Amɛfee Yehowa Suɔmɔnaa Nii
Eshaifaa Nifeemɔ ko Gbele Gbɛ Kɛha Yiwalaheremɔ
YAKOB bihii nyɔŋma lɛ ni damɔ Mizraim maŋsɔɔlɔ nukpa lɛ hiɛ lɛ ná teemɔŋ sane ko ni eŋɔɔɔ kwraa mli niiashikpamɔ. Afii komɛi ni eho lɛ amli lɛ, amɛhɔɔ amɛtsɛ bi Yosef amɛwo nyɔŋyeli mli, ni amɛmiitsɔ ŋaa koni amɛkɛɛ amɛtsɛ akɛ kooloo awuiyelɔ ko egbe lɛ.—1 Mose 37:18-35.
Agbɛnɛ, afii 20 komɛi asɛɛ lɛ, hɔmɔ ni naa wa enyɛ hii nyɔŋma nɛɛ anɔ koni amɛba Mizraim amɛbahe abele. Shi nibii eyaaa nɔ ojogbaŋŋ. Maŋsɔɔlɔ nukpa ni sɔmɔ hu akɛ niyenii anɔkwɛlɔ lɛ folɔ amɛnaa akɛ maŋ shikpálɔi ji amɛ. Ewo amɛteŋ mɔ kome tsuŋ ni ebi koni mɛi ni eshwɛ lɛ aku amɛsɛɛ kɛya shia koni amɛkɛ amɛnyɛmi gbekɛ, Benyamin aba. Beni amɛfee nakai lɛ, maŋsɔɔlɔ nukpa lɛ to gbɛjianɔ koni amɔ Benyamin.—1 Mose 42:1–44:12.
Yuda, Yakob bihii lɛ ateŋ mɔ kome wie eshi yɛ faŋŋ mli. Ekɛɛ akɛ, ‘Kɛ wɔtee shia ni Benyamin fataaa wɔhe lɛ, wɔtsɛ baagbo.’ Kɛkɛ ni nɔ ko ba ni Yuda loo ehefatalɔi ni ekɛ amɛ fãa gbɛ lɛ ateŋ mɔ ko kwraa kpaaa gbɛ. Beni maŋsɔɔlɔ nukpa lɛ fã koni mɔ fɛɛ mɔ ashi tsũ lɛ mli akɛ ja Yakob bihii lɛ kɛkɛ lɛ, ewó egbee ni efó. Kɛkɛ ni, beni eye ehenumɔi anɔ lɛ, ejaje akɛ: “Mi Yosef ni.”—1 Mose 44:18–45:3.
Mɔbɔnalɛ kɛ Jiemɔ
Yosef bi etsɛ bii lɛ akɛ: “Ani mitsɛ yɛ jeŋ lolo?” Amɛhaaa lɛ hetoo. Yɛ anɔkwale mli lɛ, Yosef tsɛ bii lɛ leee nɔ ni amɛaakɛɛ. Ani esa akɛ amɛmli afili amɛ, loo esa akɛ ŋmiŋmi amɔmɔ amɛ? Ejaakɛ beni amɛdarako afii 20 ni eho nɛ lɛ, amɛhɔɔ nuu nɛɛ amɛwo nyɔŋyeli mli. Yosef yɛ hegbɛ akɛ eeewo amɛ tsuŋ, ní ewo amɛ gbɛ ní ekaha amɛ niyenii kɛya, aloo—nɔ ni ehiii fe fɛɛ lɛ—ní egbe amɛ! Yɛ yiŋtoo kpakpa naa lɛ, Yosef tsɛ bii lɛ “nyɛɛɛ lɛ hetoo aha, ejaakɛ amɛjijaa yɛ ehiɛ.”—1 Mose 45:3.
Oya nɔŋŋ ni Yosef ha hii nɛɛ amii shɛ amɛhe. Ekɛɛ akɛ: “Nyɛtsia nyɛbɛŋkɛa mi ko!” Amɛfee nakai. Kɛkɛ ni ekɛɛ: “Miji nyɛnyɛmi Yosef, mɔ ni nyɛhɔɔ kɛba Mizraim lɛ! Ni agbɛnɛ nyɛkahaa miidɔa nyɛ ni nyɛmli akawowoa nyɛhe la, yɛ hɔɔmɔ ni nyɛhɔɔ mi kɛba biɛ lɛ hewɔ; ejaakɛ mɛi ayiwalaheremɔ hewɔ Nyɔŋmɔ tsu mi kɛtsɔ nyɛhiɛ.”—1 Mose 45:4, 5.
Yosef ejieee emɔbɔnalɛ lɛ kpo ni jeee yiŋtoo ko hewɔ. Etsɔ hiɛ ena odaseyeli ni tsɔɔ akɛ amɛtsake amɛtsui. Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, beni Yosef folɔ etsɛ bii lɛ anaa akɛ maŋ shikpálɔi ji amɛ lɛ, enu ni amɛmiikɛɛkɛɛ amɛhe akɛ: “Lɛɛlɛŋ, wɔye fɔ yɛ wɔnyɛmi lɛ hewɔ . . . No hewɔ ni nɛkɛ haomɔ nɛɛ eba wɔnɔ nɛɛ.” (1 Mose 42:21) Agbɛnɛ hu, Yuda kɛ ehe eha akɛ eeetsɔ nyɔŋ yɛ Benyamin najiaŋ bɔni afee ni anyɛ akɛ oblanyo lɛ aku sɛɛ kɛya etsɛ ŋɔɔ.—1 Mose 44:33, 34.
No hewɔ lɛ, Yosef sane ja akɛ eeejie mɔbɔnalɛ kpo etsɔɔ. Yɛ anɔkwale mli lɛ, eyɔse akɛ nakai feemɔ baanyɛ aha eweku muu lɛ fɛɛ yi aná wala. No hewɔ lɛ, Yosef kɛɛ etsɛ bii lɛ akɛ amɛku amɛsɛɛ kɛya amɛtsɛ Yakob ŋɔɔ, koni amɛyakɛɛ lɛ akɛ: “Bɔ ni obi Yosef kɛɛ nɛ: Nyɔŋmɔ ewo mi Mizraim fɛɛ nɔ nuntsɔ; ba miŋɔɔ, kaatsɛ! Ní obahi Goshen shikpɔŋ lɛ nɔ, ni obɛŋkɛ mi, bo kɛ obii kɛ onabii kɛ otooi kɛ otsinai kɛ nibii fɛɛ ni oyɔɔ; ni malɛ̀o yɛ jɛi.”—1 Mose 45:9-11.
Yosef Kpeteŋkpele Lɛ
Abaanyɛ atsɛ Yesu Kristo akɛ Yosef Kpeteŋkpele lɛ, ejaakɛ nibii srɔtoi wuji komɛi yɛ ni je amɛhe yɛ hii enyɔ nɛɛ ateŋ. Taakɛ Yosef ji lɛ, Yesu nyɛmimɛi hii, enanemɛi Abraham seshibii lɛ fee lɛ niseniianii. (Okɛto Bɔfoi lɛ Asaji 2:14, 29, 37 he.) Ni kɛlɛ, hii enyɔ lɛ ná shihilɛ mli tsakemɔ ni yɔɔ naakpɛɛ. Yɛ be ko sɛɛ lɛ, Yosef gbɛhe tsake kɛjɛ nyɔŋ nɔ̃ kɛtee maŋsɔɔlɔ nukpa nɔ̃, mɔ pɛ ni ji enyɔ yɛ Farao sɛɛ. Nakai nɔŋŋ Yehowa tee Yesu shi kɛjɛ gbohii ateŋ ni ewo enɔ kɛtee gbɛhe ni nɔ kwɔ waa nɔ “kɛtee Nyɔŋmɔ ninejurɔ nɔ.”—Bɔfoi lɛ Asaji 2:33; Filipibii 2:9-11.
Ákɛ maŋsɔɔlɔ nukpa lɛ, Yosef baanyɛ aja niyenii eha mɛi fɛɛ ni baa Mizraim ní amɛbahe abele lɛ. Ŋmɛnɛ, Yosef Kpeteŋkpele lɛ yɛ tsulɔ anɔkwafo kɛ nilelɔ kuu ko yɛ shikpɔŋ nɔ ni etsɔɔ amɛnɔ ejaa mumɔŋ niyenii “yɛ be ni sa nɔ.” (Mateo 24:45-47; Luka 12:42-44) Yɛ anɔkwale mli lɛ, mɛi ni baa Yesu ŋɔɔ lɛ, “hɔmɔ yeŋ amɛ dɔŋŋ, ni kumai hu yeŋ amɛ dɔŋŋ . . . ejaakɛ toobi lɛ ni yɔɔ maŋtsɛsɛi lɛ teŋ lɛ aaalɛ̀ amɛ, ni eeetsɔɔ amɛ gbɛ kɛaatee wala nubui ahe.”—Kpojiemɔ 7:16, 17.
Nikasemɔ Kɛha Wɔ
Yosef kɛ mɔbɔnalɛ he nɔkwɛmɔnɔ ni nɔ bɛ haa. Kulɛ, jalɛ sane ni mli wa baabi koni egbala mɛi ni hɔɔ lɛ amɛwo nyɔŋyeli mli lɛ atoi. Nɔ ni tamɔɔɔ nakai lɛ, kulɛ henumɔ baanyɛ atsirɛ lɛ koni eku ehiɛ eshwie nɔ kɛkɛ. Yosef efeee enɛɛmɛi ateŋ eko. Yɛ no najiaŋ lɛ, eka etsɛ bii lɛ atsuitsakemɔ ekwɛ. Kɛkɛ ni beni ena akɛ amɛwerɛhoyeli lɛ jɛ anɔkwayeli mli lɛ, ekɛke amɛ.
Wɔbaanyɛ wɔkase Yosef. Kɛ mɔ ko ni efee wɔ esha jie anɔkwa tsuitsakemɔ kpo lɛ, esa akɛ wɔkɛke lɛ. Yɛ anɔkwale mli lɛ, esaaa akɛ wɔhaa henumɔ folo ko kɛkɛ haa wɔfeɔ mɛi ni kuɔ amɛhiɛ amɛfɔ̃ɔ efɔŋ feemɔ ni mli wa nɔ kɔkɔɔkɔ. Yɛ gbɛ kroko nɔ lɛ, esaaa akɛ wɔhaa mlifu henumɔi haa wɔfeɔ mɛi ni yɔseee nifeemɔi ni tsɔɔ anɔkwa tsuitsakemɔ. No hewɔ lɛ nyɛhaa ‘wɔnanaa wɔhaa wɔhe ni wɔkɛfafaa wɔhe.’ (Kolosebii 3:13) Yɛ nakai feemɔ mli lɛ, wɔbaakase wɔ Nyɔŋmɔ, Yehowa, ni ‘ŋɔfaa mra’ lɛ.—Lala 86:5; Mika 7:18, 19.