Buu-Mɔɔ INTANƐT NƆ WOJIATOOHE
Buu-Mɔɔ
INTANƐT NƆ WOJIATOOHE
Ga
@
  • ɛ
  • ɔ
  • ɛ́
  • ɛ̃
  • ɔ̃
  • ã
  • ŋ
  • á
  • BIBLIA
  • WOJI
  • ASAFOŊ KPEEI
  • w87 5/1 bf. 18-26
  • Yehowa Nyamɔ Afi​—Be Ní Wɔmli Aaafili Wɔ

Vidio ko bɛ kɛhã nɔ ni ohala nɛɛ.

Ofainɛ waa, be ni wɔtaoɔ wɔjie vidio lɛ, wɔná naagba ko.

  • Yehowa Nyamɔ Afi​—Be Ní Wɔmli Aaafili Wɔ
  • Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1987
  • Saneyitsei Bibii
  • Saji Ni Tamɔ Enɛ
  • Shishijee Heyeli Ni Ashiɛ
  • Kistofoi Anyamɔ Afi Lɛ Je Shishi
  • Yehowa Eto Gbɛjianɔ Koni Oye Ohe
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi (Nikasemɔ Nɔ)—2019
  • Kristofoi a-Nyamɔ Afi lɛ Shɛɔ Enaagbee Kwraa Yɛ Afii Akpe lɛ Mli
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1987
  • Sanebimɔi ni Jɛ Kanelɔi Adɛŋ
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—2004
  • Heyeli Afi Lɛ Kɛ Heyeli Ni Abaaná Wɔsɛɛ Lɛ
    Wɔshiɛmɔ Kɛ Wɔshihilɛ Akɛ Kristofoi—Kpee Nifeemɔ Wolo—2021
Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1987
w87 5/1 bf. 18-26

Yehowa Nyamɔ Afi​—Be Ní Wɔmli Aaafili Wɔ

“Ni afi ni ji nyɔŋmai enumɔ lɛ nyɛfea lɛ krɔŋkrɔŋ, ní nyɛshiɛa heyeli yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ nyɛhaa enɔ bii fɛɛ; etsɔ nyamɔ afi ehanyɛ . . . Efee krɔŋkrɔŋ ehanyɛ . . . ni nyɛaahi shikpɔŋ Iɛ nɔ shweshweeshwe.”​—3 MOSE 25:​10-12, 18.

1. Mɛɛ niŋmaa yɔɔ Heyeli Ŋmalɛ lɛ he, ni aŋɔ nakai wiemɔi lɛ kɛjɛ nɛgbɛ?

EKOLƐ nyɛnu Heyeli Ŋmɛlɛ, ni ehe gbɛi ni yɔɔ Philadelphia, Pennsylvania, U.S. Amerika lɛ he ye he fɛɛ he ni nyɛyɔɔ. The World Book Enogclopedia lɛ kɛɔ akɛ atswa nɛkɛ ŋmɛlɛ nɛɛ “yɛ July 8, 1776, kɛfata sɔlemɔi aŋmɛji krokomɛi ahe, koni akɛtswa adafi akɛ akpɛlɛ Heyeli Jajemɔ lɛ nɔ. No ni eŋma yɛ ŋmɛlɛ nɛɛ he ni ji, ‘Ashiɛ. Heyeli yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ aha enɔ bii fɛɛ’ lɛ jɛ Biblia lɛ mli (3 Mose 25:10) .”

2. Te onuɔ heyeli he gbɛkpamɔ lɛ he ohaa tɛŋŋ, shi mɛɛ naagbai baanyɛ ate shi yɛ enɛ he?

2 Heyeli yaa nɔ efeɔ nɔ ko ni ŋɔɔ gbɔmɛi anaa waa diɛŋtsɛ, aloo jeee nakai? Eka shi faŋŋ akɛ omli baafili bo yɛ heyeli diɛŋtsɛ he gbɛkpamɔ ni baa​—kɛjɛa apasa jwɛŋmɔi, maŋkwramɔŋ nɔnyɛɛ loo yiwaa, kɛmiijɛ gbɔlɛ kɛ hela mli gbɔjɔmɔi ni no ni jɛɔ mli baa ji gbele lɛ mli. Kɛji nakai ni lɛ, belɛ, yiŋtoo kpakpa yɛ ni esa akɛ odamɔ nɔ ni omli afili bo, ni etsɛŋ ni yiŋtoi ni dara hu baaba. Shi obaabi akɛ, ‘Te aaafee tɛŋŋ ni enɛ aaanyɛ aba lɛ nakai hu? Yɛ be mli ni nɔyeli ko bɛ ni kɛ heyeli ni yeɔ emuu eha, ni jeŋ nilelɔi loo datrɛfoi hu nyɛɛɛ atsi gbɔlɛ hela kɛ gbele naa lɛ? Shi wɔmiiti mli akɛ, nɔ ko yɛ ni obaanyɛ odamɔ nɔ ni omli afili bo yɛ enɔkwa heyeli he. Bɔni afee ni onu no hewɔ lɛ shishi lɛ, susumɔ tsutsu yiŋtoo ni he hiaa ni adamɔ nɔ akɛ enɛ ha ni baanyɛ akɔ ohe​—bianɛ kɛ agbɛnɛ yɛ wɔsɛɛ be mli lɛ he.

3. Mɛni ji Nyamɔ Afi lɛ, ni mɛni ba yɛ nakai afi lɛ mli?

3 Ŋmalɛi ni wɔtsɛ yɛ yiteŋgbɛ nɛɛ kɛ wiemɔ “Nyamɔ Afi” tsuɔ nii.Nyamɔ Afi lɛ ji hejɔɔmɔgbi ni ayeɔ lɛ afi muu ahaa Israel shikpɔŋ lɛ. Enyiɛɔ Okwaayeli Hejɔɔmɔ gbii sɔrɔtoi kpawo ni tsara nɔ baa ni fɛɛ feɔ afii 49 lɛ asɛɛ. Afii 50 nɔ̃ lɛ, ni ji Nyamɔ Afi lɛ ji nɛkɛ Hejɔɔmɔ Gbii ayeli kɛba shikpɔŋ lɛ ni Yehowa kɛha ewebii lɛ ni baa shiwoo ni ekɛha amɛblematsɛ Abraham, “Yehowa shieŋtsɛ” lɛ baa mli lɛ naagbee. (Yakobo 2: 23; Yesaia 41:⁠8) Kɛ nɛkɛ Nyamɔ Afi nɛɛ shɛ lɛ, ashiɛɔ heyeli yɛ shikpɔŋ muu lɛ fɛɛ nɔ. Enɛ tsɔɔ heyeli kɛmiiha Israelbii fɛɛ ni amɛhɔɔ amɛhe ni amɛtsɔmɔ nyɔji yɛ nyɔmɔ ko hewɔ. Nyamɔ afi lɛ mli nɔ kroko ji ákɛ akɛ gboshi nii tamɔ shikpɔji fɛɛ ni ahɔɔ (ekolɛ yɛ ohia hewɔ lɛ) aku sɛɛ aha nɔtsɛmɛi.​—3 Mose 25:​1-54.

4. Mɛɛ be mli ajaje Nyamɔ Afi lɛ, ni yɛ mɛɛ gbɛ nɔ?

4 Yɛ yiŋtoo nɛɛ hewɔ lɛ, obaanyɛ oyoo nɔ hewɔ ni Nyamɔ Afi lɛ ji miishɛɛ heyeli afi diɛŋtsɛ lɛ. Atswaa enɛ he adafi kɛtsɔɔ tɛtɛrɛmantɛrɛ ni akpaa yɛ Kpatamɔ Gbi lɛ nɔ lɛ nɔ.a Taakɛ Mose ŋma yɛ 3 Mose 25:​9, 10 lɛ: “Ni nyɔɔŋ ni ji kpawo lɛ nɔ gbi ni ji gbi nyɔŋma lɛ nɔ lɛ ha akpa tɛtɛrɛmantɛrɛ waa kɛfo shi, nyɛhaa akpaa tɛtɛrɛmatɛrɛ kɛfoa shi yɛ nyɛshikpɔŋ muu lɛ fɛɛ nɔ yɛ nɛkɛ kpatamɔgbi nɛɛ nɔ. Ni afi ni ji nyɔŋmai enumɔ lɛ nyɛfea lɛ krɔŋkrɔŋ, ni nyɛshiɛa heyeli yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ nyɛhaa enɔ bii fɛɛ: etsɔ Nyamɔ Afi ehanyɛ, ni nyɛteŋ mɔ fɛɛ mɔ aku esɛɛ ayaŋɔ enii, ni nyɛteŋ mɔ fɛɛ mɔ aku esɛɛɛ aya ewekumɛi ateŋ ekoŋŋ.” Afi 1473 D.Ŋ.B ni Yoshua nyiɛ Israelbii lɛ ahiɛ kɛfo Yordan Faa lɛ kɛtee Shiwoo Shikpɔŋ lɛ nɔ, yɛ he ni amɛbaaye Nyamɔ Afi lɛ yɛ lɛ.

Shishijee Heyeli Ni Ashiɛ

5. Mɛɛ heyeli loo kpɔmɔ yɛ Nyamɔ Afi lɛ mli nibii komɛi Wɔbaasusu he lɛ?

5 Nɔ ni yaa nɔ nɛɛ tamɔ yinɔsane ni kɔɔɔ wɔshihilɛi ahe nɔ ko tsɔ, titri lɛ, kɛ wɔjeee Yudafoi. Shi, Yesu Kristo kɛ yiŋtoo ko ema shi shiŋŋ ni wɔbaanyɛ wɔdamɔ nɔ wɔkpa Nyamɔ Afi ni da fe nakai lɛ gbɛ. Enɛ ji nɔ ni wɔdamɔɔ nɔ wɔmli filiɔ wɔ yɛ heyeli he lɛ. Bɔni afee ni wɔyoo nɔ hewɔ lɛ, ehe miihia ni wɔna gbɛi sɔrɔtoi enyɔ ni Yesu tsɔ nɔ ekɛ kpɔmɔ ha yɛ klɛŋklɛŋ afii oha lɛ mli lɛ. Kɛkɛ lɛ, wɔbaasusu bɔ ni enɛɛmɛi kɔɔ kpɔmɔi loo heyelii enyɔ yɛ wɔbe nɛɛ mli lɛ he, shi heyeli yɛ gbɛ ni da nɔ, ni ekɛ nɔ ni wɔɔdamɔ nɔ ni wɔmli afili wɔ babaoo haa.

6, 7. (a) Yesaia 61:​1-7 gba mɛɛ naakpɛɛ nibii ni baaba efɔ shi? (b) Yɛ mɛɛ gbɛ nɔ Yesu tsɔɔ akɛ Yesaia gbalɛ lɛ miiba mli?

6 Eyɛ mli akɛ jeee blema Nyamɔ Afi lɛ he ewieɔ pɔtɛɛ moŋ, shi atsi heyeli ko ni baa ta yɛ gbalɛ mli yɛ Yesaia 61:​1-7: “Nuŋtsɔ Yehowa mumɔ lɛ yɛ minɔ, ejaakɛ Yehowa efɔmi mu, koni mishiɛ sanekpakpa lɛ mitsɔɔ ohiafoi; etsumi koni mibatsa mɛi ni amɛtsui ekumɔ lɛ, ni mijaje heyeli mitsɔɔ nomii lɛ ni mijaje gbelemɔ mitsɔɔ mɛi ni awo amɛ tsuŋ lɛ; ni mishiɛ Yehowa duromɔ afi kɛ wɔ-Nyɔŋmɔ lɛ oweletɔɔ gbi, ni mishɛje ŋkɔmɔyelɔi fɛɛ amii . . . ni naanɔ miishɛɛ aaaŋɔha amɛ.” Shi yɛ mɛɛ gbɛ nɔ ni mɛɛ be mli nakai gbalɛ lɛ aaaba mli?

7 Beni aye heloo lɛ agbe naa yɛ afi 30 Ŋ.B. lɛ, Yesu Kristo tee kpee he ko yɛ Hejɔɔmɔ gbi lɛ nɔ. Ni ekane Yesaia gbalɛ lɛ fa ko yɛ jɛmɛ ekɛto lɛ diɛŋtsɛ ehe. Luka 4:​16-21 lɛ fa ko kaneɔ nɛkɛ: “Beni egbele wolo lɛ mli lɛ ena he ni aŋma yɛ akɛ: ‘Nuŋtsɔ [Yehowa] lɛ mumɔ lɛ yɛ minɔ, no hewɔ lɛ, efɔmi mu koni mijaje sanekpakpa lɛ mitsɔɔ ohiafoi; etsumi koni mibatsa mɛi ni amɛtsui ekumɔ lɛ, koni mishiɛ heyeli mitsɔɔ nomii lɛ, kɛ hiŋmɛigbelemɔ miha shwilafoi, koni miŋmɛɛ pilafoi lɛ ahe ni amɛye amɛhe, ni mishiɛ afi ko ni sa Nuŋtsɔ [Yehowa] hiɛ . . Ní ebɔiamɛ kɛɛmɔ akɛ: Ŋmɛnɛ ŋmalɛ nɛɛ eba mli yɛ nyɛtoiiaŋ.’”

8. (a) Mɛɛ shishijee kpɔmɔ aloo heyeli Yesu kɛha? (b) Afee enɛ he nɔkwɛmɔ nɔ yɛ Yohane 9:1-34 yɛ mɛɛ gbɛ nɔ?

8 Sanekpakpa lɛ ni Yesu jaje lɛ kɛ mumɔŋ heyelii loo kpɔmɔ ha Yudafoi ni kpɛlɛɔ nɔ lɛ. Akɛni aha amɛhiŋmɛi gbele yɛ nɔ ni anɔkwale jamɔ ji diɛŋtsɛ kɛjɛ jeŋ susumɔi komɛi ni ejaaa lɛ ahe. (Mateo 5:​21-48) Sɛɛnamɔ babaoo yɛ nɛkɛ heyeli nɛɛ he fe gbɔmɔtsoŋ tsamɔi ni Yesu fee lɛ. No hewɔ lɛ eyɛ mli akɛ Yesu gbele mɔ ko ni afɔ lɛ shwilafo hiŋmɛi moŋ, shi nɔ ni hiɔ shi kɛyaa naanɔ jɛ mli ba ha nuu nɛɛ akɛni eyoo Yesu akɛ gbalɔ ni jɛ Nyɔŋmɔ ŋɔɔ lɛ hewɔ. Nɛkɛ nuu nɛɛ heyeli hee nɛɛ baafee sɔrɔto yɛ shihilɛ mli ni nakai jamɔ mli hiɛnyiɛlɔi ni amɛblemasaji kɛ hemɔkɛyelii ni ejaaa lɛ eha amɛtsɔmɔ nyɔji lɛ ahe. (Yohane 9:​1-34; 5 Mose 18:​18; Mateo 15:​1-20) Ni kɛlɛ, klɛŋklɛŋ afii oha lɛ mli po lɛ, Yesu baaye ebua kɛ kpɔmɔ aloo heyeli kroko ni tamɔ blema Israel Nyamɔ Afi lɛ. Mɛni hewɔ jwɛŋmɔ yɔɔ mli akɛ wɔɔmu sane naa nakai?

9. Kɛha mɛi ni aha amɛyɛ amɛhe yɛ mumɔŋ lɛ po lɛ, mɛɛ nyɔŋyeli yɔɔ lolo?

9 Yesu kɛɛ tsutsu shwilafo nɛɛ akɛ: “Kojomɔ hewɔ miba je nɛŋ, koni mɛi ni enaaa nii lɛ ana ni mɛi ni naa lɛ atsɔmɔ shwilafoi.” Kɛkɛ ni ekɛɛ Farisifoi lɛ akɛ: “Eji nyɛshwila moŋ kulɛ nyɛhe bɛ esha; shi agbɛnɛ akɛni nyɛkɛɔ akɛ: ‘Wɔmiina nii’ hewɔ lɛ, nyɛhe esha lɛ eka nyɛhe.” (Yohane 9:​35-41, NW) Hɛɛ, esha ni kɛ mɔ yaa gbele mli lɛ ji naagba wulu, taakɛ eji bianɛ po lɛ. (Romabii 5:12) Yudafoi lɛ, ni bɔfoi ni shishijee kpɔmɔ, mumɔŋ kpɔmɔ loo heyeli ni Yesu kɛba lɛ he ba sɛɛnamɔ kɛba amɛ lɛ tee nɔ amɛhi shi akɛ adesai ni yeee emuu, amɛtee nɔ akɛ mɛi ni etsɔmɔ nyɔji kɛha esha kɛ nɔ ni jɛɔ mli baa ni ji gbele lɛ. Ani Yesu baanyɛ atsake enɛ? Ani ebaafee nakai? Ni kɛ́ nakai lɛ, mɛɛ be?

10. Yesu wo shi akɛ ekɛ mɛɛ heyeli kroko baaba?

10 Mra mli ni Yesu kɛɛ: “Kɛji nyɛhi shi yɛ miwiemɔ lɛ mli lɛ, minɔkwa kaselɔi ji nyɛ, ni nyɛaale anɔkwale lɛ, ni anɔkwale lɛ aaaha nyɛye nyɛhe.” Yudafoi ni boɔ lɛ toi lɛ ha hetoo akɛ: “Abraham seshibii ji wɔ, ni wɔtsɔmɔko mɔ ko nyɔji pɛŋ; te tɛŋŋ ni bo okɛɔ akɛɛ “Nyɛaaye nyɛhe?’” Yesu ha amɛ hetoo: “Mɔ fɛɛ mɔ ni feɔ esha lɛ, esha lɛ nyɔŋ ji lɛ. Nyɔŋ ehiii shia kɛyaaa naanɔ; shi bi hiɔ shia kɛyaa naanɔ.” (Yohane 8:​31-36) No hewɔ lɛ, Abraham heloonaa seshibii ni amɛji lɛ nyɛɛɛ akpɔ Yudafoi lɛ kɛjɛ esha nyɔŋyeli mli. Yesu kɛ nɛkɛ yinɔsanɛ mli sanejajemɔ ni kɔɔ heyeli he lɛ ha koni ekɛgbala jwɛŋmɔ kɛba nɔ ko ni baa ni baada fe nɔ ni Israelbii lɛ anine shɛ nɔ yɛ Nyamɔ Afii lɛ eko fɛɛ eko mli lɛ nɔ.

Kistofoi Anyamɔ Afi Lɛ Je Shishi

11. Mɛni hewɔ miishɛɛ ni wɔyɔɔ yɛ Kristojamɔ Nyamɔ Afi lɛ he lɛ damɔ afi 33 Ŋ.B. nɔ titri lɛ?

11 Yudafoi lɛ enaaa akɛ Mose Mla kpaŋmɔ lɛ mli Nyamɔ Afi lɛ feɔ Nyamɔ Afi kpeteŋkpele ko he mfoniri. (Kolosebii 2:​17; Efesobii 2:​14, 15) Nɛkɛ Nyamɔ Afi kɛha Kristofoi nɛɛ kɔɔ “Anɔkwale lɛ” ni baaha gbɔmɛi aye amɛhe​—nakai anɔkwale lɛ ni kɔɔ Bi lɛ, ni ji Yesu Kristo he lɛ he. (Yohane 1:17) Mɛɛ be amɛbaaye nɛkɛ Nyamɔ Afi kpeteŋkpele, ni baanyɛ ekɛ heyeli kɛmiijɛ esha kɛ nɔ ni ejɛ mli eba lɛ po mli aba lɛ? Enɛ ba mli yɛ afi 33 Ŋ.B. agbiɛnaa be mli yɛ Pentekoste gbi lɛ nɔ. Enɛ ji gbi ni Yesu kwɔ kɛtee ŋwɛi koni ekɛ afɔleshaa lɛ jara lɛ ayaha Yehowa Nyɔŋmɔ lɛ sɛɛ gbii nyɔŋma​—Hebribii 9:​24-28.

12, 13. Mɛni ba yɛ Yesu gbele sɛɛ ni etsɛɛɛ ni ekɛ niiashikpamɔ ko ni ekaaa baha ekaselɔi lɛ?

12 Beni Yesu bako lɛ, no mli lɛ ateeko adesa bɔɔ nɔ ko shi kɛjɛko gbohii ateŋ koni eyatsa wala nɔ kɛya naanɔ. (Romabii 6:9-11) Shi moŋ, amɛ fɛɛ amɛwoɔ yɛ gbele mli ni amɛbaaya nɔ amɛwɔ kɛyashi beni be lɛ baashɛ kɛha adesa weku lɛ shitee. Yɛ Nyɔŋmɔ hewalɛ ni ekɛtee lɛ shi lɛ hewɔ lɛ, Yesu Kristo bafee mɔ ni ŋmalɛ ni jɛ mumɔŋ lɛ tsɛɔ lɛ “klɛŋklɛŋ mɔ yɛ mɛi ni ewɔ lɛ yɛ gbele mli lɛ ateŋ.”​—1 Korintobii 15:​20, NW.

13 Yɛ eshitee lɛ sɛɛ gbii nyɔŋmai enyɔ lɛ, odaseyeli je kpo ni tsɔɔ akɛ Yesu Kristo ni atee lɛ shi lɛ ekwɔ kɛtee ŋwɛi ni ekɛ efɔleshaa akɛ adesa ni yeɔ emuu lɛ jara lɛ eyaha Yehowa Nyɔŋmɔ ni ekɛtsu adesai ahe nii. Enɛ ba mli yɛ Pentekoste gbi lɛ nɔ yɛ afi 33 Ŋ.B. lɛ mli. Kaselɔi aaatee 120 bua amɛhe naa yɛ he kome yɛ Yerusalem yɛ famɔ ni Yesu kɛha amɛ lɛ toiboo mli. Kɛkɛ ni Kristo fɔse mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ eshwie nɛkɛ kaselɔi nɛɛ anɔ, kɛha Yoel 3:​1, 2 mlibaa. Lilɛi ni tamɔ lalilɛi batara amɛyiteaŋ, ni amɛje shishi amɛwie maŋsɛɛ wiemɔi. (Bɔfoi lɛ Asaji 2:16-21, 33) Enɛ ji odaseyeli ni tsɔɔ akɛ Yesu Kristo ni atee lɛ shi lɛ ekwɔ kɛtee ŋwɛi ni ekɛ efɔleshaa akɛ adesa ni yeɔ emuu lɛ eyapue yɛ Nyɔŋmɔ hiɛ koni ekɛtsu adesai ahe nii.

14. (a) Mɛɛ shihilɛ mli Kristo kaselɔi lɛ baje yɛ kpaŋmɔi ahe? (b) Kpaŋmɔ hee lɛ kɔɔ mɛɛ Jɔɔmɔ ni ekaaa he?

14 Mɛni jɛ mli ba ha nakai kaselɔi lɛ? Nɔ kome ji akɛ, aha amɛye amɛhe kɛjɛ Mose Mla kpaŋmɔ lɛ ni Nyɔŋmɔ kɛ heloonaa Israel maŋ lɛ fee shi agbɛnɛ efo mli, kɛtsɔ Yesu sɛŋmɔtso lɛ nɔ ni ekala ekpɛtɛ lɛ he lɛ. (Kolosebii 2:​13, 14; Galatabii 3:13) Akɛ kpaŋmɔ hee ko ni jeee heloonaa Israel akɛfee, shi moŋ, mumɔŋ Israel “maŋ” hee lɛ akɛfee lɛ yɛ kpaŋmɔ nɛɛ najiaŋ. (Hebribii 8:​6-13; Galatabii 3:13) Atsɔ teŋdamɔlɔ ko ni da fe blema gbalɔ Mose nɔ ato nɛkɛ kpaŋmɔ hee ni agba afɔ shi yɛ Yeremia 31:​31-33 lɛ he gbɛjianɔ. Akɛni wɔnyaa heyeli loo kpɔmɔ he hewɔ lɛ, esa akɛ wɔkadi kpaŋmɔ hee lɛ he nɔ ko krɛdɛɛ ko. Bɔfo Paulo gbala jwɛŋmɔ kɛtee enɛ nɔ, beni eŋma akɛ: “‘Enɛ ji kpaŋmɔ ni mikɛ amɛ aaakpaŋ yɛ nakai gbii lɛ asɛɛ lɛ, . . . amɛhe eshai kɛ amɛnɔtɔmɔi lɛ mikaiŋ kwraa dɔŋŋ. Ni he ni akɛ enɛɛmɛi efa yɛ lɛ, eshai ahe afɔleshaa ko bɛ dɔŋŋ.”​—Hebribii 10:​16-18.

15. Mɛni hewɔ wɔbaanyɛ wɔkɛɛ akɛ Kristojamɔ Nyamɔ Afi lɛ je shishi yɛ Pentekoste afi 33 Ŋ.B. kɛha mɛi ni afɔ amɛ mu lɛ? (Romabii 6:​6, 16-18)

15 Yesu miiwie nɛkɛ kpɔmɔ loo heyeli kɛmiijɛ esha mli nɛɛ he beni ekɛɛ: “Kɛji Bi lɛ ha nyɛye nyɛhe lɛ, no nyɛaaye nyɛhe lɛlɛŋ.” (Yohane 8:36) Bo lɛ susumɔ enɛ he​—heyeli kɛmiijɛ esha mli ni baa kɛtsɔɔ Kristo afɔleshaa lɛ nɔ! Kɛje nakai Pentekoste gbi lɛ nɔ kɛbaa lɛ, Nyɔŋmɔ buɔ mɛi ni heɔ yeɔ lɛ akɛ jalɔi ni eŋɔ amɛ akɛ emumɔŋ bii kɛ gbɛkpamɔ akɛ amɛkɛ Kristo baaye maŋtsɛ yɛ ŋwɛi. Paulo tsɔɔ mli ‘akɛ: “Ejaakɛ jeee nyɔŋyeli mumɔ nyɛna ni nyɛsaa nyɛaashe gbeyei, shi moŋ nyɛna bii atsɔmɔ mumɔ . . . ni kɛ́ bi ji wɔ lɛ, belɛ niyelɔi hu ji wɔ, Nyɔŋmɔ niyelɔi kɛ Kristo nanemɛi niyelɔi.” (Romabii 8:​15-17) Ŋwanejee ko bɛ he akɛ Kristofoi a-Nyamɔ Afi lɛ eje shishi kɛha Kristofoi ni afɔ amɛ mu lɛ.

16. Mɛɛ jɔɔmɔi kɛ gbɛkpamɔi krokomɛi yɔɔ kɛha mɛi ni yeɔ Kristofoi a-Nyamɔ Afi lɛ?

16 No hewɔ lɛ, maŋ hee ni ji mumɔŋ Israel ba shihilɛ mli yɛ Pentekoste gbi lɛ nɔ yɛ afi 33 Ŋ.B. Mɛi ni feɔ nɛkɛ maŋ nɛɛ ji adesai ni adamɔ Kristo afɔleshaa lá lɛ nɔ akɛ amɛhe eshai eke amɛ. (Romabii 5:​1, 2; Efesobii 1: 7) Wɔteŋ namɔ baakɛɛ akɛ mumɔŋ Israel mli bii ni ji klɛŋklɛŋ bii ni aŋɔ amɛ awo kpaŋmɔ hee lɛ mli lɛ naaa heyeli loo kpɔmɔ ko ni yɔɔ naakpɛɛ kɛtsɔ amɛhe eshai ni akɛke amɛ lɛ nɔ? Nyɔŋmɔ fee amɛ “weku ni ahala . . . Maŋtsɛmɛi ni yeɔ osɔfoi, jeŋma krɔŋkrɔŋ, maŋ ni eŋɔfee enɔ, koni [amɛ] jaje mɔ ni tsɛ [amɛ] kɛjɛ duŋ lɛ mli kɛba lɛ diɛŋtsɛ enaakpɛɛ la lɛ he lɛ agbojee lɛ.” (1 Petro 2:⁠9) Lɛlɛŋ akɛ, amɛhelooŋ gbɔmɔtsei lɛ yeee emuu ni amɛbaagboi yɛ be ko mli. Ni kɛlɛ, akɛni Nyɔŋmɔ ebu amɛ jalɔi agbɛnɛ ni eŋɔ amɛ akɛ mumɔŋ bii hewɔ lɛ, amɛheloonaa gbele lɛ bafeɔ “jiemɔ” kɛkɛ ni haa ateeɔ amɛ shi kɛyaa Kristo “ŋwɛi maŋtsɛyeli” lɛ mli.​—2 Timoteo 4:​6, 18.

17, 18. Mɛni hewɔ Kristofoi a-Nyamɔ Afi heyeli lɛ he yɔɔ sɛɛnamɔ babaoo fe shishijee heyeli ni Yesu jaje lɛ?

17 Shishijee gbɛjianɔ ni ato koni aha Yudafoi ni heɔ yeɔ lɛ aye amɛhe kɛjɛ shishinumɔi kɛ nifeemɔi ni ejaaa mli lɛ he yɛ sɛɛnamɔ babaoo. Shi wɔna akɛ Yesu tee nɔ kɛteke mumɔŋ kpɔmɔ loo heyeli lɛ. Kɛjɛ Pentekoste afi 33 Ŋ.B. kɛbaa nɛɛ eha adesai ni heɔ yeɔ lɛ eye amɛhe kɛjɛ “esha kɛ gbele mla” lɛ he. (Romabii 8:​1, 2) Nɛkɛ beaŋ Kristojamɔ Nyamɔ Afi kɛha Kristofoi ni afɔ amɛ mu lɛ je shishi. Ní yɛ anɔkwale mli lɛ, enɛ ji kpɔmɔ loo heyeli ko ni sɛɛnamɔ yɔɔ he babaoo, ejaakɛ nɔ ni fata he ji wala gbɛkpamɔ yɛ ŋwɛi akɛ Kristo nanemɛi niyelɔi.

18 Kɛbashi biɛ nɛɛ lɛ, wɔsusu Kristojamɔŋ heyeli yɛ klɛŋklɛŋ afii oha lɛ mli lɛ he yɛ gbɛi sɔrɔtoi enyɔ nɔ, ni ŋwanejee ko bɛ he akɛ amɛji nɔ ni abaadamɔ nɔ anya. Ní klɛŋklɛŋ afii oha lɛ mli heyelilɔi Iɛ amli fili amɛ lɛlɛŋ. (Bɔfoi Iɛ Asaji 13:​44-52; 16:​34; 1 Korintobii 13:6; Filipibii 4:⁠4) Enɛ ji anɔkwale krɛdɛɛ ko yɛ Kristojamɔ Nyamɔ Afi, ni gbele gbɛ kɛha amɛ ni amɛna naanɔ jɔɔmɔi yɛ ŋwɛi lɛ mli gbɛfaŋnɔ lɛ he.​—Petro 1:​3-6; 4:​13, 14.

19. Mɛɛ sanebimɔi yɔɔ lolo kɛha Kristofoi ni akɛ mumɔ fɔko amɛ lɛ, ni mɛni tsɔɔ akɛ amɛbaana gbɛfaŋnɔ yɛ heyeli loo kpɔmɔ ni abaajɛ ŋwɛi akɛha lɛ mli?

19 Belɛ, nɛgbɛ ji he ni anɔkwale Kristofoi ni yɔɔ ŋmɛnɛ lɛ ateŋ mɛi pii baa mfoniri nɛɛ mli yɛ, akɛni abuko amɛ jalɔi ahako wala ni akɛ mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ efɔko amɛ mu hu lɛ? Ŋmalɛ naa yiŋtoo yɛ ni abaadamɔ nɔ akpa heyeli ni da gbɛ yɛ amɛgbɛfaŋ akɛ mɛi ni fata Kristojamɔ Nyamɔ Afi lɛ he. Kadimɔ Bɔfɔi lɛ Asaji 3:​20, 21: “Yesu . . . Mɔ ni esa akɛ eyahi ŋwɛi kɛyashi nibii fɛɛ agbɛjianɔtoo be lɛ ni Nyɔŋmɔ ewie he yɛ egbalɛi krɔŋkrɔŋi lɛ anaa kɛjɛ teteete lɛ.” (Okɛto Bɔfoi lɛ Asaji 17:31 he.) Ni nakai shishinumɔ nɔŋŋ Yohane, ni eji bɔfo ni afɔ lɛ mu ni miina Kristojamɔ Nyamɔ Afi lɛ mli Ŋɔɔmɔ momo lɛ ŋma yɛ Yesu Kristo he akɛ: “Ni lɛ ji wɔhe eshai lɛ ahe kpatamɔ nɔ: shi jeee wɔnɔ lɛ kɛkɛ he, shi moŋ jeŋ muu lɛ fɛɛ nɔ lɛ hu he.” (1 Yohane 2:⁠2) Ani no tsɔɔ akɛ Kristofoi anɔkwafoi babaoo ni ŋmɛnɛ amɛbɛ ŋwɛi hiɛnɔkamɔ lɛ hu mli baanyɛ afili amɛ yɛ Kristojamɔ heyeli lɛ mli? Ani enɛ baaba mli yɛ wɔsɛɛ be mli pɛ, aloo wɔyɛ nɔ ni wɔbaadɔmɔ nɔ ni wɔmli afili wɔ Ŋmɛnɛ po? Wɔbaanyɛ wɔna enɛ mli kɛtsɔ Kristofoi aheyeli lɛ kɛ Nyamɔ Afi ni tsɔɔ nɔ ko krɛdɛɛ ko kɛhaa anɔkwale jalɔi ŋmɛnɛ lɛ amlipɛimɔ mli.

[Shishigbɛ niŋmai]

a Ajie kɛjɛ January 1, 1987 Watchtower lɛ mli.

Ayeɔ daa afi Kpatamɔ Gbi lɛ yɛ Tishri 10,nyɔŋ ko yɛ Hebri kalanda lɛ nɔ ni kɛ wɔŋmɛnɛŋmɛnɛ beaŋ September-October kpaa gbee.

Mɛni Ji Ojwɛŋmɔ?

◻ Mɛni ji Nyamɔ Afi lɛ mli sɛɛnamɔi yɛ blema Israel?

◻ Yesu jaje shishijee heyeli yɛ mɛɛ gbɛ nɔ, ni ekɔɔ mɛni he?

◻ Mɛɛ be mli Kristojamɔ Nyamɔ Afi lɛ je shishi, ni mɛni nɔ adamɔɔ,amuɔ sane naa nakai?

◻ Mɛni hewɔ wɔyɔɔ nɔ ni wɔbaadamɔ nɔ wɔkpa gbɛ akɛ Kristofoi akpekpei abɔ ni jeee mɛi ni akɛ mumɔ efɔ amɛ mu lɛ akpɔmɔ loo heyeli hu miiha?

[Wiemɔ ni akɔ ni akɛmiitsu nii ni yɔɔ baafa 18]

“Jalɔi atempɔŋ lɛ tamɔ la ni kpɛɔ ni eyaa nɔ ekpɛɔ aahu kɛyashiɔ shwane fintiŋŋ.” (Abɛi 4:18) . Yɛ Shishitoo mla nɛɛ kɛ gbeekpamɔ naa lɛ, nikasemɔ nɛɛ kɛ nɔ ni nyiɛ sɛɛ lɛ kɛ Nyamɔ Afi lɛ mlitsɔɔmɔ hee ni yaa hiɛ haa.

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 23]

Yesu jaje heyeli yɛ afi 30 Ŋ.B.

    Ga Woji (1980-2025)
    Shi Mli
    Botemɔ Mli
    • Ga
    • Kɛmaje
    • Bɔ Ni Misumɔɔ Lɛ Mihãa
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mlai Ni Yɔɔ He
    • Ohe Saji
    • Ohe Saji Lɛ Ahe Gbɛjianɔtoo
    • JW.ORG
    • Botemɔ Mli
    Kɛmaje