-
Kwɛmɔ Ohe Nɔ Jogbaŋŋ yɛ Abonsam Tsɔnei lɛ Ahe!Buu-Mɔɔ—2012 | August 15
-
-
Kwɛmɔ Ohe Nɔ Jogbaŋŋ yɛ Abonsam Tsɔnei lɛ Ahe!
‘Jee Abonsam tsɔne lɛŋ.’—2 TIM. 2:26.
TE OBAAHA HETOO OHA TƐŊŊ?
Kɛ́ wɔnáa mɛi ahe jwɛŋmɔ gbonyo lɛ, mɛɛ saji esa akɛ wɔbi wɔhe?
Mɛni wɔbaanyɛ wɔkase kɛjɛ Pilato kɛ Petro nɔkwɛmɔnii lɛ amli yɛ gbɔmɔ shemɔ kɛ nɔnyɛɛ ni mɛi kɛbaa wɔnɔ lɛ he?
Te ooofee tɛŋŋ oye fɔyeli henumɔ ni naa wa lɛ nɔ?
1, 2. Mɛɛ Abonsam tsɔnei ahe wɔbaasusu yɛ nikasemɔ nɛɛ mli?
ABONSAM gbɔbiɔ Yehowa tsuji. Jeee gbe ni ebaagbe amɛ, tamɔ bɔ ni gbɔbilɔ gbeɔ kooloo ni egbɔbiɔ lɛ ji oti titri ni ma ehiɛ. Moŋ lɛ, oti titri ni ma Abonsam hiɛ ji ní emɔ mɔ ni egbɔbiɔ lɛ hiɛkalɔ, ni eha mɔ lɛ afee esuɔmɔnaa nii.—Nyɛkanea 2 Timoteo 2:24-26.
2 Gbɔbilɔ kɛ tsɔne pɔtɛɛ ko tsuɔ nii koni ekɛdũ kooloo ko hiɛkalɔ. Ekolɛ ebaabɔ mɔdɛŋ akɛ elaka kooloo lɛ kɛje kpo koni enyɛ ekɛ kpãa kɛ enaa afãlã adũ lɛ. Aloo ekolɛ ekɛ tsɔne lɛ baatee, koni kɛ́ kooloo lɛ hiɛ bɛ ehe nɔ ní eyanaa nɔ lɛ, edũ lɛ. Abonsam kɛ tsɔnei ni tamɔ enɛɛmɛi tsuɔ nii koni ekɛdũ Nyɔŋmɔ tsuji hiɛkalɔi. Kɛ́ wɔsumɔɔɔ ni edũ wɔ lɛ, belɛ esa akɛ wɔkwɛ wɔhe nɔ jogbaŋŋ, ni wɔbo kɔkɔbɔi hu ni haa wɔleɔ hei ni Satan etsɔ tsɔnei yɛ lɛ atoi. Wɔbaasusu bɔ ni wɔɔfee wɔkwɛ wɔhe nɔ jogbaŋŋ yɛ tsɔnei ni Abonsam enyɛ ekɛdũ mɛi komɛi lɛ ateŋ etɛ he yɛ nikasemɔ nɛɛ. Nomɛi ji (1) lilɛi ni akudɔɔɔ, (2) gbɔmɔ shemɔ kɛ nɔnyɛɛ ni mɛi kɛbaa wɔnɔ, kɛ (3) fɔyeli henumɔ ni naa wa. Wɔbaasusu Satan tsɔnei krokomɛi enyɔ hu he yɛ nikasemɔ ni baanyiɛ sɛɛ lɛ mli.
KUDƆMƆ OLILƐI JOGBAŊŊ NI EKAWO LA
3, 4. Kɛ́ wɔkudɔɔɔ wɔlilɛi lɛ, mɛni baanyɛ ajɛ mli kɛba? Okɛ enɛ he nɔkwɛmɔnɔ aha.
3 Gbɔbilɔ ko baanyɛ awo koo mli la koni kooloi lɛ afãmɔ kpo ni enyɛ edũ amɛ. Abonsam baasumɔ ni ewo Kristofoi asafo lɛ mli la yɛ gbɛ ko nɔ. Kɛ́ enyɛ efee enɛ lɛ, mɛi baashi asafo ní tamɔ teemɔhe ni yɔɔ shweshweeshwe lɛ mli, ni ebaadũ amɛ. Mɛɛ gbɛ nɔ kɛ́ wɔkwɛɛɛ ni ahi lɛ wɔbaaye wɔbua Satan yɛ enɛ feemɔ mli, ni baatsɔɔ akɛ edũ wɔ?
4 Kaselɔ Yakobo kɛ lilɛi lɛ to la he. (Nyɛkanea Yakobo 3:6-8.) Kɛ́ wɔkudɔɔɔ wɔlilɛi lɛ, wɔbaanyɛ wɔwo mfonirifeemɔŋ la yɛ asafo lɛ mli. Yɛ mɛɛ gbɛ nɔ? Susumɔ shihilɛ ni nyiɛ sɛɛ nɛɛ he okwɛ: Atswa adafi yɛ asafoŋ kpee ko shishi akɛ nyɛmi yoo ko etsɔ daa gbɛgbalɔ. Beni akpa lɛ, nyɛmimɛi yei enyɔ gba adafitswaa lɛ he sane. Amɛteŋ mɔ kome kɛɛ adafitswaa lɛ ŋɔɔ enaa waa, ni eesɔle ni nyɛmi yoo lɛ aye omanye. Mɔ kroko lɛ kɛɛ nyɛmi yoo lɛ miitao ni mɛi ana lɛ, ni no hewɔ ekɛ ehe ewo gbɛgbamɔ nitsumɔ lɛ mli lɛ. Nyɛmimɛi enyɔ nɛɛ ateŋ namɔ okɛbaabɔ? Ewaaa kwraa akɛ ooona amɛteŋ mɔ ni baanyɛ atsɔ ewiemɔ nɔ ewo asafo lɛ mli la.
5. Bɔni afee ni wɔkudɔ wɔlilɛi jogbaŋŋ ni ekawo la lɛ, mɛɛ saji esa akɛ wɔbi wɔhe?
5 Te wɔɔfee tɛŋŋ wɔkudɔ wɔlilɛi jogbaŋŋ koni ekawo la lɛ? Yesu kɛɛ akɛ: “Nɔ ni eyi tsui obɔ kɛteke nɔ lɛ, no nɔŋŋ naabu wieɔ.” (Mat. 12:34) No hewɔ lɛ, nɔ klɛŋklɛŋ ni wɔbaanyɛ wɔfee ji, ni wɔpɛi wɔtsui mli wɔkwɛ. Ani wɔwiɔ wɔhe kɛjeɔ henumɔi ni haa afiteɔ mɔ kɛtsɔ wiemɔ nɔ lɛ he? Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, kɛ́ wɔna akɛ nyɛmi nuu ko miibɔ mɔdɛŋ ni eshɛ sɔɔmɔ hegbɛ ko he lɛ, ani wɔnuɔ he akɛ ehiɛ jwɛŋmɔ ni ja, aloo wɔmuɔ sane naa akɛ eetao esa mɛi ahiɛ kɛkɛ? Kɛ́ wɔnáa wɔnyɛmimɛi lɛ ahe jwɛŋmɔ ni ejaaa lɛ, belɛ esa akɛ wɔkai akɛ Abonsam hu ná jwɛŋmɔ ni ejaaa yɛ Nyɔŋmɔ tsulɔ anɔkwafo Hiob he. (Hiob 1:9-11) Yɛ nɔ najiaŋ ni wɔɔná nyɛmi ko he jwɛŋmɔ gbonyo lɛ, esa akɛ wɔbi wɔhe akɛ, mɛni hewɔ kwraa ni mifeɔ nakai lɛ? Ani yiŋtoo kpakpa ko hewɔ ni mifeɔ nakai lɛ? Aloo suɔmɔ ni abɛ ni ehe shi yɛ naagbee gbii nɛɛ amli lɛ ená mitsui nɔ hewalɛ?—2 Tim. 3:1-4.
6, 7. (a) Mɛɛ yiŋtoi komɛi ahewɔ ekolɛ wɔbaaná mɛi ahe jwɛŋmɔ gbonyo? (b) Kɛ́ ajɛ wɔ lɛ, mɛni esaaa esa akɛ wɔfeɔ?
6 Susumɔ yiŋtoi krokomɛi ahewɔ ni ekolɛ wɔbaanyɛ wɔná mɛi ahe jwɛŋmɔ gbonyo lɛ he okwɛ. Yiŋtoo lɛ eko ji akɛ, ekolɛ wɔmiitao ni mɛi ana akɛ wɔbɔɔ mɔdɛŋ waa. Kɛ́ wɔwie mɛi ahe nyanyaanya lɛ, belɛ etamɔ nɔ ni wɔmiitao ni mɛi ana akɛ wɔbɔɔ mɔdɛŋ fe mɔ fɛɛ mɔ. Aloo ekolɛ, wɔmiitao wɔjie wɔnaa yɛ nɔ ko ni kulɛ esa akɛ wɔfee shi wɔnyɛɛɛ wɔfee ní mɔ ko efee lɛ he. Kɛ́ henɔwomɔ, awuŋayeli, loo hekɛnɔfɔɔ ní wɔbɛ yɛ wɔmli lɛ ji nɔ ni haa wɔfeɔ nakai lɛ, eko fɛɛ eko fiteɔ nii waa.
7 Ekolɛ wɔnuɔ he akɛ wɔsane ja akɛ wɔɔwie mɔ ko he efɔŋ. Ekolɛ mɔ lɛ ewie wɔhe efɔŋ pɛŋ. Kɛ́ nakai ni po lɛ, esaaa akɛ wɔfeɔ lɛ eko kɛtoɔ najiaŋ. Nakai ni wɔɔfee lɛ moŋ baaha wɔtsi la lɛ mli, ni wɔbaafee Abonsam suɔmɔnaa nii, shi jeee Nyɔŋmɔ nɔ̃. (2 Tim. 2:26) Ebaahi jogbaŋŋ akɛ wɔɔkase Yesu. Beni ajɛɔ lɛ lɛ, “ejɛɛɛ mɔ ko etooo najiaŋ.” Moŋ lɛ, “etu esane ewo mɔ ni kojoɔ jalɛ naa lɛ dɛŋ.” (1 Pet. 2:21-23) Yesu yɛ hekɛnɔfɔɔ akɛ Yehowa baatsu sane lɛ he nii yɛ Lɛ diɛŋtsɛ ebe naa kɛ egbɛ nɔ. Esa akɛ wɔná hekɛnɔfɔɔ ni tamɔ nakai nɔŋŋ yɛ Nyɔŋmɔ mli. Kɛ́ wɔwiemɔi tswaa mɛi emaa shi lɛ, wɔyeɔ wɔbuaa kɛbáa “hejɔlɛ kpãa” ni feɔ wɔ ekome yɛ asafo lɛ mli lɛ yi.—Nyɛkanea Efesobii 4:1-3.
KAAHA GBƆMƆ SHEMƆ KƐ NƆNYƐƐ TSƆ BO TSƆNE
8, 9. Mɛni hewɔ Pilato bu Yesu gbele fɔ lɛ?
8 Kɛ́ tsɔne dũ kooloo ko lɛ, enyɛɛɛ eya he ni esumɔɔ dɔŋŋ. Nakai nɔŋŋ kɛ́ mɔ ko ha gbɔmɔ shemɔ kɛ nɔnyɛɛ ni mɛi kɛbaa enɔ lɛ tsɔ lɛ lɛ, enyɛŋ efee nɔ ni esumɔɔ yɛ shihilɛi komɛi amli. (Nyɛkanea Abɛi 29:25.) Nyɛhaa wɔsusua hii srɔtoi enyɔ komɛi ni ŋmɛ gbɛ ni gbɔmɔ shemɔ kɛ nɔnyɛɛ ni mɛi kɛbaa lɛ ná amɛnɔ hewalɛ lɛ anɔkwɛmɔnii lɛ ahe, ní wɔkwɛ nɔ ni wɔbaanyɛ wɔkase kɛjɛ mli.
9 Roma Amralo Pontio Pilato le akɛ sane ko bɛ Yesu he, ni eeenyɛ efee akɛ esumɔɔɔ ni efee lɛ efɔŋ ko. Pilato wie po akɛ Yesu efeko “nɔ ko ni sa gbele.” Shi fɛɛ sɛɛ lɛ, ebu lɛ gbele fɔ. Mɛni hewɔ? Ejaakɛ eha asafo babaoo lɛ nyɛ enɔ. (Luka 23:15, 21-25) Nakai shiteekɛwolɔi lɛ bolɔ akɛ: “Kɛji oŋmɛɛ mɔ nɛ he lɛ, ojeee Kaisare shieŋtsɛ,” ni amɛkɛ nakai feemɔ nyɛ enɔ koni efee nɔ ni amɛsumɔɔ. (Yoh. 19:12) Eeenyɛ efee akɛ, Pilato she gbeyei akɛ egbɛhe lɛ—loo ekolɛ ewala po—baaŋmɛɛ lɛ kɛ́ eŋmɛɛ Kristo he. No hewɔ lɛ, eha mɛi lɛ nyɛ enɔ ni efee Abonsam suɔmɔnaa nii.
10. Mɛni ha Petro tso akɛ eleee Kristo lɛ?
10 Bɔfo Petro ji Yesu nanemɛi ni bɛŋkɛ lɛ kpaakpa lɛ ateŋ mɔ kome. Enyɛ ejaje akɛ Yesu ji Mesia lɛ ní esheee gbeyei. (Mat. 16:16) Petro tee nɔ eye Yesu anɔkwa beni kaselɔi lɛ ekomɛi shi Yesu akɛni amɛnuuu nɔ ko ni E-wie lɛ shishi lɛ hewɔ lɛ. (Yoh. 6:66-69) Ni beni Yesu henyɛlɔi lɛ ba lɛ mɔmɔ po lɛ, Petro fã klante koni ekɛfã e-Nuŋtsɔ lɛ he. (Yoh. 18:10, 11) Shi sɛɛ mli lɛ, Petro ŋmɛ gbɛ ni gbɔmɔ shemɔ ná enɔ hewalɛ, ni etso po akɛ eleee Yesu Kristo. Yɛ be kukuoo mli lɛ, gbɔmɔ shemɔ tsɔ bɔfo lɛ tsɔne, ni enyɛɛɛ efee ekãa.—Mat. 26:74, 75.
11. Mɛɛ nibii gbohii nɛkɛ ekolɛ mɛi baanyɛ wɔnɔ ni wɔfee?
11 Ákɛ Kristofoi lɛ, esa akɛ wɔnyɛ wɔye nɔnyɛɛ ni mɛi kɛbaa wɔnɔ koni wɔfee nibii ni Nyɔŋmɔ sumɔɔɔ lɛ nɔ. Ekolɛ nitsumɔtsɛmɛi loo mɛi krokomɛi baanyɛ wɔnɔ ni wɔmale loo ni wɔkɛ wɔhe awo bɔlɛnamɔ jeŋba sha mli. Ekolɛ Kristofoi ni yaa skul lɛ ananemɛi baanyɛ amɛnɔ ni amɛsue beni aafee kaa, amɛkwɛ mfonirii ni teɔ bɔlɛnamɔ akɔnɔ shi, amɛshɛre tawa, amɛkɛ tsofai atsu nii yɛ gbɛ ni ejaaa nɔ, amɛnu dãa bɔ ni esaaa, loo amɛkɛ amɛhe awo bɔlɛnamɔ jeŋba sha mli. No hewɔ lɛ, mɛni baaye abua wɔ ni wɔnyɛ wɔdamɔ gbɔmɔ shemɔ kɛ nɔnyɛɛ ni mɛi kɛbaa wɔnɔ koni wɔfee nɔ ni Yehowa sumɔɔɔ lɛ naa?
12. Mɛni wɔbaanyɛ wɔkase kɛjɛ Pilato kɛ Petro sane lɛ mli?
12 Nyɛhaa wɔkwɛa nɔ ni wɔbaanyɛ wɔkase kɛjɛ Pilato kɛ Petro nɔkwɛmɔnii lɛ amli. Pilato leee Kristo he nɔ ko tsɔ. Shi kɛlɛ, ele akɛ sane ko bɛ Yesu he, ni ákɛ ejeee gbɔmɔ folo ko kɛkɛ. Shi Pilato baaa ehe shi, ni ebɛ suɔmɔ hu kɛha anɔkwa Nyɔŋmɔ lɛ. Abonsam dũ lɛ hiɛkalɔ yɛ gbɛ ni waaa kwraa nɔ. Petro sumɔɔ Nyɔŋmɔ, ni eyɛ ehe anɔkwa nilee hu. Shi kɛlɛ, bei komɛi lɛ eshwãa, gbɔmɔ shemɔ naa enɔ hewalɛ, ni eŋmɛɔ ehe ehaa nɔnyɛɛ ni mɛi kɛbaa enɔ lɛ. Beni eshwɛ fioo ni abaamɔ Yesu lɛ, Petro shwã akɛ: “Kɛji mɛi lɛ fɛɛ nane aaatɔ̃tɔ̃ tete lɛ, mi lɛ minane etɔ̃tɔ̃ŋ.” (Mar. 14:29) Eji bɔfo nɛɛ fee enii tamɔ lalatsɛ lɛ, mɔ ni kɛ ehe fɔ̃ Yehowa nɔ ni ela akɛ: “Yehowa yɛ misɛɛ, misheee gbeyei; mɛni gbɔmɔ aaanyɛ mi afee?” lɛ kulɛ, ebaanyɛ edamɔ kai ni ekɛkpe lɛ anaa. (Lala 118:6) Gbi gbɛkɛ ni enɔ jetsɛremɔ lɛ agbe Yesu lɛ, eŋɔ Petro kɛ bɔfoi lɛ ateŋ mɛi enyɔ kɛtee Getsemane abɔɔ lɛ mli he ko shɔŋŋ. Shi yɛ nɔ najiaŋ ni Petro kɛ enanemɛi lɛ aaashi kpe lɛ, amɛwɔ. Yesu tsĩɛ amɛ ni ekɛɛ amɛ akɛ: “Nyɛshia kpe ni nyɛsɔlea, koni nyɛkabote kaa mli.” (Mar. 14:38) Shi Petro saa ewɔ ekoŋŋ, ni sɛɛ mli lɛ gbɔmɔ shemɔ ná enɔ hewalɛ.
13. Te wɔɔfee tɛŋŋ wɔdamɔ nɔnyɛɛ ni mɛi kɛbaa wɔnɔ koni wɔfee nɔ ko gbonyo lɛ naa?
13 Pilato kɛ Petro nɔkwɛmɔnɔ lɛ tsɔɔ wɔ nɔ kroko ni he hiaa waa: Kɛ́ wɔbaanyɛ wɔye nɔnyɛɛ ni mɛi kɛbaa wɔnɔ lɛ nɔ lɛ, no lɛ ebiɔ ni wɔná anɔkwa nilee, wɔba wɔhe shi, wɔkashwã, wɔsumɔ Nyɔŋmɔ, ni wɔshe Yehowa moŋ gbeyei fe gbɔmɛi. Kɛ́ wɔhemɔkɛyeli lɛ damɔ anɔkwa nilee nɔ lɛ, wɔkɛ ekãa baawie nibii ni wɔheɔ wɔyeɔ lɛ ahe. Enɛ baaye abua wɔ ni wɔye nɔnyɛɛ ni mɛi kɛbaa wɔnɔ lɛ kɛ gbɔmɔ shemɔ nɔ. Esaaa akɛ wɔshwãa kɔkɔɔkɔ. Moŋ lɛ, esa akɛ wɔkɛ heshibaa akpɛlɛ nɔ akɛ Nyɔŋmɔ hewalɛ lɛ he miihia wɔ koni wɔnyɛ wɔye nɔnyɛɛ ni mɛi kɛbaa wɔnɔ lɛ nɔ. Esa akɛ wɔsɔle wɔbi Yehowa mumɔ lɛ, ni wɔha suɔmɔ ni wɔyɔɔ kɛha lɛ lɛ atsirɛ wɔ ni wɔtse egbɛ́i lɛ ahe, ni wɔye emlai lɛ anɔ. Kɛfata he lɛ, esa akɛ wɔsaa wɔhe wɔto nɔnyɛɛ ni mɛi baanyɛ amɛkɛba wɔnɔ lɛ dani wɔkɛkpe. Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, kɛ́ wɔtsɔ hiɛ wɔkɛ wɔbii sɔle, ni wɔsaa amɛ wɔto lɛ, amɛbaanyɛ amɛdamɔ nɔnyɛɛ ni amɛtipɛŋfoi kɛbaa amɛnɔ lɛ naa jogbaŋŋ.—2 Kor. 13:7.a
KWA TSƆNE NI KUMƆƆ MƆ LƐ —FƆYELI HENUMƆ NI NAA WA
14. Te Abonsam baasumɔ ni wɔnu he wɔha tɛŋŋ yɛ efɔŋ ko ni wɔfee be ko ni eho lɛ he?
14 Bei komɛi lɛ, abaanyɛ akɛ tso wulu loo tɛ ko atsotsoro he ko ni kooloo ko fɔɔ tsɔmɔ koni akɛtsɔ lɛ. Kɛ́ kooloo ko ni hiɛ bɛ ehe nɔ he yasa tsɔne lɛ he ni tsɔne lɛ fɛ lɛ, tso lɛ loo tɛ lɛ bashiɔ enɔ ni ekumɔɔ lɛ. Abaanyɛ akɛ fɔyeli henumɔ ni naa wa ato tso loo tɛ ni kumɔɔ mɔ nɛɛ he. Bei komɛi kɛ́ wɔjwɛŋ efɔŋ ko ni wɔfee be ko ni eho lɛ he lɛ, ekolɛ ‘ebaakumɔ wɔ kwraa.’ (Nyɛkanea Lala 38:4-6, 9.) Satan baasumɔ ni eha wɔnu he akɛ Yehowa enaŋ wɔ mɔbɔ, ni ákɛ wɔnyɛŋ wɔfee Nyɔŋmɔ suɔmɔnaa nii kɔkɔɔkɔ.
15, 16. Te ooofee tɛŋŋ oye fɔyeli henumɔ ni naa wa lɛ nɔ lɛ?
15 Te ooofee tɛŋŋ ojo tsɔne ni kumɔɔ mɔ nɛɛ naa foi lɛ? Kɛ́ ofee esha ko ni yɔɔ hiɛdɔɔ lɛ, tsu saji ahe nii amrɔ nɔŋŋ ni okɛsaa okɛ Yehowa teŋ. Yaana asafoŋ onukpai lɛ ni oha amɛye amɛbua bo. (Yak. 5:14-16) Feemɔ nɔ fɛɛ nɔ ni obaanyɛ kɛjaje tɔmɔ lɛ. (2 Kor. 7:11) Kɛ́ atsɔse bo lɛ, kaaha onijiaŋ je wui. Tsɔsemɔ lɛ tsɔɔ akɛ Yehowa sumɔɔ bo. (Heb. 12:6) Tswaa ofai shi akɛ okɛ ohe woŋ shihilɛ ni ha ofee esha lɛ mli dɔŋŋ, ni ohi shi yɛ ofaishitswaa lɛ naa. Kɛ́ oshwa ohe ni otsake otsui lɛ, ná hemɔkɛyeli akɛ Yesu Kristo kpɔ̃mɔ afɔleshaa lɛ baanyɛ atsumɔ ohe eshai lɛ kwraa.—1 Yoh. 4:9, 14.
16 Mɛi komɛi yaa nɔ amɛnuɔ fɔyeli he yɛ esha ko ni amɛfee ni aŋɔfa amɛ momo lɛ he. Kɛ́ nakai eji yɛ ogbɛfaŋ lɛ, kaimɔ akɛ Yehowa kɛfa Petro kɛ bɔfoi krokomɛi lɛ, eyɛ mli akɛ amɛjo foi amɛshi esuɔmɔ Bi Yesu beni amɛhe hiaa lɛ waa lɛ moŋ. Nuu ko ni hi Korinto asafo lɛ mli lɛ bɔ ajwamaŋ ko ni yɔɔ hiɛgbele waa ni ashwie lɛ, shi sɛɛ mli beni eshwa ehe lɛ, Yehowa kɛfa lɛ. (1 Kor. 5:1-5; 2 Kor. 2:6-8) Atsĩ mɛi komɛi ni fee esha ni yɔɔ hiɛdɔɔ shi sɛɛ mli amɛtsake amɛtsui ni akɛfa amɛ lɛ tã yɛ Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ mli.—2 Kron. 33:2, 10-13; 1 Kor. 6:9-11.
17. Mɛni kpɔ̃mɔnɔ lɛ baanyɛ afee aha bo?
17 Kɛ́ oshwa ohe ni ohe oye lɛɛlɛŋ akɛ Yehowa baana bo mɔbɔ lɛ, ekɛ ohe eshai lɛ fɛɛ baafa bo, ni ekaiŋ dɔŋŋ. Kaanu he kɔkɔɔkɔ akɛ Yesu kpɔ̃mɔ afɔle lɛ nyɛŋ agbe ohe eshai lɛ. Kɛ́ onu he nakai lɛ, Satan tsɔnei lɛ eko baadũ bo. Ekɔɔɔ he eko nɔ ni Abonsam baasumɔ ni ohe oye lɛ, kpɔ̃mɔnɔ lɛ baanyɛ agbe mɛi fɛɛ ni efee esha ni amɛtsake amɛtsui lɛ ahe eshai lɛ. (Abɛi 24:16) Kɛ́ oná kpɔ̃mɔnɔ lɛ mli hemɔkɛyeli lɛ, ebaanyɛ ewó fɔyeli henumɔ ni tamɔ jatsu lɛ yɛ onɔ, ni ebaanyɛ eha oná hewalɛ koni okɛ otsui muu lɛ fɛɛ, osusumɔ muu lɛ fɛɛ, kɛ ojwɛŋmɔ muu lɛ fɛɛ asɔmɔ Nyɔŋmɔ.—Mat. 22:37.
AŊƆKO SATAN ŊAATSƆI LƐ ATEKO WƆ
18. Te wɔɔfee tɛŋŋ wɔjo Abonsam tsɔnei lɛ anaa foi lɛ?
18 Oti ni ma Satan hiɛ ji ni edũ wɔ, ekɔɔɔ he eko gbɛ nɔ ni ebaatsɔ efee nakai. Akɛni wɔle Abonsam ŋaatsɔi lɛ hewɔ lɛ, wɔbaanyɛ wɔjo enaa foi. (2 Kor. 2:10, 11) Kɛ́ wɔsɔle wɔbi nilee koni wɔnyɛ wɔkpee shihilɛi ni jaraa naa lɛ, etsɔnei lɛ nyɛŋ wɔ adũ. Kaselɔ Yakobo ŋma akɛ: “Kɛ́ nilee eshwɛ nyɛteŋ mɔ ko lɛ, ékpa Nyɔŋmɔ ni haa mɛi fɛɛ faa ni ewieee mɔ ko hiɛ lɛ fai, ni aaaŋɔha lɛ.” (Yak. 1:5) Esa akɛ wɔtsu wɔsɔlemɔi lɛ ahe nii kɛtsɔ aŋkro nikasemɔ ni wɔɔfee daa, kɛ Biblia mli shishitoo mlai anaa ni wɔɔhi shi yɛ lɛ nɔ. Biblia kasemɔ he woji ni tsulɔ anɔkwafo kɛ nilelɔ kuu lɛ kalaa lɛ haa wɔnaa Abonsam tsɔnei lɛ faŋŋ, ni amɛtsɔɔ wɔ bɔ ni wɔɔfee wɔjo naa foi.
19, 20. Mɛni hewɔ esa akɛ wɔnyɛ nɔ fɔŋ lɛ?
19 Sɔlemɔ kɛ Biblia lɛ kasemɔ haa suɔmɔ ni wɔyɔɔ akɛ wɔfee nɔ ni ja lɛ mli waa. Shi yɛ nakai beaŋ nɔŋŋ lɛ, esa akɛ wɔnyɛ efɔŋ. (Lala 97:10) Wɔbaanyɛ wɔkwa efɔŋfeemɔ kɛ́ wɔjwɛŋ nɔ ni baajɛ mli kɛba lɛ nɔ. (Yak. 1:14, 15) Kɛ́ wɔnyɛ nɔ fɔŋ, ni wɔsumɔ ekpakpa lɛ, nibii ni Satan kɛtsɔɔ wɔ tsɔne lɛ gbalaŋ wɔ.
20 Eŋɔɔ wɔnaa waa akɛ Nyɔŋmɔ yeɔ ebuaa wɔ koni Satan nine akashɛ wɔnɔ! Yehowa tsɔɔ emumɔ lɛ, e-Wiemɔ lɛ, kɛ egbɛjianɔtoo lɛ nɔ ejieɔ wɔ kɛjɛɔ ‘mɔ fɔŋ lɛ dɛŋ.’ (Mat. 6:13) Yɛ nikasemɔ ni nyiɛ sɛɛ lɛ mli lɛ, wɔbaakase bɔ ni wɔɔfee wɔjo Abonsam tsɔnei lɛ enyɔ krokomɛi hu ni enyɛɔ ekɛdũɔ Nyɔŋmɔ tsuji waa lɛ naa foi.
-
-
Daamɔ Shi Shiŋŋ Koni Ojo Satan Tsɔneli lɛ Anaa Foi!Buu-Mɔɔ—2012 | August 15
-
-
Daamɔ Shi Shiŋŋ Koni Ojo Satan Tsɔneli lɛ Anaa Foi!
‘Nyɛdamɔa Abonsam ŋaatsɔi lɛ anaa.’—EFE. 6:11.
TE OBAAHA HETOO OHA TƐŊŊ?
Mɛni kɛ́ Yehowa tsulɔ ko fee lɛ, ehaŋ heloonaa nibii asɛɛtiumɔ tsɔne lɛ adũ lɛ?
Mɛni baanyɛ aye abua Kristofonyo ni ebote gbalashihilɛ mli lɛ koni ekafite gbãla?
Kɛ́ wɔtsi wɔhe kɛjɛ heloonaa nibii asɛɛtiumɔ kɛ bɔlɛnamɔ jeŋba sha he lɛ, mɛɛ sɛɛ wɔbaaná?
1, 2. (a) Mɛni hewɔ Satan nyɛ̃ɔ mɛi ni afɔ amɛ mu lɛ kɛ “tooi krokomɛi” lɛ? (b) Mɛɛ Satan tsɔnei ahe wɔbaasusu yɛ nikasemɔ nɛɛ mli?
SATAN ABONSAM nyɛ̃ɔ adesai, titri lɛ mɛi ni sɔmɔɔ Yehowa lɛ. Anɔkwa sane ji akɛ, Satan kɛ shwɛɛ nii ni afɔ amɛ mu lɛ miiwuu. (Kpoj. 12:17) Nakai Kristofoi anɔkwafoi lɛ kɛ ekãa enyiɛ Maŋtsɛyeli shiɛmɔ nitsumɔ lɛ hiɛ ni amɛha mɛi ena akɛ Satan ji mɔ ni yeɔ je lɛ nɔ. Abonsam nyɛ̃ɔ “tooi krokomɛi” lɛ ní amɛtee nɔ amɛye amɛbua mɛi ni afɔ amɛ mu lɛ, ní yɔɔ hiɛnɔkamɔ akɛ amɛbaahi shi kɛya naanɔ lɛ hu. (Yoh. 10:16) Akɛni naanɔ wala he hiɛnɔkamɔ lɛ eŋmɛɛ Abonsam hewɔ lɛ, egiri naakpa! Kɛji wɔyɛ ŋwɛi hiɛnɔkamɔ jio, shikpɔŋ lɛ nɔ hiɛnɔkamɔ jio lɛ, Satan taooo wɔ ekpakpa. Oti ni ma ehiɛ ji, ni edũ wɔ.—1 Pet. 5:8.
2 Bɔni afee ni Satan anyɛ afee enɛ lɛ, etsɔ̃ tsɔnei srɔtoi. Akɛni “eshwila mɛi ni heee yeee lɛ ajwɛŋmɔi” hewɔ lɛ, amɛkpɛlɛɛɛ sanekpakpa lɛ nɔ, ni amɛnaaa tsɔnei nɛɛ hu. Shi Abonsam dũɔ mɛi ni ekpɛlɛ Maŋtsɛyeli sane lɛ nɔ lɛ ateŋ mɛi komɛi hu. (2 Kor. 4:3, 4) Nikasemɔ ni tsɔ hiɛ lɛ ha wɔna bɔ ni wɔɔfee wɔjo Satan tsɔnei lɛ etɛ naa foi: (1) lilɛi ni akudɔɔɔ lɛ jogbaŋŋ, (2) gbɔmɔ shemɔ kɛ nɔnyɛɛ ni mɛi kɛbaa wɔnɔ, kɛ (3) fɔyeli henumɔ ni naa wa. Agbɛnɛ, nyɛhaa wɔsusuɔ bɔ ni wɔɔfee wɔdamɔ shi shiŋŋ koni Satan tsɔnei lɛ enyɔ krokomɛi hu—heloonaa nibii asɛɛtiumɔ kɛ gbalafitemɔ he kaa lɛ akadũ wɔ.
HELOONAA NIBII ASƐƐTIUMƆ—TSƆNE NI DŨƆ MƆ SƐ̃
3, 4. Mɛɛ gbɛ nɔ je nɛŋ he naagbamɔi lɛ baanyɛ aha mɔ ko atiu heloonaa nibii asɛɛ?
3 Yɛ Yesu abɛbuai lɛ ateŋ ekome mli lɛ, etsi dũmɔwu ni adũ yɛ ŋmei ateŋ lɛ tã. Etsɔɔ mli akɛ, mɔ ko nyɛɔ enuɔ Maŋtsɛyeli sane lɛ, shi “je nɛŋ he naagbamɔ kɛ nii pii ahe lakamɔ lɛ gbeɔ wiemɔ lɛ, ni ewooo yibii.” (Mat. 13:22) Eji anɔkwale akɛ, heloonaa nibii asɛɛtiumɔ ji tsɔne ko ni Satan, ni ji wɔhenyɛlɔ lɛ kɛtsuɔ nii.
4 Nibii enyɔ feɔ ekome kɛgbeɔ wiemɔ lɛ. Amɛteŋ klɛŋklɛŋ nɔ lɛ ji ‘je nɛŋ he naagbamɔ’ lɛ. Yɛ “jaramɔ bei” nɛɛ amli lɛ, nibii babaoo yɛ ni baanyɛ aha wɔfee yeyeeye. (2 Tim. 3:1) Ekolɛ nitsumɔ ni onáaa loo bɔ ni nibii ajara waa haa lɛ baaha ewa kɛha bo akɛ oooná nibii ni he hiaa bo lɛ. Ekolɛ obaafee yeyeeye yɛ owɔsɛɛ shihilɛ he ni obaabi ohe akɛ, ‘Ani maná shika ni fa bɔ ni manyɛ mikɛkwɛ mihe beni miba nitsumɔ mli hejɔɔmɔ lɛ?’ Yeyeeyefeemɔ nɛɛ eha mɛi komɛi miitiu ninámɔ sɛɛ, kɛjwɛŋmɔ lɛ akɛ no baaha amɛná nɔ ni he hiaa amɛ.
5. Mɛɛ gbɛ nɔ “nii pii” asɛɛtiumɔ baanyɛ alaka wɔ?
5 Nɔ ni ji enyɔ ni Yesu wie he lɛ ji, ‘nii pii ahe lakamɔ lɛ.’ Enɛ kɛ je nɛŋ he naagbamɔ lɛ feɔ ekome kɛgbeɔ wiemɔ lɛ. Biblia lɛ kɛɔ akɛ, ‘shika tamɔ hɔɔŋ.’ (Jaj. 7:12) Shi nilee bɛ mli akɛ aaatiu ninámɔ sɛɛ. Mɛi babaoo ekpa shi amɛná akɛ, babaoo ni amɛtiuɔ ninámɔ sɛɛ lɛ, babaoo ni heloonaa nibii asɛɛtiumɔ tsɔne lɛ dũɔ amɛ. Mɛi komɛi po etsɔmɔ nyɔji amɛha ninámɔ.—Mat. 6:24.
6, 7. (a) Mɛɛ gbɛ nɔ heloonaa nibii asɛɛtiumɔ baanyɛ atsɔ bo tsɔne yɛ onitsumɔhe? (b) Kɛ́ abi ni Kristofonyo ko kɛ ŋmɛlɛtswai fioo ko atsu nii kɛfata nɔ ni ekɛtsuɔ nii momo lɛ he lɛ, mɛni he esa akɛ esusu?
6 Shwelɛ akɛ aná nii lɛ nyɛɔ ebaa yɛ gbɛ nigii nɔ. Susumɔ shihilɛ nɛɛ he okwɛ. Onitsumɔtsɛ ba oŋɔɔ ebakɛɛ bo akɛ: “Miyɛ sanekpakpa ko kɛha bo! Wɔnitsumɔ lɛ ená kɔntrati wulu ko. Yɛ nyɔji ni nyiɛ sɛɛ nɛɛ amli lɛ, ebaabi ni bei komɛi lɛ otsu nii ŋmɛlɛtswai fioo ko ofata be ni okɛtsuɔ nii lɛ he. Shi manyɛ makɛɛ bo kɛ nɔmimaa akɛ obaaná shika pii.” Mɛni obaafee yɛ shihilɛ nɛɛ mli? Eyɛ mli akɛ ehe miihia ni okwɛ oweku lɛ moŋ, shi jeee no pɛ ji sɔ̃ ni kã onɔ. (1 Tim. 5:8) Nibii babaoo yɛ ni esa akɛ osusu he. Ŋmɛlɛtswai enyiɛ ebaabi ni okɛtsu nii kɛfata be ni okɛtsuɔ nii momo lɛ he? Ani onitsumɔ lɛ baaha ewa kɛha bo akɛ okɛ ohe baawo mumɔŋ nifeemɔi tamɔ asafoŋ kpeei kɛ gbɛkɛ Weku Jamɔ ni ooofee lɛ amli?
7 Beni osusuɔ shihilɛ nɛɛ he lɛ, mɛni okɛbaaye klɛŋklɛŋ gbɛhe—shika babaoo ni obaaná lɛ loo omumɔŋ shidaamɔ lɛ? Ani shika babaoo ni otaoɔ oná lɛ hewɔ lɛ, okɛ Maŋtsɛyeli lɛ he nibii lɛ yeŋ klɛŋklɛŋ gbɛhe dɔŋŋ yɛ oshihilɛ mli? Ani oona bɔ ni kɛ́ oku ohiɛ oshwie mumɔŋ nibii anɔ ni otiu heloonaa nibii asɛɛ lɛ, ebaasa bo kɛ oweku lɛ he eha lɛ? Kɛ́ oyɛ shihilɛ ni tamɔ nɛkɛ mli amrɔ nɛɛ, te ooofee tɛŋŋ odamɔ shi shiŋŋ ni heloonaa nibii asɛɛtiumɔ tsɔne lɛ akadũ osɛ̃ lɛ?—Nyɛkanea 1 Timoteo 6:9, 10.
8. Mɛɛ Ŋmalɛ mli nɔkwɛmɔnii baanyɛ aye abua wɔ ni wɔsusu bɔ ni wɔhiɔ shi wɔhaa lɛ he?
8 Bɔni afee ni heloonaa nibii asɛɛtiumɔ tsɔne lɛ akadũ osɛ̃ ni egbe bo lɛ, susumɔ bɔ ni ohiɔ shi ohaa lɛ he yɛ be kɛ beaŋ. Esaaa akɛ ofeɔ onii tamɔ Esau, mɔ ni kɛ enifeemɔ tsɔɔ akɛ ebɛ bulɛ kɛha mumɔŋ nibii lɛ kɔkɔɔkɔ! (1 Mose 25:34; Heb. 12:16) Ni agbɛnɛ hu, esaaa akɛ ofeɔ onii tamɔ nuu niiatsɛ ni Yesu kɛɛ lɛ akɛ eyahɔɔ nii ni eyɔɔ lɛ, ni eŋɔha ohiafoi, ni ebanyiɛ esɛɛ lɛ. Yɛ nɔ najiaŋ ni nuu lɛ aaafee nakai lɛ, “edɔ lɛ ni eyiŋ etee; ejaakɛ eyɛ nii babaoo.” (Mat. 19:21, 22) Akɛni ninámɔ tsɔne lɛ edũ nuu nɛɛ hewɔ lɛ, hegbɛ kpele—akɛ ebaanyiɛ gbɔmɔ ni fe mɔ fɛɛ mɔ ni ehi shi pɛŋ lɛ sɛɛ lɛ—ŋmɛɛ lɛ! Kwɛmɔ jogbaŋŋ ni hegbɛ ni oná akɛ Yesu Kristo kaselɔ lɛ akaŋmɛɛ bo.
9, 10. Yɛ nɔ ni Biblia lɛ kɛɔ lɛ naa lɛ, te esa akɛ wɔna heloonaa nibii wɔha tɛŋŋ?
9 Bɔni afee ni okafee yeyeeye yɛ heloonaa nibii ahe lɛ, esa akɛ obo Yesu kɔkɔbɔɔ nɛɛ toi: “Nyɛkahaoa nyɛhe nyɛkɛɛa akɛ: Mɛni wɔɔye, aloo mɛni wɔɔnu, mɛni hu wɔɔŋɔha wɔhe? Ejaakɛ nii nɛɛ fɛɛ sɛɛ jeŋmajiaŋbii lɛ diɔ. Shi nyɛtsɛ lɛ ni yɔɔ ŋwɛi lɛ le akɛ nii nɛɛ fɛɛ he miihia nyɛ.”—Mat. 6:31, 32; Luka 21:34, 35.
10 Nɔ najiaŋ ni nii pii ahe lakamɔ tsɔne lɛ aaadũ bo lɛ, bɔɔ mɔdɛŋ ni osusu nii ahe tamɔ Biblia ŋmalɔ Agur, mɔ ni kɛɛ akɛ: “Kaaha miye ohia lɛ, asaŋ kaaha miná nii. Ha mi nɔ ni he hiaa mi kɛkɛ” lɛ. (Abɛi 30:8, Contemporary English Version) Ekã shi faŋŋ akɛ, Agur na bɔ ni shika he hiaa kɛ bɔ ni nii pii baanyɛ alaka mɔ. Kaimɔ akɛ je nɛŋ he naagbamɔ kɛ nii pii ahe lakamɔ lɛ baanyɛ afite omumɔŋ shidaamɔ. Kɛ́ ofee yeyeeye yɛ heloonaa nibii ahe lɛ, ebaaha ofite obe kɛ ohewalɛ, ni ehaŋ oná shwelɛ akɛ okɛ Maŋtsɛyeli lɛ he nibii lɛ baaye klɛŋklɛŋ gbɛhe. No hewɔ lɛ, tswaa ofai shi akɛ ohaŋ Satan heloonaa nibii asɛɛtiumɔ tsɔne lɛ adũ bo!—Nyɛkanea Hebribii 13:5.
GBALAFITEMƆ—BU NI AHA NƆ
11, 12. Mɛɛ shihilɛi baanyɛ aha Kristofonyo ko agbee gbalafitemɔ tsɔne lɛ mli yɛ enitsumɔhe?
11 Bei komɛi lɛ, kɛ́ gbɔbilɔ ko miitao edũ kooloo ko ni he wa waa lɛ, etsaa bu yɛ he ni kooloo lɛ fɔɔ tsɔmɔ lɛ. Bei pii lɛ, ekɛ tsei shwieɔ bu lɛ nɔ ni ekɛ sũ haa hiɛ. Abaanyɛ akɛ gbɛi ni Satan tsɔɔ nɔ ekaa mɛi ni eyeɔ omanye waa lɛ ateŋ ekome ato tsɔne nɛɛ he. No ji bɔlɛnamɔ jeŋba sha. (Abɛi 22:14; 23:27) Kristofoi komɛi egbee bu nɛɛ mli akɛni amɛŋmɛɛ amɛhe amɛha shihilɛi ni haa nakai feemɔ feɔ mlɛo lɛ hewɔ. Kristofoi komɛi ni ebote gbalashihilɛ mli lɛ fite gbala akɛni amɛná suɔmɔ amɛha mɔ ko ni jeee amɛhefatalɔ lɛ hewɔ.
12 Obaanyɛ oná suɔmɔ ni esaaa nɛɛ oha mɔ ko yɛ onitsumɔhe. Niiamlitaomɔ ko tsɔɔ akɛ, yei ni efite gbala lɛ ateŋ mɛi fã kpotoo, kɛ hii ni efite gbala lɛ ateŋ mɛi babaoo kɛ mɔ ko ni amɛkɛtsuɔ nii bɔ ajwamaŋ. Kɛ́ nuu ji bo lɛ, ani onitsumɔ biɔ ni okɛ yei atsu nii, aloo kɛ́ yoo ji bo lɛ ani onitsumɔ biɔ ni okɛ hii atsu nii? Kɛ́ nakai lɛ, te okɛ amɛ yeɔ ohaa tɛŋŋ? Ani okɛ husu woɔ bɔ ni okɛ amɛ yeɔ ohaa lɛ he koni suɔmɔ ni esaaa akate shi yɛ okɛ amɛteŋ mɔ ko teŋ? Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, ekolɛ nyɛmi yoo ko kɛ nuu ko ni ekɛ lɛ tsuɔ nii lɛ fɔɔ sane gbaa. Ekolɛ nyɛmi yoo lɛ baaná hekɛnɔfɔɔ yɛ nuu lɛ mli aahu akɛ ekɛ nuu lɛ baabɔi egbalashihilɛ mli saji gbaa. Aloo nyɛmi nuu ko kɛ yoo ko ni ekɛ lɛ tsuɔ nii lɛ baabɔi naanyo bɔɔ. Ekolɛ ebaakɛɛ akɛ: “Kɛ́ mitsɔɔ mijwɛŋmɔ yɛ sane ko he lɛ, enyaa he waa, ni eboɔ mi toi hu. Ni ebuɔ mi waa. Miná ni miŋa kɛ mi yeɔ yɛ nakai gbɛ nɔ!” Ani oona bɔ ni Kristofoi nɛɛ baanyɛ afite gbala yɛ gbɛ ni waaa kwraa nɔ lɛ?
13. Mɛɛ gbɛ nɔ mɔ ko baanyɛ aná suɔmɔ ni esaaa eha mɔ ko yɛ asafo lɛ mli?
13 Mɔ ko baanyɛ aná suɔmɔ ni esaaa eha mɔ ko yɛ asafo lɛ mli hu. Susumɔ nyɛmi nuu ko kɛ eŋa niiashikpamɔ ni ba nɛɛ he okwɛ. No mli lɛ, Daniel kɛ eŋa Saraha fɛɛ ji daa gbɛgbalɔi. Daniel kɛɛ eji asafoŋ onukpa ni tsuɔ nɔ fɛɛ nɔ ni akɛhaa lɛ yɛ asafo lɛ mli lɛ he nii hu. Daniel kɛ oblahii enumɔ kase Biblia lɛ, ni abaptisi amɛteŋ mɛi etɛ. Yelikɛbuamɔ babaoo he bahia nyɛmimɛi hii ni abaptisi amɛ nɛɛ. Bei pii lɛ, akɛni Daniel naaa dekã kwraa yɛ asafoŋ nitsumɔi srɔtoi ni etsuɔ lɛ ahewɔ lɛ, Sarah ji mɔ ni yeɔ ebuaa amɛ. Etsɛɛɛ kɛkɛ ni enɛ tée shihilɛ ko shi: Kɛ́ Daniel Biblia mli nikaselɔi lɛ miitao yelikɛbuamɔ lɛ, Sarah ji mɔ ni yeɔ ebuaa amɛ. Agbɛnɛ lɛ, Sarah hu miitao aná be aha lɛ, ni Daniel Biblia mli nikaselɔi lɛ nɔŋŋ ji mɛi ni tsuɔ enɛ he nii. Shihilɛ nɛɛ bafee tamɔ tsɔne ko ni yɔɔ oshara waa. Daniel kɛɛ akɛ: “Nyɔji ni miŋa kɛye ebua mɛi lɛ ha eba shi yɛ mumɔŋ, ni etɔ lɛ waa. Enɛ, kɛ be ni mináaa maha lɛ lɛ ha ekɛ ehe yawo shihilɛ ni ehiii kwraa mli. Miŋa kɛ mɛi ni mikɛkase Biblia lɛ ateŋ mɔ kome fite gbala. Asafoŋ nibii sɔŋŋ ni mitsuɔ hewɔ lɛ, miyɔseee po akɛ miŋa eba shi yɛ mumɔŋ.” Mɛni obaanyɛ ofee koni okayaje shihilɛ ni tamɔ nɛkɛ mli?
14, 15. Mɛni baanyɛ aye abua Kristofoi ni ebote gbalashihilɛ mli lɛ koni amɛkagbee bu ni ji gbalafitemɔ tsɔne lɛ mli?
14 Bɔni afee ni okayagbee bu ni ji gbalafitemɔ tsɔne lɛ mli lɛ, esa akɛ ojwɛŋ nɔ ni anɔkwa ni obaaye ohefatalɔ lɛ tsɔɔ lɛ he waa. Yesu kɛɛ akɛ: “Nɔ ni Nyɔŋmɔ eŋɔtsa lɛ, akaha gbɔmɔ miigbala mli.” (Mat. 19:6) Kaasusu kɔkɔɔkɔ akɛ teokrase sɔ̃i ni otsuɔ he nii lɛ ahe hiaa fe ohefatalɔ lɛ. Kɛfata he lɛ, ha ehi ojwɛŋmɔŋ akɛ, kɛ́ bei pii lɛ okɛ be babaoo yatsuɔ nibii krokomɛi ni he ehiaaa tsɔ lɛ, no baanyɛ agbɔjɔ ogbalashihilɛ lɛ, ni ebaanyɛ eha ofite gbala.
15 Kɛ́ oji asafoŋ onukpa lɛ, te ooofee tɛŋŋ okwɛ tooku lɛ hu? Bɔfo Petro ŋma akɛ: “Nyɛlɛa Nyɔŋmɔ asafoku ni yɔɔ nyɛteŋ lɛ, nyɛkwɛa nɔ, jeee nɔnyɛ̃ɛ naa, shi moŋ yɛ suɔmɔ naa; asaŋ jeee sɛɛnamɔ ni yɔɔ hiɛgbele hewɔ, shi moŋ tsuijurɔ naa.” (1 Pet. 5:2) Esa akɛ okwɛ asafoŋbii ni yɔɔ okwɛmɔ shishi lɛ anɔ. Shi esaaa akɛ ohaa tookwɛlɔ kpakpa ni otaoɔ otsɔ lɛ haa otsɔɔ wu ni nyɛɛɛ atsu esɔ̃i ahe nii jogbaŋŋ. Nilee bɛ mli—ni eyɛ oshara po—akɛ okɛ obe fɛɛ aaaye abua asafo lɛ beni onáaa be ni okɛbaaye obua oŋa yɛ shĩa. Daniel kɛɛ akɛ, ‘Esaaa akɛ ohaa be ni okɛtsuɔ asafoŋ sɔ̃i ahe nii lɛ haa okuɔ ohiɛ oshwieɔ bo diɛŋtsɛ oweku lɛ nɔ.’
16, 17. (a) Mɛni Kristofoi ni ebote gbalashihilɛ mli lɛ baanyɛ afee yɛ amɛnitsumɔhe ni baatsɔɔ faŋŋ akɛ amɛsumɔɔɔ ni suɔmɔ ni esaaa teɔ shi yɛ amɛ kɛ mɔ ko teŋ? (b) Tsɔɔmɔ saji komɛi ni akala yɛ wɔwoji lɛ amli ni baanyɛ aye abua Kristofoi koni amɛkafite gbala.
16 Akɛ ŋaawoi babaoo eha yɛ Buu-Mɔɔ kɛ Awake! lɛ mli ni baanyɛ aye abua Kristofoi ni ebote gbalashihilɛ mli lɛ koni gbalafitemɔ tsɔne lɛ akadũ amɛ. Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, September 15, 2006 Buu-Mɔɔ lɛ kɛ ŋaawoo nɛɛ ha akɛ: “Kɛ́ oyɛ nitsumɔhe aloo he kroko lɛ, kwɛmɔ jogbaŋŋ yɛ shihilɛi ni baanyɛ aha okɛ mɔ ko abɔ gbagbalii lɛ ahe. Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, kɛ́ nuu ji bo ni otee nɔ okɛ yoo tsu nii aloo yoo ji bo ni otee nɔ okɛ nuu tsu nii nyɛyi enyɔ lɛ pɛ beni akpa nitsumɔ sɛɛ lɛ, no baanyɛ ekɛ bo aya kaa mli. Ákɛ nuu loo yoo ni ebote gbalashihilɛ mli lɛ, esa akɛ okɛ owiemɔ kɛ onifeemɔ fɛɛ atsɔɔ faŋŋ akɛ oyɛ hefatalɔ. Ákɛ mɔ ko ni etu ehe eha Nyɔŋmɔjamɔ lɛ, ekã shi faŋŋ akɛ osumɔŋ ni ogbala mɛi ajwɛŋmɔ kɛba onɔ bɔ ni esaaa kɛtsɔ hii loo yei anɔ ni obaanyiɛ aloo kɛtsɔ atadewoo kɛ hesaamɔi komɛi ni bɛ hiŋmɛi nɔ lɛ anɔ. . . . Owu loo oŋa kɛ obii lɛ afoto ní okɛ eko aaayakpɛtɛ he ni otsuɔ nii yɛ lɛ baakai bo kɛ mɛi krokomɛi akɛ oweku lɛ kã otsui nɔ. Tswaa ofai shi akɛ otseŋ ohiɛ ohaŋ mɛi ni kɛ suɔmɔ wiemɔi woɔ mɔ yiteŋ mulu bɔni afee ni mɔ lɛ aná suɔmɔ kɛha amɛ lɛ.”
17 Sane ni yɔɔ April 2009 Awake! lɛ mli ni yitso ji “Marital Fidelity—What Does It Really Mean?” (Mɛni Anɔkwa ni Ayeɔ Gbalashihilɛ Mli Hefatalɔ lɛ Tsɔɔ Diɛŋtsɛ?) lɛ bɔɔ kɔkɔ eshiɔ bɔlɛnamɔ susumɔi ni mɔ aaaná yɛ mɔ ko ní ejeee ehefatalɔ lɛ he. Nakai sane lɛ tsɔɔ akɛ bɔlɛnamɔ susumɔi ni aaaná lɛ baanyɛ aha mɔ ko afite gbãla yɛ gbɛ ni waaa kwraa nɔ. (Yak. 1:14, 15) Kɛ́ obote gbalashihilɛ mli lɛ, ebaafee nɔ ni nilee yɔɔ mli akɛ okɛ ohefatalɔ lɛ aaasusu nakai sane lɛ he yɛ be kɛ beaŋ. Yehowa diɛŋtsɛ ji mɔ ni to gbalashihilɛ shishi, ni eji nɔ ko ni yɔɔ krɔŋkrɔŋ. Kɛ́ okɛ ohefatalɔ lɛ toɔ be kɛsusuɔ nyɛgbalashihilɛ lɛ he lɛ, eji gbɛ kome ni sa ni nyɛbaanyɛ nyɛtsɔ nɔ nyɛtsɔɔ akɛ nyɛyɛ bulɛ kɛha krɔŋkrɔŋ nibii.—1 Mose 2:21-24.
18, 19. (a) Mɛni jɛɔ gbalafitemɔ mli kɛbaa? (b) Kɛ́ wɔye wɔhefatalɔi anɔkwa yɛ gbalashihilɛ mli lɛ, mɛɛ sɛɛ wɔnáa?
18 Kɛ́ ona akɛ shihilɛ ko miika bo koni oná suɔmɔ ni esaaa oha mɔ ko lɛ, jwɛŋmɔ awui ni ajwamaŋbɔɔ kɛ gbalafitemɔ yeɔ lɛ he. (Abɛi 7:22, 23; Gal. 6:7) Yehowa nyaaa mɛi ni kɛ amɛhe woɔ jeŋba sha mli lɛ ahe, ni mɛi nɛɛ yeɔ amɛ diɛŋtsɛ kɛ amɛhefatalɔi hu awui. (Nyɛkanea Maleaki 2:13, 14.) Yɛ no najiaŋ lɛ, jwɛŋmɔ sɛɛnamɔi ni mɛi ni hiɛɔ jeŋba kpakpa mli lɛ naa lɛ ahe. Jeee naanɔ wala he hiɛnɔkamɔ pɛ amɛyɔɔ, shi amɛbaaná shihilɛ kpakpa kɛ henilee kpakpa amrɔ nɛɛ po.—Nyɛkanea Abɛi 3:1, 2.
19 Lalatsɛ lɛ la akɛ: “Mɛi ni sumɔɔ [Nyɔŋmɔ] mla lɛ yɛ hejɔlɛ babaoo, ni nɔ ko nɔ ko bɛ ni woɔ amɛnajiaŋ.” (Lala 119:165) No hewɔ lɛ, ná suɔmɔ oha anɔkwale lɛ, ni ‘okwɛ bɔ ni ooofee okɛ hiɛtɛjemɔ anyiɛ, jeee tamɔ mɛi ni leee nii, shi moŋ tamɔ nilelɔi’ yɛ gbii fɔji nɛɛ amli. (Efe. 5:15, 16) Satan etsɔ tsɔnei babaoo yɛ gbɛ ni anɔkwa jálɔi nyiɛ nɔ lɛ nɔ koni ekɛdũ amɛ. Shi asaa wɔ koni wɔnyɛ wɔbu wɔhe. Yehowa eha wɔ nibii fɛɛ ni he baahia wɔ koni wɔnyɛ ‘wɔdamɔ shi shiŋŋ’ ni ‘wɔnyɛ mɔ fɔŋ lɛ gãimlibii ní tsoɔ lɛ fɛɛ wɔgbe’!—Efe. 6:11, 16.
-