Lè ou sé on moun ki dous, ou sé on moun ki fò

1. Ki kalté kèsyon on kolèg-travay oben on kanmarad-lékòl té’é pé pozé-nou ?

LÈWVWÈ on kolèg-travay oben on kanmarad-lékòl a-w ka pozé-w on kèsyon asi kwayans a-w, ka ou ka rèsanti ? Pétèt ou on ti jan istrésé. Sé sa onlo adan nou ka rèsanti. Men sa kolèg-la oben kanmarad-la ka mandé-w la pé édé-w konprann ka i ka pansé oben adan ki biten i ka kwè é sa pé ba-w lokazyon préché pou-y. Délè osi, nou pé tonbé asi dé moun ki ka pozé-nou on kèsyon pou yo pé sa tigonné-nou. Lè sa ka rivé, sa pa ka siwprann-nou pas sèwten moun ka tann onlo biten asi sa nou ka kwè é yo ka pran sa pou lajan-kontan alòskè sé dé biten ki pa vré (Akt 28:22). Anplisdisa, nou ka viv « sé dènyé jou-la » é pannan épòk-lasa Bib-la té ja di kè sé moun-la pa té ké « antann-yo èvè ponmoun » é kè yo té’é jous « fè moun sibi bon abominasyon » (2 Tim. 3:1, 3).

2. Poukwa nou vé aji èvè dousè ?

² Pétèt ou ka mandé-w : « Lèwvwè on moun ka kritiké kwayans an mwen, kijan an pé réponn èvè dousè é èvè jantiyès ? » Si ou ni dousè, sa pé édé-w. On moun ki dous ka rété kalm é ka aji èvè métriz lèwvwè yo ka tigonné-y oben lèwvwè i pa sav kijan pou i réponn (Pwov. 16:32). Pétèt ni sèwten moun ki ké di : « Sa fasil a di men pou fè-y, sé ondòt zafè ! » Alò, ka ou pé fè pou-w toujou ni dousè ? Kijan ou pé aji èvè dousè lè on moun ka kritiké kwayans a-w ? É siwvwè ou sé on papa oben on manman, kijan ou pé édé timoun a-w défann fwa a yo èvè onlo dousè ? Sé sa nou ké vwè adan awtik-lasa.

KA POU-W FÈ POU VIN ON MOUN KI DOUS

3. Poukwa nou ka di kè lè on moun ni dousè sé fò i fò ? (2 Timoté 2:24, 25).

³ Lèwvwè on moun ni dousè, a pa fèb moun-lasa fèb. Okontrè sé fò i fò. É sé vré, pou on moun rété kalm adan on sitiyasyon ki difisil, fò i fò an tèt a-y. Ladousè ka fè pawti a « fwi a lèspri » a Bondyé (Gal. 5:22, 23). Dépawfwa, yo pé sèvi èvè mo grèk la yo tradui la é ki bay « dousè » pou palé dè on chouval ki té sovaj é ki vin dous alèla. Imajiné sa : odépa, i pa té ka lésé ponmoun mannyé-y men aprézan, i ka lésé toutmoun monté asi do a-y. Chouval-lasa vin dous men apapousa i pa fò kon avan. É nou, kijan nou pé vin dé moun ki dous é ki fò anmenmtan ? Nou pé pa fè sa noumenm an nou. Pou nou rivé fè sa, fò-nou mandé Jéova ban-nou lèspri sen a-y é fò-nou priyé-y pou i édé-nou ni bèl kalité-lasa. Ni onlo Témwen ki vin dé moun ki dous. Alèla, lèwvwè on moun ka chèché-yo tren, yo ka réyaji èvè onlo dousè é lè dòt moun ka vwè sa, sa ka édé-yo vwè kè Témwen a Jéova sé dé bon moun (li 2 Timoté 2:24, 25). Ka pou-w fè pou vin on moun ki ni onlo dousè é pou ou vin on moun ki fò ?

4. Kijan ègzanp a Izaak ka montré kè sa enpòwtan kè nou aji èvè dousè ?

⁴ Adan Labib, nou ka touvé onlo ègzanp ki ka montré jan sa enpòwtan kè nou ni dousè. An-nou palé dè Izaak. Lè i té ka viv on koté yo ka kriyé Géra, adan téritwa a sé Filisten-la, sé vwazen a-y la koumansé jalou-y é yo bouché sé pui-la sèwvitè a pap’a-y té fè la. Olyé i té goumé èvè yo pou défann dwa a-y, li é tout sé moun-la ki té èvè-y la pran paké a yo pou enstalé-yo ondòt koté, é Izaak fè dòt pui (Jén. 26:12-18). Men sé Filisten-la wouvin dèyè do a-y ankò é yo di kè dlo-la sé té ta yo. Ou té’é di yo té pati pou Izaak menm ! Men Izaak aji épi dousè èvè sé moun-lasa (Jén. 26:19-25). Ka ki édé-y fè sa ? Sèten i dwèt vwè bèl ègzanp-la fanmi a-y ba-y la. Pap’a-y Abraam té ka fè ansòt pou rété anpé èvè toutmoun é manman-y Sara té ni « on mantalité a moun ki dous é ki ka travay pou lapé » (1 Pyè 3:4-6 ; Jén. 21:22-34).

5. Ki ègzanp ki ka montré kè sé paran-la pé aprann timoun a yo kè ladousè sé on biten ki enpòwtan ?

⁵ Sé paran-la, zòt osi zò pé aprann timoun a zòt jan sa enpòwtan kè yo aji èvè dousè. An-nou palé dè Maxence, on jenn ki ni 17 an. Délè sèwten moun té ka vougaré-y lèwvwè i té lékòl oben lèwvwè i té ka préché. Kifè, èvè onlo pasyans fanmi a-y édé-y pou i pé sa vin on moun ki dous. Mi sa yo ka èspliké : « Konnyéla Maxence byen konprann kè lèwvwè ou ka aji èvè dousè épi moun ki ka tigonné-w olyé ou vougaré-yo oben olyé ou réponn-yo chou-pou-chou, sa ka montré kè ou fò an tèt a-w. » Jòdijou Maxence vin on moun ki ni onlo dousè.

6. Kijan nou pé ni plis dousè grasa lapriyè ?

⁶ Imajiné kè on moun ka di bétiz asi Jéova oben kè moun-lasa ka fè jé èvè Labib. Ka pou ou fè adan on sitiyasyon konsa ? Pou nou aji èvè dousè, an-nou priyé Jéova pou i ban-nou sajès é pou i ban-nou lèspri sen a-y. É siwvwè sé apré nou réponn moun-la nou ka rann-nou kont kè nou pa réyaji kon nou dwètèt, ka pou nou fè ? An-nou priyé Jéova ankò é an-nou chèché a vwè kijan nou té’é pé réyaji pibyen pwochen kou. Jéova ké réponn-nou é i ké ban-nou lèspri sen a-y. Konsa, nou ké rivé métrizé-nou pou kòlè-la pa pran lanmen asi nou é nou ké aji èvè dousè.

7. Lèwvwè nou ka aprann sèwten vèwsé patchè, sa pé édé-nou maré lang an nou. Poukwa nou ka di sa ? (Pwovèb 15:1, 18).

⁷ Ni sèwten vèwsé adan Labib ki pé édé-nou maré lang an nou lèwvwè biten-la cho. Lèspri sen a Bondyé pé édé-nou sonjé sé vèwsé-lasa (Jan 14:26). Pa ègzanp, ni plizyè prensip nou ka touvé adan liv a Pwovèb, é sé prensip-lasa pé édé-nou aji èvè dousè (li Pwovèb 15:1, 18). Liv-lasa ka montré-nou osi ki byenfé ou ka pwokiré-w lèwvwè ou adan on sitiyasyon difisil é kè ou ka métrizé-w (Pwov. 10:19 ; 17:27 ; 21:23 ; 25:15).

FÒ OU NI BON JIJMAN POU OU PÉ SA NI DOUSÈ

8. Poukwa fò-nou chèché a vwè pou ki rézon on moun ka kritiké kwayans an nou ?

⁸ Lèwvwè on moun ni bon jijman, sa pé édé-y toubònman. Poukwa nou ka di sa ? (Pwov. 19:11). Pas lèwvwè on moun ka kritiké kwayans a-y, on moun ki ni bon jijman ka réfléchi avan i palé pou i pa di nenpòt kibiten oben pou i pa palé nenpòt kijan. Sa on nonm ka pansé an tchè a-y kon on dlo ki ni fondè. Sé vré pas on moun pé pozé-nou on kèsyon, men byensouvan, nou pa sav poukwa i ka pozé-nou kèsyon-lasa. I pé fè sa pas i ni on lidé dèyè tèt a-y oben pas i enkyèt. Sé pousa, avan nou réponn moun-la, fò-nou toujou sonjé kè nou pa sav vréman ka ki ka pousé moun-la pozé-nou kèsyon-lasa (Pwov. 16:23).

9. Lèwvwè sé boug Éfrayim la tonbé an zo a Jédéon, kijan Jédéon montré kè i té ni bon jijman é kè i té ni dousè ?

⁹ An-nou vwè kijan Jédéon réponn sé boug Éfrayim la. Sé nonm-lasa fè gwo kòlè pas lèwvwè Jédéon ay goumé èvè lènmi a Izrayèl, i pa di-yo vin èvè-y. Men an réyalité, poukwa yo té faché konsa ? Pétèt sé lòwgèy ki té dèyè do a sa. Men kèlkanswa, Jédéon aji èvè sajès pas i rèspèkté sa yo té ka rèsanti é i réponn-yo èvè onlo dousè. Ka sa bay ? Ében Labib ka di kè lèwvwè i palé konsa ba yo, « yo vin kalm » (Jij 8:1-3).

10. Dapré 1 Pyè 3:15, kijan nou pé réponn moun ki ka kritiké kwayans an nou ?

¹⁰ Ka pou nou fè si on kolèg-travay oben on kanmarad-lékòl ka mandé-nou poukwa nou ka suiv sé prensip-la ki an Bib-la ? An-nou fè tousa nou pé pou èspliké-y poukwa nou ka pansé kè méyè biten nou pé fè sé suiv sé prensip-la ki an Bib-la. É pannan nou ka fè sa, an-nou montré moun-lasa kè nou ka rèspèkté sa i ka pansé (li 1 Pyè 3:15). Olyé nou pansé kè lèwvwè on moun ka pozé-nou on kèsyon, sé ataké i ka ataké-nou oben sé kritiké i ka kritiké-nou, an-nou éséyé vwè poukwa sijé-lasa enpòwtan pou moun-lasa. An-nou toujou réponn-li èvè dousè é èvè jantiyès. Pétèt répons an nou ké fè-y chanjé lidé. Menmsi moun-la montré-y on ti jan sovaj èvè nou oben kè i di-nou dé biten pou fè jé èvè tèt an nou, nou, sa nou anvi sé réponn èvè jantiyès (Wom. 12:17).

11-12. a) Lè on moun ka pozé-nou on kèsyon, ka pou nou mandé-nou avan nou réponn-li ? (gadé imaj-la osi). b) Lèwvwè on moun ka pozé-nou on kèsyon é kè nou ni bon jijman, nou pé rivé a ni on bèl ti kozé èvè-y. Poukwa nou ka di sa ? Bay on ègzanp.

¹¹ Imajiné kè on kolèg-travay ka mandé-nou poukwa nou pa ka fété anivèwsè, mi sa pou nou mandé-nou : « Èskè i ka pansé kè nou pa ni dwa anmizé-nou ? Oben ès i ka di an tchè a-y kè siwvwè nou pa ka vin adan pon anivèwsè, sa ké anpéché toutmoun antann-yo byen adan travay-la é pé’é ni on bon anbyans ankò ? » Adan on prèmyé tan, nou ké pé di-y kè nou byen kontan kè i ka sousyé-y dè toutmoun adan travay-la é kè nou osi, sa nou anvi sé kè toutmoun antann-yo byen adan ékip-la. Aprésa, pétèt kè nou ké ni on bon ti kozé èvè-y é pannan ti kozé-lasa nou ké pé èspliké-y ka Labib ka montré asi sé anivèwsè-la.

¹² Délè moun pa gè ka tonbé dakò èvè nou asi sèwten sijé é sa pé rivé kè on moun ka vin asi on sijé konsa èvè nou. A moman-lasa nou pé fè menm biten ki talè la. Pa ègzanp, on kanmarad-lékòl an nou pé di-nou kè lè on moun ka fè makonmè oben ka fè zanmi, i pa ka vwè ka i ni dè mal adan sa, é kè fò Témwen a Jéova aksèpté sa osi. Lè i ka di sa, ès sa vé di kè i ja ni pwòp lidé a-y asi Témwen a Jéova ? Oben ès ni on moun an fanmi a-y oben on zanmi a-y ki ka fè makonmè oben ki ka fè zanmi ? Ès i ka pansé kè Témwen a Jéova hay moun ki ka fè sé biten-lasa ? Pétèt kè fò-nou ké rasiré-y é fò-nou ké di-y konsa kè nou enmé toutmoun, kè nou ka rèspèkté toutmoun é kè nou ka rèkonnèt kè chakmoun pé menné vi a-y kon i véb (1 Pyè 2:17). Aprésa, pétèt kè nou ké pé diskité èvè-y dè sé byenfé-la nou ka jwenn la lèwvwè nou ka rèspèkté prensip a Labib.

13. Lè ou ka tonbé asi on moun ki ka di kè lèwvwè ou ka kwè an Bondyé sé tan a-w ou ka pèd, ka ou pé fè ?

¹³ Délè nou pé tonbé asi on moun ki ja ni lidé a-y ki ta-y asi on sijé. Men fò pa nou mèt an tèt an nou tousuit kè si i ka di sa sé kè i ka kwè adan tèl biten oben adan tèl biten (Tit 3:2). An-nou pran on ègzanp. Imajiné kè on kanmarad-lékòl a-w ka di-w kè pou-y, lèwvwè on moun ka kwè an Bondyé, sé tan a-y i ka pèd. Èskè, pas i di-w sa, sa vé di kè i ka kwè adan lévolisyon é kè i konnèt toutbiten asi sijé-lasa ? Pa oblijé. Pétèt kè i po’o menm gadé ka sa yé sa. Alò, olyé ou ba-y onpakèt enfòwmasyon asi sa sé syantifik-la ka di, pétèt kè ou té’é pé chèché on mwayen pou fè-y réfléchi asi sijé-lasa apré. Kijan ou té’é pé fè sa ? Pa ègzanp, nou ni awtik oben vidéo asi jw.org ki ka palé dè lakréyasyon é pétèt kè ou té’é pé voyé lyen a yonn adan yo ba-y. Ou pa jen konnèt, pétèt kè aprésa i ké byen vé diskité èvè-w asi sijé-lasa. Lèfètkè ou montré-y kè ou ka rèspèkté sa i ka pansé, pétèt kè sa pé fè-y chanjé lidé.

14. Kijan Niall sèvi èvè sit an nou pou montré on kanmarad-lékòl a-y kè sa i té ka pansé asi Témwen a Jéova pa té vré ?

¹⁴ An-nou palé dè Niall, on jenn ki sèvi èvè sit an nou pou montré kè sa sèwten moun ka di asi Témwen a Jéova pa vré. Mi sa i ka rakonté : « Ni on kanmarad-lékòl an mwen ki té ka di toutlè kè an pa té dakò èvè sa lasyans ka di pas an té ka fèfon asi Labib, alòskè Labib sé on liv ki ka rakonté enpé istwa. » Konm kanmarad-lékòl a Niall pa té ka ba-y lokazyon di-y poukwa i té ka kwè an Bondyé, i désidé ankourajé-y ay asi sit an nou, jw.org, pou gadé ribrik-la « La Bible et la science ». Kèlkètan apré, Niall konstaté kè kanmarad-lékòl a-y té ay gadé ribrik-lasa é kè konnyèla i té pé diskité pi fasilman èvè-y pou sav kijan lavi parèt. Vou osi, sèten ou ké pé ni onlo bon rézilta si ou ka sèvi èvè sit an nou.

PRÉPARÉ-ZÒT LÈWVWÈ ZÒ AN FANMI

15. Kijan sé paran-la pé aprann timoun a yo aji épi dousè èvè moun ki ka kritiké-yo pou kwayans a yo ?

¹⁵ Sé paran-la pé aprann timoun a yo aji épi dousè èvè moun ki ka kritiké-yo pou kwayans a yo (Jak 3:13). Ni sèwten paran ki ka òwganizé-yo pou fè dé ti ègzèwsis èvè sé timoun-la pannan yo ka fè étid familyal la. Yo ka chwazi palé dè sèwten sijé yo pé palé sé timoun-la lékòl é tout fanmi-la ka gadé pou vwè ka sé timoun-la té’é pé di asi sa. Sé paran-la ka fè sa pou aprann timoun a yo palé pou lézòt èvè dousè é èvè jantiyès (gadé ti karé-la « Prévwa dé ti ègzèwsis an fanmi »).

16-17. Lèwvwè sé fanmi-la ka fè dé ti ègzèwsis èvè timoun a yo, kijan sa pé itil pou sé timoun-la ?

¹⁶ Lèwvwè sé fanmi-la ka fè dé ti ègzèwsis konsa, sa itil pou sé jenn-la toubònman. Konsa yo ka pi sèten dè sa yo ka kwè é yo ka pé èspliké kanmarad-lékòl a yo pou kibiten yo ka kwè adan sa. Asi jw.org ni ribrik-la « Les jeunes s’interrogent » é ni ribrik-la « Fiches de réflexions ». Yo fè sé fich-lasa pou édé sé jenn-la konsolidé fwa a yo é pou yo pé sa réponn on moun èvè mo a yo ki ta yo. Lèwvwè sé fanmi-la ka ègzaminé sé fich-lasa ansanm, toutmoun ka aprann kijan pou yo défann fwa a yo èvè dousè é èvè onlo jantiyès.

¹⁷ An-nou palé dè on jenn non a-y sé Matthew. I ka èspliké kijan sé ti ègzèwsis-la i ka fè èvè fanmi a-y la ka édé-y. Lèwvwè yo ka fè étid familyal la, li é fanmi a-y ka fè rèchèwch asi dé sijé i pé rivé a vwè lékòl. Mi sa i ka èspliké : « Nou ka imajiné sé kèsyon-la yo té’é pé pozé-mwen la, nou ka fè rèchèwch é aprésa nou ka gadé pou vwè kijan nou té’é réponn a sé kèsyon-lasa. Lèwvwè an sav pou ki rézon an ka kwè adan on biten, an pi sèten dè mwen é an ka rivé aji pli fasilman épi dousé èvè lézòt. »

18. Dapré Kolosyen 4:6, ki kalté pawòl ki ni onlo valè ?

¹⁸ Menmsi nou fè éfò pou nou èspliké kwayans an nou byen menm, a pa toutmoun ki ké dakò èvè nou. Men pétèt sa ki ké touché-yo sé lèwvwè nou ké aji épi dousè èvè yo é lèwvwè nou pé ké di-yo nenpòt ki biten (li Kolosyen 4:6). Lè nou ka palé dè kwayans an nou èvè on moun, sé tibwen konsi nou té ka voyé on boul ba-y. Nou pé voyé boul-la toudousman oben nou pé voyé-y tout fòs an nou. Siwvwè nou ka voyé-y dousman, lòt moun-la ké pé trapé-y é nou ké pé kontinyé jouwé. Menmjan-la, siwvwè lè nou ka palé ba lézòt nou ka montré-nou janti é nou ka aji èvè dousè, sé moun-la ki ka kouté-nou la ké pi anvi kouté-nou é sa ké ba-yo anvi kontinyé ti kozé-la èvè nou. Nou ka tou konprann kè si sèl biten ki ka entérésé on moun sé rantré adan on déba èvè nou oben fè jé èvè kwayans an nou, nou pa oblijé kontinyé ti kozé-lasa (Pwov. 26:4). Men a pa toutmoun ki konsa. An réyalité, ni onlo moun ki pé rivé a kouté-nou.

19. Poukwa fò-nou défann kwayans an nou èvè onlo dousè ?

¹⁹ Nou ka vwè on mannyè ki klè kè lèwvwè nou ka travay pou vin on moun ki dous, sé bon biten sa ka menné ban nou. Alò mandé Jéova ba-w fòs pou-w aji èvè dousè lèwvwè fò ou réponn a sèwten kèsyon ki ka fè-moun lévé cho fasilman oben lèwvwè yo ka kritiké-w é kè sa pa jis. Sonjé osi kè lèwvwè on moun pa dakò èvè-w, men kè ou ka aji èvè dousè èvè-y é kè ou ka montré-y kè ou ka rèspèkté-y, biten-la pé’é fin an babyé. Sa pé jous fè-y chanjé lidé asi nou é sa pé fè-y vwè sé vérité-la ki an Bib-la ondòt jan. Sé pousa, fò ou toujou paré pou défann kwayans a-w « èvè dousè é èvè onlo rèspé » (1 Pyè 3:15). Alò, fè ansòt pou ou vin fò grasa dousè a-w !