Buu-Mɔɔ INTANƐT NƆ WOJIATOOHE
Buu-Mɔɔ
INTANƐT NƆ WOJIATOOHE
Ga
@
  • ɛ
  • ɔ
  • ɛ́
  • ɛ̃
  • ɔ̃
  • ã
  • ŋ
  • á
  • BIBLIA
  • WOJI
  • ASAFOŊ KPEEI
  • w15 2/1 bf. 4-6
  • Obaanyɛ Onya Nitsumɔ ni Wa He

Vidio ko bɛ kɛhã nɔ ni ohala nɛɛ.

Ofainɛ waa, be ni wɔtaoɔ wɔjie vidio lɛ, wɔná naagba ko.

  • Obaanyɛ Onya Nitsumɔ ni Wa He
  • Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—2015
  • Saneyitsei Bibii
  • Saji Ni Tamɔ Enɛ
  • NÁ JWƐŊMƆ NI JA YƐ NITSUMƆ HE
  • KASEMƆ ONITSUMƆ LƐ JOGBAŊŊ
  • OKƐ OJWƐŊMƆ AMÃ BƆ NI MƐI KROKOMƐI NÁA ONITSUMƆ LƐ HE SƐƐ LƐ NƆ
  • TSU FE BƆ NI AKPAA GBƐ
  • OKƐ NITSUMƆ AYE GBƐHE NI SA
  • Tsu Nii Kɛ Miishɛɛ
    Bɔ Ni Ooofee Ohi Nyɔŋmɔ Suɔmɔ Lɛ Mli
  • 11 Tsu Nii Waa
    Awake!—2018
  • Gbo Deŋme ni Oye Emli Nii Kpakpai lɛ Amli Ŋɔɔmɔ
    ‘Nyɛhia Nyɔŋmɔ Suɔmɔ Lɛ Mli’
  • Bɔ ni Aaafee Aná Jwɛŋmɔ ni Ja yɛ Nitsumɔ He
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—2003
Kwɛmɔ Ekrokomɛi Hu
Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—2015
w15 2/1 bf. 4-6
Nuu ko ni fata enitsulɔi ahe miitsu nii kɛ miishɛɛ

SANEYITSO LƐ MLITSƆƆMƆ | BƆ NI OOOFEE ONYA ONITSUMƆ HE

Obaanyɛ Onya Nitsumɔ ni Wa He

‘Gbɔmɔ fɛɛ gbɔmɔ aye ni enu, ni eye nii kpakpai amli ŋɔɔmɔ yɛ edeŋmegbomɔ fɛɛ mli, Nyɔŋmɔ nikeenii ni.’ (Jajelɔ 3:13) Kɛ́ Nyɔŋmɔ miisumɔ ni wɔnyã nɔ ni wɔtsuɔ lɛ he lɛ, ani etsɔŋ wɔ bɔ ni wɔɔfee ni wɔnya he? (Yesaia 48:17) Miishɛɛ sane ji akɛ, etsɔɔ wɔ​—kɛtsɔ e-Wiemɔ ni ji Biblia lɛ nɔ. Susumɔ Biblia mli ŋaawoi ni nyiɛ sɛɛ nɛɛ ni tsɔɔ bɔ ni wɔɔfee wɔnya nitsumɔ he lɛ he okwɛ.

NÁ JWƐŊMƆ NI JA YƐ NITSUMƆ HE

Kɛ́ onitsumɔ lɛ biɔ ni ojwɛŋ waa, loo okɛ hewalɛ babaoo atsu, loo ekolɛ ebiɔ ni okɛ ojwɛŋmɔ kɛ ohewalɛ fɛɛ atsu lɛ, kadimɔ akɛ “deŋmegbomɔ fɛɛ lɛ sɛɛnamɔ yɛ mli.” (Abɛi 14:23) Mɛɛ sɛɛnamɔ? Nɔ kome ji akɛ, kɛ́ otsuɔ nii waa lɛ, onáa oheloonaa hiamɔ nii. Eji anɔkwale akɛ, Nyɔŋmɔ ewo shi akɛ ebaahã enɔkwa jálɔi aná amɛhiamɔ nii. (Mateo 6:31, 32) Shi eekpa gbɛ akɛ wɔ hu wɔbaatsu wɔgbɛfaŋnɔ kɛtsɔ mɔdɛŋ ni wɔɔbɔ koni wɔná nɔ ko kɛkwɛ wɔ he lɛ nɔ.​—2 Tesalonikabii 3:10.

No hewɔ lɛ, wɔbaanyɛ wɔbu wɔnitsumɔ lɛ akɛ nɔ ko ni baahã wɔnine ashɛ oti ko nɔ. Nitsumɔ hãa wɔtsɔɔ gbɛ kpakpa nɔ wɔtsuɔ wɔsɔ̃i ahe nii. Nuu ko ni atsɛɔ lɛ Joshua, ni eye afii 25 lɛ kɛɛ akɛ: “Kɛ́ bo diɛŋtsɛ onyɛɔ okwɛɔ ohe lɛ, eji mɔdɛŋbɔɔ. Kɛ́ nitsumɔ ni otsuɔ hãa onyɛɔ owoɔ nibii ni he hiaa bo lɛ ahe nyɔmɔ lɛ, etsɔɔ akɛ nitsumɔ lɛ hi.”

Kɛfata he lɛ, kɛ́ otsuɔ nii waa lɛ, ehãa otsui nyɔɔ omli. Ejaakɛ nitsumɔ ni wa lɛ, nakai nɔŋŋ eyɔɔ​—ewa. Kɛ́ wɔtswa wɔfai shi akɛ wɔbaaya nɔ wɔtsu nɔ ni wɔtsuɔ lɛ​—kɛ́ wɔsumɔɔɔ loo ewa po lɛ​—wɔmii baashɛ wɔ he akɛ wɔmia wɔhiɛ kɛtsu nitsumɔ ni wa. Etsɔɔ akɛ wɔye susumɔ ni ji akɛ esaaa akɛ atsuɔ nitsumɔ ni wa lɛ nɔ. (Abɛi 26:14) Kɛ́ eba lɛ nakai lɛ, nɔ ni wɔtsuɔ lɛ hãa wɔmii shɛɔ wɔ he waa diɛŋtsɛ. Aaron, ni atsĩ etã yɛ sane ni tsɔ hiɛ lɛ mli lɛ wie akɛ: “Misumɔɔ bɔ ni minuɔ he mihãa kɛ́ mitsu nii gbi muu fɛɛ lɛ waa. Ekolɛ ebaatɔ mi waa​—ni mɛi krokomɛi enaŋ nɔ ni mitsu lɛ moŋ​—shi mile akɛ mitsu nɔ ko.”

KASEMƆ ONITSUMƆ LƐ JOGBAŊŊ

Biblia lɛ jieɔ nuu ni ‘le ŋaa jogbaŋŋ yɛ enitsumɔ mli,’ kɛ yoo ni ‘kɛ eniji tsuɔ nii kɛ tsuijurɔ’ lɛ yi waa. (Abɛi 22:29, Ga Biblia hee; Abɛi 31:13) Anɔkwa sane ji akɛ, mɔ ko nyɛŋ ele nɔ ko tsumɔ jogbaŋŋ kɛ́ ekaseee bɔ ni atsuɔ lɛ. Ni wɔteŋ mɛi fioo náa nitsumɔi ni wɔhe esako tsɔ yɛ mli lɛ atsumɔ he miishɛɛ. Ekolɛ no hewɔ ni mɛi babaoo nyaaa nɔ ni amɛtsuɔ lɛ he lɛ; amɛbɔɔ mɔdɛŋ akɛ amɛaale nakai nitsumɔ lɛ jogbaŋŋ.

Anɔkwa sane ji akɛ, nitsumɔ ko kwraa bɛ ni mɔ ko nyɛŋ akase kɛ́ ená jwɛŋmɔ ni ja yɛ he​—ni tsɔɔ akɛ kɛ́ ebɔ mɔdɛŋ akɛ ebaakase nitsumɔ lɛ jogbaŋŋ. Nuu ko ni atsɛɔ lɛ William ni eye afii 24 lɛ kɛɛ akɛ: “Kɛ́ obɔ mɔdɛŋ waa kɛtsu nɔ ko, ni ona nɔ ni ejɛ mli kɛba lɛ, omii shɛɔ ohe waa. Shi kɛ́ ofee anyagba ni otsu lɛ eko kɛ eko lɛ, onaŋ nakai miishɛɛ lɛ kɔkɔɔkɔ.”

Yoo ko ni miikase bɔ ni akudɔɔ tsɔne ko jogbaŋŋ

OKƐ OJWƐŊMƆ AMÃ BƆ NI MƐI KROKOMƐI NÁA ONITSUMƆ LƐ HE SƐƐ LƐ NƆ

Okɛ ojwɛŋmɔ akama shika abɔ ni obaaná lɛ pɛ nɔ. Moŋ lɛ, bi ohe saji tamɔ: ‘Mɛni hewɔ nitsumɔ nɛɛ he hiaa lɛ? Mɛni baaba kɛ́ atsuuu​—aloo atsuuu lɛ jogbaŋŋ? Mɛɛ gbɛ nɔ mɛi krokomɛi náa minitsumɔ lɛ he sɛɛ?’

Naagbee sanebimɔ lɛ ji sane ni esa akɛ asusu he waa, ejaakɛ kɛ́ wɔna bɔ ni mɛi krokomɛi náa wɔnitsumɔ lɛ he sɛɛ lɛ, wɔmii shɛɔ wɔhe waa. Yesu diɛŋtsɛ kɛɛ akɛ: “Nɔhãmɔ hãa mɔ náa miishɛɛ fe nɔhemɔ.” (Bɔfoi 20:35) Kɛfata mɛi ni náa wɔnitsumɔ lɛ he sɛɛ tɛ̃ɛ lɛ ahe lɛ​—tamɔ mɛi ni wɔtsuɔ nii lɛ wɔhãa kɛ nitsumɔtsɛmɛi lɛ​—mɛi krokomɛi hu náa he sɛɛ. Amɛteŋ mɛi komɛi ji wɔshĩabii kɛ mɛi ni ehia amɛ nɛkɛ.

Wɔshĩabii. Kɛ́ weku yitso tsu nii waa kɛkwɛ eshĩabii lɛ, amɛnáa he sɛɛ kɛ́ hooo kwraa lɛ, yɛ gbɛi enyɔ nɔ. Klɛŋklɛŋ lɛ, ehãa amɛnáa amɛheloonaa hiamɔ nii​—tamɔ niyenii, atade, kɛ wɔɔhe. Enɛ hãa etsuɔ sɔ̃ ni Nyɔŋmɔ kɛfɔ̃ enɔ akɛ ‘ekwɛ lɛ diɛŋtsɛ emɛi’ lɛ he nii. (1 Timoteo 5:8) Nɔ ni ji enyɔ lɛ, mɔ ni tsuɔ nii waa ni ehãa eweku lɛ náa amɛhiamɔ nii lɛ hãa eweku lɛ naa akɛ esa akɛ amɛ hu amɛtsu nii waa. Shane, ni atsĩ etã yɛ sane ni tsɔ hiɛ lɛ mli lɛ wie akɛ: “Mitsɛ ji mɔ ko ni kɛ nitsumɔ shwɛɛɛ kwraa. Eji nuu ni yeɔ anɔkwa, ní etsu nii waa yɛ ewala shihilɛ mli fɛɛ, titri lɛ, akɛ kapintafonyo. Mikase yɛ enɔkwɛmɔnɔ lɛ mli akɛ, esa akɛ okɛ oniji atsu nii waa koni mɛi krokomɛi aná he sɛɛ.”

Mɛi ni ehia amɛ. Bɔfo Paulo wo Kristofoi ŋaa ni ‘amɛtsu nii waa, koni amɛná nɔ ko ní amɛhã mɔ ni ehia lɛ lɛ eko.’ (Efesobii 4:28) Kɛ́ wɔtsu nii waa kɛkwɛ wɔhe kɛ wɔweku lɛ, wɔbaanyɛ wɔná nɔ ko kɛye wɔbua mɛi ni bɛ nɔ ko tsɔ lɛ hu. (Abɛi 3:27) No hewɔ lɛ, kɛ́ wɔtsu nii waa lɛ, wɔbaanyɛ wɔná miishɛɛ ni jɛɔ nɔhãmɔ mli kɛbaa lɛ eko.

TSU FE BƆ NI AKPAA GBƐ

Yesu wie yɛ e-Gɔŋ nɔ Shiɛmɔ ni ale waa lɛ mli akɛ: “Kɛ́ mɔ ko ni yɔɔ hegbɛ nyɛ onɔ koni oya shitoo kome lɛ, okɛ lɛ aya shitoi enyɔ.” (Mateo 5:41) Mɛɛ gbɛ nɔ shishitoo mla ni yɔɔ nakai wiemɔi lɛ asɛɛ lɛ baanyɛ akɔ onitsumɔ he? Yɛ nɔ najiaŋ ni oootsu fioo ko kɛkɛ lɛ, taomɔ gbɛi ni oootsɔ nɔ otsu babaoo fe bɔ ni akpaa gbɛ. Okɛ otii amamɔ ohiɛ; tswaa ofai shi akɛ obaatsu onitsumɔ lɛ jogbaŋŋ loo obaatsu lɛ oya fe bɔ ni akpaa gbɛ. Buu nɔ fɛɛ nɔ ni esa akɛ otsu lɛ akɛ ehe miihia, kɛ́ eji nɔ ko bibioo po.

Mɔ ko ni tsuɔ nii yɛ shwapo ko mli lɛ kɛ miishɛɛ yeɔ ebuaa mɛi ni baheɔ nii lɛ

Kɛ́ otsu fe bɔ ni akpaa gbɛ lɛ, ekã shi faŋŋ akɛ obaaná onitsumɔ lɛ he miishɛɛ. Mɛni hewɔ? Ejaakɛ bo diɛŋtsɛ ojɛɔ osuɔmɔ mli otsuɔ. Ootsu fe bɔ ni akpaa gbɛ akɛni oosumɔ ni ofee nakai, shi jeee ni aanyɛ onɔ lɛ hewɔ. (Filemon 14) Ekolɛ enɛ baahã wɔkai shishitoo mla ni kɛɔ akɛ: “Mɔdɛŋbɔlɔ yeɔ onukpa; shi hejɔ̃lɔ lɛ ayeɔ lɛ nyɔŋ” lɛ. (Abɛi 12:24, Ga Biblia hee) Anɔkwa sane ji akɛ, ayeɔ wɔteŋ mɛi fioo komɛi nyɔŋ diɛŋtsɛ loo anyɛɔ wɔnɔ ni wɔtsu nii dɛŋdɛŋ. Shi ekolɛ mɔ ni feɔ anihao lɛ baanu he akɛ aaye lɛ nyɔŋ, loo mɛi krokomɛi miinyɛ enɔ be fɛɛ be. Shi mɔ ni tsuɔ fe bɔ ni akpaa gbɛ​—akɛni lɛ eesumɔ ni etsu babaoo hewɔ​—lɛ nuuu he akɛ mɔ ko miinyɛ enɔ. Lɛ diɛŋtsɛ ekudɔɔ enifeemɔi.

OKƐ NITSUMƆ AYE GBƐHE NI SA

Kɛ́ otsuɔ nii waa lɛ, asumɔɔ osane, shi esa akɛ wɔkai akɛ jeee nitsumɔ ji nɔ fɛɛ nɔ yɛ shihilɛ mli. Eji anɔkwale akɛ Biblia lɛ woɔ wɔ hewalɛ ni wɔtsu nii waa. (Abɛi 13:4) Shi ekɛɛɛ akɛ wɔtsu nii sɔŋŋ ni wɔkajɔɔ wɔhe. Aŋma yɛ Jajelɔ 4:6 lɛ akɛ: “Dɛ̃ kɔkɔ obɔ̃ ni hejɔlɛ yɔɔ mli hĩ fe dɛ̃ kɔkɔi enyɔ obɔ̃bɔ̃ ni deŋmegbomɔ kɛ kɔɔyɔɔ hakumɔ yɔɔ mli.” Mɛni enɛ tsɔɔ? Kɛ́ mɔ ko tsuɔ nii be fɛɛ be ni ehã enitsumɔ lɛ he ebe kɛ ehewalɛ fɛɛ lɛ, enaŋ edeŋmegbomɔ lɛ mli ŋɔɔmɔ kɔkɔɔkɔ. Kɛ́ eba lɛ nakai lɛ, sɛɛnamɔ ko kwraa baaa enitsumɔ lɛ he, efeɔ tamɔ “kɔɔyɔɔ hakumɔ.”

Biblia lɛ baanyɛ aye abua wɔ ni wɔŋmɛ pɛpɛɛpɛ yɛ nitsumɔ he. Biblia lɛ woɔ wɔ hewalɛ ni wɔkɛ hiɛdɔɔ atsu nii, shi ewoɔ wɔ ŋaa hu ‘ní wɔka wɔkwɛ koni wɔna nibii ni he hiaa waa lɛ.’ (Filipibii 1:10) Mɛɛ nibii ji nibii ni he hiaa waa lɛ? Eko ji, be ni wɔbaaná wɔhã wɔweku kɛ wɔnanemɛi. Ni nɔ ni he hiaa titri ji Nyɔŋmɔjamɔ nifeemɔi, tamɔ Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ kanemɔ kɛ enɔjwɛŋmɔ.

Weku ko ni naa miishɛɛ kɛ amɛfee ekome kɛye nii yɛ shia

Ekã shi faŋŋ akɛ mɛi ni ŋmɛɔ pɛpɛɛpɛ yɛ amɛshihilɛ mli lɛ baaná amɛnitsumɔ lɛ he miishɛɛ babaoo. William, ni atsɛ ewiemɔi ayisɛɛ kɛtsɔ hiɛ lɛ wie akɛ: “Mitsutsu nitsumɔtsɛmɛi lɛ ateŋ mɔ kome ji mɔ ko ni ŋmɛɔ pɛpɛɛpɛ yɛ nitsumɔ mli. Etsuɔ nii waa, ni mɛi ni etsuɔ nii ehãa lɛ sumɔɔ esane akɛni enitsumɔ lɛ nɔ bɛ lɛ hewɔ. Shi kɛ́ gbi lɛ ba naagbee lɛ, eshiɔ enitsumɔ lɛ, ni esusuɔ eweku lɛ kɛ ejamɔ lɛ he. Ni ole? Efata mɛi ni yɔɔ miishɛɛ fe fɛɛ ni mile lɛ ahe!”

Amɛsumɔɔ Nitsumɔ ni Wa

“Kɛ́ gbi lɛ ba naagbee ni minu tɔlɛ he lɛ, minaa akɛ mitsu nɔ ko, ni ehãa mináa miishɛɛ. Mile akɛ mitsu nii waa nakai gbi lɛ.”​—Nick.

“Nii ni atsuɔ lɛ jogbaŋŋ lɛ ji gbɛ ni hi fe fɛɛ ni atsɔɔ nɔ atsuɔ nii. Kɛ́ oyaatsu nɔ ko lɛ, tsu lɛ jogbaŋŋ.”​—Christian.

“Adesa gbɔmɔtso lɛ baanyɛ afee nibii ni yɔɔ naakpɛɛ waa. Miisumɔ ni matsu nii waa koni maye mabua mɛi krokomɛi ni mikɛtsɔɔ akɛ mihiɛ sɔɔ wala, ni ji nikeenii lɛ.”​—David.

    Ga Woji (1980-2025)
    Shi Mli
    Botemɔ Mli
    • Ga
    • Kɛmaje
    • Bɔ Ni Misumɔɔ Lɛ Mihãa
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mlai Ni Yɔɔ He
    • Ohe Saji
    • Ohe Saji Lɛ Ahe Gbɛjianɔtoo
    • JW.ORG
    • Botemɔ Mli
    Kɛmaje