Buu-Mɔɔ INTANƐT NƆ WOJIATOOHE
Buu-Mɔɔ
INTANƐT NƆ WOJIATOOHE
Ga
@
  • ɛ
  • ɔ
  • ɛ́
  • ɛ̃
  • ɔ̃
  • ã
  • ŋ
  • á
  • BIBLIA
  • WOJI
  • ASAFOŊ KPEEI
  • w84 11/1 bf. 7-11
  • Nii ni Aaakwɛ Kɛteke Yookpeemɔ Lɛ

Vidio ko bɛ kɛhã nɔ ni ohala nɛɛ.

Ofainɛ waa, be ni wɔtaoɔ wɔjie vidio lɛ, wɔná naagba ko.

  • Nii ni Aaakwɛ Kɛteke Yookpeemɔ Lɛ
  • Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1984
  • Saneyitsei Bibii
  • Saji Ni Tamɔ Enɛ
  • Hesaamɔ Kɛha Gbalashihilɛ ni Miishɛɛ Yɔɔ Mli
  • Feemɔ Klalo Akɛ Obaatsu Nii
  • Na Hekɛnɔfɔɔ Yɛ Ogbalashihilɛ Mli
  • Ha Oyookpeemɔ Gbi Lɛ Afee Nɔ ni Yɔɔ Miishɛɛ kɛ Nyam Babaoo
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—2006
  • Yookpeemɔi Ni Yɔɔ Nyam Yɛ Nyɔŋmɔ Kɛ Gbɔmɛi Ahiɛ
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—2006
  • Kristofoia Yookpeemɔi Ni Kɛ Nyamɔ Baa
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1984
  • Yookpeemɔi ni Woɔ Yehowa Hiɛ Nyam
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1997
Kwɛmɔ Ekrokomɛi Hu
Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1984
w84 11/1 bf. 7-11

Nii ni Aaakwɛ Kɛteke Yookpeemɔ Lɛ

1, 2. Japan yookpeemɔi haa akaseɔ mɛni nii ni yɔɔ sɔrɔto?

1 TIME wolo tɛtrɛɛ (December 6, 1982 nɔ̃) lɛ tsɔɔ akɛ Japan yookpeemɔi etsɔ ‘₵510,000,000,000 nitsumɔ,’ ni enɛ feɔ ₵660,000 ni afiteɔ yɛ yookpeemɔ kome he.” Shi kɛlɛ, “Japan gbalatsemɔ eshɛ nɔ ni fa fe fɛɛ; hefatalɔi etɛ yɛ nyɔŋma mli tseɔ gbala mli.”

2 Nɔ ni tamɔɔɔ nɔ ni wɔtsi ta nɛɛ lɛ, adafitswaa wolo, Hokuu Shimbun wie sane ko yɛ Yehowa Odasefoi ayookpeemɔi enyɔ ko he yɛ Noshiro akɛ: “Mɛi enyɔ lɛ fɛɛ ji Kristofoi ni yɔɔ ekãa, ni yɛ tsɔɔmɔ nɛɛ hewɔ lɛ, amɛsusuɔ akɛ, ‘Yookpeemɔ lɛ baanyɛ afee nɔ ni afiteee shika pii yɛ he kɛ nɔ ni mɔ fɛɛ mɔ baabi ni eye omanye.’” Kɛ akɛto yookpeemɔi wuji ni éfa ni afiteɔ shika pii yɛ mli lɛ ahe lɛ, bɔ ni afiteee shika pii yɛ yookpeemɔ nɛɛ he ni afeee nɔ ko haŋtsii yɛ he lɛ bafee nɔ ni sa adafitswaa. Adafitswaa wolo lɛ tee nɔ ekɛɛ akɛ: “Yɛ enɛ fɛɛ sɛɛ lɛ, nɔ ni eyi yookpeemɔ lɛ shishi obɔ ji miishɛɛ ni ayɔɔ kɛha mɛi enyɔ Iɛ akɛ amɛwɔsɛɛ be ahi aha amɛ.”

3. Oyookpeemɔ gbi lɛ baanyɛ ana hewalɛ yɛ omiishɛɛnamɔ nɔ yɛ mɛɛ gbɛ nɔ?

3 Hefatalɔi enyɔ lɛ asubaŋ yɛ yookpeemɔ lɛ he kɛ nɔ ni ebiɔ lɛ baanyɛ anã amɛ wɔsɛɛ be nɔ hewalɛ diɛŋtsɛ. Mɛni hewɔ? Taakɛ jwɛŋmɔ he nilelɔ, Dr. Sally Witte kɛɛ lɛ, “nikasemɔi etsɔɔ akɛ jeee akɛ nibii gbohii haoɔ bo kɛkɛ, shi moŋ nibii kpakpai hu.” Mɛi ni kaseɔ jwɛŋmɔŋ hela he nii lɛ hu etsɔɔ akɛ gbalashihilɛ mlibotemɔ kɛ nɔnyɛɛ babaoo baaba onɔ fe ni onitsumɔ aaaje odɛŋ. Eka shi faŋŋ akɛ kɛji akɛ yookpeemɔ da moŋ fe ni eeefee bibioo ko, ni eyɛ hoo hu kɛ henɔwomɔ moŋ fe ni eeefee kpoo kɛ diŋŋ lɛ, ebaaha nɔnyɛɛ ni onuɔ he lɛ mli awa babaoo.

4. Mɛni baa yɛ sɛɛ mli beni yookpeemɔ gbidii ko eba naagbee lɛ?

4 Agbɛnɛ hu mɛi ni boteɔ gbalashihilɛ mli amrɔ nɛɛ lɛ ateŋ mɛi pii kɛ amɛjwɛŋmɔ yaa​—gbɛkpamɔi ni shishinumɔ bɛ mli nɔ​—yɛ yookpeemɔ gbi lɛ nɔ kɛ esɛɛ, ákɛ nɔ ni jɛɔ mli baa ji nijiaŋwujee babaoo. Ŋa hee ko jaje akɛ: “Mɔ fɛɛ mɔ ni mile lɛ lɛ na wɔhe miishɛɛ yɛ nyɔji babaoo mli. Kɛkɛ ni kpeemɔ lɛ ba naagbee yɛ hiŋmɛitswaa mli, ni beni wɔjɛ okpɔlɔŋmɛɛ lɛ shishi wɔyashɛ shia lɛ, awerɛho ko mɔ mi.” Obalanyo ko ni aŋɔ ewiemɔ awie yɛ Getting Married lɛ mli lɛ kɛɛ akɛ:

‘Be ni nyɛwoɔ nyɛhe shi akɛ nyɛbaabote gbalashihilɛ mli lɛ ji be ni asusuɔ akɛ ebaafee nɔ ko ni yɔɔ nyam kɛ fɛo hu. Eyɛ miishɛɛ. Kɛkɛ lɛ nyɛkɛ nyɛhe baawo nyɛkpeemɔ lɛ sɛɛ gbɛfaa kɛ hiɛtserɛjiemɔi amli. Enɛ hu yɛ miishɛɛ tsɔ. Nyɛmiitswa gbɛkpamɔ ko miima shi akɛ kɛ nyɛbote gbalashihilɛ mli pɛ kɛkɛ lɛ nyɛkɛ nɔ ko ni yɔɔ miishɛɛ kɛ naakpɛɛ fɛɛ baakpe. Kɛkɛ lɛ trukaa lɛ nɔ fɛɛ nɔ efee dioo. Áshi okɛ yoo nɛɛ pɛ, ni lɛ hu ashi lɛ aha bo.’

5. Mɛni esa akɛ Kristofoi ayoo yɛ amɛkpeemɔi ahe?

5 Wɔ fɛɛ wɔkpɛlɛɔ nɔ akɛ esa akɛ hefatalɔi lɛ kɛ miishɛɛ krɛdɛɛ ko akpa amɛkpeemɔ gbi lɛ gbɛ, ejaakɛ amɛmiito gbɛjianɔ wulu ko yɛ amɛshihilɛ mli. No hewɔ lɛ kɛji akɛ amɛmaaa yookpeemɔ lɛ nɔ mi tsɔ fe bɔ ni eeehà nɔ ni he hiaa titri yɛ mli lɛ nɔ lɛ, no lɛ amɛshihilɛ yɛ no sɛɛ ákɛ Kristofoi ni ebote gbalashihilɛ mli lɛ baaye abua amɛ ni amɛna miishɛɛ.

Hesaamɔ Kɛha Gbalashihilɛ ni Miishɛɛ Yɔɔ Mli

6. Mɛni sa feemɔ dani yookpeemɔ gbi lɛ ashɛ?

6 Yesu jaje anɔkwale ko ni anyɛŋ aje he ŋwane ni mɛi ni amɛboteko gbalashihilɛ mli lɛ baanyɛ atsu he nii: “Ejaakɛ nyɛteŋ namɔ ni kɛji eetao mɔ̃ɔ ema lɛ ni etaŋ shi, ni ebu naa ekwɛ da akɛ eyɛ nii bɔ ni aaashɛ naagbee lo?” (Luka 14:28) Hɛɛ, nilee yɛ nitsumɔ ni asusuɔ he dani ajeɔ shishi lɛ mli. Eji anɔkwale hu yɛ gbalashihilɛ he, Gbalashihilɛ he ŋaawolɔi pii kɛɔ mɛi ni biɔ ŋaawoo kɛjɛɔ amɛdɛŋ lɛ akɛ, esa akɛ mɛi ni taoɔ abote gbalashihilɛ mli lɛ ana tsɔsemɔ ko yɛ he, bɔ ni no aaaha amɛnyɛ amɛhi shi akɛ mɛi ni ebote gbalashihilɛ mli aloo amɛnyɛ amɛdamɔ naagbai anaa. Ŋaawolɔ ko kɛɛ akɛ: “Eji gbekɛbii ni gbeɔ high skul naa lɛ le nibii ni jɛɔ gbalashihilɛ mli baa lɛ mli oha mlijaa ekome taakɛ amɛle yɛ kɔmpiuta he lɛ kulɛ, gbalashihilɛ baanyɛ afee niiashikpamɔ ko ni yeɔ omanye babaoo yɛ amɛgbɛfaŋ.”

7. Nɛgbɛ obaaná adafitswaa loo amaniɛbɔɔ ni yeɔ buaa ni kɔɔ gbalashihilɛ he lɛ yɛ?

7 Yehowa Odasefoi kɛ gbɛtsɔɔmɔ kpakpa eha yɛ sane nɛɛ mli, gbɛtsɔɔmɔ ni damɔɔɔ gbɔmɔ susumɔ ni damɔɔɔ tɛ kome nɔ lɛ nɔ, shi moŋ nɔ ni haa mɔ yeɔ omanye, nɔ ni damɔ gbalashihilɛ Shishijelɔ lɛ ŋaawoo ni yeɔ emuu lɛ nɔ. (Lala 119:​98-105) Buu-Mɔɔ lɛ kɛ Awake! lɛ fɛɛ kɛ saji sɔrɔtoi babaoo ni kɔɔ gbalashihilɛ he haa. Ohiɛ baanyɛ asɔ bɔ ni saji ni tamɔ nɛkɛ lɛ fa babaoo ha kɛji akɛ okwɛ sane ni ji ‘Gbalashihilɛ’ yɛ wolo ni ji Watch Tower Society’s Publications lɛ mli saji ataomɔ he ni yɔɔ 1976-1980 nɔ̃ lɛ mli yɛ yitsei babaoo ni yɔɔ mli lɛ ashishi lɛ. Akaseɔ nibii babaoo ni kɔɔ gbalashihilɛ he yɛ asafo lɛ mli ni ehaa mɛi ni taoɔ ni amɛbote gbalashihilɛ mli lɛ nuɔ saji kɛjɛɔ Kristofoi hii kɛ yei ni amɛna niiashikpamɔ diɛŋtsɛ ni amɛji Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ kaselɔi lɛ aŋɔɔ, ŋaawoo ni anyɛɔ atsuɔ he nii.

8. Kɛ ooto gbɛjianɔ ni obote gbalashihilɛ mli lɛ, mɛɛ nifeemɔ ni sɛɛnamɔ yɔɔ he obaanyɛ otsu he nii?

8 Kɛji akɛ ooto gbɛjianɔ ni obote gbalashihilɛ mli lɛ, obaanyɛ okwɛ saji krokomɛi ni kɔɔ he, ni aŋmala yɛ woji krokomɛi ni akɛkaseɔ Biblia lɛ mli. Akɛ nɔkwɛmɔ nɔ lɛ, Happiness​—How to Find Ita lɛ yɛ yitsei ni kɔɔ shika he naagbai, bɔlɛnamɔ kɛ omanye ni aaaye yɛ weku shihilɛ mli he. Making Your Family Life Happy lɛ hiɛ ŋaawoi krokomɛi ni anyɛɔ atsuɔ he nii ni jɛ Nyɔŋmɔ Wiemɔ ni yeɔ emuu lɛ mli. Yitsei lɛ ekomɛi ji ‘Shishi Kpakpa ni Oooto Oha Ogbalashihilɛ,’ ‘Yɛ Yookpeemɔ Gbi lɛ Sɛɛ,’ ‘Wu ni Naa Bulɛ ni Mli Kwɔ Kɛhaa Ehe,’ ‘Yoo ni Asumɔɔ lɛ Jogbaŋŋ’ kɛ ‘Suɔmɔ, Ekomefeemɔ Kpaa ni Yeɔ Emuu.’ Too gbɛjianɔ ni okɛ owɔsɛɛ be hefatalɔ Iɛ atsɔ hiɛ akase enɛ dani nyɛkpeemɔ gbi lɛ ashɛ. Kwɛ sɛɛnamɔ ni aaaba enɛ he kɛ okɛ Kristofonyo ko ni ji nyɛminuu ni eda yɛ mumɔŋ ni obuɔ lɛ ni baanyɛ awo bo ŋaa kpakpa aaasusu saji nɛɛ ahe. (Abɛi 4:​1-9) Enɛ baanyɛ aye abua nyɛyi enyɔ lɛ fɛɛ koni nyɛkpeemɔ he gbɛjianɔtoo lɛ afee nɔ ni kɔɔ nibii ni he hiaa titri, nyɛyi enyɔ lɛ shihilɛ akɛ mɛi ni amɛbote gbalashihilɛ mli lɛ he.

Feemɔ Klalo Akɛ Obaatsu Nii

9, 10. (a) Mɛni hewɔ jwɛŋmɔ kpakpa ni aaana yɛ gbalashihilɛ he lɛ he hiaa lɛ? (b) Mɛɛ gbɛ nɔ atsɔɔ ayeɔ abuaa Kristofoi koni amɛná enɛ yɛ?

9 Wɔyoo akɛ mɛi pii susuɔ amɛkpeemɔ gbi lɛ he kɛ gbɛkpamɔ ko akɛ “ekɛ ŋkunyaayeli nifeemɔ ko baaba, susumɔ ko ni yɔɔ naakpɛɛ ni baaba kɛ abote gbalashihilɛ mli amrɔ nɔŋŋ.” Nɔ ni baa gbɔmɛi ni hiɛ yiŋsusumɔ ni jwɛŋmɔ bɛ mli nɛɛ anɔ nɔŋŋ ji lakamɔ, nijiaŋwujee kɛ miishɛɛ ni anaaa. Anɔkwale lɛ ji akɛ, gbalashihilɛ ni miishɛɛ yɔɔ mli lɛ biɔ nitsumɔ, nitsumɔ pii kwraa fe nɔ ni akɛwo kpeemɔ lɛ mli, ni bɔ ni kpeemɔ lɛ da ha kɔɔɔ he eko. Nilelɔ E. M. Pattison to gbalashihilɛ tsamɔ he kpee ko, ni obalayoo ko ni atsɛɔ lɛ Betty kɛɛ akɛ: “Misusu akɛ gbalashihilɛ kɛ ŋkunyaayeli nifeemɔi komɛi baaba, beni wɔyi enyɔ lɛ yɔɔ he kome lɛ. Shi ŋkunyaayeli nifeemɔ ko bɛ gbalashihilɛ mli.​—nitsumɔ babaoo kɛkɛ.”

10 Esa akɛ Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ kasemɔ aye abua ni esaa Kristofoi kɛha nibii diɛŋtsɛ ni yɔɔ gbalashihilɛ mli. Mɛni hewɔ? Klɛŋklɛŋ lɛ, wɔle akɛ adesai fɛɛ ena emuu ni ayeee kɛjɛ Adam ŋɔɔ. Romabii 3:23 maa nɔ mi kɛhaa wɔ akɛ: “Mɛi fɛɛ efee esha, ni Nyɔŋmɔ anunyam lɛ ebɔ amɛ.” Nakai nɔŋŋ eji nɔ ni ama nɔ mi akɛ adesa ni baafee ohefatalɔ ni yeee emuu lɛ hu baafee mɔ ni onaŋ nibii ni okpaa gbɛ yɛ ehe lɛ ekomɛi. Kɛji akɛ daa gbi shihilɛ mli nitsumɔ je shishi pɛ lɛ, owu baafee mɔ ni bɛ tsui, mɔ ni mli fuɔ oya, ekolɛ efeɔ hejɔ̃ aloo etsuuu e-Ŋmalɛ naa gbɛnaa nii akɛ weku yitso lɛ he nii. Aloo yɛ be mli ni okɛ oŋa lɛ hiɔ shi lɛ, ekomefeemɔ ni yɔɔ nyɛ gbalashihilɛ mli lɛ baajie yoo nɛɛ kpo akɛ eyɛ hoo, esumɔɔ ni eye mɔ nɔ fioo, eshɛɔ be ni ewieɔ eshiɔ nii aloo esumɔɔ heloo gbɛfaŋ nibii babaoo ni ehaa onaa kpɛɔ ohe po.

11, 12. Mɛni hewɔ Kristofonyo ni oji lɛ yeɔ ebuaa oshihilɛ akɛ mɔ ni ebote gbalashihilɛ mli lɛ koni ahi?

11 Akɛni nyɛyi enyɔ lɛ fɛɛ ji Kristofoi ni yɔɔ hemɔkɛyeli yɛ Nyɔŋmɔ ŋaawoo ni yeɔ emuu ni ekɛhaa lɛ mli hewɔ lɛ, enɛ kɛ nɔ ni nyɛbaadamɔ nɔ ni nyɛya nyɛhiɛ yɛ mli lɛ haa. Nyɛbaanyɛ ni nyɛsusu hei ni nyɛbaasumɔ ni nyɛkɛ Nyɔŋmɔ ŋaawoo lɛ atsu nii pii yɛ lɛ he, yɛ ŋaa mli, shi yɛ anɔkwayeli mli. Nyɛkɛ nilee kɛ sanesɛɛyoomɔ ahalaa be ni nyɛsumɔɔ ni nyɛsusu saji ni tamɔ nɛkɛ he lɛ, nyɛkafea nakai yɛ be mli ni nyɛteŋ mɔ ko ehao aloo nɔ ko ewolɛ mlifu. Nyɛbaanyɛ nyɛtsu nɔ ni hi fe fɛɛ yɛ nɛkɛ be nɛɛ mli, yɛ be mli ni nyɛbɔɔ mɔdɛŋ ni nyɛkashɛ susumɔ ni hefatalɔ lɛ kɛhaa lɛ miifɔ̃ lɛ. Shi moŋ bo ohefatalɔ lɛ wiemɔ ni ekɛteɔ shi ewoɔ nɔ ko aloo ebiɔ lɛ toi ni okpɛlɛ nɔ.​—Abɛi 15:​28; 18:⁠13.

12 Yɛ be kɛ bei amli lɛ saji ni tamɔ nɛkɛ teɔ shi yɛ be mli ni wu kɛ ŋa kaseɔ Ŋmalɛ lɛ yɛ weku nikasemɔ mli lɛ. Yiŋtoo ni yɔɔ kpee nɛɛ po sɛɛ lɛ baanyɛ aye abua, ejaakɛ emaa nɔ mi akɛ mɛi enyɔ lɛ fɛɛ miisumɔ ni amɛkpɛlɛ Nyɔŋmɔ ŋaawoo nɔ ni agbɛnɛ amɛmiisumɔ ni ákɛ hefatalɔi lɛ, mɔ asa enaanyo hiɛ. Nɛkɛ miishɛɛ ni ayɔɔ ni damɔ Ŋmalɛ lɛ nɔ lɛ, ákɛ mɔ aaasumɔ ni esa ehefatalɔ lɛ hiɛ lɛ kɛ nɔ ni Paulo ŋma nɛɛ kpaa gbee: “Esa akɛ nyɛ [wumɛi] hu, nyɛteŋ mɔ fɛɛ mɔ asumɔ lɛ diɛŋtsɛ eŋa nakai, tamɔ lɛ diɛŋtsɛ ehe; koni ŋa lɛ ashe ewu.”​—Efesobii 5:​33; okɛto 1 Korintobii 13:​4-7 he.

Na Hekɛnɔfɔɔ Yɛ Ogbalashihilɛ Mli

13. Te shihilɛ lɛ yɔɔ tɛŋŋ yɛ hekɛnɔfɔɔ ni aaaku hefatalɔi ateŋ lɛ he?

13 Nyɛbaanyɛ nyɛna yelikɛbuamɔ babaoo yɛ nyɛgbalashihilɛ mli naagbai loo bei lɛ ahe nitsumɔ mli kɛji akɛ nyɛyi enyɔ lɛ fɛɛ na su ko ni bɛ je lɛŋ gbalashihilɛi pii amli lɛ eko, ni ji​—hekɛnɔfɔɔ. Shihilɛ ni ehiii kwraa ni yɔɔ nakai gbalashihilɛ mli lɛ tamɔ nɔ ni hi shi yɛ Israel yɛ be ko mli lɛ: “Nyɛkahea naanyo nyɛyea, nyɛkaŋɔa nyɛhiɛ nyɛfoa shieŋtsɛ nɔ; yoo ni ka osɛɛ tete lɛ, ŋa onaabu shinaa yɛ ehewɔ!” (Mika 7:5; Yeremia 9:​4, 5) Hekɛnɔfɔɔ ko bɛ wu kɛ ŋa teŋ, amɛteŋ mɔ fɛɛ mɔ miishe gbeyei akɛ abaagbɛ teemɔŋ saji po ashwã aloo akɛtsu nii yɛ gbɛ ni ejaaa nɔ. Kɛji akɛ hekɛnɔfɔɔ bɛ nɛkɛ lɛ, mɛɛ hiɛnɔkamɔ yɔɔ akɛ hefatalɔi lɛ baatsu nii yɛ ekomefeemɔ mli ni amɛná tsabaa amɛha mligbalamɔ ni ka amɛteŋ lɛ, ni amɛha amɛgbalashihilɛ mli ekomefeemɔ lɛ ahi yɛ amɛkpeemɔ gbi lɛ sɛɛ?

14. Mɛni hewɔ hekɛnɔfɔɔ he hiaa yɛ gbalashihilɛ mli lɛ, ni te wɔɔfee tɛŋŋ wɔna enɛ yɛ Ŋmalɛi lɛ amli?

14 Yɛ bɔ ni hekɛnɔfɔɔ he hiaa ha lɛ, Nilelɔ Ned L. Gaylinb ŋma akɛ: “Koŋtɛi enyɔ yɔɔ ni haa anaa gbalashihilɛ ni tsɛɔ, ni anyɛɔ ahiɔ mli, ni haa mɔ tsui nyɔɔ emli: suɔmɔ kɛ hekɛnɔfɔɔ. . . . Kɛ hekɛnɔfɔɔ bɛ lɛ, nɔ ni gbalashihilɛ bafeɔ kɛkɛ ji gbɛjianɔtoo ko ni yiŋkɔshikɔshifeemɔ yɔɔ ya ni eeeya nɔ ehi shi lɛ he.” Kadimɔ bɔ ni Abɛi 31:11 tsɔɔ yoo kpakpa mli ehaa lɛ: “Ewu tsui kãa enɔ, esɛɛnamɔ ebɔŋ lɛ.” Lɛlɛŋ, ewu, ni eji onukpa yɛ maŋ lɛ mli lɛ ji mɔ ni ekolɛ etsu asafoŋ saji ahe nii ni egbaaa eŋa lɛ saji ni tee nɔ lɛ. Mlihilɛ gbɛ nɛ, ejaakɛ enɛ haaa eŋa lɛ atere saji komɛi ni esaaa akɛ eleɔ lɛ ahe jatsu. (Abɛi 31:​23; 20:19) Kɛ nakai lɛ, belɛ wekukpaa ko ni haa akɛ he fɔɔ mɔ nɔ ka amɛteŋ. Mɔ fɛɛ mɔ kɛ ehe fɔɔ ehefatalɔ lɛ suɔmɔ nɔ, ni mɔ fɛɛ mɔ nuɔ he akɛ, ákɛ nuu loo yoo lɛ, ebaanyɛ ejie emligbɛ henumɔi akpo ni agbeŋ he guɔ aloo nɛkɛ teemɔŋ saji nɛɛ efeŋ nɔ ni aaaje kpo yɛ mɛi ahiɛ.

15. Mɛni wɔbaanyɛ wɔkase yɛ hekɛnɔfɔɔ ni yɔɔ gbalashihilɛ mli lɛ he yɛ gbɛ ni Yesu tsɔ nɔ ekɛ esɛɛnyiɛlɔi lɛ ye ha lɛ mli?

15 Anaa hekɛnɔfɔɔ hu yɛ Yesu kɛ mfoniri feemɔ mli ayemforo ni ji Kristofoi ni afɔ amɛ mu lɛ ateŋ.”(Efesobii 5:​22-32; 2 Korintobii 11:⁠2) Nibii fioo ko yɛ ni ekɛɛɛ bɔfoi lɛ yɛ be mli ni amɛnyɛŋ amɛnu shishi lɛ. Ni asaŋ Yesu ejieee gbi lɛ kɛ ŋmlɛtswaa Iɛ ni Nyɔŋmɔ gbi wulu lɛ baaba lɛ kpo etsɔɔɔ amɛ; yɛ anɔkwale mli lɛ, no mli lɛ Yehowa ejieko lɛ kpo etsɔko Bi lɛ po. (Yohane 16:​12; Mateo 24:36) Shi yɛ nɛkɛ saji fioo ko nɛɛ asɛɛ lɛ, Yesu kɛ amɛ wieɔ yɛ faŋŋ mli. Aleee lɛ akɛ mɔ ni woɔ teemɔŋ saji ahe aloo mɔ ni kɛ saji teeɔ ni eheee mɛi ni baafee emumɔŋ ayemforo kuu lɛ eyeee. Ekɛ amɛ wieɔ amrɔ nɔŋŋ, ni egbaa amɛ nibii pii ni yɛ sɛɛ mli po dani amɛbaanu shishi.​—Yohane 13:7; Marko 8:⁠17.

16. Hekɛnɔfɔɔ baanyɛ aye abua gbalashihilɛ kpakpa yɛ mɛɛ gbɛ nɔ?

16 Kɛ okɛ hefatalɔ lɛ kase bɔ ni nyɛkɛ nyɛhe aaafɔ nyɛhe nɔ lɛ, ebaawaje nyɛ gbalashihilɛ ekomefeemɔ lɛ. Obaanyɛ ona hekɛnɔfɔɔ akɛ obaanyɛ ojie ohenumɔi diɛŋtsɛ lɛ kpo. Ni kɛji akɛ eba akɛ obaawie nibii komɛi ni nyɛkpaaa gbee yɛ mli aloo susumɔi komɛi ni tsɔɔ bɔ ni esa akɛ nyɛteŋ mɔ ko ajaje nibii yɛ eshihilɛ mli he lɛ, efeŋ nɔ ni abaakpoo aloo aaajie naa kɛ mlifu. Shi moŋ obaahe oye diɛŋtsɛ akɛ ohefatalɔ lɛ sumɔɔ bo ni ejɛ anɔkwayeli mli ekɛ susumɔ loo ŋaawoo ko ni esa akɛ osusu he diɛŋtsɛ miiha bo.​—Abɛi 27:⁠6.

17. Mɛni ashweɔ yɛ wɔkpeemɔi ahe kɛji akɛ eho po aloo eka wɔhiɛ?

17 Abaanyɛ aha nɛkɛ hekɛnɔfɔɔ nɛɛ aya hiɛ hu kɛtsɔ suɔmɔ kpojiemɔ kɛ henumɔ ni tsɔ nyɛnyiɛmɔ ni tsɔ nyɛkpeemɔ lɛ hiɛ lɛ he susumɔ nɔ. Kɛ nyɛkai nɛkɛ nibii ni ŋɔɔ nɛɛ lɛ eeeye ebua ni oba mlifu fɛɛ ni aaate shi yɛ omli lɛ shi. No hewɔ lɛ kɛji akɛ agbɛnɛ oje shishi okɛ mɔ ko ni baafee ohefatalɔ miinyiɛ aloo ooto okpeemɔ he gbɛjianɔ lɛ, feemɔ enɛ yɛ gbɛ ni aaaha ona kaimɔ ni ŋɔɔ ni toiŋjɔlɛ yɔɔ mli ni baatee mlijɔlɛ shi yɛ omli kɛ henumɔi kpakpai krokomɛi ashi hu yɛ omli yɛ sɛɛ mli beni okpeemɔ gbi lɛ eho kwraa lɛ.​—Salomo Lalai 3:​11.c

[Shishigbɛ niŋmai]

a Mɛi ni fee ji Watchtower Bible and Tract Society of New York.

b Gbalashihilɛ kɛ Weku Tsabaa he Nikasemɔ kɛ Tsɔsemɔ, University of Maryland.

c Ajie kɛjɛ April 15, 1984 Watchtower lɛ mli.

Mɛni Ji Nɔ Ni Okase?

□ Mɛɛ gbɛi ni anyɛɔ atsuɔ he nii baanyɛ ekɛ yookpeemɔ okpɔlɔŋmɛɛ shishi he gbɛjianɔtoo kpakpa aba?

□ Mɛni baa yɛ sɛɛ mli beni akpee yoo gbidii ko lɛ?

□ Te enɛ aaanyɛ asa gbalashihilɛ ni miishɛɛ yɔɔ mli ni okpaa gbɛ lɛ he aha tɛŋŋ?

□ Mɛni hewɔ Kristofonyo ni oji lɛ baaye abua bo ni ona gbalashihilɛ ni miishɛɛ yɔɔ mli?

□ Mɛni hewɔ hekɛnɔfɔɔ yɛ hefatalɔi ateŋ lɛ he hiaa lɛ?

    Ga Woji (1980-2025)
    Shi Mli
    Botemɔ Mli
    • Ga
    • Kɛmaje
    • Bɔ Ni Misumɔɔ Lɛ Mihãa
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mlai Ni Yɔɔ He
    • Ohe Saji
    • Ohe Saji Lɛ Ahe Gbɛjianɔtoo
    • JW.ORG
    • Botemɔ Mli
    Kɛmaje