Buu-Mɔɔ INTANƐT NƆ WOJIATOOHE
Buu-Mɔɔ
INTANƐT NƆ WOJIATOOHE
Ga
@
  • ɛ
  • ɔ
  • ɛ́
  • ɛ̃
  • ɔ̃
  • ã
  • ŋ
  • á
  • BIBLIA
  • WOJI
  • ASAFOŊ KPEEI
  • w97 11/15 bf. 5-7
  • Jeŋ ni Jalɛ Hiɔ Mli Jeee Lamɔ!

Vidio ko bɛ kɛhã nɔ ni ohala nɛɛ.

Ofainɛ waa, be ni wɔtaoɔ wɔjie vidio lɛ, wɔná naagba ko.

  • Jeŋ ni Jalɛ Hiɔ Mli Jeee Lamɔ!
  • Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1997
  • Saneyitsei Bibii
  • Saji Ni Tamɔ Enɛ
  • Mɛni Hewɔ Gbɔmɔ Yeee Omanye?
  • Jeŋ ni Jalɛ Hiɔ Mli Baaba Diɛŋtsɛ—Yɛ Mɛɛ Gbɛ Nɔ?
  • Shihilɛ yɛ Jeŋ ni Jalɛ Hiɔ Mli lɛ Mli
  • Yehowa Sumɔɔ Jalɛsaneyeli
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—2007
  • “Ani Nyɔŋmɔ Yeɔ Sane ko ní Ejaaa?”
    Tsi Obɛŋkɛ Yehowa
  • Jalɛsaneyeli Kadiɔ Nyɔŋmɔ Gbɛi Fɛɛ
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1989
  • “Egbɛi Fɛɛ Jalɛ Ni”
    Tsi Obɛŋkɛ Yehowa
Kwɛmɔ Ekrokomɛi Hu
Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1997
w97 11/15 bf. 5-7

Jeŋ ni Jalɛ Hiɔ Mli Jeee Lamɔ!

AMERIKA maŋnɔkwɛlɔ nukpa, Daniel Webster kɛɛ akɛ: “Jalɛ saneyeli ji nɔ ni he hiaa gbɔmɔ waa yɛ shikpɔŋ nɔ.” Ni Biblia lɛ kɛɔ akɛ: “Yehowa sumɔɔ jalɛ saneyeli.” (Lala 37:28) Akɛni abɔ amɛ yɛ Nyɔŋmɔ subaŋ nɔ hewɔ lɛ, klɛŋklɛŋ adesai ni ji gbalashihilɛ mli hefatalɔi lɛ yɛ Nyɔŋmɔ gbeyeishemɔ sui, ní jalɛ saneyeli henumɔ fata he.—1 Mose 1:26, 27.

Ŋmalɛi lɛ hu wieɔ ‘jeŋmajiaŋbii ni bɛ mla shi amɛtsɔɔ amɛfɔmɔ su nɔ amɛyeɔ mla nɔ’ lɛ ahe. “Amɛkɛtsɔɔ akɛ aŋma mla lɛ nitsumɔ lɛ yɛ amɛtsuii amli, ni amɛhenilee hu yeɔ odase, ni amɛsusumɔi lɛ folɔfolɔɔ amɛnaa loo amɛjiejieɔ amɛnaa yɛ amɛteŋ.” (Romabii 2:14, 15) Hɛɛ, akɛ henilee mli nyɛmɔ—mligbɛ henumɔ ko ni tsɔɔ nɔ ni ja kɛ nɔ ni ejaaa eduro adesai. Eyɛ faŋŋ akɛ, akɛ bɔ ni jalɛ saneyeli he hiaa lɛ fɔ́ɔ gbɔmɔ.

Nɔ ni bɛŋkɛ bɔ ni jalɛ saneyeli he hiaa ha lɛ he ji bɔ ni gbɔmɔ taoɔ miishɛɛ lɛ, ejaakɛ Lala 106:3 (NW) jajeɔ akɛ: “Miishɛɛ ji mɛi ni yeɔ jalɛ sane, ni amɛfeɔ nii ni ja yɛ be fɛɛ mli” lɛ. Belɛ mɛni hewɔ gbɔmɔ nyɛko ekɛ jeŋ ni jalɛ hiɔ mli aba lɛ?

Mɛni Hewɔ Gbɔmɔ Yeee Omanye?

Shishijee yiŋtoo ni haaa wɔna jeŋ ni jalɛ hiɔ mli lɛ jɛ kpá ni wɔná kɛjɛ wɔ klɛŋklɛŋ fɔlɔi ni ji Adam kɛ Hawa ŋɔɔ lɛ. Biblia lɛ tsɔɔ mli akɛ: “Gbɔmɔ kome nɔ esha tsɔ kɛba je lɛŋ, ni gbele tsɔ esha nɔ kɛba, ni no ha gbele lɛ tsɛŋe gbɔmɛi fɛɛ, ejaakɛ amɛ fɛɛ amɛfee esha lɛ.” (Romabii 5:12) Kpá lɛ ji esha. Eyɛ mli akɛ abɔ amɛ akɛ mɛi ni tɔmɔ ko bɛ amɛhe moŋ, shi Adam kɛ Hawa kpɛ amɛyiŋ akɛ amɛbaatse atua amɛshi Nyɔŋmɔ, ni no ha amɛfee amɛhe eshafeelɔi. (1 Mose 2:16, 17; 3:1-6) Yɛ enɛ hewɔ lɛ, amɛshi gboshinii ni ji esha kɛ sui ni ejaaa amɛha amɛbii.

Ani subaŋi ni tamɔ hiɛjoomɔ kɛ gbɔmɛi ahe jwɛŋmɔ fɔŋ ni anáa lɛ jeee eshafeemɔ sui lɛ nitsumɔi? Ni ani nɛkɛ subaŋi nɛɛ haaa jalɛ sane ni ayeee yɛ je lɛŋ lɛ aya hiɛ? Hɛɛ, hiɛjoomɔ ji nɔ ni hɔ nibii ni ebɔle wɔhe kɛkpe lɛ fitemɔ kɛ shika helɛtemɔ mli nɔnyɛɛ ni ajeɔ gbɛ akɛbaa lɛ sɛɛ diɛŋtsɛ! Eyɛ faŋŋ akɛ, gbɔmɛi ahe jwɛŋmɔ fɔŋ ni anáa lɛ ji nɔ ni hɔ weku mli béi kɛ hewolo nɔ su mli jiemɔ lɛ sɛɛ. Sui ni tamɔ nɛkɛ lɛ hu kanyaa gbɔmɛi ni amɛtswaa ojo, amɛshishiuɔ, ni amɛfeɔ nii yɛ gbɛ ni yeɔ mɛi krokomɛi awui lɛ anɔ.

Kanyamɔ ni hi fe fɛɛ he mɔdɛŋ ni abɔɔ koni atsu jalɛ saneyeli he nii ni afee ekpakpa lɛ po yeee omanye yɛ bei pii amli, yɛ wɔ eshafeemɔ sui lɛ ahewɔ. Bɔfo Paulo diɛŋtsɛ jaje akɛ: “Ekpakpa ni misumɔɔ lɛ mifeee; shi efɔŋ ni misumɔɔɔ lɛ, no moŋ mifeɔ.” Etee nɔ etsɔɔ mple ni eshiɔ lɛ mli akɛ: “Mimligbɛ gbɔmɔ lɛ mii shɛɔ Nyɔŋmɔ mla lɛ he; shi minaa mla kroko yɛ mihenii lɛ amli, ni kɛ mijwɛŋmɔ mla lɛ wuɔ ta ni eŋɔɔ mi nom ehaa esha mla lɛ ni yɔɔ mihenii lɛ amli lɛ.” (Romabii 7:19-23) Eeenyɛ eba akɛ wɔ hu wɔyɛ mpleshii ni tamɔ nɛkɛ mli ŋmɛnɛ. No hewɔ ni jalɛ sane ni ayeee yaa nɔ babaoo lɛ.

Gbɛ ni adesa tsɔɔ nɔ eyeɔ gbɔmɔ nɔ lɛ hu eha jalɛ sane ni ayeee yɛ je lɛ mli lɛ etee hiɛ. Mlai kɛ mɛi ni kwɛɔ koni aye nɔ lɛ yɛ maŋ fɛɛ maŋ mli. Ni kojolɔi kɛ saneyelihei hu yɛ. Eji anɔkwale akɛ, gbɔmɛi komɛi ni kɛ shishitoo mlai tsuɔ nii ebɔ mɔdɛŋ ni amɛfi hegbɛ ni gbɔmɔ yɔɔ lɛ sɛɛ, koni amɛkwɛ ni aye jalɛ sane aha gbɔmɛi fɛɛ. Ni kɛlɛ, amɛmɔdɛŋbɔi lɛ babaoo yeee omanye. Mɛni hewɔ? Kɛ amua fɛɛ naa lɛ, nibii sɔrɔtoi kɔɔ omanye ni amɛyeee lɛ he, ni Yeremia 10:23 kɛɔ akɛ: “Yehowa, mile akɛ gbɔmɔ gbɛ bɛ lɛ diɛŋtsɛ edɛŋ, ni adesa ni nyiɛ nɛɛ, bɔ ni eeetsɔ ejaje enajifamɔi eha lɛ, ebɛ edɛŋ.” Akɛni etse ehe kɛjɛ Nyɔŋmɔ he hewɔ lɛ, gbɔmɔ nyɛŋ ni eto jeŋ ni jalɛ hiɔ mli ema shi.—Abɛi 14:12; Jajelɔ 8:9.

Gbɛtsĩi nɔ̃ kpele kɛha mɔdɛŋ ni gbɔmɔ bɔɔ akɛ eeeto jeŋ ni jalɛ hiɔ mli ema shi lɛ ji Satan Abonsam. Biblia lɛ jajeɔ yɛ faŋŋ mli akɛ ŋwɛibɔfo atuatselɔ Satan, ji shishijee “gbɔmɔgbelɔ” kɛ “amalelɔ” lɛ, ni ákɛ “jeŋ muu lɛ fɛɛ kã mɔ fɔŋ lɛ mli.” (Yohane 8:44; 1 Yohane 5:19) Bɔfo Paulo yɔseɔ lɛ akɛ “nibii agbɛjianɔtoo nɛɛ nyɔŋmɔ.” (2 Korintobii 4:3, 4, NW) Akɛni Satan nyɛ̃ɛɔ jalɛ nifeemɔ hewɔ lɛ, efeɔ nɔ fɛɛ nɔ ni eeenyɛ koni eha nɔ fɔŋ feemɔ aya nɔ. Bei abɔ ni eyeɔ je lɛ nɔ nɛɛ, jalɛ sane ni ayeee sɔrɔtoi fɛɛ kɛ piŋmɔi ni jɛɔ mli baa lɛ baaya nɔ aŋɔ adesai nom.

Ani enɛɛmɛi fɛɛ tsɔɔ akɛ adesa weku shihilɛ nyɛŋ akwa jalɛ sane ni ayeee? Ani jeŋ ni jalɛ hiɔ mli lɛ ji lamɔ ni nyɛŋ aba mli?

Jeŋ ni Jalɛ Hiɔ Mli Baaba Diɛŋtsɛ—Yɛ Mɛɛ Gbɛ Nɔ?

Kɛ́ jeŋ ni jalɛ hiɔ mli baaba diɛŋtsɛ lɛ, belɛ esa akɛ adesai atao jɛɛhe ko ni baanyɛ ajie nibii ni kɛ jalɛ sane ni ayeee baa lɛ kɛya. Shi, namɔ baanyɛ ajie esha, ni ekpata Satan kɛ enɔyeli lɛ hiɛ? Eyɛ faŋŋ akɛ, adesa ko loo adesa gbɛjianɔtoo ko bɛ ni baanyɛ atsu nitsumɔ kpeteŋkpele ni tamɔ nɛkɛ he nii. Yehowa Nyɔŋmɔ pɛ baanyɛ afee! Biblia lɛ wieɔ ehe akɛ: “Tɛsaa ji lɛ, ni enitsumɔi hi pɛ; ejaakɛ egbɛi fɛɛ jalɛ ni. Anɔkwa Mawu ji lɛ, nɔ̃ sha bɛ lɛ; jalɔ ji lɛ ni esa pɛ.” (5 Mose 32:4) Ni akɛni Yehowa “sumɔɔ jalɛ saneyeli” hewɔ lɛ, eesumɔ ni adesai ana shihilɛ mli ŋɔɔmɔ yɛ jeŋ ni jalɛ hiɔ mli lɛ mli.—Lala 37:28.

Beni bɔfo Petro wieɔ gbɛjianɔ ni Nyɔŋmɔ eto koni ekɛ jeŋ ni jalɛ hiɔ mli aba lɛ he lɛ, eŋma akɛ: “Yɛ eshiwoo lɛ naa lɛ, wɔmiikwɛ ŋwɛi hee kɛ shikpɔŋ hee ni jalɛ hiɔ mli lɛ gbɛ.” (2 Petro 3:13) Nɛkɛ “ŋwɛi hee” nɛɛ jeee ŋwɛi hee ni akɛ hiŋmɛii naa. Nyɔŋmɔ bɔ wɔŋwɛi nɛɛ akɛ nɔ ni yeɔ emuu, ni amɛwoɔ ehiɛ nyam. (Lala 8:4; 19:2, 3) “Ŋwɛi hee” lɛ ji nɔyeli hee ni baaye shikpɔŋ lɛ nɔ. Nɔ ni feɔ ŋmɛnɛŋmɛnɛ “ŋwɛi” lɛ ji adesa nɔyelii. Etsɛŋ kwraa, yɛ Nyɔŋmɔ ta ni ji Harmagedon lɛ mli lɛ, enɛɛmɛi baashi koni “ŋwɛi hee”—eŋwɛi Maŋtsɛyeli loo nɔyeli lɛ aba. (Kpojiemɔ 16:14-16) Nakai Maŋtsɛyeli lɛ nɔ Maŋtsɛ ji Yesu Kristo. Akɛni ekɛ adesa nɔyeli baaba enaagbee kwraa hewɔ lɛ, nɔyeli nɛɛ baaye nɔ kɛya naanɔ.—Daniel 2:44.

Belɛ, mɛni ji “shikpɔŋ hee” lɛ mɔ? Ejeee shibɔlemɔ ŋulami hee ko, ejaakɛ Nyɔŋmɔ bɔ shikpɔŋ lɛ akɛ nɔ ni hi pɛpɛɛpɛ ni yeɔ emuu akɛ adesai ashihilɛhe, ni esuɔmɔnaa nii ji ni ehi shi kɛya naanɔ. (Lala 104:5) “Shikpɔŋ hee” lɛ kɔɔ gbɔmɛi asafo hee ko he. (1 Mose 11:1; Lala 96:1) “Shikpɔŋ” ni abaakpata hiɛ lɛ ji gbɔmɛi ni feɔ amɛhe yiwalɛ nibii agbɛjianɔtoo nɛɛ fã lɛ. (2 Petro 3:7) Mɛi ni feɔ “shikpɔŋ hee” ni akɛ amɛ baato amɛ najiaŋ lɛ ji Nyɔŋmɔ tsuji anɔkwafoi, ni nyɛ̃ɛɔ efɔŋfeemɔ ni sumɔɔ jalɛ kɛ jalɛ saneyeli lɛ. (Lala 37:10, 11) Satan je lɛ baaya kwraa yɛ nɛkɛ gbɛ nɔ.

Shi, mɛni ásaa ato aha Satan? Bɔfo Yohane gba fɔ̃ shi akɛ: “Ni [Kristo Yesu] emɔ drako lɛ, blema onufu lɛ ni ji diabolo (abonsam) kɛ satan lɛ, ni efi lɛ afii akpe, ni eŋɔ lɛ ewo bu kwɔŋkwɔŋ lɛ mli, ni eŋa eyi ni esɔo naa, koni ekashishiu jeŋmaji lɛ dɔŋŋ.” (Kpojiemɔ 20:1-3) Hewalɛ ni Satan ni akɛ kɔsɔŋkɔsɔ efi lɛ lɛ náa yɛ adesai anɔ lɛ bɛ dɔŋŋ tamɔ gboklɛfonyo ni akɛ lɛ ewo bu voo ko mli lɛ nɔŋŋ. Mɛɛ hejɔlɛ po enɛ baaji aha adesai nɛkɛ, ní miiba tamɔ nɔ ni tsɔɔ jeŋ ni jalɛ hiɔ mli lɛ hiɛ lɛ! Ni yɛ afii akpe lɛ naagbee lɛ, abaakpata Satan hiɛ kwraa kɛjɛ shihilɛ mli.—Kpojiemɔ 20:7-10.

Ni esha ni aná kɛjɛ fɔmɔ mli lɛ hu? Yehowa etsɔ hiɛ ekɛ nɔdaamɔnɔ kɛha esha jiemɔ eha momo. “Gbɔmɔ bi lɛ [Yesu Kristo] . . . eba . . . ni eŋɔ esusuma lɛ eha yɛ mɛi pii akpɔmɔ hewɔ lɛ.” (Mateo 20:28) Wiemɔ ‘kpɔmɔnɔ’ lɛ tsɔɔ jara ni ataoɔ akɛ awo koni akɛkpɔ̃ nomii. Yesu kɛ adesa gbɔmɔtso ni yeɔ emuu ni eyɔɔ lɛ ha akɛ kpɔmɔnɔ lɛ jara koni ekɛkpɔ adesai.—2 Korintobii 5:14; 1 Petro 1:18, 19.

Yesu kpɔmɔ afɔleshaa lɛ he baanyɛ aba sɛɛnamɔ aha wɔ bianɛ po. Kɛ wɔhe wɔye lɛ, wɔbaanyɛ wɔna shidaamɔ ni he tse yɛ Nyɔŋmɔ hiɛ lɛ mli ŋɔɔmɔ. (Bɔfoi lɛ Asaji 10:43; 1 Korintobii 6:11) Kpɔmɔnɔ lɛ baaha adesai aye amɛhe kwraa kɛjɛ esha mli yɛ Nyɔŋmɔ Maŋtsɛyeli lɛ nɔyeli shishi. Biblia lɛ mli naagbee wolo lɛ wieɔ mfonirifeemɔŋ “wala nu faa” ko ni hoɔ kɛjɛɔ Nyɔŋmɔ maŋtsɛsɛi lɛ mli lɛ he, ni okadi tsei ni woɔ yibii mamɔ faa lɛ toi biɛ kɛ biɛ, ni eyibaai lɛ “akɛtsaa jeŋmaji lɛ.” (Kpojiemɔ 22:1, 2) Nɔ ni Biblia lɛ feɔ he mfoniri yɛ biɛ lɛ damɔ shi kɛha Bɔlɔ lɛ gbɛjianɔtoo ni yɔɔ naakpɛɛ, ni damɔ Yesu kpɔmɔ afɔleshaa lɛ nɔ, ni akɛbaaha adesai aye amɛhe kɛjɛ esha mli lɛ. Gbɛjianɔtoo nɛɛ kɛ nitsumɔ yɛ gbɛ ni yeɔ emuu nɔ lɛ baakpɔ adesai toibolɔi kɛjɛ esha kɛ gbele mli.

Shihilɛ yɛ Jeŋ ni Jalɛ Hiɔ Mli lɛ Mli

Susumɔ bɔ ni shihilɛ baaji yɛ Maŋtsɛyeli nɔyeli lɛ shishi lɛ he okwɛ. Awuiyeli kɛ basabasafeemɔ bafee nibii ni eho etee jeeŋmɔ beebe. (Abɛi 2:21, 22) Jalɛ sane ni ayeee yɛ shika helɛtemɔ mli lɛ bɛ dɔŋŋ. (Lala 37:6; 72:12, 13; Yesaia 65:21-23) Abaatsumɔ kwasafo shihilɛ ni kɛ hewolo nɔ su mli jiemɔ, wiemɔ mligbalamɔ, kɛ weku mli jiemɔ lɛ fɛɛ kɛya. (Bɔfoi lɛ Asaji 10:34, 35) Tai kɛ tawuu nii bɛ dɔŋŋ. (Lala 46:10) Abaaha gbohii akpekpei abɔ aba wala mli ekoŋŋ yɛ jeŋ ni jalɛ sane ni ayeee bɛ mli lɛ mli. (Bɔfoi lɛ Asaji 24:15) Mɔ fɛɛ mɔ baaná gbɔmɔtsoŋ hewalɛnamɔ ni yeɔ emuu mli ŋɔɔmɔ. (Hiob 33:25; Kpojiemɔ 21:3, 4) Biblia lɛ maa nɔ mi kɛhaa wɔ akɛ: “Ni [Yesu Kristo] eeejie kojomɔ kpo yɛ anɔkwale naa.”—Yesaia 42:3.

Dani enɛ aaaba lɛ, jalɛ sane ni ayeee baanyɛ aba wɔnɔ, shi ekaba akɛ wɔkɛ jalɛ sane ni ayeee aaato najiaŋ. (Mika 6:8) Kɛ esa akɛ aŋmɛ tsui shi yɛ jalɛ sane ni ayeee mli po lɛ, eba akɛ wɔɔhiɛ jwɛŋmɔ kpakpa mli. Etsɛŋ ni jeŋ ni jalɛ saneyeli hiɔ mli lɛ baafee nɔ ni eba diɛŋtsɛ. (2 Timoteo 3:1-5; 2 Petro 3:11-13) Nyɔŋmɔ Ofe lɛ ewie, ni “ebaaba mli.” (Yesaia 55:10, 11, NW) Be ni esa akɛ asaa he kɛha wala yɛ nakai jeŋ ni jalɛ saneyeli hiɔ mli lɛ nɛ, kɛtsɔ nɔ ni Nyɔŋmɔ taoɔ yɛ wɔdɛŋ lɛ ni wɔɔkase lɛ nɔ.—Yohane 17:3; 2 Timoteo 3:16, 17.

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 7]

Abaatsumɔ jalɛ sane ni ayeee lɛ he nibii fɛɛ kɛya yɛ jeŋ hee ni Nyɔŋmɔ ewo shi yɛ he lɛ mli

    Ga Woji (1980-2025)
    Shi Mli
    Botemɔ Mli
    • Ga
    • Kɛmaje
    • Bɔ Ni Misumɔɔ Lɛ Mihãa
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mlai Ni Yɔɔ He
    • Ohe Saji
    • Ohe Saji Lɛ Ahe Gbɛjianɔtoo
    • JW.ORG
    • Botemɔ Mli
    Kɛmaje