ni ejɛ weku ni ehe gbɛi mli hu hewɔ lɛ, Paulo ji sanekpakpa jajelɔ ni yɔɔ ekaa. Ekɛ enɛ tsɔɔ akɛ mɛi ni yɔɔ hegbɛi yɛ je nɛɛ mli lɛ baanyɛ amɛsɔmɔ Yehowa kɛji amɛtsui ja. Amɛbaanyɛ amɛkɛ amɛwoloŋlee mli nyɛmɔi lɛ atsu nii yɛ Yehowa sɔɔmɔ mli.—Luka 16:9.
Tarso Maŋ lɛ Mlinyo
Afɔ Paulo yɛ Tarso, ni ji “maŋ ko ni yɔɔ gbɛi” lɛ mli, taakɛ ewie he yɛ sɛɛ mli lɛ. (Bɔfoi lɛ Asaji 21:39) Ekolɛ jɛmɛ ji he ni ená wiemɔi ahe nilee ni eyɔɔ lɛ yɛ—titri lɛ Hela ni ele jogbaŋŋ—ni he ba sɛɛnamɔ waa yɛ emaŋsɛɛ sanekpakpa shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli lɛ. Jeee Yudafoi lɛ ashihilɛ gbɛ̀i pɛ Tarso shihilɛ lɛ baaha Paulo ale, shi moŋ Jeŋmajiaŋbii lɛ akusum hu, niiashikpamɔ ko ni ekɛtsu nii yɛ sɛɛ mli akɛ jeŋmaji lɛ abɔfo lɛ. Ele bɔ ni ebaawie anɔkwale lɛ he eha koni amɛnyɛ amɛnu shishi. (1 Korintobii 9:21) Akɛ nɔkwɛmɔ nɔ lɛ, susumɔ wiemɔ ni ekɛ Ateenebii lɛ wie ni aŋma yɛ Bɔfoi lɛ Asaji yitso 17 lɛ he okwɛ. Jɛmɛ ni ejɛ ŋaa mli etsɛ Ateenebii ajamɔ sɛɛ ni ekɛwo ewiemɔ lɛ mli ni etsɛ amɛlalafolɔi lɛ ekome wiemɔi asɛɛ po beni ekɛ anɔkwale lɛ haa amɛ lɛ.
Roma Maŋ lɛ Mlinyo
Paulo na je lɛŋ hegbɛ kroko hu. Roma maŋ lɛ mlinyo ji lɛ, ni ekɛ enɛ hu tsu nii kɛha sanekpakpa lɛ mlilɛɛmɔ. Beni eyɔɔ Filipi lɛ, ayi ekɛ ehefatalɔi lɛ ni ayawo amɛ tsuŋ ni ayeko amɛsane. Mla eŋmɛɛɛ gbɛ ni afee Romanyo nakai, ni beni Paulo wó nɔyelɔi lɛ atoi nɔ yɛ nɛkɛ anɔkwa sane nɛɛ he lɛ, amɛŋmɛ lɛ gbɛ ni ehi maŋ lɛ mli ni enyɛ esɔmɔ asafo ni yɔɔ jɛmɛ lɛ dani eshi jɛmɛ kɛtee maŋ ni etsa nɔ kɛtee lɛ mli.—Bɔfoi lɛ Asaji 16:37-40.
Yɛ sɛɛ mli beni akɛ lɛ tee Amralo Festo hiɛ lɛ, Paulo ŋɔ Romanyo ni eji lɛ he hegbɛ ni eyɔɔ lɛ ni ebi ni akɛ esane lɛ aha Kaisare yeli. Enɛ hewɔ lɛ, enyɛ efa sanekpakpa lɛ he yɛ Roma Maŋtsɛyeli lɛ nɔyelɔ ni nɔ kwɔ fe fɛɛ lɛ hiɛ.—Bɔfoi lɛ Asaji 25:11, 12; Filipibii 1:7.
Paulo na tsɔsemɔ yɛ gbɛ kpakpa nɔ ni ehe ba sɛɛnamɔ ha lɛ yɛ sɛɛ mli. Atsɔɔ lɛ buu loo, ekolɛ etsɛ ji mɔ ni tsɔɔ lɛ. Kɛtsɔ enɛ nɔ lɛ, enyɛɔ ekwɛɔ ehe yɛ sɔɔmɔ nitsumɔ lɛ mli kɛji eshika miita. (Bɔfoi lɛ Asaji 18:1-3) Ena jamɔ he tsɔsemɔ hu ni mli wa waa. Atsɔse lɛ akɛ “Farisifonyo . . . kɛ Farisifonyo bi hu.” (Bɔfoi lɛ Asaji 23:6) Yɛ anɔkwale mli lɛ, ekase nii yɛ Yudafoi atsɔɔlɔi ni ale amɛ jogbaŋŋ lɛ ateŋ mɔ kome, ni ji Gamaliel naji anaa. (Bɔfoi lɛ Asaji 22:3) Tsɔsemɔ ni tamɔ nɛkɛ, ni ekolɛ abaanyɛ akɛto univɛsiti nikasemɔ kpakpa he ŋmɛnɛ lɛ tsɔɔ akɛ weku ni ejɛ mli lɛ ehe gbɛi jogbaŋŋ bɔ ni sa.
Jwɛŋmɔ ni Sa
Paulo wekukpaa kɛ tsɔsemɔ ni ena lɛ baanyɛ aha ena gbɛhe kpakpa wɔsɛɛ yɛ Yuda jamɔ mli. Kulɛ ebaanyɛ eshɛ shɔŋŋ. Shi, akɛni ekpɛlɛ nɔ akɛ Yesu ji Mesia lɛ hewɔ lɛ, otii ni mamɔ Paulo hiɛ lɛ tsake. Beni eŋmaa wolo eyaha Filipibii lɛ, etsɔɔ je lɛŋ hegbɛi ni eyɔɔ tsutsu lɛ ekomɛi ni ekɛɛ: “Shi kɛlɛ nii ni ji sɛɛnamɔ ha mi lɛ, mibu nomɛi laajemɔ nii yɛ Kristo hewɔ. Shi lɛlɛŋ akɛ mibuɔ nomɛi fɛɛ laajemɔ nii yɛ Kristo Yesu, mi-Nuŋtsɔ lɛ he nilee ni fe fɛɛ lɛ hewɔ.”—Filipibii 3:7, 8.
Nɛkɛ nuu ni le woloŋ nɛɛ ekuuu esɛɛ ekwɛɛɛ nɔ ni kulɛ eeenyɛ ekɛ eje lɛŋ woloŋlee lɛ atsu lɛ ni eeefee lɛ fɛo; ni nakai nɔŋŋ hu ekɛ “woloŋ kasemɔ” lɛ haaa mɛi anaa akpɛ amɛhe. (Bɔfoi lɛ Asaji 26:24; 1 Korintobii 2:1-4) Shi moŋ, ekɛ ehemɔkɛyeli fɛɛ wo Yehowa Nyɔŋmɔ mli, ni ewie hegbɛi ni eyɔɔ tsutsu nɛɛ ahe akɛ: “Nii ni yɔɔ sɛɛ gbɛ lɛ mijie mihiɛ yɛ nɔ, shi nii ni yɔɔ hiɛ gbɛ lɛ ahe moŋ mipeleɔ, ni miitiu oti lɛ kɛyashɛ Nyɔŋmɔ tsɛmɔ ni jɛ ŋwɛi yɛ Kristo Yesu mli lɛ he jweremɔ nɔ lɛ he.” (Filipibii 3:13, 14) Paulo bu mumɔŋ nibii akɛ amɛjara wa waa.
Shi kɛlɛ, Paulo kɛ tsɔsemɔ ni etsɔ hiɛ ena nɛɛ tsu nii yɛ Yehowa sɔɔmɔ mli. Beni ewie Yudafoi lɛ ahe akɛ, “miiye amɛhe odase akɛ amɛhiɛ dɔɔ yɛ Nyɔŋmɔ he moŋ” lɛ, no mli lɛ eewie kɛmiijɛ lɛ diɛŋtsɛ eniiashikpamɔ mli. (Romabii 10:2) Akɛ Farisifonyo ni yɔɔ ekaa lɛ, eka shi faŋŋ akɛ eyɛ ekaa kɛha Nyɔŋmɔ kɛ Ŋmalɛi lɛ. Beni Paulo batsɔ Kristofonyo lɛ sɛɛ lɛ, anɔkwa nilee ha ekaa ni eyɔɔ lɛ mli bawa, ni enyɛ ekɛ woloŋlee mli tsɔsemɔ ni ena mra kɛtsɔ hiɛ lɛ tsu jalɛ yiŋtoo he nii. Yɛ Hebribii awolo lɛ mli nɛkɛ lɛ, ekɛ Israelbii ayinɔsane kɛ amɛ sɔlemɔtsu mli jamɔ lɛ he nilee babaoo ni eyɔɔ lɛ tsu nii ni ekɛtsɔɔ bɔ ni Kristofoi agbɛjianɔtoo lɛ nɔ kwɔ waa ha.
Ŋmɛnɛ hu, heloo gbɛfaŋ nilelɔi lɛ ateŋ mɛi komɛi kpɛlɛɔ sanekpakpa lɛ nɔ. Gbɔmɛi ni hiɛ woloŋlee mli yijiemɔ woji sɔrɔtoi, kɛ agbɛnɛ mɛi krokomɛi hu ni ekase nitsumɔi sɔrɔtoi babaoo ekpɛlɛ anɔkwale lɛ nɔ, ni amɛkɛ tsɔsemɔ ni amɛtsɔ hiɛ amɛna nɛɛ tsuɔ nii yɛ Yehowa sɔɔmɔ mli. Shi yɛ fɛɛ sɛɛ lɛ, bɔ fɛɛ bɔ ni amɛskulyaa ji lɛ, Kristofoi ahiɛ kpaaa anɔkwale ni eji akɛ hesaai ni he hiaa fe fɛɛ ji mumɔŋ nɔ lɛ nɔ kɔkɔɔkɔ. Enɛɛmɛi ji “nii ni hi titri lɛ” ejaakɛ nomɛi baanyɛ ekɛ mɔ aya naanɔ wala mli—Filipibii 1:10.