KARIKANI BWAAI

1 N te moantai* ao e karika karawa ma te aonnaba te Atua.+

2 Ao e tuai ni bwai te aonnaba ao akea kanoana ao e rotongitong aon te ran ae makuakua,+ ao e kakammwakuri i aon te ran+ mwaakan* te Atua ae mwamwakuri.+

3 Ao e taku te Atua: “E na riki te oota.” Ao e a oota+ naba. 4 Imwin anne ao e nora te oota te Atua bwa e raoiroi, ao e a kaokoroa te oota ma te roo. 5 E arana te oota te Atua bwa te Ngaina, ma e arana te roo bwa te Bong.+ Ao e a tairiki ao e a ingabong, ae te moani bong.

6 Ao e taku te Atua: “E na riki te ea+ i marenan te ran ao e na bwenauaaki te ran ma te ran.”+ 7 Ao e karaoa te ea te Atua ao e kaokoroa te ran are i aan te ea ma te ran are i etan te ea.+ Ao anne te bwai ae riki. 8 Ao e arana te ea te Atua bwa Karawa.* Ao e a tairiki ao e a ingabong, ae te kauoua ni bong.

9 Ao e taku te Atua: “E na ikotaki te ran are i nano n te tabo ae tii teuana, ao e na kaoti+ te aba ae mwau.” Ao anne te bwai ae riki. 10 E arana te aba ae mwau te Atua bwa Aonnaba,+ ma e arana te ran are ikotaki bwa Taari.*+ Ao e noria te Atua bwa e raoiroi.+ 11 Ao e taku te Atua: “E na rikirake te uteute n te aonnaba, ma aroka aika karikii koraa, ao kainnamwarake n aekaia nako aika a karikii uaa ma koraaia. Ao anne te bwai ae riki. 12 Ao e a riki te uteute n te aonnaba, ma aroka aika karikii koraa,+ ao kaai n aekaia nako aika a karikii uaa ma koraaia. Ao e noria te Atua bwa e raoiroi. 13 Ao e a tairiki ao e a ingabong, ae te katenua ni bong.

14 Ao e taku te Atua: “A na riki taian oota+ i karawa* bwa a na kaokoroa te ngaina ma te bong,+ ao a na riki bwa kanikina ibukin taian tai i nanon te ririki ma boong ao ririki.+ 15 A na riki bwa taian oota i karawa* bwa a na kaotaa te aonnaba.” Ao anne te bwai ae riki. 16 Ao e karaoi* taian oota aika uoua aika otamwaaka te Atua, e karaoa te oota are otamwaaka riki bwa e na taua taekan te ngaina+ ao te oota are karako riki ootana bwa e na taua taekan te bong, ao e karaoi naba itoi.+ 17 Mangaia are e kamenai i karawa* te Atua bwa a na kaotaa te aonnaba, 18 ao a na taua taekan te ngaina ma te bong ni kaokoroa te oota ma te roo.+ Ao e noria te Atua bwa e raoiroi. 19 Ao e a tairiki ao e a ingabong, ae te kaaua ni bong.

20 Ao e taku te Atua: “A na riki nna* ni man* aika mwamwae n te ran ao a na kiba i etan te aba n te ea i karawa* maan aika kibakiba.”+ 21 Ao e karikiia manin marawa aika totoa te Atua, ao nna ni man* aika mwamwae n aekaia nako n te ran, ao maan aika iai baia ni kiba n aekaia nako. Ao e noria te Atua bwa e raoiroi. 22 Ao te Atua e kakabwaiaia ni kangai: “Kam na kabatiaia ami kariki ao kamwaitingkami ao kaona taari,+ ao a na kamwaitaki n te aonnaba maan aika kibakiba.” 23 Ao e a tairiki ao e a ingabong, ae te kanimaua ni bong.

24 Ao e taku te Atua: “A na riki maan* n aekaia nako n te aonnaba, maan aika manana ao maan aika kawakawa* ao manin te aonnaba aika moaanti n aekaia nako.”+ Ao anne te bwai ae riki. 25 Ao e karaoiia manin te aonnaba aika moaanti n aekaia nako te Atua, ao maan aika manana n aekaia nako, ao maan ni kabane aika kawakawa i aontano n aekaia nako. Ao e noria te Atua bwa e raoiroi.

26 Ao e taku te Atua: “Ti na+ karaoa te aomata n ai arora,+ ni katotongira,+ ao a na taui aroia ikan taari ao manin karawa aika kibakiba, ao maan aika manana ao te aonnaba ni kabutaa, ao maan ni kabane aika kawakawa i aon te aba.”+ 27 Ao te Atua e karika te aomata n ai arona, e karikia bwa katotongana, e karikiia bwa te mwaane ao te aine.+ 28 Ao te Atua e kakabwaiaia ao e taku nakoia: “Kam na kabatiaia ami kariki ao kamwaitingkami, kaona te aonnaba+ ao taua arona,+ ao taui aroia+ ikan taari ma manin karawa aika kibakiba ma maan ni kabane n te aonnaba.”

29 Ao e taku te Atua: “I anganingkami aroka ni kabane aika karikii koraa aika mena n te aonnaba ni kabutaa ao kaai n aekaia nako aika karikii uaa ma koraaia. A na riki baikai bwa kanami.+ 30 Ao I anga aroka aika kiriin ni kabane bwa kanaia+ manin nako te aonnaba aika moaanti, ma manin nako karawa aika kibakiba, ao manin nako aon te aba aika mwamwae aika iai te maiu* irouia.” Ao anne te bwai ae riki.

31 Imwin anne ao e nori bwaai ni kabane te Atua ake e karaoi, ao noria! a rangi n raoiroi.+ Ao e a tairiki ao e a ingabong, ae te kaonoua ni bong.

2 Mangaia are e a bobonga raoi karawa ma te aonnaba ao bwaai ni kabane ake iai.*+ 2 Ao e bobonga raoi imwain te kaitiua ni bong ana mwakuri te Atua are karaoia, ao e a motirawa n te kaitiua ni bong man ana mwakuri ni kabane ake e karaoi.+ 3 Ao e karaoiroa te kaitiua ni bong te Atua ao e atongnga bwa e tabu, bwa e motirawa iai man ana mwakuri ni karikibwai. A a tia bwaai ni kabane ake e bairei te Atua bwa e na karikii.

4 Aio rongorongoni karawa ma te aonnaba n te tai are a karikaki iai, n te bong are e karaoa iai te aonnaba ma karawa Iehova* ae te Atua.+

5 A tuai n riki aroka n te tawaana n te aonnaba, ao akea te aroka ae rikirake n te tawaana, ibukina bwa e tuai ni kabwakaa te karau n te aonnaba Iehova ae te Atua, ao akea te aomata ae e na ribanaa aontano. 6 Ma e waerake te maabubu* mai aontano, ao e kamwaimwa aon te aba ni kabutaa.

7 Ao e karaoa te mwaane man te tano+ Iehova ae te Atua, ao e uka te ikeike ni maiu+ nakoni bwangabwangani bwairina, ao e riki te mwaane anne bwa te aomata* ae maiu.+ 8 Ao e katauraoa te onnaroka i Eten+ i mainiku Iehova ae te Atua, ao e kamaekaa iai te mwaane are e karaoia.+ 9 Ao e karikirakei kaai nako mai aontano aika kan taraakia Iehova ae te Atua, ao kaai aika raoiroi ibukin te amwarake, ao te kai ni kamaiu+ naba i nukan te onnaroka, ao te kai n ataa te raoiroi ma te buakaka.+

10 Ao iai te karaanga ae raanga mai Eten n teboka te onnaroka, ao e mwaanga n riki bwa karaanga aika aua. 11 Aran te moani karaanga Bition, boni ngaia are otabwaninia te aba ae Awira ike e mena iai te koora. 12 E raoiroi kooran te aba anne. Ao e mena naba iai te kanim ae te teriam* ma te atibu ae te oniki.* 13 Aran te karaanga are te kauoua Kion, boni ngaia are otabwaninia te aba ae Kuti.* 14 Aran te katenua ni karaanga Itekera,*+ boni ngaia are raanga nako mainikun Aturia.+ Ao te kaaua ni karaanga Iuberetiti.+

15 Ao Iehova ae te Atua e kaira te mwaane anne, ao e kamaekaa n te onnaroka are i Eten bwa e na ribanaia ma n tararuaia.+ 16 Ao e anga naba te tua nakon te mwaane anne Iehova ae te Atua ae kangai: “Ko kona n amwarake ni kanuaiko mani kain nako te onnaroka.+ 17 Ma ko na tai amwarake man te kai n ataa te raoiroi ao te buakaka, bwa n te bong are ko amwarake mai iai ao ko na boni mate.”+

18 Ao e taku Iehova ae te Atua: “E aki raoiroi bwa e na teimatoa n tiku te mwaane aei n tii ngaia. N na karaoa te tia buokia bwa raona ae riai.”+ 19 Ao Iehova ae te Atua e karaoiia manin nako te tawaana aika moaanti man te tano, ao manin nako karawa aika kibakiba, ao e kairiia nakon te mwaane arei bwa e na noria bwa aara raa ake e na arania iai n tatabemania, ao aara ake e arania iai maan* n tatabemania nako, a bon riki bwa araia.+ 20 Mangaia are e arania maan ni kabane aika manana teuarei ao manin karawa aika kibakiba ao manin nako te tawaana aika moaanti, ma akea te tia buokia ae raona ae riai. 21 Mangaia are e kamatunakoa teuarei Iehova ae te Atua, ao ngke e matu teuarei ao e anaa rinikaokaona teaina ao e kaina irikona. 22 Ao Iehova ae te Atua e karika* te aine man te rinikaokao are e anaia mairoun te mwaane, ao e kairia nakon teuarei.+

23 Ao e taku teuarei:

24 Anne bukina ae e na kitana tamana ma tinana te mwaane ao e na nim* ma buuna ao a na riki n tii te irikona naakai.+ 25 Ao a teimatoa n aki karabaania+ teuarei ma buuna, ma a aki mamaamaa.

3 Ao moan te taratara raoi* riki te naeta+ mai buakoia manin nako te tawaana aika moaanti ake e karikiia Iehova ae te Atua. Ngaia are e taku nakon te aine: “Te koaua ae e taku te Atua bwa kam na tai amwarake mani kain nako te onnaroka+ aei?” 2 Ao e taku te aine nakon te naeta: “Ti kona n amwarake man uaani kain te onnaroka+ aei. 3 Ma e taku te Atua ibukin uaan te kai are i nukan te onnaroka,+ ‘Kam na tai amwarake man te kai anne ao tai ringnga naba, bwa kam kaawa ni mate.’” 4 Ao e taku te naeta nakon te aine: “Kam na bon aki mate.+ 5 Bwa e ataia te Atua bwa n te bong are kam amwarake mai iai, ao a na kaureaki* matami ao kam na riki bwa ai aron te Atua n ataa te raoiroi ao te buakaka.”+

6 Mangaia are e nora uaan te kai neierei bwa e raoiroi ibukin te amwarake ao e kan taraakina, eng, e boni kamaiumata taraana. Ai ngaia are e a kinika uaana ao e kanna.+ Imwina ao e angan naba buuna ngke e a mena teuaei i rarikina ao e kanna naba.+ 7 Ao a kaureaki* mataia ao a ataia ae akea karabaaia. Ngaia are a itui baani biiku bwa karabaaia.*+

8 Imwina riki ao a ongo bwanaan Iehova ae te Atua ngke e nakonako n te onnaroka n te tai ae e uki iai te ang, ao e karabaa teuarei ma buuna i buakoni kain te onnaroka mai matan Iehova ae te Atua. 9 Ao e okioki Iehova ae te Atua ni wetea teuarei ao e taku: “Ko mena ia?” 10 N tokina ao e taku teuarei: “I ongo bwanaam n te onnaroka, ma I maaku ibukina bwa akea karabaau ngaia are I a karabaai.” 11 Ao e taku te Atua: “Antai ae tuangko bwa akea karabaam?+ Ko a tia n amwarake man te kai are I tua bwa ko na aki amwarake mai iai?”+ 12 E taku teuarei: “Te aine are ko anganai bwa raou e anganai uaan te kai, ngaia are I a kanna.” 13 Ao e taku Iehova ae te Atua nakon neierei: “Tera ae ko karaoia?” E kaeka neierei ni kangai: “E mwamwanaai te naeta, ngaia are I a kanna.”+

14 E taku ngkanne Iehova ae te Atua nakon te naeta:+ “Ibukina bwa ko a tia ni karaoa te baei, ao e karekeaki kaim mai buakoia manin nako te tawaana aika manana ma aika moaanti. Ko na aeae i aoni birotom ao ko na kakana bubun te tano, ni kabane am bong ni maiu. 15 Ao N na karekea te kairiribai*+ i marenam+ ma te aine+ ao i marenani kanoam*+ ma kanoana.*+ E* na kamanatuaa* atum+ ao ngkoe ko na kaikoaka* bukini waena.”+

16 Ao e taku nakon te aine: “N na kabatiaa rawawatam n am tai ni bikoukou, ao ko na ariri ni maraki ngkana ko bungia natim, ao e na nimtiko tangirani buum ao e na taua arom teuaei.”

17 Ao e taku nakon Atam:* “Ibukina bwa ko ongo ni bwanaani buum ma n amwarake man te kai are I tua nakoim+ ni kangai, ‘Ko na tai amwarake mai iai,’ e a karekeaki kain aontano ibukim.+ Ko na karekea kanam mai iai rinanon te rawawata,* ni kabane am bong ni maiu.+ 18 A na rikirake iai aroka aika kateketeke ao kaai aika kateketeke ao ko riai n amwamwarake man aroka n te tawaana. 19 E na maono moam ao ko na korakai ibukini karekeani kanam ni karokoa okim nakon te tano bwa ko bon anaaki mai iai.+ Bwa bon te tano ngkoe ao ko na manga okira te tano.”+

20 Imwin aei ao e arana buuna Atam bwa Ewa,* ibukina bwa e na bon riki bwa tinaia aomata aika maiu ni kabane.+ 21 Ao e karaoi kunnikai aika mwarairai Iehova ae te Atua mani kunia maan ibukin Atam ma buuna, bwa e na kunnikainia iai.+ 22 Ao e taku Iehova ae te Atua: “E a riki ngkai teuaei bwa ai arora n ataa te raoiroi ma te buakaka.+ Ao ibukina bwa e aonga n aki arora baina n anaa naba uaan te kai ni kamaiu+ ao ni kanna ao ni maiu n aki toki,*—” 23 Ao Iehova ae te Atua e kaotinakoa te aomata anne man te onnaroka are i Eten,+ bwa e na ribanaa te tano are e anaaki mai iai.+ 24 Mangaia are e kanakoa te aomata arei, ao e kamenaia kerubim*+ i mainikun te onnaroka are i Eten ma win te kabaang ae ura n te ai ao e minomino, bwa a na tantani n tuka te rin ni kawain te kai ni kamaiu.

4 Ao e wene n taanga Atam ma Ewa are buuna, ao e a bikoukou+ neiei. Ngke e bungia Kain+ ao e taku: “I karika* te nati te mwaane n ana ibuobuoki Iehova.” 2 Imwina riki ao e a manga bungia tarina ae Abera.+

E riki Abera bwa te tia kawakina te nanai, ma e riki Kain bwa te tia ribanaa te tano. 3 Imwin tabeua te tai ao e uotii tabeua uaan te aba Kain bwa te karea nakon Iehova. 4 Ma e uotii Abera tabeman tiibutetei aika karimoa man ana nanai,+ n ikotaki ma mwaeteia. Ao Iehova e akoa Abera ao e nano n ana karea,+ 5 ma e aki akoa Kain ao e aki nano n ana karea. Mangaia are e a urarake unin Kain ao e mata n rawawata.* 6 E taku ngkanne Iehova nakoni Kain: “E aera ngkai ko urarake n un ma n rawawata? 7 Ngkana ko a manga karaoa ae raoiroi, ao tiaki ko na manga akoaki?* Ma ngkana ko aki karaoa ae raoiroi, ao e kakaran te bure i matan te mataroa bwa e kan taua arom, ma ko kona n tokanikai i aona?”

8 Imwin anne ao e taku Kain nakon tarina are Abera: “Ti a nako n te tawaana.” Ao ngke a mena n te tawaana ao Kain e eweka Abera are tarina ao e tiringnga.+ 9 Imwina riki ao e taku Iehova nakoni Kain: “E nga Abera are tarim?” ao e taku Kain: “I aki ataia. Te tia kawakina tariu ngai?” 10 Ao E taku: “Tera ae ko karaoia? Kakauongo! E tang raraan tarim nakoiu mai aontano.+ 11 Ao e na reke kaim ngkai, bwa ko na kakioakinako man te aba ae kaurea wina bwa e na onga raraan tarim mai baim.+ 12 Ngkana ko ribanaa aontano, ao e na aki anganiko uaana.* Ko na riki bwa te tia tiotionako n te aonnaba ao te tia bibirinako ni karabarabaa.” 13 Ao e taku Kain nakon Iehova: “I a aki kona n uota uotau n tuuaau ae korakora ibukin au bure. 14 N te bong aei ao ko a kakioainako man te aba,* ao ko a tannako mairou, ao N nang riki bwa te tia tiotionako n te aonnaba ao te tia bibirinako ni karabarabaai, ao ane e kuneai ao e na bon tiringai.” 15 Ngaia are e taku Iehova nakoina: “Ibukin anne ao ane e tiringa Kain ao e na reke kaina itiua te tai.”

Mangaia are e karaoa* te kanikina Iehova ibukini Kain bwa e aonga n aki tiringaki iroun ane e kunea. 16 Ao e nako Kain mai matan Iehova ao e maeka n te aba ae Nota* i mainikun Eten.+

17 Imwina ao e wene n taanga Kain ma buuna,+ ao e a bikoukou neiei ao e bungia Enoka. Ao e katea te kaawa teuana ao e ingoana te kaawa anne n aran natina ae Enoka. 18 Imwina riki ao e bungiaki natin Enoka ae Irata. Ao Irata bon tamani Meuiaera, ao Meuiaera bon tamani Metutiaera, ao Metutiaera bon taman Rameka.

19 E karekeia buuna aika uoman Rameka. Aran te moan Aita ao aran te kauoman Tiraa. 20 Ao Aita e bungia Iabara. Bon Iabara ae moani kawakinia ana nanai ni man ngke e mamaeka n umwanrianna. 21 Aran tarina Iubara. Bon Iubara ae moani kakatanga te abi ao te kaibwabwaa. 22 Ao Tiraa e bungia naba Tubarakain, ae te tia karaoi aeka ni bwai ni mwakuri nako man te buraati ao te biti. Ao mwaanen Tubarakain bon Naama. 23 Ao e otea te kario Rameka ibukia buuna aika Aita ao Tiraa ae kangai:

25 E a manga wene n taanga Atam ma buuna, ao e bungia neiei natina te mwaane. E aranna bwa Teta*+ bwa e taku: “E anganai riki kanoau* te Atua bwa oneani mwin Abera, ibukina bwa e tiringnga Kain.”+ 26 E bungiaki naba natin Teta ae te mwaane ao e aranna bwa Enoti.+ N te tai anne ao a a moanna aomata n taboa aran Iehova.

5 Aio bokin rongorongon Atam. N te bong are e karika iai Atam te Atua ao e karaoia ni katotonga te Atua.+ 2 E karikiia+ bwa te mwaane ao te aine. Ao e kakabwaiaia n te bong are e karikiia iai,+ ao e arania bwa Aomata.*

3 Ngke ai 130 ana ririki ni maiu Atam, ao e bungiaki natina ae katotongana ae ai arona, ao e aranna bwa Teta.+ 4 E maiu Atam 800 riki te ririki imwini bungiakin natina are Teta. Ao a bungiaki natin Atam aika mwaane ma aine. 5 Mangaia are ikotan ana bong ni maiu Atam ni kabane, bon 930 te ririki ao e mate.+

6 Ngke ai 105 ana ririki ni maiu Teta ao e bungiaki natina ae Enoti.+ 7 E maiu Teta 807 riki te ririki imwini bungiakin natina are Enoti. Ao a bungiaki natina aika mwaane ma aine. 8 Mangaia are ikotan ana bong Teta ni kabane, bon 912 te ririki ao e mate.

9 Ngke ai 90 ana ririki ni maiu Enoti ao e bungiaki natina ae Kenan. 10 E maiu Enoti 815 riki te ririki imwini bungiakin natina are Kenan. Ao a bungiaki natina aika mwaane ma aine. 11 Mangaia are ikotan ana bong Enoti ni kabane, bon 905 te ririki ao e mate.

12 Ngke ai 70 ana ririki ni maiu Kenan ao e bungiaki natina ae Maararera.+ 13 E maiu Kenan 840 riki te ririki imwini bungiakin natina are Maararera. Ao a bungiaki natina aika mwaane ma aine. 14 Mangaia are ikotan ana bong Kenan ni kabane, bon 910 te ririki ao e mate.

15 Ngke ai 65 ana ririki ni maiu Maararera ao e bungiaki natina ae Iareta.+ 16 E maiu Maararera 830 riki te ririki imwini bungiakin natina are Iareta. Ao a bungiaki natina aika mwaane ma aine. 17 Mangaia are ikotan ana bong Maararera ni kabane, bon 895 te ririki ao e mate.

18 Ngke ai 162 ana ririki ni maiu Iareta ao e bungiaki natina ae Enoka.+ 19 E maiu Iareta 800 riki te ririki imwini bungiakin natina are Enoka. Ao a bungiaki natina aika mwaane ma aine. 20 Mangaia are ikotan ana bong Iareta ni kabane, bon 962 te ririki ao e mate.

21 Ngke ai 65 ana ririki ni maiu Enoka ao e bungiaki natina ae Metutera.+ 22 Imwini bungiakin natin Enoka are Metutera, ao e teimatoa n nakonako ma te Atua ae koaua* i nanon 300 te ririki. Ao a bungiaki natina aika mwaane ma aine. 23 Mangaia are ikotan ana bong Enoka ni kabane, bon 365 te ririki. 24 E teimatoa Enoka n nakonako ma te Atua ae koaua.+ Ao imwina, ai akea ngaia bwa e anaia te Atua.+

25 Ngke ai 187 ana ririki ni maiu Metutera ao e bungiaki natina ae Rameka.+ 26 E maiu Metutera 782 riki te ririki imwini bungiakin natina are Rameka. Ao a bungiaki natina aika mwaane ma aine. 27 Mangaia are ikotan ana bong Metutera ni kabane, bon 969 te ririki ao e mate.

28 Ngke ai 182 ana ririki ni maiu Rameka ao e bungiaki natina te mwaane. 29 Ao e aranna bwa Noa,*+ bwa e kangai: “E na kabebeteira teuaei man ara bekutata ao mani korakaira ni mwakuri ni baira ibukini karekeani kain aontano+ iroun Iehova.” 30 E maiu Rameka 595 riki te ririki imwini bungiakin natina are Noa. Ao a bungiaki natina aika mwaane ma aine. 31 Mangaia are ikotan ana bong Rameka ni kabane, bon 777 te ririki ao e mate.

32 Imwini koron ana ririki Noa ae 500, ao a bungiaki natina aika Tem,+ Am,+ ao Iabeta.+

6 Ao ngke a a moanna n rikirake mwaitiia aomata i aon te aba ao a bungiaki natiia aika aine, 2 ao natin te Atua* ae koaua+ aika mwaane a noriia natiia aomata aika aine bwa a baaraoi. Mangaia are a karekeia bwa buuia te koraki nako ake a rineiia. 3 E taku ngkanne Iehova: “I* a aki kona n teimatoa n taona nanou irouia aomata,+ ibukina bwa bon tii iriko* ngaiia. Ngaia are e na tii 120 tokin aia ririki.”+

4 A mena Nebirim* n te aonnaba ni boong akanne ao imwina riki. N te tai anne ao a teimatoa natin te Atua ae koaua ni wene n taanga ma natiia aomata aika aine, ao a karikiia natiia naakai aika mwaane. A boni korakora mwaane aikai ao a tanoata taekaia n taai ake ngkoa.

5 Ao Iehova e nora buakakaia aomata bwa e a korakora n te aonnaba, ao aia iango tii te kani kakaraoa ae buakaka n taai nako.+ 6 E uringaaba* Iehova ni karaoaia aomata irouna n te aonnaba, ao e nanokawaki.*+ 7 Mangaia are e taku Iehova: “N nang kamaunaia aomata aika I karikiia mai aon te aba, aomata n ikotaki ma maan aika manana, maan aika kawakawa, ao manin karawa aika kibakiba, bwa I a uringaaba ni karaoaia irou.” 8 Ma e reke akoan Noa i matan Iehova.

9 Aio rongorongon Noa.

Bon te aomata ae raoiroi Noa,+ ao e eti arona* i buakoia ana roro.* E nakonako Noa ma te Atua ae koaua.+ 10 Imwina riki ao a bungiaki natin Noa aika teniman mwaane, aika Tem, Am, ao Iabeta.+ 11 Ma e a kabuakakaaki te aonnaba i matan te Atua ae koaua ao e onrake n te iowawa. 12 Eng, e taraa te aonnaba te Atua ao e a buakaka,+ bwa a bane aomata ni karaoa ae buakaka n te aonnaba.+

13 Imwin anne ao e taku te Atua nakon Noa: “I a tia ni baireia bwa N nang kamaunaia aomata ni kabane, bwa e a onrake te aonnaba irouia n te iowawa, ngaia are N nang kamaunaia ma n urua te aonnaba.+ 14 Kabaa te aake* ibukim man te kai ae te koba.+ Ko na karaoi taian ruu i nanon te aake, ao kabira nanona ma tinanikuna n te korotaa.+ 15 Aio aroni karaoana iroum: E riai n 300 te mwanokunibai* abwakin te aake, 50 te mwanokunibai raababana, ao 30 te mwanokunibai rietana. 16 Ko na karaoa te kamaama* ae teuana te mwanokunibai mai eta bwa kaotaan nanon te aake. Ko riai ni karaoa mataroan te aake i rarikina,+ ao ko na karaoi tenua bwian nanon te aake, bwa teuana i nano ao uoua i etana.

17 “Ao ngai N nang karokoa te ieka ae te ran+ n te aonnaba bwa e na kamaunaia aomata ma maan* aika iai te ikeike ni maiu* irouia. A na mauna bwaai ni kabane n te aonnaba.+ 18 Ao I a karaoa au berita ma ngkoe, ao ko riai n rin i nanon te aake, ngkoe ma natim ao buum ao buuia natim.+ 19 Ao kairiia nako nanon te aake kaka uoman maan n aekaia nako+ ae te mwaane ao te aine, bwa a aonga n teimatoa ni maiu ma ngkoe,+ 20 a na rin kaka uoman maan nakoim mai buakoia maan aika kibakiba n aekaia nako, maan aika manana n aekaia nako, ao manin aontano aika kawakawa ni kabane n aekaia nako, bwa a aonga n teimatoa ni maiu.+ 21 Ao ko na rikoi ma n uotii aeka n amwarake nako bwa kanam+ ao kanaia maan.”

22 Ao e karaoi bwaai ni kabane Noa ake e tua te Atua nakoina. E boni karaoi n aron tuangana.+

7 Imwin anne ao e taku Iehova nakon Noa: “Naako riin i nanon te aake ngkoe ma kaaini batam ni kabane, ibukina bwa boni ngkoe ae I noriko bwa ko raoiroi i matau i buakon te roro aei.+ 2 Ko na kairiia kaka itiman* mai buakoia maan nako aika itiaki,+ ae te mwaane ao te aine, ao tii kaka uoman mai buakoia maan nako aika aki itiaki, ae te mwaane ao te aine, 3 ao kaka itiman naba mai buakoia manin karawa aika kibakiba, ae te mwaane ao te aine, bwa a aonga n teimatoa ni maiu kanoaia n te aonnaba ni kabutaa.+ 4 Bwa ai tii itibong riki ao N na kabwakaa te karau+ i aon te aonnaba i nanon 40 te ngaina ao 40 te bong,+ ao N na kamaunaia mai aon te aba aomata ma maan ni kabane aika I karaoiia.”+ 5 Ao e karaoi bwaai ni kabane Noa ake e tua Iehova nakoina.

6 Ai 600 ana ririki Noa ngke e roko te ieka ae te ran i aon te aonnaba.+ 7 Mangaia are a a rinnako n te aake Noa ma natina mwaane ao buuna ma buuia natina, imwain rokon te ieka.+ 8 Ao mai buakoia maan nako aika itiaki ao mai buakoia maan nako aika aki itiaki ao mai buakoia maan nako aika kibakiba ao mai buakoia maan nako aika mwamwae i aontano,+ 9 a rinnako n te aake are e rin iai Noa ni kaka uoman, te mwaane ao te aine, n aron are e tua te Atua nakon Noa. 10 Ao itibong imwina ao e a roko te ieka i aon te aonnaba.

11 N ana ka-600 n ririki ni maiu Noa n te kauoua n namwakaina* ae 17 iai bongin te namwakaina, ao a a bane n uki koburake n ran man te ran ae makuakua* n te bong anne, ao e kaukaki mataroan te ran are i karawa.+ 12 Ao e bwaka ni korakora te karau i aon te aonnaba i nanon 40 te ngaina ao 40 te bong. 13 E rin Noa n te bong naba anne i nanon te aake ma natina ake Tem, Am, ao Iabeta,+ ao buuna ma buuia natina ake teniman.+ 14 A rinnako ma maan aika moaanti n aekaia nako, maan aika manana n aekaia nako, manin te aonnaba aika kawakawa n aekaia nako, maan aika kibakiba n aekaia nako, mannikiba nako, ao maan nako aika iai baia ni kiba. 15 A a waaki n rin maan n aekaia nako ake e mena irouia te ikeike ni maiu* ni kaka uoman i nanon te aake are e rin iai Noa. 16 Mangaia are a rinnako maan n aekaia nako ae te mwaane ao te aine, n aron are e tua te Atua nakoina. Imwin anne ao e a kaina te mataroa Iehova.

17 E reitinako* bwakan te karau i nanon 40 te bong ao e a rikirake n iabuti te ran n te aro are e a betirake te aake, ao e a beibeti i aon te ran i etan te aba. 18 E a taonakinako te aonnaba n te ran ao e teimatoa n rikirake n iabuti n te aro ae e a makuakua, ma e beibeti te aake i aon te ran. 19 E taonakinako te aonnaba n te ran n te aro ae korakora ao a a bane n rabunakinako maunga aika ririeta aika n te aonnaba.+ 20 Rietan te iabuti bon 15 te mwanokunibai* i etan taiani maunga.

21 Mangaia are a a bane ni mate maan* aika maiu aika mwamwae i aon te aba,+ aika maan aika kibakiba, maan aika manana, maan aika moaanti, nna ni man* aika mwamwae, ao aomata ni kabane.+ 22 A bane ni mate baika iai irouia te ikeike ni maiu,* aika mena i aon te aba ae mwau.+ 23 Mangaia are E kamaunai baika maiu ni kabane mai aon te aonnaba, n ikotaki ma aomata, maan, maan aika kawakawa, ao manin karawa aika kibakiba. A bane ni kamaunaaki mai aon te aonnaba,+ ma tii Noa ma raona ake n te aake aika reke maiuia.+ 24 Ao e teimatoa n taonakinako te aonnaba n te ran i nanon 150 te bong.+

8 Ma te Atua e mutiakina* Noa ma maan nako aika moaanti ma maan aika manana ake raona n te aake,+ ao e kawaia te ang* te Atua bwa e na uki nako aon te aonnaba, ao e a moanna n ikinako te ran. 2 A katokaki koburake n ran man te ran ae makuakua* ao mataroan te ran are i karawa, mangaia are e a toki* bwakan te karau mai karawa.+ 3 E a moanna n ikikinako te ran man te aonnaba. Imwin 150 te bong ao e a ikinako te ran. 4 E koro te aake i aoni maungan Ararata n te kaitiua n namwakaina ae 17 iai bongin te namwakaina. 5 Ao e a ikikinako te ran ni karokoa te katebwina n namwakaina. N te katebwina n namwakaina ae teuana iai bongin te namwakaina, ao a a kaoti taubukini maunga.+

6 Mangaia are imwin 40 te bong, e a kauka te kamaama+ Noa are karaoia n te aake, 7 ao e kakibanakoa te reeben, ao e teimatoa ni kibanako ao n okioki, ni karokoa ikinakon te ran man te aonnaba.

8 Imwina riki ao e kakibanakoa te taobe bwa e na noria bwa e a ikinako te ran mai aon te aba ke e tuai. 9 E aki reke ana tabo n tiku te taobe are e na motirawa iai,* mangaia are e a manga oki nakon te aake bwa e teimatoa n iabuti te ran n te aonnaba ni kabutaa.+ Ngaia are e kaotinakoa baina Noa ao e karinna i nanon te aake. 10 E tataninga riki i nanon itibong, ao e a manga kakibanakoa te taobe man te aake. 11 Ngke e a kaani bong ao e a okiria te taobe, ao e noria bwa iai baan te oriwa ae menaai i wina! Mangaia are e a ataia Noa bwa e a ikinako te ran man te aonnaba.+ 12 E tataninga riki i nanon itibong, ao e a manga kakibanakoa te taobe, ma e a aki manga okiria.

13 N ana ka-601 n ririki Noa,+ n te moan namwakaina ae teuana iai bongin te namwakaina, ao e a ikinako te ran man te aonnaba, ao e kanakoa rabunan te aake Noa ao e noria bwa e a mwau aontano. 14 N te kauoua n namwakaina, ae 27 iai bongin te namwakaina ao e a mwau te aonnaba.

15 E taku te Atua nakon Noa: 16 “Otinako man te aake, ngkoe ma buum ao natim ao buuia natim.+ 17 Ko na otinako ma maan ni kabane n aekaia nako,+ manin karawa aika kibakiba, maan aika manana, ao manin nako te aonnaba aika kawakawa, bwa a na kamwaitiia* n te aonnaba ao a na kabatiaia aia kariki ao a na mwaiti n te aonnaba.”+

18 Mangaia are e otinako Noa ma natina,+ buuna, ao buuia natina. 19 A otinako naba man te aake maan n aekaia nako, maan aika kawakawa ni kabane, maan aika kibakiba ni kabane, ao maan aika mwamwae i aon te aonnaba ni kabane.+ 20 E katea ngkanne te baonikarea+ Noa ibukin Iehova ao e anai tabeman maan mai buakoia aika itiaki ao mai buakoia maan aika iai baia ni kiba aika itiaki,+ ao e anga bwa karea ni kabuekaki i aon te baonikarea.+ 21 Ao e aroka te boi ae boiarara* Iehova. Mangaia are e taku Iehova i nanona: “N na aki manga karekea kain* aontano+ ibukin te bwai ae a karaoia aomata, bwa nanoia tii te kani kakaraoa ae buakaka man uarerekeia rake,+ ao N na aki manga tiringia aomata ma maan aika maiu ni kabane n aron are I karaoia.+ 22 Ni moa mangkai ao e nang aki manga toki unikan te koraa ao te tai n tai, te kamwaitoro ao te kabuebue, te aumaiaki* ao te aumeang,* ao te ngaina ao te bong.”+

9 Ao te Atua e kakabwaiaia Noa ma natina ao e taku nakoia: “Kabatiaia ami kariki ao kamwaitingkami ao kaona te aonnaba.+ 2 Kam na mamaakaki irouia maan ni kabane n te aonnaba, manin nako karawa aika kibakiba, manin nako aontano aika mwamwae, ao ikan taari ni kabane. A mena ngkai tauan taekaia i nanoni baimi.*+ 3 I anganingkami maan nako aika mena n te aonnaba bwa kanami.+ I anganingkami bwa kanami ni kabane n aron are I anganingkami aroka aika kiriin.+ 4 Ma kam na tai kana+ irikon te man ma raraana are maiuna.*+ 5 Irarikin anne, N na ukoukora te kaetitaeka ibukin raraami ae maiumi.* N na kaetii taekaia baika maiu ni kabane, ao N na kaeta taekan temanna ma temanna ibukini maiun tarina.+ 6 Ane e tiringa* te aomata ao e na manga tiringaki iroun te aomata,+ bwa te Atua E karaoa te aomata bwa katotongana.+ 7 Ma kam na kabatiaia ami kariki ao kamwaitingkami, ao karikirakei mwaitimi n te aonnaba ao kabatiaingkami.”+

8 Ao e taku te Atua nakon Noa ma natina ake raona: 9 “I a karaoa ngkai au berita ma ngkami+ ao kanoami ake imwimi, 10 ao maan* nako ake raomi, ma mannikiba, maan aika manana, ao ai manin nako te aonnaba aika moaanti ake raomi, ake a bane n otinako man te aake, aika manin nako te aonnaba.+ 11 Eng, I karaoa ngkai au berita ma ngkami ae kangai: A na aki manga kamaunaaki maan ma aomata* ni kabane n te ieka, ao e na aki manga uruaki te aonnaba n te ieka.”+

12 Ao e reitia ni kangai te Atua: “Aio kanikinaean te berita ae I karaoia i marenau ma ngkami ao maan* nako aika raomi, ibukia rooro ni kabane aika a na roko. 13 I kaaki au wirara n te nang, ao e na riki bwa kanikinaean te berita i marenau ma te aonnaba. 14 N te tai are I kaaki iai te nang i etan te aonnaba ao e na boni kaoti nei wirara n te nang. 15 Ao N na bon uringa au berita are I karaoia i marenau ma ngkami ao maan* n aekaia nako, ao e na aki manga riki te ieka ae e na kamaunaia aomata ma maan.+ 16 Ao e na kaoti nei wirara n te nang, ao N na bon noria ao N na uringa te berita ae akea tokina i marenau ma aomata ao maan* n aekaia nako n te aonnaba.”

17 E kaoka riki ana taeka te Atua nakon Noa ni kangai: “Aio kanikinaean te berita ae I karaoia i marenau ma aomata ao maan aika n te aonnaba.”+

18 Natin Noa ake a otinako man te aake bon Tem, Am, ao Iabeta.+ Imwina riki ao e riki Am bwa tamani Kanaan.+ 19 Aikai natin Noa aika teniman, ake a riki aomata ni kabane mairouia aika maeka n te aonnaba ni kabutaa.+

20 E riki Noa bwa te tia ununiki ao e uniki kureebe n ana nne ni kureebe. 21 Ngke e nima te wain ao e a manging, ao e buutii karabaana i nanon ana umwanrianna. 22 Ao Am are tamani Kanaan e nora bwain rabwatan tamana ae riai ni karabaaki, ao e tuangia tarina ake uoman i tinaniku. 23 Ai ngaia are a anaa te kunnikai Tem ma Iabeta ao a uaia n aonnangaia ma n rinnako ni katannako ao a kekerikaaki, ao a rabuna bwain rabwatan tamaia ae riai ni karabaaki, ao a aki nora bwain rabwatan tamaia ae riai ni karabaaki.

24 Ngke e uti Noa mani mangingina n te wain ao e a ataa te baere e karaoia nakoina natina are te bina, 25 ao e taku:

“E na reke kaini Kanaan.+

E na riki bwa te toro ae te kabanea ni mangori irouia tarina.”+

26 Ao e reitia ni kangai:

“E na karaoiroaki Iehova ae Atuan Tem,

Ao e na riki Kanaan bwa ana toro teuaei.+

27 E na anga te aba ae rangi ni bubura te Atua nakon Iabeta,

Ao e na maeka Iabeta n ana umwanrianna Tem.

E na riki Kanaan bwa ana toro naba teuaei.”

28 E maiu Noa 350 riki te ririki imwin te Ieka.+ 29 Mangaia are ikotan ana bong Noa ni kabane, bon 950 te ririki ao e mate.

10 Aio rongorongoia natin Noa ake Tem,+ Am, ao Iabeta.

A bungiaki natiia mwaane imwin te Ieka.+ 2 Natin Iabeta boni Komera,+ Makoka,+ Matai, Iawan, Tubara,+ Meteka,+ ao Tirati.+

3 Natini Komera bon Atikenati,+ Ribata, ao Tokarema.+

4 Natin Iawan bon Eritia,+ Taretiti,+ Kitim,+ ao Totanim.

5 Ni moa mairouia naakai ao a a bane kaain abamwakoro ni maenako nako abaia, ni kaineti ma aia taetae, aia utu, ao aia natannaomata.

6 Natin Am boni Kuti, Mitiraim,+ Buta,+ ao Kanaan.+

7 Natini Kuti bon Teeba,+ Awira, Tabeta, Raama,+ ao Tabeteka.

Natin Raama bon Tieba ao Tetan.

8 Kuti bon taman Nimrota. Boni ngaia te moan aomata ae kakannato n te aonnaba. 9 E riki bwa te tia kaeman* ae korakora ae e kaitaraa Iehova. Anne bukina ae e tataekinaki iai ae kangai: “N aron Nimrota are te tia kaeman ae e kaitaraa Iehova.” 10 Kaawa ake a moani mena i aan ana tautaeka boni Babera,+ Ereki,+ Akata, ao Karene, ake n te aba ae Tina.+ 11 Man te aba anne ao e rokoroko i Aturia+ ao e katea Ninewe,+ Reobotaira, Kara, 12 ao Reten, ake i marenan Ninewe ma Kara: Bon te kaawa ae kakannato aei.*

13 Mitiraim bon tamaia Ratam,+ Anamim, Reabim, Nabetuim,+ 14 Baterutim,+ Katiruim (ake a riki I-Biritia+ mairouia), ao Kabetorim.*+

15 Kanaan bon taman Titon+ ae ana karimoa, ao Eta.+ 16 Kanaan bon aia bakatibu I-Iebuti,+ taian Amoraite,+ taiani Kirekataite, 17 taian Iwaite,+ taian Areka, taian Tini, 18 taian Arewata,+ taian Temaraite, ao taian Amata.+ Imwina ao a a uamae ana utu Kanaan ni maeka n taabo nako. 19 Mangaia are tiaia tibuni Kanaan boni mai Titon ni karokoa Kera+ i rarikini Kaata,+ ni karokoa Totom, Komora,+ Atema, ao Teboiim,+ i rarikin Ratia. 20 Akanne boni kanoan Am n aia utu nako, aia taetae, abaia, ao aia natannaomata.

21 A bungiaki naba natin Tem are aia bakatibu kanoan nako Ebere,+ ao tarin te karimoa are Iabeta.* 22 Natin Tem bon Eram,+ Atuura,+ Arebaketiata,+ Rata, ao Aram.+

23 Natin Aram bon Uti, Aara, Keteira, ao Mati.

24 Arebaketiata bon taman Tiera+ ao Tiera bon taman Ebere.

25 A bungiaki natin Ebere aika uoman. Aran are temanna Bereka,*+ ibukina bwa a uamaenako kaain te aonnaba n ana tai ni maiu, ao aran tarina Ioketan.+

26 Ioketan bon taman Aremotata, Tereba, Ataremaweta, Iera,+ 27 Aatoram, Utara, Rikera, 28 Obara, Abimaera, Tieba, 29 Obira,+ Awira, ao Iobaba. Akanne bon natin Ioketan ni kabane aika mwaane.

30 E moa aia tabo ni maeka mai Metia ni karokoa Teiba, ae te aono ae maungaunga i Mainiku.

31 Akanne boni kanoan Tem n aia utu nako, aia taetae, abaia, ao aia natannaomata.+

32 Bon aikai aia utu natin Noa n aia utu nako, rikia, ao aia natannaomata. A riki natannaomata ake a maeka n te aonnaba ni kabutaa imwin te Ieka mairouia utu aikai.+

11 Ao tii teuana aia taetae ao tein aia taeka kaain te aonnaba ni kabane ae a teimatoa ni kabongana. 2 Ngke a mwananga nako mainiku, ao a a kunea te tabo ae aoraoi n te aba ae Tina,+ ao a a maeka iai. 3 Ao a taku i marenaia: “Nakomai! Ti na karaoi buriki* ao n umuni n te ai.” Mangaia are a kabonganai buriki n oneani mwin atibu, ao te korotaa bwa te timanti. 4 Ao a taku: “Nakomai! Ti na katea ara kaawa ma te taua ae rota karawa taubukina, ao ti na karekea iai atongan arara bwa ti aonga n aki uamae n te aonnaba ni kabutaa.”+

5 E a moanna ngkanne Iehova n iangoa* ao n taraa te kaawa ao te taua are a kateia natiia aomata. 6 Ao e taku Iehova: “Noria! Bon aei te bwai ae a a moanna ni karaoia, ngkai bon te natannaomata ngaiia ae tii teuana ao tii teuana aia taetae.+ Akea te bwai ae a na iangoia ae a na aki kona ni karaoia. 7 Nakomai! Ti na*+ kamangaoa aia taetae bwa a aonga n aki ota n aia taetae i marenaia.” 8 Ngaia are e kamaenakoia Iehova man te tabo anne nakon te aonnaba ni kabutaa,+ ao a a katoka katean te kaawa. 9 Anne bukin aranakin te kaawa bwa Babera,*+ bwa e kamangaoa ikanne te taetae n te aonnaba ni kabutaa Iehova, ao e kamaenakoia man te tabo anne Iehova nakon te aonnaba ni kabutaa.

10 Aio rongorongon Tem.+

Uoua te ririki imwin te Ieka ngke ai 100 ana ririki Tem, ao e bungiaki natina ae Arebaketiata.+ 11 E maiu Tem 500 riki te ririki imwini bungiakin natina are Arebaketiata. Ao a bungiaki natina aika mwaane ma aine.+

12 Ngke ai 35 ana ririki Arebaketiata ao e bungiaki natina ae Tiera.+ 13 E maiu Arebaketiata 403 riki te ririki imwini bungiakin natina are Tiera. Ao a bungiaki natina aika mwaane ma aine.

14 Ngke ai 30 ana ririki Tiera ao e bungiaki natina ae Ebere.+ 15 E maiu Tiera 403 riki te ririki imwini bungiakin natina are Ebere. Ao a bungiaki natina aika mwaane ma aine.

16 Ngke ai 34 ana ririki Ebere ao e bungiaki natina ae Bereka.+ 17 E maiu Ebere 430 riki te ririki imwini bungiakin natina are Bereka. Ao a bungiaki natina aika mwaane ma aine.

18 Ngke ai 30 ana ririki Bereka ao e bungiaki natina ae Reu.+ 19 E maiu Bereka 209 riki te ririki imwini bungiakin natina are Reu. Ao a bungiaki natina aika mwaane ma aine.

20 Ngke ai 32 ana ririki Reu ao e bungiaki natina ae Teruka. 21 E maiu Reu 207 riki te ririki imwini bungiakin natina are Teruka. Ao a bungiaki natina aika mwaane ma aine.

22 Ngke ai 30 ana ririki Teruka ao e bungiaki natina ae Naora. 23 E maiu Teruka 200 riki te ririki imwini bungiakin natina are Naora. Ao a bungiaki natina aika mwaane ma aine.

24 Ngke ai 29 ana ririki Naora ao e bungiaki natina ae Tera.+ 25 E maiu Naora 119 riki te ririki imwini bungiakin natina are Tera. Ao a bungiaki natina aika mwaane ma aine.

26 E maiu Tera 70 te ririki ao imwina a bungiaki natina aika Aberam,+ Naora,+ ao Aran.

27 Aio rongorongon Tera.

A bungiaki natin Tera aika Aberam, Naora, ao Aran, ao e bungiaki natin Aran ae Rota.+ 28 Ao e mate Aran n te aba are e bungiaki iai ae Ura+ are abaia I-Kareria,+ ngke e boni maiu tamana are Tera. 29 A karekeia buuia Aberam ao Naora. Arani buun Aberam bon Tarai,+ ao arani buun Naora boni Mireka+ are natin Aran. Aran bon tamani Mireka ao Itika. 30 E kanoabo Tarai+ bwa akea natina.

31 Ao Tera e kaira natina are Aberam ma tibuna are Rota+ are natin Aran, ma Tarai are buun natina are Aberam, ao a iria ni kitana Ura are abaia I-Kareria nakon te aba ae Kanaan.+ Imwina riki ao a a roko i Aran+ ao a maeka iai. 32 Ana bong ni maiu Tera bon 205 te ririki. Ao e mate Tera i Aran.

12 Ao e taku Iehova nakon Aberam: “Naako mai abam ao mairouia am buu ao mani batan tamam, nakon te aba ae N na kaotia nakoim.+ 2 N na karaoiko bwa te natannaomata ae korakora* ao N na kakabwaiako, ao N na kakannatoa aram ao a na kakabwaiaaki aomata rinanom.+ 3 N na kakabwaiaia akana kakabwaiako, ao N na kamaraiaa ane e karekea kaim,+ ao a na boni bane ni kabwaia* utu aika n te aonnaba rinanom.”+

4 Mangaia are e nako Aberam n aron are e tuangnga Iehova, ao e iria Rota. Bon 75 ana ririki Aberam ngke e kitana Aran.+ 5 E kaira buuna Aberam are Tarai+ ma Rota are natin tarina,+ ao a uotii aia bwai ni kabane ake a reke+ irouia ma aomata* ake a karekeia i Aran, ao a kaea te aba ae Kanaan.+ Ngke a roko n te aba ae Kanaan, 6 ao e mwamwananga Aberam i aon te aba arei ni karokoa te aono ae Tekem,+ i rarikini kaai aika bubura ake arokani More.+ N te tai anne a maeka tibuni Kanaan n te aba anne. 7 Ao e kaoti Iehova nakon Aberam ao e taku: “N na anga te aba aei+ nakoia kanoam.”*+ Ngaia are e katea te baonikarea ikekei ibukin Iehova are e kaoti nakoina. 8 Imwina riki ao e mwaing mai ikekei nakon te aono ae maungaunga i mainikuni Betaera,+ ao e katea ana umwanrianna i marenani Betaera ma Ai. (E mena Betaera i maeao ao Ai+ i mainiku.) E katea te baonikarea ikekei ibukin Iehova+ ao e a moanna n taboa aran Iehova.+ 9 Imwina ao e a mwamwananga Aberam ni mamaeka n taian umwanrianna, man te tabo teuana nakon teuana ao e mwananga ni kaineta te Nekebo.*+

10 Ao e roko te rongo n te aba anne ao e nako Aberam nako Aikubita ni maeka iai teutana te tai,*+ bwa e a korakora te rongo.+ 11 Ngke e nang roko i Aikubita, ao e taku nakoni buuna are Tarai: “Taiaoka ongora irou! I ataia bwa te aine ngkoe ae ko baaraoi.+ 12 Mangaia are ngkana a noriko I-Aikubita ao a na boni kangai, ‘Aio buun teuaei.’ Ao a na kamateai ma a na kamaiuko. 13 Taiaoka taekinna bwa mwaaneu ngkoe, bwa n arom anne a na nakoraoi iai bwaai ni kabane ibukiu, ao N* na kamaiuaki.”+

14 N te tai are e roko iai i Aikubita Aberam, ao a a nora neiei I-Aikubita bwa e rangi ni baaraoi. 15 Ao a nora naba neiei ana mataniwi Barao, ao a kamoamoaa taekana nakoni Barao, ngaia are e a kairaki neiei nakon ana auti Barao. 16 E akoa Aberam teuarei ibukin neiei, ao e anganna tiibu, kaao, taongki aika mwaane ma aine, kamero ao ai tooro aika mwaane ma aine.+ 17 Ao e orea Barao ma kaaini batana Iehova n aoraki* aika kakaiaki, ibukin Tarai are buun Aberam.+ 18 Ngaia are Barao e wetea Aberam ao e taku: “Tera ae ko karaoia nakoiu? E aera ngke ko aki tuangai ae boni buum neiei? 19 E aera ngke ko kangai, ‘Boni mwaaneu neiei,’+ ngaia ae N nang anaia iai bwa buu? Aio buum. Kairia ao naako!” 20 Mangaia are e tua Barao nakoia ana toro bwa a na bakaboraua Aberam ma buuna ao ana toro, ma ana bwai ni kabane ake irouna.+

13 E otinako ngkanne Aberam mai Aikubita nakon te Nekebo,*+ ngaia ma buuna ao ana bwai ni kabane ake irouna, n ikotaki ma Rota. 2 E rangi ni kaubwai Aberam n te nanai ni man, n te tirewa, ao n te koora.+ 3 E mamaeka n te umwanrianna man te tabo teuana nakon teuana ni mwamwanangana man te Nekebo nako Betaera, ni karokoa rokona n te tabo are e mena ngkoa iai ana umwanrianna i marenani Betaera ma Ai,+ 4 are te tabo are e katea ngkoa iai te baonikarea. Ao e taboa aran Iehova ikanne Aberam.

5 Ao iai naba ana tiibu ma ana kao ao ana umwanrianna Rota, are raon Aberam ni mwananga. 6 Mangaia are e a aki tau te aba ibukia ni kabane bwa a na maeka n te tabo ae tii teuana, bwa e a rangi ni bati aia bwai n te aro are a aikoa kona ni kaai ni maeka iai. 7 Ibukin anne, e a riki te kauntaeka i marenaia taani kawakinia ana nanai ni man Aberam ma taani kawakinia ana nanai ni man Rota. (N te tai anne ao a maeka tibuni Kanaan ao taiani Beritaite n te aba anne.)+ 8 Mangaia are e taku Aberam nakon Rota:+ “I butiiko bwa e aki riai n riki te kauntaeka i marenau ma ngkoe, ao i marenaia taani kawakinia au nanai ni man ma taani kawakinia am nanai ni man, bwa bon taari ngaira. 9 Tiaki e mena i matam te aba ni kabutaa? I butiiko bwa ko na maenako ma ngai. Ngkana ko nakon te angamaing, ao ngai N na nakon te angaatai, ma ngkana ko nakon te angaatai, ao ngai N na nakon te angamaing.” 10 Mangaia are e euta matana Rota ao e nora aonon Ioretan+ ni kabutaa ni karokoa Toa+ bwa e aomwaimwai aona (imwaini kamaunaan Totom ma Komora iroun Iehova), n ai aron ana onnaroka Iehova,+ ao n ai aron te aba ae Aikubita. 11 Ao e rinea aonon Ioretan ni kabutaa Rota i bon ibukina, ao e kamwaingi ana umwanrianna nako mainiku. Mangaia are a a maenako. 12 E maeka Aberam n te aba ae Kanaan, ma e maeka Rota i rarikini kaawa ake n te aono anne.+ N tokina ao e a katea ana umwanrianna i rarikin Totom. 13 Ao a buakaka mwaanen Totom ao a bure kakaiaki nakon Iehova.+

14 E taku Iehova nakon Aberam imwini maenakona ma Rota: “I butiiko bwa ko na euta matam man te tabo ane ko mena iai, ao taraa meang ao maiaki, mainiku ao maeao, 15 ibukina bwa N na anga nakoim ao nakoia kanoam,* te aba ni kabanea ane ko noria, bwa abaia ae a na teimatoa ni maekanna.+ 16 Ao N na kamwaitiia kanoam* n ai aron tanon te aonnaba, mangaia are ngkana iai ae e kona ni wareka mwaitin tanon te aonnaba, ao e kona naba ni warekaki mwaitiia kanoam.*+ 17 Teirake ao mwamwananga rinanon te aba n nora abwakina ma raababana bwa N nang anganiko.” 18 Mangaia are e teimatoa ni maeka Aberam n taian umwanrianna. Imwina riki ao e a nako ni maeka i buakoni kaai aika bubura ake aroka ake i Mamre+ i Eberon,+ ao ikanne are e a katea iai te baonikarea nakon Iehova.+

14 Ao n aia bong Amrabera ae uean Tina,+ ma Arioka ae uean Eratia, ma Ketoreraomera+ ae uean Eram,+ ma Titara ae ueani Koiim, 2 ao a buaka ma Beera ae uean Totom,+ ao Biretia ae ueani Komora,+ ao Tinaba ae uean Atema, ao Temebera ae uean Teboiim,+ ao ueani Bera ae aranaki naba bwa Toa. 3 A* bane n ikotiia kaain aia taanga ni buaka n te Mwarua* ae Tirim,+ ae te Nama ae Taari.*+

4 A toro irouni Ketoreraomera 12 te ririki, ma a a karitei n te ka-13 n ririki. 5 Mangaia are n te ka-14 n ririki ao e a roko Ketoreraomera ao ueea ake raona, ao a kataei aia kai taian Rebaim i Atiterotakarenaim, taian Tutim i Am, taian Emim+ i Tiawekiriataim, 6 ao taian Oraite+ n aia maunga ae Teira+ rikaaki nako Erabaran n te rereua. 7 Ao a a manga oki rikaaki nako Enmitibata, ae Kateti,+ ao a taua aia aono ni kabane taian Amareka,+ ao taian Amoraite+ naba ake a maeka i Atatontama.+

8 N te tai aei ao a mwaati uean Totom, ao uean naba Komora, uean Atema, uean Teboiim, ao ueani Bera ae aranaki naba bwa Toa ao a baireiia raoi ni baireaia taani buaka n te Mwarua* ae Tirim, 9 ni kaaitaraia Ketoreraomera ae uean Eram, Titara ae uean Koiim, Amrabera ae uean Tina, ao Arioka ae uean Eratia,+ ueea aika aman ni kaaitaraia niman. 10 Ao e onrake te Mwarua* ae Tirim ni mwaruarua aika kanoaia taiani korotaa, ao a kataia ni birinako uean Totom ma Komora ma a bwaka i nanoni baikai, ao a birinako ake nikiraia nakon te aono ae maungaunga. 11 Ao a anai bwaai ni kabane ma amwarake ni kabane i Totom ma Komora naake a tokanikai, ao a touaanako kawaia.+ 12 Ao a kairaanako naba Rota are natin tarin Aberam, are e maeka i Totom,+ ao a uotiinako naba ana bwai ao a reitaanako kawaia.

13 Imwin anne ao e roko te aomata ae rabanako ao e kaongoa Aberam are te Ebera. E mamaeka* ngkanne Aberam i buakoni kaai aika bubura ake arokani Mamre are te Amoraite,+ are tarin Etikora ao Anere.+ Bon iai aia boraraoi mwaane aikai ma Aberam. 14 Mangaia are e a ongo Aberam are e a kairaki ana koraki*+ bwa te taenikai. Ibukin anne ao e katauraoiia ana aomata aika kataneiaaki n te buaka aika 318 tooro aika bungiaki ni batana, ao e nako ni kaeiia ni karokoa Tan.+ 15 Ngke e a bong ao e a bwenauaia ana koraki, ao e buakania nakekei ngaia ma ana toro ao e kataei aia kai. Ao e kaeiia ni karokoa Oba, i meangin Tamateko. 16 E a manga kaoki bwaai ni kabane ake a anaaki, ao e reke naba irouna Rota are ana koraki ma ana bwai, ao aine ma aomata tabemwaang.

17 Ao e otinako uean Totom bwa e na kaitiboo ma Aberam imwin okina ni kataenikaia Ketoreraomera ao ueea ake raona, n te Mwarua* ae Tiawe, ae Ana Mwarua te Uea.+ 18 Ao e uota te kariki ma te wain Merekitereka+ ae uean Tarem,+ bon ana ibonga* te Atua ae Moan te Rietata teuaei.+

19 Ao e kakabwaiaa ao e taku:

Ao Aberam e anganna ana kabwianibwai man ana bwai nako.+

21 Imwin anne ao e taku uean Totom nakon Aberam: “Anganai aomata,* ma anai bwaai bwa am bwai.” 22 Ma e taku Aberam nakon uean Totom: “I katea baiu n taetae n tuea nakon Iehova ae te Atua ae Moan te Rietata, ae te tia Karaoa karawa ma aonnaba, 23 bwa N na aki anaa te bwai teuana ae am bwai, man te karai ni karokoa kabaean te kau, bwa ko aonga n aki kangai, ‘E kaubwai mairou Aberam.’ 24 Akea te bwai ae N na anaia ma tii te amwarake are a a tia ni kanna au rorobuaka n ataei. Ma ni kaineti ngkanne ma tibwangaia mwaane ake raou, ake Anere, Etikora, ao Mamre+—ke a a anai tibwangaia.”

15 Imwin aei ao e roko ana taeka Iehova iroun Aberam n te miitara, ae kangai: “Tai maaku+ Aberam bwa bon otangam ngai.+ E na rangi ni bubura kaniwangam.”+ 2 Ao e kaeka Aberam ni kangai: “Te Uea ae Moan te Rietata ae Iehova, tera ae ko na anganai ngkai I teimatoa n aki kariki, ao te aomata ae e na bwaibwai imwiu n au auti bon te mwaane mai Tamateko ae Erietera?”+ 3 Ao e reitia ni kangai Aberam: “Akea kanoau*+ ae ko anganai, ao e nangi bwaibwai imwiu temanna* kaaini batau.” 4 Ma noria! e kangai ana kaeka Iehova nakoina, “E na aki bwaibwai imwim teuaei, ma e na boni bwaibwai imwim oin natim.”*+

5 Ao e kairia nako tinaniku ao e taku: “Taiaoka tararake nako karawa, ao wareki itoi ngkana ko kona.” Ao e taku nakoina: “A na kabatiaaki kanoam* n aroni baikanne.”+ 6 Ao Aberam e onimakina Iehova+ ao e aranaki iai iroun te Atua bwa e raoiroi.+ 7 Ao e reitia ni kangai: “Bon Iehova ngai ae I kairiko mai Ura are abaia I-Kareria bwa N na anganiko te aba aei bwa abam.”+ 8 Ao e taku: “Te Uea ae Moan te Rietata ae Iehova, N na kangaa n ataia bwa N na abanna?” 9 E kaekaa ni kangai: “Anaa te kao aine ibukiu ae tenua ana ririki, ao te kooti aine ae tenua ana ririki, ao te tiibu mwaane ae tenua ana ririki, ao te taobe, ao te bitin ae ataei.” 10 Ngaia are e anai maan aikai ni kabane ao e bwenai ni kauamwakoro ao e kawenei iteraia nako ni kaaitarai iteraia ake tatabeua,* ma e aki korokorei mannikiba. 11 Ao a tikubara mannikiba aika kaakang i aon rabwataia maan aika mate aikai, ma e kakakioianako Aberam.

12 Ngke e nangi bung taai ao e a matunako Aberam ao akea bwa e a roko i aona te rotongitong ae korakora ma ni kakamaaku. 13 Ao E taku nakon Aberam: “Ko na ataia raoi bwa a na riki kanoam* bwa ianena n te aba ae tiaki abaia, ao a na tautoronaki ma ni karawawataaki i nanon 400 te ririki irouia aomata ake iai.+ 14 Ma N na motika taekan te natannaomata are e na toronia,+ ao imwin anne a na otinako ma baika bati.+ 15 Ma ko na motirawa ngkoe ma te rau imwin am bong ni maiu ae abwabwaki ao ko na kaiiaki n aroia am bakatibu ngkai a kaiiaki.+ 16 Ma a na manga okira ikai+ kanoam n te kaaua n roro, bwa e tuai n roko ni korakorana aia bure taian Amoraite.”+

17 Imwini bungin taai ao e a rotongitong, ao e kaoti nnen te ai ae bubu, ao e buti te ai ae ura i marenani mwakorokoroni maan aikai. 18 E karaoa ana berita Iehova ma Aberam+ n te bong anne ni kangai: “N na angania kanoam* te aba aei,+ mani karaangan Aikubita nakon te karaanga ae abwabwaki ae te karaanga ae Iuberetiti:+ 19 ae abaia taiani Kenaite,+ taiani Kenitaite, taiani Karimonaite, 20 tibun Eta,+ taiani Beritaite,+ taian Rebaim,+ 21 taian Amoraite, tibuni Kanaan, taiani Kirekataite ao I-Iebuti.”+

16 Ao e aki kakariki Tarai are buun Aberam,+ ma iai ana toro neiei ae te I-Aikubita ae arana Aka.+ 2 Ngaia are e taku Tarai nakon Aberam: “E tukai Iehova bwa N na aki kariki. I butiiko bwa ko na wene n taanga ma au toro, bwa tao e kona n reke natiu mairouna.”+ Mangaia are e ongo Aberam n te baere e taekinna Tarai. 3 E kaira Aka are ana toro are te I-Aikubita neiere Tarai, ngke ai tebwina ana ririki Aberam ni maeka n te aba ae Kanaan, ao e angan Aberam are buuna bwa e na riki bwa buuna. 4 Mangaia are e wene n taanga teuarei ma Aka ao e a bikoukou. Ngke e a ataia neiei ae e a bikoukou ao e a moanna n ribaa ana toka te aine.

5 Ibukin aei ao e taku Tarai nakon Aberam: “Ko na bukintaeka n rawawatau. Boni ngai ae I anga au toro nako nanoni baim,* ao ngke e a ataia ae e bikoukou ao e a moanna n ribaai. Ke e motikia Iehova bwa antai ae eti, ngai ke ngkoe.” 6 Mangaia are e taku Aberam nakon Tarai: “Noria! E mena am toro i aan am babaire. Karaoa nakoina ane ko taku bwa te kabanea n raoiroi.” Ao Tarai e kabwainranga neierei, ao e birinako neierei.

7 Imwina riki ao e kaitiboo ana anera Iehova ma neierei i rarikin te koburake n ran n te rereua, ae mena n te kawai nako Tiura.+ 8 Ao e taku: “Ko nako mai ia Aka ae ana toro Tarai, ao ko na nakea?” Ao e kaeka neiei ni kangai: “I birinako mairoun au toka te aine are Tarai.” 9 Ao e taku ana anera Iehova nakoina: “Oki nakon am toka te aine ao kananorinanoko n aantaeka irouna.” 10 Ao e taku ana anera Iehova: “N na kamwaitiia kanoam,* n te aro ae a na aki kona ni warekaki bwa a a rangi ni bati.”+ 11 E reitia ni kangai ana anera Iehova: “Ko a bikoukou ngkai, ao ane ko na bungia te nati te mwaane ao ko na aranna bwa Itimaera,* bwa e ongo rawawatam Iehova. 12 Ao e na riki bwa te mwaane ae ai aron te taongki ae moaanti.* Ao e na kaaitaraia aomata ni kabane, ao a na kaitaraa aomata nako, ao e na mamaeka ni kaaitara ma tarina ni kabane.”*

13 E taboa ngkanne aran Iehova Aka ni kangai ngke e kataetaeaki irouna: “Bon te Atua ngkoe ae ko nori bwaai ni kabane.”*+ Bwa e taku: “E koaua bwa I bon nora ikai teuare norai?” 14 Anne bukina ae e aranaki iai te mwanibwa bwa Beeraraairoi.* (E mena i marenani Kateti ma Bereta.) 15 Mangaia are e a bungia natin Aberam ae te mwaane Aka, ao e arana natina Aberam bwa Itimaera.+ 16 Boni 86 ana ririki Aberam ngke e bungiaki Itimaera iroun Aka.

17 Ngke ai 99 ana ririki Aberam ao e kaoti Iehova nakoina ao e taku: “Bon te Atua ngai ae Moan te Mwaaka. Nakonako i matau ao kaotia bwa akea kabwakam.* 2 N na karaoa au berita i marenau ma ngkoe,+ ao N na kamwaitiko n te aro ae rangi ni bati.”+

3 Ao e katorobubua ni bobaraaki Aberam i aontano, ao e reitia ni kangai te Atua nakoina: 4 “Noria! I karaoa te berita ma ngkoe,+ ao ko na bon riki bwa tamaia natannaomata aika bati.+ 5 Ko na aki manga aranaki bwa Aberam* ma ai Aberaam* aram, bwa N na karaoiko bwa tamaia natannaomata aika bati. 6 N na kabatiaia am kariki, ao N na karaoiko bwa natannaomata, ao a na riki ueea mairoum.+

7 “Ao N na kawakina au berita i marenau ma ngkoe+ ao kanoam* ake imwim n aia roro nako, bwa te berita n aki toki, ni kaotia nakoim ao nakoni kanoam* are imwim bwa bon Atuami ngai. 8 Ao N na anga nakoim ao nakoia kanoam* ake imwim, te aba ae ko maeka n iruwa+ iai ae te aba ae Kanaan ni kabane bwa a na teimatoa n abanna, ao N na riki bwa Atuaia.”+

9 E a manga taku te Atua nakon Aberaam: “Ma ngkoe ko na kawakina au berita, ngkoe ma kanoam* ake imwim n aia roro nako. 10 Aio au berita i marenau ma ngkami, ae kam na kawakinna ma kanoami* ake imwimi: A na bane ni korotobibiaki mwaane akana i buakomi.+ 11 Kam na korotobibiaki, ao e na riki bwa kanikinaean te berita i marenau ma ngkami.+ 12 A na bane ni korotobibiaki mwaane akana i buakomi aika wanibong aia bong ni maiu,+ n ami roro nako, akana bungiaki ni batami ao akana tiaki kanoam* ma a kabooaki n te mwane mairoun te ianena. 13 A na bane ni korotobibiaki mwaane ake a bungiaki ni batam ao mwaane ni kabane ake a kabooaki n am mwane,+ ao e na riki au berita ae teimaan bwa te kanikina n irikomi. 14 Ngkana e rawa ni korotobibiaki te mwaane ae tuai ni korotobibiaki ao e na kamateaki te aomata* anne. E urua au berita.”

15 Ao e taku te Atua nakon Aberaam: “Ni kaineti ngkanne ma Tarai*+ are buum, ko na tai aranna bwa Tarai bwa ai Tara* arana. 16 N na kakabwaiaa ao e na bungia natim te mwaane.+ N na kakabwaiaa ao e na riki bwa tinaia botannaomata ma ueea.” 17 Ao e katorobubua ni bobaraaki Aberaam i aontano ao e ngare ao e taku i nanona:+ “E na kariki te mwaane ae ai 100 ana ririki, ao e na bung Tara ae te aine ae ai 90 ana ririki?”+

18 Ngaia are e taku Aberaam nakon te Atua ae koaua: “E bia kakabwaiaaki Itimaera iroum!”+ 19 Ao e taku te Atua: “E na boni bungia natim Tara are buum, ao ko na aranna bwa Itaaka.*+ Ao N na karaoa au berita ma teuaei ao kanoana* ake imwina, bwa te berita ae akea tokina.+ 20 Ma I ongo iroum ni kaineti ma Itimaera. Noria! N na kakabwaiaa ao N na kabatiaia ana kariki, ao N na anganna kanoana aika rangi ni mwaiti. E na karikiia mataniwi aika 12, ao N na karaoia bwa te natannaomata ae korakora.+ 21 Ma N na karaoa au berita ma Itaaka+ are e na bungiaki iroun Tara n taina naba aei n te ririki ae e na roko.”+

22 Ngke e a bane ana taetaenikawai te Atua ma ngaia, ao e a nako mairoun Aberaam. 23 Ao e kaira natina Aberaam are Itimaera ao mwaane ni kabane ake a bungiaki ni batana, ao ake e kabooia ni kabane n te mwane, ake mwaane ni kabane ake kaaini batan Aberaam, ao e korotobibia n te bong naba arei, n aron are e taekinna nakoina te Atua.+ 24 Ai 99 ana ririki Aberaam ngke e korotobibiaki.+ 25 Ao 13 ana ririki Itimaera are natina ngke e korotobibiaki.+ 26 E korotobibiaki n te bong naba anne Aberaam ao natina naba are Itimaera. 27 Ao a bane naba ni korotobibiaki ma ngaia mwaane ake kaaini batana, ake a bungiaki ni batana ao ake a kabooaki n te mwane mairouia ianena.

18 Imwina ao e kaoti Iehova+ nakoina i buakoni kaai aika bubura ake aroka ake i Mamre,+ ngke e tekateka ni mataroan te umwanrianna n taini korakorani kabuebuen te ngaina. 2 E euta matana ao e noriia mwaane aika teniman aika teitei n te tabo ae raroa teutana mairouna.+ Ngke e noriia ao e biri mai mataroan te umwanrianna bwa e na kawariia, ao e bobaraaki nako aontano. 3 Ao e taku: “Ngkana e reke akoau i matam Iehova,* ao taiaoka tai riaoa am toro. 4 Taiaoka kariaia bwa e na uotaki teutana te ran, ao a na tebokaki waemi,+ ao motirawa i aan te aroka. 5 Ngkai kam a roko ikai iroun ami toro, ao kariaia bwa N na uota te mwakoro ni kariki bwa kam na kamarurungingkami* iai. Ao kam a kona n reitaanako kawaimi.” Ao a taku: “E raoiroi. Ko kona ni karaoa ane ko taekinna.”

6 Mangaia are e ienikuri Aberaam nakon te umwanrianna nakon Tara ao e taku: “Kawaekoako! Bairea tenua* te burawa ae mte, kaboboa, ao karaoi kariki.” 7 Imwina ao e biri nakon te nanai ni kao Aberaam, ao e rinea te kao mwaane ae ataei ae raoiroi ae maraurau irikona. E angan ana toro ao e kawaekoaa ni katauraoia. 8 Ao e anaa te bwata ao rannimamman te man ao te kao mwaane ae ataei are e a tia ni katauraoia, ao e kaaki te amwarake i mataia. Ao e teitei i rarikia i aan te aroka ngke a amwarake.+

9 A taku nakoina: “E nga Tara are buum?”+ E kaeka ni kangai: “Ae n te umwanrianna.” 10 Mangaia are e reitia ni kangai temanna mai buakoia: “N na manga bon okiriko n te ririki ae e na roko n taina naba aei, ao noria! e na iai natin Tara are buum, ae te mwaane.”+ Ao e ongora Tara mai mataroan te umwanrianna, i akun te mwaane arei. 11 A a kara Aberaam ma Tara ao e a bunginako aia ririki.+ E a bwakanako Tara ma te ririki ni kariki.*+ 12 Mangaia are e ngare i bon irouna Tara ao e taku: “Te koaua bwa N na boni karekea te kimwareirei aei ngkai I a kara ao e a kara naba au uea?”+ 13 Ao e taku Iehova nakon Aberaam: “E aera ngkai e ngare Tara ma n taku, ‘I boni kona ni bung ngkai I a kara?’ 14 Iai te bwai ae e aki kona ni karaoia Iehova?+ N na manga okiriko n te ririki ae e na roko n te tai ae baireaki aei, ao e na iai natin Tara ae te mwaane.” 15 Ma e kakewekewe Tara bwa e maaku ao e taku: “I aki ngare!” Ao e taku teuarei: “Eng! Ko boni ngare.”

16 Ngke a teirake mwaane akekei bwa a nangi nako ao a kaitaraa Totom,+ ao e rianna ma ngaiia Aberaam bwa e na bakaborauia. 17 E taku Iehova: “Te koaua bwa I kakarabaa mairoun Aberaam te bwai ae N nang karaoia?+ 18 Bwa e na bon riki Aberaam bwa te natannaomata ae kakannato ao ae korakora, ao a na bane ni kabwaia* natannaomata n te aonnaba rinanon teuaei.+ 19 Bwa I kinaa raoi Aberaam ao I onimakinna bwa e na tua nakoia natina ao kaaini batana ake imwina, bwa a na kawakina kawain Iehova n aroia ni karaoa ae eti ao ae riai,+ bwa e aonga Iehova ni kakororaoa are e beritanna ni kaineti ma Aberaam.”

20 Ao e taku Iehova: “E a korakora kabuakakaan Totom ma Komora+ ao e a rangi n rawawata aia bure.+ 21 N na ruo n noria bwa e boni koaua te kabuakaka are roko irou ke e aki, ao a boni karaoa ae rangi ni buakaka ke a aki. I kan ataa aei.”+

22 Ao a kitana ikekei mwaane akekei ao a nako Totom, ma e tiku Iehova+ i rarikin Aberaam. 23 Ao e keerake Aberaam ao e taku: “E koaua bwa ko na kaai ni kamaunaia aika raoiroi ma aika buakaka?+ 24 Ngkana tao iai 50 aomata aika raoiroi n te kaawa, ko na boni kamaunaia naba ao ko na aki kabwaraa te bure n te tabo anne, ibukia aika raoiroi aika 50 ake a mena iai? 25 Ko bon aki kona n iangoa karaoan te aro aei ae te kaai ni kamatea te aomata ae raoiroi ma ae buakaka, n te aro ae e na titeboo tokin te aomata ae raoiroi ma ae buakaka!+ Ko bon aki kona n iangoa karaoan anne.+ Tiaki e na karaoa ae raoiroi te tia motika taekan te aonnaba ni kabutaa?”+ 26 Ao e taku Iehova: “Ngkana I kuneia i Totom aomata aika raoiroi aika 50 aika mena n te kaawa, ao N na kabwaraa te bure n te tabo anne ni kabutaa ibukia nakanne.” 27 Ma e kaeka riki ni kangai Aberaam: “Taiaoka bwa ae I a manga taetae riki nakon Iehova, e ngae ngke akea riaiu bwa boni bubun te tano ngai ao te mannang. 28 Ngkana tao e kerikaaki niman mai buakon are 50 ake a raoiroi, ko na kamauna te kaawa ni kabutaa ibukia ake niman?” Ao e taku: “N na aki kamauna ngkana I kuneia 45 iai.”+

29 Ma e a manga taetae riki Aberaam nakoina ao e taku: “Ngkana tao a mena ikekei 40.” E kaeka ni kangai: “N na aki kamauna ibukia akana 40.” 30 Ma e reitia ni kangai: “Taiaoka Iehova bwa ko na aki urarake n un,+ ma kariaia bwa N na reitaanako au taetaenikawai: Ngkana tao a mena ikekei tii 30.” E kaeka ni kangai: “N na aki kamauna ngkana I kuneia 30 iai.” 31 Ma e reitia riki ni kangai: “Taiaoka bwa ae I a manga taetae riki nakon Iehova e ngae ngke akea riaiu: Ngkana tao a mena ikekei tii 20.” E kaeka ni kangai: “N na aki kamauna ibukia akana 20.” 32 N tokina ao e taku: “Taiaoka Iehova bwa ko na aki urarake n un, ma kariaia bwa N na taetae riki tii teuana: Ngkana tao a mena ikekei tii tengaun.” E kaeka ni kangai: “N na aki kamauna ibukia akana tengaun.” 33 E a touaanako kawaina Iehova ngke e a toki ana taetaenikawai ma Aberaam,+ ao e a okira ana tabo Aberaam.

19 A roko anera ake uoman i Totom ngke e moantairiki, ao e tekateka Rota ni mataroan oon Totom. Ngke e noriia Rota, ao e teirake bwa e na kawariia ao e bobaraaki nako aontano.+ 2 Ao e taku: “Taiaoka au uea, bwa kam na rairaki n rin i nanon ana auti ami toro, ao tiiku iai ni kangainaa ao a na tebokaki waemi. Ao kam a kautimwaakaingkami n reitaanako kawaimi.” Ao a taku: “E aki, ma ti na tiku ni kangainaa ni maraen te kaawa.” 3 Ma e kairoroiia n te aro are a a iria nakon ana auti. Ao e karaoa te baka n amwarake ibukia, ao e umuna te bwerena ae aki karikaki ao a amwarake.

4 Imwaini weneia bwa a na matu, ao a botaki mwaanen te kaawa bwa te koraki ae uanao, ake mwaanen Totom ni moa mairoun te teinimwaane ni karokoa te unimwaane, ao a bane n otabwaninia te auti arei. 5 Ao a wewewetea Rota ao a kangai nakoina: “A nga mwaane ake a kawariko n te tairiki aei? Kaotinakoia nakoira bwa ti aonga ni wene ni bure ma ngaiia.”+

6 E a otinako ngkanne Rota nakoia, ao e kaina te mataroa imwina. 7 E taku nakoia: “Taiaoka ngkami aika tariu, tai karaoa ae buakaka. 8 Iai natiu aine aika uoman aika tuai ni wene n taanga ma te mwaane. Taiaoka kariaia bwa N na kaotinakoia nakoimi bwa kam aonga ni karaoa nakoia ane kam taku bwa e raoiroi iroumi. Ma tai karaoa te bwai teuana nakoia mwaane aikai, bwa a a katanaki* ngkai i aani batau.”+ 9 Ao a taku: “Kerikaaki!” Ao a reitia ni kangai: “Bon te ianena teuaei ae roko ni maeka ikai ao akea bwa e na kaetii arora! Ti nang karaoa ngkai ae buakaka riki nakoim nakon are ti na karaoia nakoia.” Ao a kebutua* Rota ao a keerake bwa a na urua te mataroa ni kabwakaa. 10 Mangaia are a kaotinakoi baia mwaane* akekei ao a karina Rota i nanon te auti i rarikia ao a kaina te mataroa. 11 Ao a kamatakia mwaane ake a mena ni mataroan te auti, mairoun ae te kabanea ni mangori ni karokoa ae te kabanea ni kakannato, n te aro are a a boni kakuaia irouia ni kataia ni kakaaea te mataroa.

12 Ao a taku mwaane* akekei nakon Rota: “Iai riki am koraki ikai? Kairiia buuia natim aine, ma natim aika mwaane ma aine, ao ai am koraki ni kabane aika n te kaawa, ni kaotinakoia man te tabo aei! 13 Bwa ti nang kamauna te tabo aei, bwa e a rikirake ni korakora* kabuakakaaia kaaina i matan Iehova,+ ngaia are e kanakoira Iehova bwa ti na kamauna te kaawa.” 14 Mangaia are e otinako Rota ao e taetae nakoia mwaane* ake a na mare ma natina aine, ao e teimatoa ni kangai: “Kawaekoaingkami! Otinako man te tabo aei, bwa e na kamauna te kaawa Iehova!” Ma e taraa ni manikangare Rota irouia buuia natina aine.+

15 Ngke e a karangaina ao a a kaumaka Rota anera akekei ni kangai: “Kawaekoako! Kaira buum ma natim aine akana uoman akana raom, bwa ko aonga n aki kamaunaaki n ana bure te kaawa!”+ 16 Ao a taua baina mwaane* akekei ngke e baenikai, ibukina bwa e atataiaomata Iehova nakoina,+ ao a taua naba baini buuna ma baia natina aine ake uoman, ao a kairiia ni kaotinakoia man te kaawa.+ 17 N te tai naba are a roko iai i tabon te kaawa ao e taku temanna mai buakoia mwaane akekei: “Birinako rawea maium!* Tai tanrikaaki+ ao tai tei n aki kakammwakuri n te aono aei ni kabane!+ Birinako nakon te aono ae maungaunga bwa ko aonga n aki kamaunaaki!”

18 Ao e taku Rota nakoia: “Taiaoka Iehova, tiaki ikanne! 19 Ngkai e a reke akoan am toro i matam ao ko a kaota te akoi* ae korakora nakoiu n arom ni kawakina maiu,*+ ma I aki kona ni birinako nakon te aono ae maungaunga, bwa I maaku bwa I kaawa n taonaki n te kabuanibwai ao N na mate.+ 20 Taiaoka bwa e a uakaan te kaawa aei ao I kona ni birinako nako iai bwa bon te tabo ae uarereke. Taiaoka, I kona ni birinako nako iai? Bon te tabo ae uarereke ao ngkanne N na boni maiu.” 21 Mangaia are e taku nakoina: “E raoiroi, N na kaota tabeakinam+ bwa N na aki kamauna te kaawa ane ko taekinna.+ 22 Kawaekoako! Birinako nako ikekei bwa I aki kona ni karaoa te bwai teuana ni karokoa ae ko roko ikekei!”+ Anne bukina ae e arana iai te kaawa bwa Toa.*+

23 E a oti taai ngke e a roko Rota i Toa. 24 Ao e kabwakaa te karau ae te burimton* ma te ai Iehova i aon Totom ma Komora. E roko mairoun Iehova mai karawa.+ 25 Mangaia are e kamaunai kaawa aikai, eng te aono ni kabutaa, n ikotaki ma kaaini kaawa aikai ni kabane ao arokan aontano.+ 26 Ma e tanrikaaki buun Rota are mena i akuna, ao e riki neiei bwa te boua ae te taoro.+

27 Ao e utimwaaka Aberaam n te karangaina, ao e nakon te tabo are e tei ngkoa iai i matan Iehova.+ 28 Ngke e taraa Totom ma Komora ao te aba ni kabutaa are n te aono arei, ao e noria bwa e kakamaaku taraana. E waerake te bubu ae korakora man te aba, kaanga ai aron te bubu ae korakora man te nne ni kanaiai!+ 29 Mangaia are ngke e kamaunai kaawa ake n te aono arei te Atua, ao e ururinga Aberaam te Atua n arona ni kaotinakoa Rota mani kaawa ake e kamaunai, ake kaawa ake e maeka iai Rota.+

30 Imwina riki ao e a waerake Rota ma natina aine ake uoman mai Toa, ao a a maeka n te aono ae maungaunga,+ bwa e maaku ni maeka i Toa.+ Mangaia are e a maeka n te nangananga ma natina aine ake uoman. 31 Ao e taku te karimoa nakon te karimwi: “E a unimwaane tamara ao akea te mwaane n te aba ae e na wene n taanga ma ngaira n aron ae a kakaraoia aomata. 32 Nakomai, ti na kamooa tamara n te wain ao ti na wene n taanga ma ngaia ao ti na kateimatoaia kanoara mairoun tamara.”

33 Mangaia are n te tairiki anne ao a kakamooa tamaia n te wain, ao e rinnako te karimoa ni wene n taanga ma tamana, ao e aki ataia teuaei bwa e wene n ningai neiei ao e teirake n ningai. 34 Ao e taku te karimoa nakon te karimwi n te bong are imwina: “Noria, I wene n taanga ma tamau ngkebong. Ti na manga kamoia riki n te wain n tairiki. Ao ko na rinnako ao ko na wene n taanga ma ngaia, ao ti na kateimatoaia kanoara mairoun tamara.” 35 Mangaia are n te tairiki naba anne ao a a manga kakamooa tamaia n te wain, ao e rinnako te karimwi ni wene n taanga ma tamana, ao e aki ataia teuaei bwa e wene n ningai neiei ao e teirake n ningai. 36 Mangaia are a a uaia ni bikoukou natin Rota iroun tamaia. 37 E bungia natina te mwaane neiere te karimoa ao e aranna bwa Moaba.+ Bon tamaia naake a ataaki bwa tibuni Moaba ni karokoa te bong aei.+ 38 Ao e bungia naba natina te mwaane neiere te karimwi ao e aranna neiei bwa Benammi. Bon tamaia naake a ataaki bwa tibun Ammon+ ni karokoa te bong aei.

20 Ao e kamwaingi ana umwanrianna Aberaam mai ikekei+ nakon te aba are n te Nekebo* ao e a maeka i marenani Kateti+ ma Tiura.+ Ngke e maeka* i Kera+ 2 Aberaam ao e kaokioka ae kangai ni kaineti ma Tara are buuna: “Boni mwaaneu neiei.”+ Ngaia are e kanaanako Abimereka are ueani Kera bwa e na kairaki Tara nakoina.+ 3 Imwina riki ao e roko te Atua iroun Abimereka n te mii n te tairiki teuana, ao e taku nakoina: “Ko na boni mate ibukin te aine ane ko anaia anne,+ kioina ngkai e a tia ni mare ao iai buuna.”+ 4 Ma e tuai Abimereka ni kaania* neiei. Mangaia are e taku: “Iehova, ko na tiringa te natannaomata ae bon akea ana bure?* 5 Tiaki e kangai nakoiu teuaei, ‘Boni mwaaneu neiei’ ao tiaki e kangai naba neiei, ‘Boni mwaaneu teuaei’? I karaoa aei ma raoiroin nanou ao itiakini baiu.” 6 Ao e taku te Atua ae koaua nakon teuaei n te mii: “I ataia bwa ko karaoa aei ma raoiroin nanom, mangaia ae I tukiko bwa ko na aki bure nakoiu. Anne bukina ae I aki kariaia iai bwa ko na ringa neiei. 7 Kaoka ngkai buuna bwa bon te burabeti teuanne,+ ao e na kakorakoraa n tataro ni bubutii ibukim+ ao ko na maiu. Ma ngkana ko aki kaoka neienne, ao ko na ataia bwa ko na boni mate, ngkoe ma am aomata ni kabane.”

8 E utimwaaka Abimereka n te moaningabong, ao e weteiia ana toro ni kabane ao e tuangia baikai ni kabane, ao a a rangi ni maaku. 9 Ao Abimereka e wetea Aberaam ao e taku nakoina: “Tera ae ko karaoia nakoira? Tera au bure ae I karaoia nakoim ngkai ko a karokoa i aou ma te aba ae I tautaekanna te aeka ni bure ae kakaiaki aei? E aki riai te bwai ae ko karaoia nakoiu.” 10 Ao e reitia ni kangai Abimereka nakon Aberaam: “Bukin tera ngkai ko karaoa aei?”+ 11 E taku Aberaam: “Ibukina bwa I kangai i bon irou, ‘Bon akea maakakin te Atua n te tabo aei, ao a na tiringai ibukini buu.’+ 12 Ao irarikina, boni mwaaneu neiei bwa natin tamau ma tiaki natin tinau, ao e a riki bwa buu.+ 13 Ngaia are ngke e tuangai te Atua bwa N na kitana ana auti tamau+ ao ni mwamwananga, ao I taku nakon neiei, ‘Aio arom ni kaota te tangira ae koaua* nakoiu: Taekinai ni kangai n taabo nako ake ti nako iai: “Boni mwaaneu teuaei.”’”+

14 E kairiia tiibu ma kaao Abimereka ao tooro aika mwaane ma aine, ao e angan Aberaam ao e kaoka Tara are buuna nakoina. 15 E taku naba Abimereka: “E mena abau i matam. Maeka n te tabo ane ko kani maeka iai.” 16 Ao e taku nakon Tara: “Noria, I angani mwaanem 1,000 te mwakoro n tirewa+ bwa te kanikina nakoia aomata ni kabane ake raom, ao i mataia aomata nako bwa akea am bure,* ao akea kabuakakaam iai.” 17 Ao e a kakorakoraa n tataro ni bubutii Aberaam nakon te Atua ae koaua, ao a kamarurungaki Abimereka ma buuna ao ana toro aika aine iroun te Atua, ao a a manga kakariki, 18 bwa a aki kona ni kariki ainen nako ana auti Abimereka* mairoun Iehova, ibukin Tara are buun Aberaam.+

21 Ao Iehova e mutiakina Tara n aron are e taekinna, ao e karaoa Iehova are e beritanna nakon Tara.+ 2 Mangaia are e a bikoukou Tara+ ao e a bungia natin Aberaam te mwaane ngke e a kara teuaei, n te tai ae baireaki are e beritanna te Atua nakon teuaei.+ 3 E arana natina are e a tibwa bungiaki Aberaam bwa Itaaka, are e bungia Tara.+ 4 Ao Aberaam e korotobibia Itaaka are natina ngke ai wanibong ana bong, n aron are e tua te Atua nakoina.+ 5 Bon 100 ana ririki Aberaam ngke e bungiaki natina are Itaaka. 6 Ao e taku Tara: “E karika ngareu ni kimwareirei te Atua: a na bane n ira ngareu* naake a ongo taekan aei.”7 Ao e reitia ni kangai: “Antai ae kona ni kangai ngkoa nakon Aberaam, ‘E na boni kammammaa te teei Tara’? Ma I a tia ngkai ni bungia natina ngkai e a kara.”

8 Ao e a ikawairake te teei ao e a tia ni kakoriraki, ao e karaoa Aberaam te baka n amwarake ae bubura n te bong are e kakoriraki iai Itaaka. 9 Ma e nonoria Tara bwa natin Aka+ are te I-Aikubita, are natina ma Aberaam, e kakakanikoa Itaaka.+ 10 Ngaia are e taku nakon Aberaam: “Kakionakoa te toro te aine aei ma natina, bwa e na aki kaai ni bwaibwai natin te toro te aine aei ma natiu ae Itaaka!”+ 11 Ma e rangi n rawawata Aberaam+ n te baere e taekinna neiei ibukin natina. 12 Ao e taku te Atua nakon Aberaam: “Tai rawawata n te baere e taekinna nakoim Tara ibukin te teinimwaane anne ao ibukin am toro te aine. Ongo irouna,* bwa ane e riki mairoun Itaaka ao e na atongaki bwa kanoam.*+ 13 Ni kaineti ma natin te toro te aine+ anne, N na kaotinakoa naba te natannaomata mairouna,+ ibukina bwa boni kanoam.”*

14 Mangaia are e utimwaaka Aberaam n te ingabong, ao e anaa te kariki ao nnen te ran ae te kunniman ao e angan Aka. E katokai baikai i aon angan neiei ao e a kanakoa ma te teinimwaane.+ Mangaia are e a nako neiei ao e a tiotionako n rereuani Beerateba.+ 15 N tokina ao e a bane te ran mani nnena are te kunniman, ao e katuka te teinimwaane i aan te aroka teuana. 16 Ao e kaneneinako riki neiei ao e tekateka n tii ngaia, n te raroa ae tao raroani kanoan te kainikatebe ngkana e katebenakoaki, bwa e taku: “I aki kan tarataraa maten te teinimwaane aei.” Mangaia are e tekateka neiei n te tabo ae raroa ao e a takarua ma n tang.

17 Ao e ongo bwanaan te teinimwaane+ te Atua, ao e wetea Aka ana anera te Atua mai karawa ao e taku nakoina:+ “E aera ngkai ko tang Aka? Tai maaku bwa e ongo te Atua bwanaan te teinimwaane man te tabo are e wene iai. 18 Teirake, ao taua te teinimwaane ni baim ao kateirakea, bwa N na karaoia bwa te natannaomata ae korakora.”+ 19 E kaurea matan neiei te Atua ao e nora te mwanibwa, ao e nako ni kaona nnen te ran are te kunniman ao e kamooa te teinimwaane. 20 Ao e memena te Atua iroun te teinimwaane+ n ana tai n ikawairake. E mamaeka n te rereua teuaei ao e riki bwa te tia katebe. 21 E maeka n rereuani Baran+ ao e karekea buun teuaei tinana man te aba are Aikubita.

22 N te tai anne ao e taku Abimereka ma Bikora are mataniwin ana taanga ni buaka nakon Aberaam: “E mena te Atua iroum ni bwaai ni kabane aika ko karaoi.+ 23 Ngaia are ko na taetae n tuea iroun te Atua nakoiu ikai, bwa ko na aki aonikaiai ma kanoau ao kanoaia kanoau, ma ko na kaota te tangira ae koaua* nakoiu ao nakoia kaain te aba ae ko maeka iai, n aron te tangira ae koaua are I kaotia ngkoa nakoim.”+ 24 Mangaia are e taku Aberaam: “I taetae n tuea iai.”

25 Ma e ngurengure Aberaam nakon Abimereka ibukin te mwanibwa ae a taua ma te iowawa+ ana toro Abimereka. 26 E kaeka Abimereka ni kangai: “I aki ataia bwa antai ae karaoa aei, bwa ko aki tuangai taekana ao akea ataakina irou ni karokoa te bong aei.” 27 Mangaia are e anai tiibu ma kaao Aberaam ao e angan Abimereka, ao a karaoa te berita i marenaia. 28 Ngke e kaokoroia itiman te tiibutetei aika aine Aberaam man te nanai, 29 ao e taku Abimereka nakon Aberaam: “E aera ngkai ko a kaokoroia itiman te tiibutetei aika aine?” 30 Ao e taku: “Ko na butimwaei mairou itiman te tiibutetei aika aine, bwa kakoauaan ae I boni kena te mwanibwa aei.” 31 Anne bukina ae e arana iai te tabo anne bwa Beerateba,*+ bwa a uaia n taetae n tuea iai. 32 Mangaia are a karaoa te berita+ i Beerateba, ao imwina e a teirake Abimereka ma Bikora are mataniwin ana taanga ni buaka, ao a a karairaki nako abaia I-Biritia.+ 33 Imwin anne ao e unika te aroka ae te tamaritiki* i Beerateba ao e taboa aran Iehova+ ikanne, ae te Atua ae akea tokina.+ 34 Ao e tiku ni maeka* Aberaam i abaia I-Biritia i nanon te tai ae maan.*+

22 Imwin aei ao e baireia te Atua ae koaua bwa e na tuoa korakoran ana onimaki Aberaam,+ ao e taku nakoina: “Aberaam!” ao e kaeka ni kangai: “Aio ngai!” 2 Ao e taku: “Taiaoka kaira natim ae am rikitemanna ae ko rangi n tangiria+ ae Itaaka,+ ao mwananga nakon te aba ae Moria+ ao aanga ikanne bwa te karea ni kabuekaki, i aon te maunga teuana ae N na kaotia nakoim.”

3 Mangaia are e utimwaaka Aberaam n te ingabong ao e katokaa te kaintoka i aon ana taongki, ao e kairiia ana toro aika uoman bwa raona ao Itaaka are natina. E bwenabwenaa aian te karea ni kabuekaki ao e moana mwanangana nakon te tabo are e kaotia nakoina te Atua ae koaua. 4 Ao e euta matana Aberaam n te katenua ni bong, ao e nora te tabo arei bwa e a ria. 5 Ao e taku Aberaam nakoia ana toro: “Kam na tiku ikai ma te taongki, ma N na nako ikekei ma te teinimwaane bwa ti na taromauri, ao ti a manga okiringkami.”

6 Mangaia are e anaa aian te karea ni kabuekaki Aberaam ao e katokaa i aon Itaaka are natina. Ao e anaa te ai ma te biti* ni baina ao a kaai n nako. 7 Ao e taku Itaaka nakon Aberaam are tamana: “Tamau!” E kaeka ni kangai: “Tera natiu!” Ao ngaia e reitia ni kangai: “Ao aei te ai ma te aia, ma e nga te tiibu ibukin te karea ni kabuekaki?” 8 Ao e taku Aberaam: “Natiu, e na boni katauraoa te tiibu ibukin te karea ni kabuekaki+ te Atua.” Ao a kaai n riannanako.

9 Akea bwa a a roko n te tabo are e kaotia nakoina te Atua ae koaua, ao e katea te baonikarea Aberaam ikekei ao e bairea te aia i aona. E kabaei bain ma waen Itaaka are natina, ao e katokaa i aon te baonikarea i aon te aia.+ 10 Ao e kanakoa baina Aberaam n anaa te biti,* bwa e na kamatea natina.+ 11 Ma e weteia ana anera Iehova mai karawa ao e kangai: “Aberaam, Aberaam!” ao e kaeka ni kangai: “Aio ngai!” 12 Ao e taku: “Tai kaikoaka te teinimwaane ao tai karaoa te bwai naba teuana nakoina, bwa I a ataia ngkai bwa ko mamaaka te Atua, ibukina bwa ko aki taua natim ae am rikitemanna mairou.”+ 13 Ao e euta matana Aberaam ao e nora te tiibu mwaane n raroa ma ngaia teutana ae a bae korona n te buakoako. Mangaia are e nako Aberaam ao e kaira te tiibu mwaane ao e anga bwa te karea ni kabuekaki n onea mwin natina. 14 Ao e arana te tabo anne Aberaam bwa Iehovaiira.* Aei bukina ae e atoatongaki naba n taai aikai ae kangai: “E na katauraoaki n ana maunga Iehova.”+

15 Ao e a manga wetea kaua Aberaam ana anera Iehova mai karawa 16 ao e taku: “‘I taetae n tuea i bon irou,’ bon ana taeka Iehova,+ ‘bwa ngkai ko karaoa aei ma n aki taua natim ae am rikitemanna,+ 17 ao N na boni kakabwaiako ao N na boni kamwaitiia kanoam* n aron itoini karawa ao n aron tanon aon te bike,+ ao kanoam* e na taua aia mataroa* akana kairiribai nakoina.+ 18 Ao a na boni bane natannaomata n te aonnaba ni karekei kakabwaiaaia rinanoni kanoam,*+ ibukina bwa ko ongo ni bwanaau.’”+

19 Imwin anne ao e okiriia ana toro Aberaam, ao a kaai n oki rikaaki nako Beerateba,+ ao e teimatoa ni maeka Aberaam i Beerateba.

20 Imwin aei ao e kaongoaki Aberaam ae kangai: “Noria, e bungia naba natina mwaane Mireka are buun Naora are tarim:+ 21 Uti are ana karimoa, ao Buti are tarina, ao Kemuera are taman Aram, 22 ao Keteta, Atio, Biretati, Iiteraba, ao Betuera.”+ 23 E riki Betuera bwa taman Rebeka.+ E bungia naati aika waniman aikai Mireka are buun Naora are tarin Aberaam. 24 E bungia naba naati mwaane aika Tebwa, Kaam, Taati, ao Maaka, buun teuaei ni kewe* ae arana Reuma.

23 Ao e maiu Tara i nanon 127 te ririki, bon aio abwakini maiun Tara.+ 2 Mangaia are e mate Tara i Kiriataareba+ ae taekan Eberon,+ n te aba ae Kanaan,+ ao e rangi n nanokawaki Aberaam ibukin Tara ao e tanginiweneia. 3 Ao e teirake ao e kitana buuna, ao e taku nakoia tibun Eta:+ 4 “Bon te aomata ae maeka n iruwa ngai ao te ianena ae maeka i buakomi.+ Kaboonakoa nakoiu abami ae e na riki bwa nneni kawenean au mate bwa I aonga ni kaiia iai buu.” 5 Ao a kaekaa Aberaam tibun Eta ni kangai: 6 “Ongora iroura au toka. Bon te mataniwi* ngkoe ae ko rineaki iroun te Atua, ao ko mena i buakora.+ Ko kona ni kaiia buum ni nneni kawenean ara mate ae te kabanea n tamaroa. Akea mai buakora ae e na taua ana nne ni mate mairoum ao n tukiko mani kaiiakini buum.”

7 Mangaia are e teirake Aberaam ao e bobaraaki i mataia kaain te aba, ake tibun Eta,+ 8 ao e taku nakoia: “Ngkana kam* kariaia bwa N na kaiia buu, ao ongora irou ao butiia Ebiron are natin Toara 9 bwa e na kaboonakoa nakoiu te nangananga are i Makebera are ana tabo, are i tabon ana tawaana. Ke e kaboonakoa nakoiu i matami ni mwaitin raoi boona n te tirewa,+ bwa e aonga n reke te tabo ae e na riki bwa nneni kawenean au mate.”+

10 Ao e tekateka Ebiron i buakoia tibun Eta. Mangaia are e kaekaa Aberaam ni kangai Ebiron are tibun Eta, i mataia aomata nako ake a rin ni mataroan oon te kaawa+ ao a ongo naba tibun Eta: 11 “Tiaki ngaia anne au toka! Ongora irou. I a anganiko te tawaana ao te nangananga naba are iai. I anganiko i mataia natiia au aomata. Kaiia iai buum.” 12 Ao e bobaraaki Aberaam i mataia kaain te aba 13 ao a ongo aomata ngke e taetae nakon Ebiron ni kangai: “Tiaki ngaia anne ma ongora irou! N na anganiko te tirewa ae mwaitin raoi boon te tawaana. Anaia mairou bwa I aonga ni kaiia buu ikekei.”

14 Ao e kaeka ni kangai Ebiron nakon Aberaam: 15 “Ongora irou au toka. Boon te aba aei bon 400 te tiekera* n tirewa, ma e aki rangi ni kakawaki boona i marenau ma ngkoe. Ai ngaia ae ko na kaiia buum iai.” 16 Ao e ongo Aberaam n te baere e taekinaki iroun Ebiron, are e taekinaki ngke a ongora naba tibun Eta, ao e katinea 400 te tiekera* n tirewa nakon Ebiron ae te rawawata ae bwabwainaki irouia taan iokinibwai.+ 17 Mangaia are ana tawaana Ebiron are i Makebera are e mena i moani Mamre, are te tawaana ao te nangananga are iai ma aroka ni kabane ake a mena i nanon tian te tawaana, e a kamatoaaki bwa 18 ai ana bwai Aberaam are e kabooa i mataia tibun Eta, i mataia aomata nako ake a rin ni mataroan oon te kaawa. 19 Imwin anne ao Aberaam e kaiia Tara are buuna n te nangananga are n te tawaana i Makebera are i moani Mamre i Eberon, n te aba are Kanaan. 20 Mangaia are e a anganaki Aberaam te tawaana ao te nangananga are iai, irouia tibun Eta bwa abana ibukini nneni kawenean ana mate.+

24 E a kara ngkai Aberaam ao e a bunginako ana ririki, ao Iehova e kakabwaiaa Aberaam ni bwaai ni kabane.+ 2 E taku Aberaam nakon ana toro ae te kabanea n ikawai i buakoia kaaini batana, are e tararuai ana bwai ni kabane:+ “Taiaoka kaaki baim i aani boton rangau, 3 ao N na kairoroko bwa ko na taetae n tuea n aran Iehova ae Atuani karawa ao Atuan te aonnaba, bwa ko na aki karekea buun natiu mai buakoia naati aine aika tibuni Kanaan, aika I maeka i buakoia.+ 4 Ma ko na nako abau ao nakoia au koraki+ ao karekea iai buun natiu ae Itaaka.”

5 Ma e taku te toro nakoina: “Ma tera arou ngkana e aki kan irai te aine nakon te aba aei? N na kaoka natim nakon te aba are ko nako mai iai?”+ 6 Ao e taku Aberaam nakoina: “Taraia bwa ko na aki kaira natiu nako ikekei.+ 7 E na karimoaa ana anera+ Iehova ae Atuani karawa are e kairai mani batan tamau ao mai abaia au koraki,+ are e taetae ma ngai ma n taetae n tuea nakoiu+ ni kangai: ‘N na anga te aba aei+ nakoia kanoam,’*+ ao ko na boni karekea buun natiu mai ikekei.+ 8 Ma ngkana e aki kan iriko te aine, ko a inaomata iai man am taetae n tuea. Ma ko na aki kaira natiu nako ikekei.” 9 Ao e kaaki baina te toro arei i aani boton rangan Aberaam are ana toka, ao e taetae n tuea nakoina ni kaineti ma te baei.+

10 Ngaia are te toro arei e kairiia tengaun ana kamero ana toka ao e nako, ao e uotii bwaai aika raraoi n aekaia nako mairoun ana toka. Ao e a touaanako kawaina nako Metobotamia nakon ana kaawa Naora. 11 E a roko n te mwanibwa ae mena i tinanikun te kaawa, ao e a tei iai bwa a na motirawa kamero. E a kaani bong ngkai, ae te tai are a otiotinako iai aine man te kaawa bwa a na itiran. 12 Ao e taku teuaei: “Iehova ae Atuan au toka ae Aberaam, taiaoka kariaia bwa a na nakoraoi bwaai ibukiu n te bong aei, ao kaota am tangira ae koaua* nakon au toka ae Aberaam. 13 I a tei ngkai i rarikin te koburake n ran, ao a a otinako natiia kaain te kaawa aika aine bwa a na itiran. 14 Ke e riki te aro aei ae te ateiaine are I kangai nakoina, ‘Taiaoka karuoa am kaatibu n ran bwa I aonga ni moi,’ ao ngkana e kaeka ni kangai, ‘Moi, ao N na kamoiia naba am kamero,’ ao ke e riki neiei bwa te aine ae ko rineia ibukin am toro are Itaaka, ao N na ataia rinanon aei bwa ko kaota te tangira ae koaua* nakon au toka.”

15 E tuai ni moti ana taeka ao e a otinako naba Rebeka man te kaawa ma ana kaatibu n ran i aon angana, ae natini Betuera+ are natini Mireka+ ma Naora+ are tarin Aberaam. 16 E rangi ni baaraoi te ateiaine aei, ao bon te teinnaine bwa e tuai ni wene n taanga ma te mwaane. E bwatete nakon te koburake n ran ao e kaona ana kaatibu n ran ao imwina e a manga waerake. 17 E aki tabwara te toro arei ma e a biri naba ni kawara neiei ao e taku: “Taiaoka bwa N na moi teutana n te ran ane n am kaatibu.” 18 Ao e taku neiei: “Moi au toka.” Ao e waekoa ni karuoa ana kaatibu mai angana ao e taua i baina ao e kamooa teuarei. 19 Ao e taku neiei ngke e a tia ni kamooa teuaei: “N na itiran naba ibukia am kamero ni karokoa ngaeia ni moi.” 20 Mangaia are e waekoa ni kabwaroa kanoan ana kaatibu i nanoni nnen te ran ibukia maan ao e biribiri n okiokira te mwanibwa n itiran iai, ao e waakinaanako ana itiran neiei ibukia ana kamero teuarei ni kabane. 21 Ao e bane ana tai teuaei ni miiakina neiei n aki kakarongoa ma te miroaroa, n iangoia bwa e kanakoraoa mwanangana Iehova ke e aki.

22 Ngke a a ngae ni moi kamero, ao e a kaotinakoa teuarei mwamwan te bwairi ae te koora ibukin neiei ae te iterana te tiekera* rawawatana, ao tauanibai aika koora aika uoua ae tebwina te tiekera* rawawataia, 23 ao e taku: “Taiaoka tuangai, antai natina ngkoe? E mwaawa batan tamam ibukira bwa ti na tiku iai n te tairiki aei?” 24 Ao e taku neiei nakon teuaei: “Bon natini Betuera+ ngai are natini Mireka ma Naora.”+ 25 Ao e reitia ni kangai: “Iai iroura te uteute ae mwau ao kanan te man ae bati, ao te tabo naba ae kam na tiku iai n te tairiki aei.” 26 Ao e bwaka ni bobaraaki teuarei i matan Iehova 27 ao e taku: “E na karaoiroaki Iehova ae Atuan au toka ae Aberaam, bwa e aki katoka ana tangira ae koaua* ao ana kakaonimaki nakon au toka. E kairai Iehova nakon aia auti tarin au toka.”

28 Ao e birinako te ateiaine arei bwa e na tuangia kaaini batan tinana taekani baikai. 29 Ao iai mwaanen Rebeka ae arana Raban.+ Mangaia are e birinako Raban nakon te mwaane are i tinanikun te kaawa i rarikin te koburake n ran. 30 Ngke e nora mwamwan te bwairi ma taian tauanibai i baini mwaanena, ao ngke e ongo ana taeka mwaanena are Rebeka ae kangai, “Aio aron ana taetae te mwaane arei nakoiu,” ao e nako ni kawara teuarei, are e bon tei naba ikekei i rarikia kamero i rarikin te koburake n ran. 31 E aki tabwara ma e a kangai naba: “Kaaraki, ngkoe ae ko kakabwaiaaki iroun Iehova. E aera ngkai ko a teitei i tinaniku ikai? I a tia ni katauraoa te auti ao te tabo ibukia kamero.” 32 Ao e rinnako teuarei n te auti, ao e* kabwarai uotaia kamero ao e angania kamero te uteute ae mwau ma kanaia maan, ao te ran bwa tebokani waen teuarei ma waeia naake raona. 33 Ma e taku teuarei ngke e a kamenaaki te amwarake i matana: “N na aki amwarake ni karokoa ae I tia n tuangko te bwai ae N na taekinna.” Mangaia are e kangai Raban: “Uotiko!”

34 Ao e taku teuarei: “Bon ana toro Aberaam ngai.+ 35 Ao Iehova e rangi ni kakabwaiaa au toka ao e kabatiaa kaubwaina bwa e anganna tiibu ma kaao, te tirewa ma te koora, tooro aika mwaane ma aine, ao kamero ma taongki.+ 36 Irarikin anne, ngke e a kara Tara are buun au toka ao e bungia natin au toka ae te mwaane,+ ao e na kaburei ana bwai ni kabane teuaei nakon natina.+ 37 Mangaia are e kairoroai au toka bwa N na taetae n tuea ngke e kangai nakoiu: ‘Ko na tai karekea buun natiu mai buakoia naati aine aika tibuni Kanaan aika I maeka ngkai i abaia.+ 38 Ko na bon aki, ma ko na nakoni batan tamau ao nakoia au utu+ ao ko na karekea iai buun natiu.’+ 39 Ma I taku nakon au toka: ‘Ma tera arou ngkana e aki kan irai te aine?’+ 40 E taku nakoiu: ‘E na kanakoa ana anera+ ma ngkoe Iehova ae I nakonako ma ngaia,+ ao e na boni kanakoraoa mwanangam, ao ko na boni karekea buun natiu mai buakoia au utu ao mani batan tamau.+ 41 Ko na kainaomataaki man am taetae n tuea nakoiu ngkana a aki kan anganiko te ateiaine au utu ake ko kawariia. Ko na inaomata iai man am taetae n tuea.’+

42 “Ngke I a roko n te koburake n ran n te bong aei, ao I taku: ‘Iehova ae Atuan au toka ae Aberaam, ngkana ko na boni kanakoraoa mwanangau, 43 ao ae I a tei ngkai i rarikin te koburake n ran. Ke e riki te aro aei, ae ngkana e otinako te ateiaine+ man te kaawa bwa e na itiran, ao N na kangai nakoina, “Taiaoka bwa N na moi teutana n te ran man am kaatibu,” 44 ao e na kangai nakoiu, “Ko na moi, ao N na itia naba nimaia am kamero.” Ke e riki neiei bwa te aine ae e rineia Iehova ibukin natin au toka.’+

45 “E tuai ni moti au taeka i nanou, ao e a otinako naba Rebeka man te kaawa ma ana kaatibu i aon angana, ao e bwatete nakon te koburake n ran ao e itiran. Ao I taku nakoina: ‘Taiaoka, anganai nimau.’+ 46 Mangaia are e waekoa ni karuoa ana kaatibu mai angana ao e taku: ‘Moi,+ ao N na kamoiia naba am kamero.’ Ao I moi, ao e kamoiia naba au kamero. 47 Imwin anne ao I titirakinna ni kangai, ‘Antai natina ngkoe?’ ao e kaeka ni kangai, ‘Natini Betuera are natin Naora ma Mireka.’ Mangaia are I a kaaki te mwamwa i bwairina ao taian tauanibai i baina.+ 48 Ao I bwaka ni bobaraaki i matan Iehova ao I karaoiroa Iehova ae Atuan au toka ae Aberaam,+ are e kairai n te kawai ae eti bwa N na anaa natin tarin au toka ibukin natin au toka te mwaane. 49 Mangaia ae tuangai ngkai ngkana kam kani kaota te tangira ae koaua* ao te kakaonimaki nakon au toka, ma ngkana kam aki, ao tuangai bwa I aonga ni waakina te bwai ae N na karaoia.”*+

50 A kaeka ngkanne Raban ma Betuera ni kangai: “E nako te baei mairoun Iehova. Ti aki kona n taekina eng ke tiaki nakoim.* 51 Ao aei Rebeka. Kairia ao naako, ao ke e riki bwa buun natin am toka, n aron are e taekinna Iehova.” 52 Ngke e ongo aia taeka naakai ana toro Aberaam, ao e aki tabwara ma e a bobaraaki naba i aontano i matan Iehova. 53 Ao te toro arei e a kaotinakoi bwaai aika karaoaki man te tirewa ao man te koora ao kunnikai ao e angan Rebeka, ao e anga bwaai aika kakawaki nakoni mwaanen neiei ao tinana. 54 Imwin anne ao e amwarake ao e moi ma mwaane ake raona, ao a tiku ikekei n te tairiki arei.

Ngke e a uti n te ingabong, ao e taku: “Kam na kanakoai nakon au toka.” 55 Ao e taku mwaanen neierei ma tinana: “Ke e tiku riki i rarikira te ateiaine tao tengaun te bong. Ao e a kona ngkanne n nako.” 56 Ma e taku nakoia: “Tai kabaenikaiai ngkai e a tia ni kanakoraoa mwanangau Iehova. Kanakoai bwa I aonga n nakon au toka.” 57 Ngaia are a taku: “Ti na wetea te ateiaine ao ti na titirakinna.” 58 A wetea Rebeka ao a taku nakoina: “Ko kan ira teuaei?” Ao e kaeka neiei ni kangai: “I kan iria.”

59 Mangaia are a a kanakoa Rebeka+ are mwaaneia ma te aine are te tia kammammaa,*+ ao ana toro Aberaam ma ana aomata. 60 Ao a kakabwaiaa Rebeka ao a taku nakoina: “Mwaanera, ke a riki kanoam* aika nga ma nga* ni kamwaitaki ma tebwina tenga, ao ke a taua aia mataroa* taan ribaiia.”+ 61 Ao e uti Rebeka ma ana toro aika aine ao a toka i aoia kamero ao a ira teuarei. Mangaia are e kaira Rebeka te toro arei ao e touaanako kawaina.

62 E a roko ngkai Itaaka man te kawai are mai Beeraraairoi,+ bwa e maeka n te aba are n te Nekebo.*+ 63 Ao e nakonako i tinaniku Itaaka n te tawaana ngke e a kaani bong bwa e na kananoa ana iango+ i aoni bwaai tabeua. Ngke e euta matana ao e noriia kamero bwa a a roko! 64 Ngke e euta matana Rebeka, ao e nora Itaaka ao e kawaekoaa n ruo neiei mai aon te kamero. 65 Ao e titirakina te toro arei ni kangai: “Antai teuare nakonako n te tawaana arei bwa e na kawarira?” ao e taku te toro arei: “Bon au toka.” Mangaia are e anaa neiei te rabuna ni mata bwa e na rabuna iai atuna. 66 Ao e kaongoraea Itaaka te toro arei bwaai ni kabane ake e karaoi. 67 Imwin anne ao e kaira neierei Itaaka nako nanon ana umwanrianna Tara are tinana.+ Mangaia are e anaa Rebeka bwa buuna, ao e a bwaka iroun neiei+ n te aro are e a tangiria, ao e a kabebeteaki nanon Itaaka imwini buan tinana.+

25 E a manga karekea buuna Aberaam ao aran neiei Ketura. 2 Imwina riki ao e a bungia natin teuaei neiei aika Timran, Ioketian, Metan, Mirian,+ Itibaka, ao Tuua.+

3 Ioketian bon taman Tieba ao Tetan.

Natin Tetan aika mwaane bon Aturim, Retutim, ao Reummim.

4 Natini Mirian aika mwaane bon Eba, Ebe, Anoka, Abita, ao Eretaa.

Boni kanoani Ketura aika mwaane naakai ni kabane.

5 Imwina riki ao e kaburei ana bwai ni kabane Aberaam nakon Itaaka,+ 6 ma e anga taiani bwaintangira Aberaam nakoia natina mwaane ake mairouia buuna ni kewe.* Ao ngke e boni maiu, ao e kanakoia nakon te aba are i mainiku ni kararoaia mairoun natina are Itaaka.+ 7 Mwaitin ana ririki ni maiu Aberaam bon 175 te ririki. 8 Ao e moti iken Aberaam ao e mate imwini maiuna ae abwabwaki ngke e a kara ao n rauaki ni maiuna, ao e a ikotaki ma ana koraki.* 9 A kaiia teuaei natina aika Itaaka ao Itimaera, n te nangananga are i Makebera are n ana tawaana Ebiron are natin Toara are tibun Eta, are e mena i moani Mamre,+ 10 are te tawaana are e kabooa Aberaam mairouia tibun Eta. E kaiiaki ikanne Aberaam i rarikin Tara are buuna.+ 11 Imwini maten Aberaam ao e teimatoa te Atua ni kakabwaiaa natin teuaei ae Itaaka,+ ao e maeka Itaaka n uakaan ma Beeraraairoi.+

12 Aio rongorongon Itimaera+ are natin Aberaam. E bungiaki natin Aberaam aei iroun Aka+ are te I-Aikubita, are ana toro Tara.

13 Aikai araia natin Itimaera aika mwaane. A karinanaki n araia nako ao aia utu: Ana karimoa Itimaera bon Nebaiota,+ ao imwina Keta,+ Atebeera, Mibetam,+ 14 Mitima, Ruma, Mataa, 15 Atata, Teema, Ietura, Nabiti, ao ai Ketema. 16 Akanne natin Itimaera, ao akanne araia n aia tabo ni maeka, ao n aia kaembwa, boni mataniwi aika 12 ni kaineti ma aia utu nako.+ 17 Ao e maiu Itimaera i nanon 137 te ririki. Ao e moti ikena ao e mate, ao e a ikotaki ma ana koraki.* 18 Ao a maeka mai Awira+ i rarikin Tiura+ ae uakaan ma Aikubita, ni karokoa Aturia. A maeka i rarikia aia koraki ni kabane.*+

19 Ao aio rongorongon Itaaka are natin Aberaam.+

Aberaam bon taman Itaaka. 20 Ai 40 ana ririki Itaaka ngke e mare ma Rebeka, are natini Betuera+ are te I-Aram i Batanaram, ao mwaanen Raban are te I-Aram. 21 Ao e teimatoa Itaaka ni bubutiia Iehova ibukini buuna kioina ngkai e kanoabo, mangaia are e kaekaa ana onnon Iehova, ao e a bikoukou Rebeka are buuna. 22 Ao a kaunrabwata+ i nanon neiei natina aika mwaane, mangaia are e taku neiei: “Ngkana ai arona aei ao e aera bwa N na teimatoa ni maiu?” Ngaia are e a titirakina Iehova neiei. 23 Ao e taku Iehova nakoina: “Uoua te natannaomata ane i nanoni birotom,+ ao a na otinako botannaomata aika uoua mairoum ao a na raurenako,+ ao e na korakora riki te natannaomata teuana nakon are teuana,+ ao e na toro te karimoa iroun te karimwi.”+

24 Ngke e a roko ana tai ni bung, ao akea bwa a mena bwebwee i nanoni birotona. 25 E otinako te karimoa ao e meamea buraen rabwatana ni kabutaa, ao ai aron te kunnikai ae buraerae,+ mangaia are a aranna bwa Etau.*+ 26 Imwin anne ao e otinako tarina ao e taua bukini waen Etau+ ni baina, mangaia are e aranaki bwa Iakoba.*+ Ai 60 ana ririki Itaaka ngke e bung Rebeka.

27 Ngke a a ikawai ataeinimwaane aikai, ao e riki Etau bwa te tia kaeman ae mwaatai+ ao e bati ana tai ni memena n te tawaana, ma Iakoba bon te mwaane ae akea kabuakakaana, ao e mamaeka n taian umwanrianna.+ 28 Ao Itaaka e tangira riki Etau ibukina bwa e kakana konana, ma Rebeka e tangira riki Iakoba.+ 29 N te taina ao e tabe ni kaburoa te tuubu n rentire* Iakoba, ngke e a oki Etau man te tawaana ao e a rangi ni kua. 30 Mangaia are e taku Etau nakon Iakoba: “Taiaoka, ma kawaekoako n anganai teutana* am tuubu ane uraura anne* bwa I a rangi ni kua!”* Anne bukin aranakina bwa Etom.*+ 31 Ngaia are e taku Iakoba: “Kaboonakoa moa nakoiu rinem ni karimoa!”+ 32 E reitia ni kangai Etau: “Ae I a kaani mate! Ao tera uaan rineu ni karimoa nakoiu?” 33 Ao e reitia ni kangai Iakoba: “Ko na taetae n tuea moa nakoiu!” Mangaia are e taetae n tuea nakoina, ao e kaboonakoa rinena ni karimoa nakon Iakoba.+ 34 E a angan ngkanne Etau te kariki ma te tuubu n rentire Iakoba, ao e amwarake ma ni moi. Ao imwina e teirake ao e touaanako kawaina. Mangaia are e kakeaa bongan rinena ni karimoa Etau.

26 E a manga roko te rongo n te aba, ae kaokoro ma te moan rongo are roko n ana bong Aberaam,+ mangaia are e nako Itaaka nakon Abimereka are ueani Biritia i Kera. 2 Ao e kaoti Iehova nakon Itaaka ao e taku: “Tai nako Aikubita. Maeka n te aba ae N na tuangko. 3 Maeka bwa te iruwa n te aba aei,+ ao N na boni memena iroum ma ni kakabwaiako, ibukina bwa N na anganiko ma kanoam* aaba aikai ni kabane,+ ao N na kakororaoa te berita are I taetae n tuea iai nakon Aberaam are tamam,+ 4 ‘N na kamwaitiia kanoam* n aron itoini karawa+ ao N na angania kanoam* aaba aikai ni kabane,+ ao a na boni bane natannaomata n te aonnaba ni karekei kakabwaiaaia rinanoni kanoam,’*+ 5 ibukina bwa e ongo ni bwanaau Aberaam ma n teimatoa ni kawakin au taeka ma au kaetieti ma au moti ma au tua.”+ 6 Mangaia are e teimatoa ni maeka Itaaka i Kera.+

7 Ngke a tititiraki mwaanen te tabo arei ibukini buuna ao e kangai teuaei: “Boni mwaaneu neiei.”+ E maaku ni kangai “Boni buu neiei,” bwa e taku, “Tao a na tiringai mwaanen te tabo aei ibukin Rebeka,” bwa e baaraoi neiei.+ 8 Imwin tabeua te tai ao e taratara nako man te kamaama Abimereka are ueani Biritia, ao e nora Itaaka ni kaota tangiran* Rebeka are buuna.+ 9 E aki tabwara Abimereka ma e a wetea naba Itaaka ao e taku: “Boni buum neienne! Ma e aera ngkai ko kangai, ‘Boni mwaaneu neiei’?” Ao e taku Itaaka nakoina: “I taekinna bwa I maaka ae N na mate ibukin neiei.”+ 10 Ma e reitia ni kangai Abimereka: “Tera ae ko karaoia nakoira?+ E a kuri kangaa temanna mai buakoia au aomata ni wene ma buum, ao ko na karekeira iai n te bure!”+ 11 Ao e tua Abimereka nakoia aomata ni kabane ni kangai: “E na boni kamateaki ane e kumea teuaei ma buuna!”

12 Ao e a uniki koraa Itaaka n te aba arei, ao e taia uaana n te ririki anne ae 100 te tai okiokini mwaitin are e unikia, bwa e kakabwaiaa Iehova.+ 13 E a rikirake ni kaubwai teuaei ao e reitinako mweraoina ni karokoa ae e a rangi ni kaubwai. 14 E karekei nanai n tiibu ma nanai ni kao aika bati, ao ana toro aika mwaiti,+ ao a a bakantang I-Biritia irouna.

15 Mangaia are a tauni mwanibwa ni kabane I-Biritia n te tano, ake a keni ana toro taman teuaei, n ana bong Aberaam.+ 16 Ao e a kangai Abimereka nakon Itaaka: “Naako man ara tabo bwa ko a rikirake n rangi ni korakora riki nakoira.” 17 Mangaia are e a nako Itaaka mai ikekei ao e a mena n taian umwanrianna n te mwarua ae Kera+ ao e a maeka ikekei. 18 Ao e a manga keni mwanibwa Itaaka ake a kenaki ngkoa n ana bong Aberaam are tamana, ake a tauni I-Biritia imwini maten Aberaam,+ ao e arani naba n araia ake e arani iai tamana.+

19 Ngke a keniken n te mwarua ana toro Itaaka ao a kunea te mwanibwa ae itiaki ranna. 20 Ao a kauntaeka ni kangai taani kawakintiibu i Kera ma ana tia kawakintiibu Itaaka: “Bon ara ran anne!” Mangaia are e arana te mwanibwa arei teuaei bwa Eteka,* ibukina bwa a kauntaeka ma ngaia. 21 Ao a a manga kena te mwanibwa riki teuana, ao a a manga kauntaekaia naba. Mangaia are e aranna bwa Titena.* 22 Imwina riki ao e a nako mai ikekei, ao e a manga kena riki te mwanibwa teuana, ma a aikoa kauntaekaia. Mangaia are e aranna bwa Reobota* ao e taku: “Ibukina bwa e a anganira ngkai Iehova ara tabo ae mwawaawa, ao e a kabatiaia ara kariki n te aba aei.”+

23 Ao e nako mai ikekei nako Beerateba.+ 24 E kaoti Iehova nakoina n te tairiki anne ao e taku: “Boni ngai Atuan Aberaam+ are tamam. Tai maaku+ bwa I memena iroum, ao N na kakabwaiako ao N na kamwaitiia kanoam* ibukin Aberaam are au toro.”+ 25 Mangaia are e katea te baonikarea ikekei ao e taboa aran Iehova.+ Ao Itaaka e katea iai ana umwanrianna+ ao a kena te mwanibwa ikekei ana toro.

26 Imwina riki ao a roko ni kawara Itaaka mai Kera Abimereka ma ana tia ibuobuoki ae Autitata, ao Bikora ae mataniwin ana taanga ni buaka.+ 27 Ao e taku Itaaka nakoia: “E aera ngkai kam kawarai? Tiaki kam ribaai ngkoa ao kam kanakoai man ami tabo?” 28 Ao a taku: “Ti a noria raoi bwa e boni memena Iehova iroum.+ Mangaia ae ti kangai, ‘Taiaoka ke e reke te boraraoi ibukin te raoi i marenara ma ngkoe, ao kariaia bwa ti na karaoa te berita ma ngkoe,+ 29 bwa ko na aki karaoa ae buakaka nakoira ngkai ti tuai mani karaoa ae buakaka nakoim, ibukina bwa ti tii kakaraoa ae raoiroi nakoim ngke ti kanakoko ma te rau. Boni ngkoe ae ko a kakabwaiaaki ngkai iroun Iehova.’” 30 Ao e karaoa te baka ibukia ao a amwarake ma ni moi. 31 Ao a utimwaaka n te ingabong ao a berita n te taetae n tuea i marenaia.+ Imwin anne ao e a kanakoia Itaaka ao a a nako mairouna ma te rau.

32 N te bong anne ao a roko ana toro Itaaka ao a kaongoa taekan te mwanibwa are a kenna,+ ao a kangai nakoina: “E a reke iroura te ran!” 33 Mangaia are e arana te mwanibwa bwa Tiiba. Anne bukin aranakin te kaawa bwa Beerateba+ ni karokoa te bong aei.

34 Ngke ai 40 ana ririki Etau ao e a anaa natini Beeri are tibun Eta ae Iurita bwa buuna, ao Batemata naba are natin Eron are tibun Eta.+ 35 Aine aikai boni karawawataan nanoia Itaaka ma Rebeka.+

27 Ngke e a kara Itaaka ao e a aki noraaba ao e wetea Etau+ are ana karimoa bwa e na kawaria ao e taku: “Natiu!” Ao e kaeka ni kangai: “Aio ngai!” 2 Ao e reitia ni kangai: “I a kara ngkai, ao I a aki kona n ataa te bong ae N na mate iai. 3 Mangaia ae taiaoka anaa ngkai am bwai ni kaeman, ae nneni kanoan am kainikatebe, ao am kainikatebe, ao naako n te tawaana ao karekea konam ni kaeman ae moaanti ibukiu.+ 4 Ao karaoa te aeka n amwarake ae kangkang are I tatangiria ao uotiamai nakoiu ao N na kanna, bwa I* aonga ni kakabwaiako imwaini mateu.”

5 Ma e kakauongo Rebeka ngke e taetae Itaaka nakon Etau are natina. Ao e nako n te tawaana Etau bwa e na karekea konana ao e na uotia rikaaki.+ 6 Ao e taku Rebeka nakon Iakoba are natina:+ “I a tibwa tia n ongo ana taeka tamam nakon Etau are tarim ae kangai, 7 ‘Uotaamai konam nakoiu ao karaoa te amwarake ae kangkang ibukiu, ao N na amwarake, bwa I aonga ni kakabwaiako i matan Iehova imwaini mateu.’+ 8 Mangaia ae kakauongo raoi ngkai natiu ao karaoa te bwai ae N na tuangko.+ 9 Naako nakon te nanai ni man taiaoka, ao uotiimai nakoiu kooti aika ataei aika uoman aika taiani kabanea n raoiroi, bwa I aonga ni katauraoa mai iai te amwarake ae kangkang ibukin tamam, n aron are e tatangiria. 10 Ao uotia nakon tamam bwa e na amwarake bwa e aonga ni kakabwaiako imwaini matena.”

11 E taku Iakoba nakon Rebeka are tinana: “Ma bon te mwaane ae buraerae tariu ae Etau+ ao ngai I katimaran. 12 Tera arou ngkana e a ringai tamau?+ E na bon iangoai ngkanne bwa I bwainnataeia, ao N na karokoa i aou te rekenikai n oneani mwin te kakabwaia.” 13 Ao e taku tinana nakoina: “Natiu, e na mena rekenikaim i aou. Ma tii karaoa ae I tuangko ao naako anai nakoiu.”+ 14 Mangaia are e nako n anai ao e uotii nakon tinana, ao e karaoa te amwarake ae kangkang tinana n aron are e tatangiria tamana. 15 Imwin anne ao Rebeka e anai ana kunnikai ana karimoa are Etau, ake taiani kabanea n raoiroi ake a mena irouna n te auti, ao e karini i aon Iakoba are ana karimwi.+ 16 E kaaki naba neiei kunia kooti aika ataei i aoni bain teuaei ao i aon roroana are katimaran.+ 17 Ao e angan natina are Iakoba te amwarake ae kangkang ao te kariki are e karaoia.+

18 Mangaia are e rinnako nakon tamana ao e taku: “Tamau!” ao e taku: “Aio ngai! Antai ngkoe natiu?” 19 E taku Iakoba nakon tamana: “Bon Etau ngai ae am karimoa.+ I a tia ni karaoa are ko tuangai. Taiaoka tekateka ao amwarake ni konau ni kaeman bwa ko* aonga ni kakabwaiaai.”+ 20 Ao e taku Itaaka nakon natina: “E aera natiu ngkai e a rangi ni waekoa n reke iroum?” E kaeka ni kangai: “Ibukina bwa e kairia Iehova ae Atuam nakoiu.” 21 Ao e taku Itaaka nakon Iakoba: “Kaaniai taiaoka natiu bwa I aonga n ringko, ao N na ataia bwa bon natiu raoi ngkoe ae Etau ke tiaki.”+ 22 Mangaia are e kaania Itaaka are tamana Iakoba ao e ringnga Itaaka, ao e taku: “Te bwanaa boni bwanaan Iakoba, ma baai boni bain Etau.”+ 23 E aki kinaa ibukina bwa a buraerae baina n aroni bain tarina are Etau. Mangaia are e a kakabwaiaa.+

24 Imwin anne ao e titiraki ni kangai: “Bon natiu raoi ngkoe ae Etau?” ao e kaeka ni kangai: “Boni ngai.” 25 Ao e taku: “Natiu, uotaamai konam ni kaeman ae moaanti bwa N na amwarake ao imwina N* na kakabwaiako.” Ao e uotia nakoina ao e amwarake, ao e uota te wain nakoina ao e moi. 26 Ao e taku Itaaka are tamana nakoina: “Kaaniai taiaoka natiu ao kaboria* ma ngai.”+ 27 Mangaia are e kaania ao e kaboria ma ngaia, ao e aroki boini kunnikaina.+ Ao e kakabwaiaa ao e taku:

“Noria, ai aroni boin natiu boin te tawaana ae e kakabwaiaa Iehova. 28 E bia anganiko aoini karawa te Atua ae koaua+ ao te tano+ ae maiureirei ao te amwarake* ae bati ma te wain ae boou.+ 29 Ke a toro iroum botannaomata ao ke a bobaraaki natannaomata nakoim. Ko na riki bwa aia toka tarim ao ke a bobaraaki nakoim natin tinam.+ A na bane n reke kaia akana karekea kaim ao a na bane ni kabwaia akana kakabwaiako.”+

30 Ao e a tibwa tia Itaaka ni kakabwaiaa Iakoba ao ngke e a bon tibwa otinako Iakoba mai matan Itaaka are tamana, ao e a oki naba Etau are tarina man ana kaeman.+ 31 E karaoa naba te amwarake ae kangkang Etau ao e uotia nakon tamana, ao e taku nakon tamana: “Ke e teirake tamau ni kana konan natina ni kaeman, bwa ko* aonga ni kakabwaiaai.” 32 Ao e taku Itaaka are tamana nakoina: “Antai ngkoe?” ao e taku: “Bon natim ngai ae am karimoa ae Etau.”+ 33 Ao e a rurubenebene Itaaka n te aro ae korakora, ao e taku: “Ao antai ngkanne are e karekea konana ao e uotiamai nakoiu? I a tia ni kanna imwain rokom ao I kakabwaiaa—ao e na boni kakabwaiaaki!”

34 Ngke e ongo ana taeka tamana Etau ao e tang n takarua n te bwanaa ae korakora ma ni kananoanga, ao e taku nakon tamana: “Kakabwaiaai naba ngai tamau!”+ 35 Ma e taku: “E roko ni mwamwanaai tarim, bwa e aonga n anaa te kakabwaia are katauaki ibukim.” 36 Ao e taku: “Tiaki e bon riai aranakina bwa Iakoba,* bwa e a tia n aonikaiai n onea mwiu n taai aika uoua aikai?+ E a tia n anaa rineu ni karimoa+ ao e a manga anaa ngkai kakabwaiaau!”+ Ao e reitia ni kangai: “Ko aki katuka teuana te kakabwaia ibukiu?” 37 Ma Itaaka e kaekaa Etau ni kangai: “Noria, I a tia ni mwiokoia bwa am toka,+ ao I a tia n anganna tarina ni kabane bwa ana toro, ao I a tia n anganna te amwarake ma te wain ae boou bwa boutokaana.+ Ao tera riki ae I kona ni karaoia ibukim natiu?”

38 E taku Etau nakon tamana: “Bon tii teuana te kakabwaia ae mena iroum tamau? Kakabwaiaai naba ngai tamau!” Ao e takarua n tang Etau ao a tiinako rannimatana.+ 39 Mangaia are e kaeka Itaaka are tamana ni kangai:

“Noria, ko na aki maeka n te tano ae maiureirei, ao ko na aki karekea aoini karawa are i eta.+ 40 Ko na maiu n am kabaang,+ ao ko na toro iroun tarim.+ Ma ngkana e a rikirake aki raun nanom ao ko na bon urua ana amo mai roroam.”+

41 Ma Etau e kaikoa ribaakin Iakoba ibukin te kakabwaia are e anganna tamana,+ ao e tataku i nanona Etau: “A a uakaan boong ibukin tanginiweneian tamau.+ Imwin anne ao N na tiringa Iakoba are tariu.” 42 Ngke e a tuangaki Rebeka ana taeka Etau are ana karimoa, ao e waekoa neiei ni kanaanako nakon ana karimwi are Iakoba bwa e na roko ao e taku nakoina: “Noria! E baireia Etau are tarim bwa e na kaoka kaina n tiringko.* 43 Ngaia ae karaoa ngkai ae I tuangko natiu, ao teirake birinako nakon Raban are mwaaneu i Aran.+ 44 Maeka irouna i nanon tabeua te tai ni karokoa tokin unin tarim, 45 ao ni karokoa kerikaakin unin tarim iroum ao mwanuokinan te baere ko karaoia nakoina. Ao N na kanaanako ngkanne nakoim bwa ko na oki mai ikekei. E aera ngkai kam na uaia ni bua mairou n te bong ae tii teuana?”

46 Imwin anne ao e aki toki ni kangai Rebeka nakon Itaaka: “I a ribaa maiuu ibukia tibun Eta ake aine.+ Ngkana e karekea buuna Iakoba mai buakoia tibun Eta aika ai aroia naati aine n te aba aei, ao tera bongani maiuu?”+

28 Mangaia are Itaaka e wetea Iakoba ao e kakabwaiaa ao e tua nakoina ni kangai: “Ko na tai karekea buum mai buakoia naati aine aika kaaini Kanaan.+ 2 Naako Batanaram nakoni batani Betuera are taman tinam, ao karekea buum ikekei mairouia natin Raban+ aine, are mwaanen tinam. 3 E na kakabwaiako te Atua ae Moan te Mwaaka ao e na kabatiaia am kariki ao e na kamwaitiko, ao ko na bon riki bwa te botaki n natannaomata.+ 4 Ao e na anganiko ma kanoam* akana raom kakabwaiaan Aberaam,+ bwa ko aonga n abana te aba ane ko maeka bwa te iruwa iai, are e anga te Atua nakon Aberaam.”+

5 Mangaia are Itaaka e kanakoa Iakoba, ao e nako teuaei nako Batanaram nakon Raban are natini Betuera are te I-Aram,+ are mwaanen Rebeka+ are tinan Iakoba ma Etau.

6 Ao Etau e nora Itaaka bwa e kakabwaiaa Iakoba ao e kanakoa nako Batanaram bwa e na karekea buuna mai ikekei, ao ngke e kakabwaiaa ao e tua nakoina ni kangai, “Tai karekea buum mai buakoia naati aine aika kaaini Kanaan,”+ 7 ao e ira nanoia tamana ma tinana Iakoba ao e nako Batanaram.+ 8 E a ataia ngkanne Etau ae e aki kukurei Itaaka are tamana irouia naati aine aika kaaini Kanaan,+ 9 mangaia are e nako Etau nakon Itimaera ao e anaa Maarata, are natin Itimaera are natin Aberaam, are mwaanen Nebaiota, bwa buuna i rarikia buuna ake mai mwaina.+

10 E nako Iakoba mai Beerateba ao e touaanako kawaina nako Aran.+ 11 Ngke e a roko n te tabo teuana ao e a baireia bwa e na tiku iai n te tairiki anne, bwa e a bung taai. Mangaia are e anaa teuana mai buakon atibun te tabo arei ao e karaoia bwa nneni kawenean atuna ao e wene ikekei.+ 12 Ao akea bwa e a miia te kaintamwarake ae tei i aon te aba arei ao e rokoroko tabona i karawa, ao a ararake ao a ruo rikaaki iai ana anera te Atua.+ 13 Ao noria! e mena i etana Iehova ao e taku:

“Bon Iehova ngai ae Atuan Aberaam are tamam ao Atuan Itaaka.+ N na anganiko ma kanoam*+ te aba ane ko wene iai. 14 Ao a na boni mwaiti kanoam* n ai aron tanon te aonnaba+ ao a na kabutaa aon te aba nako maeao, mainiku, meang, ao maiaki, ao a na boni bane ni kakabwaia*+ utu aika i aon te aba rinanom ao rinanoia kanoam.* 15 I a memena iroum ao N na kakawakiniko ike ko nako iai ao N na kaokiko nakon te aba aei.+ N na bon aki kitaniko ni karokoa ae I tia ni karaoa are I beritanna nakoim.”+

16 Ao e uti Iakoba mani matuna ao e taku: “Ni koauana e mena Iehova n te tabo aei ao I aki ataia.” 17 Ao e a maaku ao e reitia ni kangai: “Ai boni kamimira ao ai kakamaakura te tabo aei! Bon aei ana auti te Atua+ ao bon aio mataroani karawa.”+ 18 Mangaia are e utimwaaka Iakoba n te ingabong ao e anaa te atibu are e kawenea iai atuna, ao e kateia bwa te atibu ni kauring ao e kabwaroa te bwaa i aona.+ 19 Ngaia are e arana te tabo anne bwa Betaera,* ma aran te kaawa anne mai mwaina bon Ruti.+

20 Ao e taetae ni bau Iakoba ni kangai: “Ngkana e na teimatoa te Atua ni mena irou ao ni kawakinai ni mwanangau, ao n anganai te kariki bwa kanau ma kunnikai aika N na bwaini, 21 ao I okira batan tamau ma te rau, ao e a bon tia ngkanne Iehova ni kaotia bwa Atuau. 22 Ao e na riki te atibu ae I kateia aei ae te atibu ni kauring bwa ana auti te Atua,+ ao N na bon anganiko au kabwianibwai mani bwaai ni kabane ake ko anganai.”

29 Imwin anne ao e reitaanako kawaina Iakoba ao e mwananga nako abaia kaaini Mainiku. 2 Ao e nora te mwanibwa teuana n te tawaana ao tenua te nanai n tiibu aika wenebabaa i rarikina, bwa a kakarekei nimaia aia nanai man te mwanibwa arei taani kawakintiibu. E mena te atibu ae totoa i matan te mwanibwa arei. 3 Ngkana a a bane n ikotaki nanai ikekei, ao a karabinoaanako te atibu mai matan te mwanibwa taani kawakintiibu, ao a kamoiia aia nanai, ao imwina a a manga kaoka te atibu nakoni nnena are i matan te mwanibwa.

4 Mangaia are e taku Iakoba nakoia: “Tariu, kaain ia ngkami?” ao a taku: “Kaain Aran ngaira.”+ 5 E taku nakoia: “Kam kinaa Raban+ are tibun Naora?”+ ao a taku: “Ti kinaa.” 6 Mangaia are e taku nakoia: “E marurung?” A kaeka ni kangai: “E marurung. Ao ane e a nakomai Rakera+ are natina ma tiibu!”7 E taku ngkanne nakoia: “Bon tiaki ngkai tain ikotakia nanai bwa e a tawanou. Kamoiia tiibu ao kairiia nakon te tawaana.” 8 Mangaia are a taku: “Ti aki kariaiakaki bwa ti na karaoa anne, ni karokoa ae a bane n ikotaki nanai ao a karabinoaanako te atibu taani kawakintiibu mai matan te mwanibwa, ao ngkanne ti a tibwa kamoiia tiibu.”

9 Ngke e tabe n taetae ma ngaiia, ao e a roko naba Rakera ma ana tiibu tamana bwa bon te tia kawakintiibu neiei. 10 Ao Iakoba ngke e nora Rakera are natin Raban are mwaanen tinana ma tiibu, ao e aki tabwara Iakoba ma e a keerake naba ao e karabinoaanako te atibu mai matan te mwanibwa, ao e kamoiia ana tiibu Raban are mwaanen tinana. 11 Ao e kaboria* Iakoba ma Rakera ao e takarua Iakoba ao e tang. 12 Ao Iakoba e tuanga Rakera ae bon ana koraki* tamana bwa natin Rebeka ngaia. Ao e birinako neiei ni kaongoa tamana.

13 Ngke e ongo naba ngkekei Raban+ taekan Iakoba are natini mwaanena, ao e biri ni kawaria. E rabwatia ao e kaboria ma ngaia ao e kairia nako nanon ana auti. Ao e taekini bwaai ni kabane Iakoba ake a riki nakoina nakon Raban. 14 E taku Raban nakoina: “Ni koauana, bon riiu ma irikou* ngkoe.” Mangaia are e tiku irouna teuana raoi namwakaina.

15 Ao e taku Raban nakon Iakoba: “E riai bwa ko na mwakuri irou n aki kabooaki ibukin ae au koraki*+ ngkoe? Tuangai bwa tera boom?”+ 16 Iai natin Raban aine aika uoman. Aran te karimoa Rea ao aran te karimwi Rakera.+ 17 E aki rangi ni baaraoi* Rea ma e rangi ni botonnaine Rakera ao e baaraoi. 18 E bwaka Iakoba iroun Rakera n te aro are e a tangiria, mangaia are e taku: “I kukurei ni mwakuri iroum i nanon itiua te ririki ibukin Rakera are am karimwi.”+ 19 Ngaia are e taku Raban: “E raoiroi riki irou bwa N na anganiko neiei nakon ae N na angan te mwaane temanna. Tiiku ni maeka riki irou.” 20 Ao e mwakuri Iakoba itiua te ririki ibukin Rakera,+ ma ai aron ae tii tabebong irouna ibukin tangiran neiei.

21 E taku ngkanne Iakoba nakon Raban: “A a koro au bong ni mwakuri ma an anganai buu bwa N nang iein ma ngaia.” 22 Ibukin anne ao e karaoa te baka n amwarake Raban ao e kaoia aomata nako ake kaain te tabo arei. 23 Ma ngke e a tairiki ao e a anaa Rea are natina ao e a kairia nakon Iakoba bwa e aonga ni wene n taanga ma ngaia. 24 Ao Raban e anga naba Tireba are ana toro te aine nakon Rea are natina bwa ana toro.+ 25 Ngke e a ingabong ao e a noria Iakoba bwa Rea! Ao e taku nakon Raban: “Tera ae ko karaoia nakoiu? Tiaki I mwakuri iroum ibukin Rakera? E aera ngkai ko mwamwanaai?”+ 26 Ao e taku Raban: “Tiaki ara katei ikai ae ti na anga te aine ae te karimwi imwain te karimoa. 27 Kabanea teuana am wiki ni kakukureiko ma neiei. Imwin anne ao ko na anganaki naba neiere temanna bwa boon am mwakuri irou itiua riki te ririki.”+ 28 E karaoa anne Iakoba ao e kabanea ana wiki ni kakukureia ma neiei, ao Raban e a manga anganna Rakera are natina bwa buuna. 29 Irarikin anne, ao Raban e anga Birea+ are ana toro te aine nakon Rakera are natina bwa ana toro.+

30 Ao e wene n taanga naba Iakoba ma Rakera ao e tangira riki Rakera teuaei nakon Rea, ao e mwakuri iroun Raban itiua riki te ririki.+ 31 Ngke e noria Iehova bwa e aki tangiraki* Rea, ao e a anganna te konaa ni bikoukou,*+ ma e kanoabo Rakera.+ 32 Mangaia are e a bikoukou Rea ao e bungia te nati te mwaane ao e aranna bwa Reuben,*+ bwa e kangai: “Ibukina bwa e tarataraa rawawatau Iehova,+ bwa ngkai e nang tangirai buu.” 33 Ao e a manga bikoukou riki ao e bungia te nati te mwaane ao e taku: “Ibukina bwa e ongo Iehova ae I aki tangiraki mangaia ae e a manga anganai naba ae temanna aei.” Ao e aranna bwa Timeon.*+ 34 Ao e a manga bikoukou riki ao e bungia te nati te mwaane ao e taku: “E nangi nimtai ngkai buu, ibukina bwa I a tia ni bungia natina mwaane aika teniman.” Mangaia are e aranna bwa Rewi.*+ 35 Ao e a manga bikoukou riki ao e bungia te nati te mwaane ao e taku: “N te tai aei ao N nang karaoiroa Iehova.” Mangaia are e aranna bwa Iuta.*+ Imwin anne ao e a toki ana kariki i nanon tabeua te tai.

30 Ngke e noria Rakera bwa e tuai mani bungia natin Iakoba, ao e a bakantang iroun tarina ao e taku nakon Iakoba: “Anganai natiu bwa I kaawa n riki bwa ai aron te aine ae mate.” 2 Ao e urarake unin Iakoba iroun Rakera ao e taku: “Bwa ngai te Atua? Ngai ae I tukiko bwa ko na aki kariki?”* 3 Mangaia are e taku neiei: “Ao aei Birea ae au toro te aine.+ Ko na wene n taanga ma ngaia bwa e aonga ni karikiia natina ibukiu,* ao a aonga n reke naba natiu iroun neiei.” 4 Ibukin anne ao e anganna Birea are ana toro bwa buuna, ao e wene n taanga Iakoba ma neiei.+ 5 E a bikoukou Birea ao i nanon taina e a bungia natin Iakoba te mwaane. 6 E taku ngkanne Rakera: “E riki te Atua bwa au tia motikitaeka ao e ongo naba ni bwanaau, n te aro are e a anganai natiu.” Anne bukina ae e aranna bwa Tan.*+ 7 E a manga bikoukou riki Birea are ana toro Rakera ao i nanon taina e a bungia natin Iakoba te mwaane ae te kauoman. 8 E taku ngkanne Rakera: “I kaunrabwata ma tariu n te kaunrabwata ae korakora, ao I tokanikai naba!” Mangaia are e aranna bwa Nabetari.*+

9 Ngke e noria Rea bwa e a toki moa ana kariki, ao e kaira Tireba are ana toro ao e angan Iakoba bwa buuna.+ 10 Ao e a bungia natin Iakoba te mwaane Tireba are ana toro Rea. 11 E taku ngkanne Rea: “Ai kabwaiara ngai!” Mangaia are e aranna bwa Kata.*+ 12 Imwin anne ao e a manga bungia natin Iakoba te mwaane ae te kauoman Tireba are ana toro Rea. 13 E taku ngkanne Rea: “Ai kukureira ngai! Bwa a na bon atongai naati aine bwa I kukurei.”+ Mangaia are e aranna bwa Atera.*+

14 E nakonako Reuben+ ni bongin taiakin te uita ao e kunei taiani manrureke* n te tawaana. Mangaia are e uotii nakon Rea are tinana. E taku ngkanne Rakera nakon Rea: “Taiaoka anganai tabeua ana manrureke natim.” 15 Ao e taku Rea nakon neiei: “Te bwai ae uarereke iroum anaakini buu?+ Ao ko na manga anaa naba ngkai ana manrureke natiu?” Mangaia are e taku Rakera: “E raoiroi. E na wene ma ngkoe n tairiki bwa booni mwin ana manrureke natim.”

16 Ngke e a oki Iakoba man te tawaana n te tairiki, ao e otinako Rea ni kawaria ao e taku: “Ko na wene n taanga ma ngai, bwa I boni kabooa tangoam n ana manrureke natiu.” Mangaia are e wene n taanga teuaei ma neiei n te tairiki anne. 17 Ao e ongo te Atua iroun Rea ao e kaekaa, ao e a bikoukou ao i nanon taina e a bungia natin Iakoba te mwaane ae te kaniman. 18 E taku ngkanne Rea: “E anganai boou* te Atua ibukin ae I anga au toro nakoni buu.” Mangaia are e aranna bwa Itakara.*+ 19 Ao e a manga bikoukou riki Rea ao i nanon taina e a bungia natin Iakoba te mwaane ae te kaonoman.+ 20 E taku ngkanne Rea: “E a tia n anganai te Atua, eng, e anganai te bwai n akoi. E nang taotaona nanona irou ngkai buu,+ bwa I a tia ni bungia natina mwaane aika onoman.”+ Mangaia are e aranna bwa Teburun.*+ 21 Imwina ao e a bungia neiei te nati te aine ao e aranna bwa Rina.+

22 Imwina riki ao e a uringa Rakera te Atua, ao e ongo irouna ao e kaekaa n arona n anganna te konaa ni bikoukou.*+ 23 Ao e a bikoukou neiei ao e bungia te nati te mwaane. Ao e taku: “E a uotaanako kamaamaeau te Atua!”+ 24 Mangaia are e aranna bwa Ioteba*+ bwa e taku: “E a manga karekea riki natiu te mwaane Iehova.”

25 Imwini bungiakin Ioteba iroun Rakera, ao e aki tabwara Iakoba ma e a kangai naba nakon Raban: “Kanakoai bwa I aonga n okira au tabo ao abau.+ 26 Anganai buu ma natiu ake I a tia ni mwakuri iroum ibukia bwa I aonga n nako, bwa ko bon ataa raoi aron au mwakuri iroum.”+ 27 E taku ngkanne Raban nakoina: “Ngkana e reke akoau i matam,—I a tia n nori kanikina* aika kaotia nakoiu bwa e kakabwaiaai Iehova ibukim.” 28 Ao e reitia ni kangai: “Tuangai boon am mwakuri ao N na anganiko.”+ 29 Mangaia are e taku Iakoba nakoina: “Ko ataa aron au mwakuri iroum ao arou n tabeakina raoi am nanai ni man.+ 30 A karako am bwai imwain rokou, ma e a rikirake ngkai am nanai ni man ao e a kabatiaaki ao e kakabwaiako Iehova man te tai are I roko iai. Mangaia ae n ningai ae N na karaoa iai te bwai teuana ibukin oini batau?”+

31 E taku ngkanne nakoina: “Tera ae I riai n anganiko?” Ao e taku Iakoba: “Akea te bwai ae ko na anganai! Ma ngkana ko karaoa te bwai ae tii teuana aei ibukiu, ao N na reitaanako kawakinaia ao tararuaaia am nanai.+ 32 Ti na ribuakon am nanai ni kabane n te bong aei ao ko na kaokoroia mai iai tiibu nako aika kiriwantanta ao aika matamata, ao tiibu nako aika buraun n roo mai buakoia tiibu mwaane aika ataei ao akana matamata ma ni kiriwantanta mai buakoia kooti aine. Ni moa mangkai ao a na riki aikai bwa boon au mwakuri.+ 33 Ao ko na nora raoiroiu* n te bong ane ko roko iai n tarai boon au mwakuri. Maan nako aika aki kiriwantanta ma ni matamata mai buakoia kooti aine, ao aika aki buraun n roo mai buakoia tiibu mwaane aika ataei, a na iangoaki bwa a iraeaki ngkana a mena irou.”

34 Mangaia are e taku Raban: “E raoiroi anne! E na karaoaki n aron ane ko taekinna.”+ 35 Ao n te bong anne e kaokoroia kooti mwaane Raban aika kakawaaki ao aika matamata, ao kooti aine ni kabane aika kiriwantanta ma ni matamata, ao tiibu mwaane aika ataei aika iai karaia ae mainaina ao aika buraun n roo, ao e angania natina bwa a na tararuaiia. 36 Imwin anne ao e kararoaa ma Iakoba n te raroa ae tenibong te mwananga iai, ao Iakoba e kawakinia nikiran ana nanai Raban ake a tiku.

37 Ao e korei kaai aika menaai aika kain te aroka ae te titorakiti* ao te amon ao te bureen,* ao e kuoti kunia ni kaotii mainainan nanoni kaai aikai, n te aro ae a na kirimainaina. 38 E kaaki ngkanne kaai ake e kuoti i matan te nanai ni nnen nimaia maan, n te tabo are a na roko ni moi iai taian nanai, bwa e aonga n ueke te kan iein irouia ngkana a roko ni moi i matani baikai.

39 Mangaia are a iein taian nanai i matani kaai akekei, ao a karikiia natiia aika kakawaaki, a kiriwantanta, ao a matamata. 40 E kamaenakoia ngkanne tiibu mwaane aika ataei Iakoba ao e katannakoia taian nanai n te aro are a a kona maan ake n ana nanai Raban n noriia maan ake a kakawaaki ao ake a buraun n roo ni kabane. Ao e kaokoroia ake oin ana nanai ao e aki botiia ma ana nanai Raban. 41 Ao ngkana a iein maan ake a marurung, ao e kaaki kaai Iakoba i nanoni nnen nimaia maan i matan te nanai, bwa a aonga n iein i rarikini kaai akekei. 42 Ma ngkana a mamaara maan, ao e aki kaaki kaai iai. Mangaia are akana mamaara bon ana man Raban n taai nako, ma ake a marurung a riki bwa ana man Iakoba.+

43 Ao e a rikirake n rangi ni kaubwai teuaei, ao e karekei ana nanai aika mwaiti ma tooro aika mwaane ma aine, ao kamero ma taongki.+

31 Imwina riki ao e ongo aia taeka natin Raban mwaane ae kangai: “E anai ana bwai nako tamara Iakoba, ao e karekei kaubwai aikai ni kabane man ana bwai tamara.”+ 2 Ao Iakoba ngkana e taraa matan Raban, ao e noria bwa ai tiaki aroarona nakoina are e tataneiai iai.+ 3 N tokina ao e taku Iehova nakon Iakoba: “Okira abaia am bakatibu ao okiriia am koraki,+ ao N na memena iroum.” 4 E kanakotaeka ngkanne Iakoba nakoia Rakera ma Rea bwa a na nakon te tawaana nakon ana nanai teuaei, 5 ao e taku nakoia:

“I noria bwa e a bitaki aroaron tamami nakoiu,+ ma e memena irou Atuan tamau.+ 6 Kam bon ataia bwa I a tia ni kabanea korakorau ni mwakuri iroun tamami.+ 7 Ma e kataia ni mwamwanaai tamami ao e bibita boou tebwina te tai, ma e aki kariaia te Atua bwa e na karaoa ae N na ruanikai iai. 8 Ngkana tao e kangai n te tai teuana, ‘A na riki akana kiriwantanta bwa boom,’ ao e a boni bane naba te nanai ni bungia aika kiriwantanta, ma ngkana e a manga kangai n te tai teuana, ‘A na riki akana kakawaaki bwa boom,’ ao e a boni bane naba te nanai ni bungia aika kakawaaki.+ 9 Mangaia are e teimatoa te Atua n anai ana nanai tamami mairouna ao e anganai. 10 N te tai are e ueke iai te kan iein iroun te nanai, ao I euta matau ao I noria n te mii bwa a iein ma te nanai kooti mwaane aika kakawaaki, a kiriwantanta, ao a kiritantan.+ 11 Ao e taku ana anera te Atua ae koaua nakoiu n te mii, ‘Iakoba!’ ao I kaeka ni kangai, ‘Aio ngai.’ 12 Ao e* reitia ni kangai, ‘Euta matam taiaoka ao noria bwa kooti mwaane ni kabane aika iein ma te nanai boni kooti aika kakawaaki, a kiriwantanta, ao a kiritantan, bwa I nori bwaai ni kabane ake e karaoi Raban nakoim.+ 13 Bon te Atua ngai ae koaua are I kaoti nakoim i Betaera,+ ae te tabo are ko kabira iai te atibu ni kauring ni katabua ao ike ko taetae ni bau iai nakoiu.+ Teirake ngkai, naako man te aba aei ao okira te aba are ko bungiaki iai.’”+

14 Ao a kaekaa Rakera ma Rea ni kangai: “Iai tibwangara ae tiku bwa ti na bwaibwai iai ni batan tamara? 15 Tiaki e iangoira bwa ianena man te tai are e kaboonakoira iai ao ni kabanea te mwane are e anganaki ibukira?+ 16 Bon ara bwai ao aia bwai natira kaubwai ni kabane ake e anai te Atua mairoun tamara.+ Mangaia ae karaoi bwaai ni kabane akana e tuangko te Atua bwa ko na karaoi.”+

17 E a teirake ngkanne Iakoba ao e katokaia natina ma buuna i aoia kamero,+ 18 ao e a kairiia ana nanai ni kabane ao e uotii ana bwai ni kabane ake e karekei,+ ana nanai ni man ake irouna ake e karekei i Batanaram, bwa e na nakon Itaaka are tamana n te aba are Kanaan.+

19 Ao e tabe Raban ni korei buraeia ana tiibu ao e iraei bouannanti aika terebim*+ Rakera ake ana bwai tamana.+ 20 Ao e mwamwanaa Raban are te I-Aram Iakoba bwa e aki kaongoa taekani birinakona. 21 Ao e birinako Iakoba ma ana utu ma ana bwai ni kabane ake irouna ao e rinanon te Karaanga*+ nakon iterana are teuana. Ao e kaineta te aono ae maungaunga i Kireata.+ 22 N te katenua ni bong ao e a tuangaki Raban ae e birinako Iakoba. 23 Ngaia are e kairiia ana koraki ao e kaea ao e reke irouna imwin itibong, n te aono ae maungaunga i Kireata. 24 Ngke e a bong+ ao e roko te Atua iroun Raban are te I-Aram+ n te mii ao e taku nakoina: “Tarataraa raoi te bwai ae ko na taekinna nakon Iakoba, ae raoiroi ke ae buakaka.”*+

25 Mangaia are Raban e kawara Iakoba ngke e a tia Iakoba ni katea ana umwanrianna n te maunga, ao Raban e katei ana umwanrianna ma ana koraki n te aono ae maungaunga i Kireata. 26 E taku ngkanne Raban nakon Iakoba: “Tera ae ko karaoia? E aera ngkai ko mwamwanaai ma ni kairiianako natiu aine bwa kaanga taenikai aika tauaki n te kabaang? 27 E aera ngkai ko rabanako ma ni mwamwanaai ao ko aki tuangai? Ngke arona bwa ko tuangai ao I kona ni kanakoko ma te kimwareirei ao taian anene, ma te tamboriin* ao te abi. 28 Ma ko aki anganai au tai ni kaboria ma tibuu* ao natiu aine. Ko karaoa te aro n nanobaba. 29 Iai mwaakau ni karaoa ae iowawa nakoimi, ma e taetae Atuan tamami nakoiu ngkebong ni kangai, ‘Tarataraa raoi te bwai ae ko na taekinna nakon Iakoba, ae raoiroi ke ae buakaka.’+ 30 Ma ngkai ko a nako ibukini kan okirani batan tamam, ao e aera ngkai ko iraei atuau?”+

31 E kaeka Iakoba ni kangai nakon Raban: “I nako n te aro anne ibukina bwa I maaku, bwa n au iango tao ko na anaiia natim aine mairou ma te matoa. 32 E na bon aki maiu ane ko kunei irouna atuam. Kakaaei ribuakon au bwai i mataia ara koraki, n noria ngkana iai irou ao anaia.” Ma e aki ataia Iakoba ae e iraei Rakera. 33 Mangaia are e rinnako Raban n ana umwanrianna Iakoba ao i nanon ana umwanrianna Rea ao i nanon aia umwanrianna tooro aine ake uoman,+ ma e aki kunei. E otinako ngkanne man ana umwanrianna Rea ao e rinnako n ana umwanrianna Rakera. 34 N te tai anne, e a tia Rakera n anai bouannanti aika terebim ao e kamenai i nanon aia bwaene aine ae bwain aon te kamero ao e tekatekani. Mangaia are e kabutaa te umwanrianna Raban ni kakaae ma e aki kunei. 35 E taku ngkanne nakon tamana: “Tai un au toka bwa I aki kona n teirake i matam bwa I aoraki n aine.”+ Mangaia are e karaurau ni kakaae nako riki teuaei ma e aki kunei bouannanti aika terebim.+

36 Ngaia are e a un Iakoba ao e a tiriburea Raban. E taku ngkanne Iakoba nakon Raban: “Tera ae I kauniko iai, ao tera au bure ae ko a boni kakorakorako iai ni kaeai? 37 Tera ae ko kunea ae bwaini batam ngkai ko a tia ni kakaae ribuakon au bwai ni kabane? Kaaki i mataia au koraki ma am koraki, ao kariaia bwa a na bairei taekara ni kauoman. 38 I nanon 20 te ririki are I mena iai iroum ao a tuai mani bwaka natiia+ am tiibu ma am kooti ngkana a bikoukou, ao I tuai mani kang tiibu mwaane man am nanai. 39 Ngkana e raebitiaki am man irouia maan ni kaakang,+ ao I aki uotia nakoim ma I boni kabooa mwina. Ngkana tao e iraeaki am man n te ngaina ke n te bong, ao ko boni kairoroa naba booni mwina mairou. 40 I bora n te riringa n te ngaina, ao n te mwaitoro n te bong, ao e birinako te kani matu mai matau.+ 41 Ai 20 te ririki botan au ririki ni mena ni batam, bwa I mwakuri iroum 14 te ririki ibukia natim aine aika uoman, ao 6 te ririki ibukin am nanai, ma ko bibita boou tebwina te tai.+ 42 Ngke arona bwa e aki tei n au itera Atuan tamau+ are Atuan Aberaam are Teuare maakua+ Itaaka, ao ko na boni kanakoai n akea au bwai. E nora rawawatau ma korakaini baiu te Atua ao anne bukina ae e boaiko iai ngkebong.”+

43 E kaekaa Iakoba ngkanne Raban ni kangai: “Bon natiu naati aine aikai ao ataei aikai bon au koraki n ataei ao te nanai au nanai, ao bwaai ni kabane akana i matam bon au bwai ao aia bwai natiu aine. Tera ae I kona ni karaoia n te bong aei ni kaaitaraia naakai ao ni kaaitaraia natiia ake a a tia ni bungia? 44 Ti na karaoa ngkai te berita ngai ma ngkoe, ao e na riki bwa te bwai ni kakoaua i marenara.” 45 Mangaia are e anaa te atibu Iakoba ao e kateia bwa te atibu ni kauring.+ 46 E tuangia ngkanne ana koraki Iakoba ni kangai: “Anai atibu!” Ao a anai atibu ao a kabwarikoi. Imwin anne ao a amwarake i aon te bwariko n atibu. 47 Ao e aranna Raban bwa Iekataaruta* ma e aranna Iakoba bwa Kareeta.*

48 E taku ngkanne Raban: “Bon te bwai ni kakoaua i marenau ma ngkoe n te bong aei te bwariko n atibu aei.” Anne bukina ae e aranna iai Iakoba bwa Kareeta+ 49 ao te Taua n Tantani,* bwa e kangai Raban: “Ke e teimatoa Iehova n tantani i marenau ma ngkoe ngkana ti a raurenako. 50 Ngkana ko bwainikirinia natiu aine ao ngkana ko a manga karekeia buum irarikia natiu, ao uringnga bwa e ngae ngke e aki noraki irouia aomata, ma e bon noraki iroun te Atua ae ara tia kakoaua.” 51 E reitia ni kangai Raban nakon Iakoba: “Ao aei te bwariko n atibu ao aei te atibu ni kauring ae I kateia i marenau ma ngkoe. 52 Bon te bwai ni kakoaua te bwariko n atibu aei ao te bwai ni kaotioti+ te atibu ni kauring, bwa N na aki riaon te bwariko n atibu aei bwa N na karaoa ae iowawa nakoim, ao ko na aki riaon te bwariko n atibu aei ao te atibu ni kauring aei bwa ko na karaoa ae iowawa nakoiu. 53 Ke e motikitaeka i marenara Atuan Aberaam+ ao Atuan Naora ae Atuan tamaia.” Ao e taetae n tuea Iakoba iroun Teuare e maakua tamana are Itaaka.+

54 Imwin anne ao e anga te karea Iakoba n te maunga ao e kaoia ana koraki bwa a na amwarake. Mangaia are a amwarake ao a tiku n te maunga n te tairiki arei. 55 Ma e utimwaaka Raban n te ingabong, ao e kaboria ma tibuna*+ ao natina aine ao e kakabwaiaia.+ E a nako ngkanne Raban ao e okira mwengana.+

32 E reitaanako ngkanne kawaina Iakoba, ao a boo ma ngaia ana anera te Atua. 2 Ngke e noriia naba ngkekei Iakoba ao e taku: “Aio ana kaembwa ana taanga ni buaka te Atua!” Ngaia are e arana te tabo arei bwa Maanaim.*

3 E karimoaia ngkanne ana tia uataeka Iakoba nakon Etau are tarina nakon te aba ae Teira,+ ae aonon* Etom,+ 4 ao e tua ae kangai nakoia: “Kam na kangai nakon au toka are Etau, ‘E kangai ana taeka am toro ae Iakoba: “I maeka* iroun Raban n te tai ae maan ni karokoa ngkai.+ 5 Ao I karekeia kaao mwaane, taongki, tiibu, ao tooro aika mwaane ma aine,+ ao I kanakoa te rongorongo aei bwa N na kaongoa au toka, bwa e aonga n reke akoau i matam.”’”

6 A taku ana tia uataeka Iakoba ngke a a oki nakoina: “Ti kaitiboo ma tarim are Etau ao ae i aoni kawaina ngkai bwa e na kawariko ma raona mwaane aika 400.”+ 7 Ao e a rangi ni maaku Iakoba ao e a tabeaianga.+ Ngaia are e bwenauaia ana koraki ake raona nakon taiani kaembwa aika uoua, n ikotaki ma tiibu ao kooti, kaao ao kamero. 8 Ao e taku: “Ngkana e eweka te kaembwa ae teuana Etau, ao a na kona ngkanne ni birinako ake n te kaembwa are teuana.”

9 Imwin anne ao e taku Iakoba: “Iehova ae Atuan tibuu ae Aberaam ao Atuan tamau ae Itaaka, ngkoe are ko kangai nakoiu, ‘Okira abam ao okiriia am koraki ao N na karaoa ae raoiroi nakoim,’+ 10 I aki tau n anganaki te tangira ae koaua* ao te kakaonimaki ake ko kaotiotii nakon am toro,+ bwa I rinanoni ngkoa te Ioretan nakon iterana ma tii okou, ao ngkai I a riki bwa uakoraki.+ 11 Kamaiuai mai nanoni bain tariu ae Etau, I onnoniko,+ bwa I maakua bwa e kaawa n roko n ekainako+ ma au koraki n ataei ma tinaia nako. 12 Ao ko kangai, ‘N na boni karaoa ae raoiroi nakoim ao N na karaoiia kanoam* bwa ai aron tanoni biken taari, ae aki kona ni warekaki bwa a a rangi ni bati.’”+

13 Ao e tiku ikekei n te tairiki arei. Imwina ao e anai ana bwai tabeua bwa ana bwaintangira nakon tarina are Etau:+ 14 200 kooti aine, 20 kooti mwaane, 200 tiibu aine, 20 tiibu mwaane, 15 30 kamero aika kammamma ma natiia, 40 kaao aine, 10 kaao mwaane, 20 taongki aine, ao 10 taongki mwaane aika ikawai raoi.+

16 E anga maan akekei nakoia ana toro, ni kaokoroa te nanai teuana ma teuana ao e taku nakoia ana toro: “Kam na rinanoni kaoran te karaanga n rimoau nakon iterana, ao kam na kamarangaa te nanai teuana ma te nanai are imwina.” 17 E tua naba nakon are te moan ni kangai: “Ngkana e boo ma ngkoe Etau are tariu ao n titiraki ni kangai, ‘Antai am toka, ao ko na aera, ao antai ana man aika rimoam aikai?’ 18 ao ko riai ni kangai, ‘Iakoba are am toro. Bon te bwaintangira ae kanakomaiakaki nakon au toka ae Etau,+ ao noria! ae e rimwira naba Iakoba.’” 19 Ao e tua naba nakon are te kauoman, ao te kateniman, ao te koraki nako ake a ririmwin taian nanai, ni kangai: “Kam na taekina te taeka aei nakon Etau ngkana kam boo ma ngaia. 20 Ao kam riai naba ni kangai, ‘Ae e rimwira am toro are Iakoba.’” Bwa e kangai i bon irouna: ‘Ngkana I raoiakinna ni karimoaa au bwaintangira nakoina,+ ao e na butimwaeai ma te akoi ngkana I boo ma ngaia imwina.’ 21 Mangaia are a a rinanoni kaoran te karaanga nakon iterana ana toro n rimoana ma bwaintangira, ma e tiku ngaia n ana kaembwa n te tairiki arei.

22 Imwina riki n te tairiki anne ao e teirake ao e kairiia buuna ake uoman+ ma ana toro ake aine ake uoman,+ ma natina mwaane ake 11, ao a rinanoni kaoran te karaanga are Iaboka+ nakon iterana. 23 Mangaia are e kairiia ao e uotiia rinanon te karaanga* nakon iterana ao e uotii ana bwai ni kabane ake irouna.

24 Ngke e a tiku Iakoba n tii ngaia ao e kaoti te mwaane temanna ao e kaunrabwata ma ngaia ni karokoa ae e a tabwena mainiku.+ 25 Ngke e noria teuarei bwa e a aki tokanikai i aon Iakoba, ao e a ringa naba toman riin rangana are nim ma bebeena, ike e a tibanako iai toman riin rangan Iakoba are nim ma bebeena, i nanon ana tai ni kaunrabwata ma ngaia.+ 26 Imwin anne ao e taku teuarei: “Kaakai bwa e a tabwena mainiku.” Ao e taku: “N na aki kaakiko ni karokoa ae ko kakabwaiaai.”+ 27 Mangaia are e taku nakoina: “Antai aram?” ao e taku: “Iakoba.” 28 E taku ngkanne teuarei: “Ai tiaki aram ngkai Iakoba ma ai Iteraera,*+ bwa ko a tia ni kabokorakora ma te Atua+ ao aomata, ao ko tokanikai.” 29 Ao e titirakinna Iakoba ni kangai: “Kaota aram nakoiu taiaoka.” Ma e taku teuarei: “E aera ngkai ko titirakinai arau?”+ Ao e kakabwaiaa ikekei. 30 Mangaia are e arana te tabo arei Iakoba bwa Beniera,*+ bwa e taku, “I a tia n nora te Atua n itaramata ma ngaia, ma I boni kamaiuaki naba.”+

31 Ao e teke n otan taai n te tai are e rirarikin iai Benuera,* ma e turatura ibukini bebeena.+ 32 Anne bukina ae ni karokoa te bong aei, a aki kakana te tenton* tibun Iteraera are ni boton rangan te man, are mena i aon toman riin rangana are nim ma bebeena, ibukina bwa e ringaki toman riin rangan Iakoba are nim ma bebeena.

33 Ao e euta matana Iakoba ao e nora Etau bwa e a roko ao raona mwaane aika 400.+ Mangaia are e kamaenakoia natina i marenan Rea, Rakera, ao tooro aine ake uoman.+ 2 E kamenaia tooro aine ma natiia mai moa,+ Rea ma natina imwia,+ ao Rakera+ ma Ioteba i akuia. 3 Ao e rimoaia ngaia ma ni bobaraaki nako aontano itiua te tai ngke e a tabe n uakaan ma tarina.

4 Ma e biri Etau ni kawaria ao e rabwatia ma ni kaboria* ma ngaia, ao a uaia n tang. 5 Ngke e euta matana ao e noriia aine ma ataei ao e taku: “Antai raom aikai?” ao e taku Iakoba: “Bon naati aika e akoaki iai am toro iroun te Atua.”+ 6 A keerake ngkanne tooro aine ma natiia ao a bobaraaki, 7 ao e keerake naba Rea ma natina ao a bobaraaki. Imwina ao e keerake Ioteba ma Rakera ao a bobaraaki.+

8 E taku Etau: “Bukin tera ngkai ko kanakoia te koraki ake taani mwamwananga ake I kaitiboo ma ngaiia?”+ E kaeka ni kangai: “Bwa e aonga n reke akoau i matan au toka.”+ 9 E taku ngkanne Etau: “Tariu, iai au bwai aika rangi ni bati.+ Kawakin am bwai.” 10 Ma e taku Iakoba: “Tiaki ngaia anne, taiaoka. Ngkana e reke akoau i matam ao ko riai n anaa au bwaintangira mai baiu, bwa I uotii bwa I aonga ni kona n taraa matam. Ao I a tia n taraa matam n ai aron taraani matan te Atua, bwa ko butimwaeai ma te kukurei.+ 11 Taiaoka anaa te bwaintangira ae uotaki nakoim ae I kani kakabwaiako iai,+ bwa e akoai te Atua ao iai irou baika I kainnanoi ni kabane.”+ Ao e teimatoa ni kairoroa teuaei, ai ngaia are e a anaia.

12 Imwina riki ao e taku Etau: “Ti a nako, ma kariaia bwa N na rimoam.” 13 Ma e taku nakoina: “E bon ataia au toka ae a uarereke ataei+ ao I riai n tabeakinia naba tiibu ma kaao aika kammammaia natiia. Ngkana a kairaki ni kawaekoaaki n tii tebongina ao e na mate te nanai ni kabane. 14 Ke e rimoa au toka taiaoka n rimoan ana toro, ma N na reita mwanangau ni karaurau riki n aron ae a kona n nakonako iai au nanai ma ataei, ni karokoa rokou iroun au toka i Teira.”+ 15 E taku ngkanne Etau: “Taiaoka kariaia bwa N na katikuia tabeman au aomata iroum.” Ao e kaeka ni kangai: “E aera ngkai ko na karaoa aei? Tii kariaia bwa e na reke akoau i matam au toka.” 16 Mangaia are e a mwananga Etau n oki nako Teira n te bong anne.

17 Ao e mwananga Iakoba nako Tukota+ ao e katea ana auti ao e karaoi taabo ni katantan ibukia ana nanai. Anne bukina ae e arana iai te tabo anne bwa Tukota.*

18 Imwini mwanangan Iakoba mai Batanaram+ ao e roko raoi n te kaawa ae Tekem+ n te aba ae Kanaan,+ ao e katea ana kaembwa i rarikin te kaawa. 19 E karekea ngkanne mwakoron te tawaana are e katea iai ana umwanrianna, mairouia natin Amora are taman Tekem n 100 te mwakoro n tirewa.+ 20 E katea te baonikarea ikekei ao e aranna bwa te Atua bon Atuan Iteraera.*+

34 E taneiai natin Rea+ ma Iakoba are Rina ni kawariia ateiainen te aba arei ao ni kabanea ana tai ma ngaiia.*+ 2 Ngke e nora neiei Tekem ae natin Amora are te Iwaite+ ae temanna naba mataniwin te aba, ao e taumatoaa neiei ni kairia ao e taua. 3 Ao e a rangi n anaaki nanon teuaei* iroun Rina are natin Iakoba, ao e a bwaka n tangira te ateiaine aei ao e taetae n ananaa nanona.* 4 N tokina e a taku Tekem nakon Amora+ are tamana: “Ko na anaa te ateiaine aei bwa buu.”

5 A mena natin Iakoba ake mwaane n te tawaana ma ana nanai ni man ngke e ongo ae e a tia n tauaki Rina are natina. Mangaia are e aki kaongoa temanna Iakoba ni karokoa okia. 6 Imwina riki ao e a nako Amora are taman Tekem n taetae ma Iakoba. 7 Ma ngke a ongo taekan te baei natin Iakoba ake mwaane, ao a a oki rikaaki naba ngkekei man te tawaana. A maraki nanoia ao a rangi n un bwa e a tia Tekem ni kabwainranga Iteraera ngke e wene ma natin Iakoba te aine,+ ae te bwai ae e aki riai ni karaoaki.+

8 E taetae Amora ma ngaiia ao e kangai: “E tangira natimi te aine natiu te mwaane are Tekem. Taiaoka anganna bwa buuna, 9 ao kam na imaremare ma ngaira. Anganira natimi aine ao anaiia natira aine bwa buumi.+ 10 Tiiku i rarikira ao maeka ikai bwa e tauraoi ibukimi abara ni kabutaa, ao kam na teimatoa n iokinibwai i aona ao ni memena iai.” 11 E taku ngkanne Tekem nakon taman neiei ao nakoia mwaanena: “E bia reke akoau i matami, ao N na bon anganingkami te baere kam butiiai. 12 Ko kona n tangira boon neiei ae rangi ni bati mairou ma te bwaintangira.+ I kukurei n anga te bwai ane kam na taekinna nakoiu. Ma tii anganai te ateiaine bwa buu.”

13 Ao a kaeka natin Iakoba ni mwamwanaa Tekem ma tamana are Amora, ibukina bwa e a tia Tekem n taua Rina are mwaaneia. 14 A taku nakoia: “Ti aki kona ni karaoa te aekaki anne, ae te anga mwaanera nakon te mwaane ae aki korotobibiaki,+ bwa boni kamaamaeara te baenne. 15 Ma ti tii kona ni kariaia n te aro aei, ae kam na riki n ai arora ao ni korotobibia mwaane nako akana iroumi.+ 16 Ti na anganingkami ngkanne natira aine ao ti na anaiia natimi aine bwa buura, ao ti na maeka i rarikimi ao n riki bwa te natannaomata ae tii teuana. 17 Ma ngkana kam aki ongo iroura ao kam aki korotobibiaki, ti na kaira ngkanne natira te aine ao ti na nako.”

18 A kukurei Amora+ ao Tekem are natin+ Amora n aia taeka naakai. 19 E aki baenikai te rorobuaka n ataei aei ni karaoan te baere a taku,+ ibukina bwa e kukurei iroun natin Iakoba te aine, ao boni moan te karineaki teuaei i buakoia kaaini batan tamana.

20 Mangaia are a nako nakoni mataroan oon te kaawa Amora ma natina are Tekem ao a taetae nakoia mwaanen aia kaawa+ ni kangai: 21 “A kani kateimatoa te rau ma ngaira mwaane aikai. Kariaia bwa a na maeka n te aba ao n teimatoa n iokinibwai i aona, bwa e tau buburan te aba ibukia. Ti kona n anaiia natiia aine bwa buura ao ti kona n angania natira aine.+ 22 Ma tii n te aro aei ae a kariaia iai mwaane aikai bwa a na maeka i rarikira, bwa ti aonga n riki bwa te natannaomata ae tii teuana: a na korotobibiaki mwaane ni kabane aika i buakora n aroia ae a korotobibiaki.+ 23 Tiaki a na riki ngkanne aia bwai, kaubwaia, ao aia nanai ni man ni kabane bwa ara bwai? Mangaia ae ti na angania ara kariaia bwa a kona ni maeka i rarikira.” 24 A bane n ongo iroun Amora ma natina are Tekem te koraki ake a botaki ni mataroan oon ana kaawa, ao a bane ni korotobibiaki mwaanen te kaawa.

25 Ma n te katenua ni bong ngke a bon teimatoa naba ni maraki, ao a anai aia kabaang natin Iakoba ake uoman ake Timeon ao Rewi ake mwaanen Rina,+ ao a rinnako n te kaawa ma e aki ataaki bukin rokoia ao a kamateia mwaane ni kabane.+ 26 A kamatea Amora ma natina are Tekem n te kabaang ao a anaa Rina mani batan Tekem ao a nako. 27 A roko natin Iakoba ake tabeman riki irouia mwaane ake a kamateaki ao a kuribwaia te kaawa kioina ngke e tauaki mwaaneia.+ 28 A anai aia nanai n tiibu, aia nanai ni man, aia taongki, ao bwaai nako ake n te kaawa ao n te tawaana. 29 A anai naba aia bwai ni kabane, a kairiianako aia koraki n ataei aika uarereke ma buuia, ao a kuribwai bwaai ni kabane n auti nako.

30 Ngaia are e taku Iakoba nakon Timeon ao Rewi:+ “Kam a tia ni karokoa te kangaanga ae korakora* i aou, bwa kam karika ribaakiu irouia kaain te aba aika tibuni Kanaan ao taiani Beritaite. E karako au aomata ao ane a na bon ikotaki n ekainako ao N na boni kamaunaaki, ngai ma kaaini batau.” 31 Ma a kaeka ni kangai: “E riai te aomata temanna ni karika mwaanera bwa kaanga te aine ae kakabooaki?”

35 Imwin anne ao e taku te Atua nakon Iakoba: “Teirake ao waerake nako Betaera+ ao maeka iai, ao karaoa te baonikarea ikekei nakon te Atua ae koaua, are kaoti ngkoa nakoim ngke ko birinako mairoun Etau are tarim.”+

2 E taku ngkanne Iakoba nakoia kaaini batana ao aomata ni kabane ake raona: “Kaaki atua aika ianena akana i buakomi+ ao kaitiakingkami ao onei kunnikaimi, 3 ao ti na teirake ao ti na waerake nako Betaera. N na karaoa te baonikarea ikekei nakon te Atua ae koaua are kaekaai n te bong are I rawawata iai ao e memena irou n taabo ake* I nako iai.”+ 4 Mangaia are a angan Iakoba atua aika ianena ni kabane ake iai irouia ao taabia ake i taningaia, ao e tauni* Iakoba i aan te aroka ae bubura n uakaan ma Tekem.

5 Ngke a mwananga nako, ao e karokoa te maakunrang te Atua i aoia kaaini kaawa ake i rarikia, ngaia are a a aikoa kaeiia natin Iakoba. 6 N tokina ao e a roko Iakoba i Ruti+ ae taekani Betaera, n te aba ae Kanaan, ngaia ma aomata ni kabane ake raona. 7 E katea ikanne te baonikarea ao e arana te tabo arei bwa Erabetaera,* bwa e kaoti nakoina te Atua ae koaua n te tabo anne ngke e birinako mairoun tarina.+ 8 Imwina riki ao e mate Tebora+ are te tia kammammaa ngkoa Rebeka, ao e taunaki i rarikini Betaera i aan te aroka ae te oke. Mangaia are e aranna bwa Aronibwakuta.*

9 E a manga kaoti riki te Atua nakon Iakoba ngke e a oki mai Batanaram, ao e kakabwaiaa. 10 E taku te Atua nakoina: “Aram bon Iakoba.+ Ai tiaki ngkai aram Iakoba ma ai Iteraera aram.” Ao e a aranna bwa Iteraera.+ 11 E a manga taku te Atua nakoina: “Bon te Atua ngai ae Moan te Mwaaka.+ A na kabatiaaki am kariki ao a na kamwaitaki. A na otinako mairoum* natannaomata ao te botaki n natannaomata,+ ao a na riki ueea mairoum.+ 12 Ibukini ngkanne te aba are I angan Aberaam ao Itaaka, N na bon anganiko ao N na angania kanoam* ake imwim te aba anne.”+ 13 Ao e waerake mairouna te Atua, man te tabo are e taetae iai ma ngaia.

14 Mangaia are e a katea te boua Iakoba n te tabo are e taetae iai ma ngaia, ae te boua ae te atibu ni kauring, ao e kabwaroa te karea ae te moi i aona ao e kabwaroa te bwaa i aona.+ 15 Ao e teimatoa Iakoba n arana te tabo are e taetae iai te Atua ma ngaia bwa Betaera.+

16 A a kitana ngkanne Betaera, ao ngke a bon raroa naba teutana ma Eberata ao e a bung naba Rakera, ao e rangi ni kangaanga bungina. 17 Ma ngke e tabe ni kakorakoraa bwa e na bungia natina, ao e taku te tia kabung nakoina: “Tai maaku bwa e a manga reke naba natim te mwaane.”+ 18 Ngke e nangi boni bua maiun* neiei (bwa e a kaani mate) ao e a arana natina bwa Benoni,* ma e aranna tamana bwa Beniamin.*+ 19 Mangaia are e mate Rakera ao e kaiiaki i aoni kawaia nako Eberata, ae taekani Betereem.+ 20 E katea te atibu ae te kanikina Iakoba i aon ruanimaten neiei, ao bon atibun ruanimaten Rakera ni karokoa te bong aei.

21 Imwin anne ao e mwananga Iteraera ao e katea ana umwanrianna mai ikekei riki imwin te taua ae Etera. 22 N te taina, ngke e maeka Iteraera n te aba anne, ao e nako Reuben ni wene ma Birea are buun tamana ni kewe,* ao e ongo taekan te baei Iteraera.+

Bon 12 natin Iakoba aika mwaane. 23 Natin Iakoba ma Rea bon ana karimoa ae Reuben,+ ao Timeon, Rewi, Iuta, Itakara, ao ai Teburun. 24 Natina ma Rakera bon Ioteba ao Beniamin. 25 Ao natina ma Birea are ana toro Rakera, bon Tan ao Nabetari. 26 Ao natina ma Tireba are ana toro Rea, boni Kata ao Atera. Akanne bon natin Iakoba ake a bungiaki i Batanaram.

27 N tokina ao e a roko Iakoba n te tabo are e mena iai tamana are Itaaka i Mamre+ i Kiriataareba ae taekan Eberon, are a maeka bwa iruwa+ ngkoa iai Aberaam ao Itaaka naba. 28 Ana ririki ni maiu Itaaka bon 180.+ 29 Ao e moti iken Itaaka ao e mate ngke e a kara ao n rauaki ni maiuna* ao e a ikotaki ma ana koraki,* ao a kaiia natina aika Etau ma Iakoba.+

36 Aio rongorongon Etau, ae taekan Etom.+

2 E karekeia buuna Etau mai buakoia naati aine aika kaaini Kanaan: Aita+ ae natin Eron ae tibun Eta,+ ao Ooribama+ ae natin Anaa ao tibun Tibeon ae te Iwaite, 3 ao Batemata+ ae natin Itimaera ao mwaanen Nebaiota.+

4 Ao Aita e bungia natin Etau ae Eribati, ao Batemata e bungia Reuera,

5 ao Ooribama e bungia Ieuti, Iaram, ao Kora.+

Akanne natin Etau mwaane ake a bungiaki n te aba ae Kanaan. 6 Imwin anne ao e kairiia buuna Etau, natina mwaane, natina aine, aomata* ni kabane ake ni batana, ana nanai ma ana man ni kabane ake tabeua, ao e uotii kaubwaina ni kabane ake e karekei+ n te aba ae Kanaan, ao e nakon te aba teuana ae raroa teutana mairoun Iakoba are tarina,+ 7 bwa e a rangi ni bati aia bwai ao a aikoa kona ni kaai ni maeka, ao e a aki tau ibukia te aba are a maeka* iai ibukin aia nanai ni man. 8 Mangaia are e a maeka Etau n te aono ae maungaunga i Teira.+ Aran naba Etau bon Etom.+

9 Ao aio rongorongon Etau are tamaia I-Etom n te aono ae maungaunga i Teira.+

10 Aikai araia natin Etau mwaane: Eribati are natin Aita are buun Etau, ao Reuera are natini Batemata are buun Etau.+

11 Natin Eribati mwaane bon Teman,+ Oma, Tebo, Katam, ao Kenati.+ 12 E riki Timna bwa buun Eribati ni kewe* are natin Etau. Imwina riki ao e bungia natin Eribati ae Amareka.+ Akanne boni kanoan Aita are buun Etau.

13 Aikai natin Reuera mwaane: Naata, Teera, Tiamma, ao Mita. Aikai boni kanoani Batemata+ are buun Etau.

14 Aikai natin Etau mwaane ake e bungia Ooribama: Ieuti, Iaram, ao Kora. Ooribama boni buun Etau ao natin Anaa ao tibun Tibeon.

15 Aikai mataniwi* aika kanoan Etau:+ Natin Eribati are ana karimoa Etau: te Mataniwi ae Teman, te Mataniwi ae Oma, te Mataniwi ae Tebo, te Mataniwi ae Kenati,+ 16 te Mataniwi ae Kora, te Mataniwi ae Katam, ao te Mataniwi ae Amareka. Naakai boni mataniwia baronga aika natin Eribati+ n te aba ae Etom. Akanne boni kanoan Etau ma Aita aika mwaane.

17 Aikai natin Reuera are natin Etau: te Mataniwi ae Naata, te Mataniwi ae Teera, te Mataniwi ae Tiamma, ao te Mataniwi ae Mita. Naakai boni mataniwia baronga aika natin Reuera n te aba ae Etom.+ Akanne boni kanoani Batemata aika mwaane are buun Etau.

18 Aikai natin Ooribama mwaane are buun Etau: te Mataniwi ae Ieuti, te Mataniwi ae Iaram, ao te Mataniwi ae Kora. Naakai boni mataniwia baronga aika natin Ooribama are natin Anaa ao buun Etau.

19 Akanne bon natin Etau are Etom,+ ao akanne bon aia mataniwi.

20 Aikai natin Teira mwaane, are te Oraite aika kaain te aba:+ Rotan, Tiobara, Tibeon, Anaa,+ 21 Rition, Etia, ao Ritian.+ Naakai bon natin Teira aika mataniwia taian Oraite, n te aba ae Etom.

22 Natin Rotan mwaane bon Ori ao Emam, ao mwaanen Rotan bon Timna.+

23 Aikai natin Tiobara mwaane: Arewan, Manaata, Ebara, Tiebo, ao Onam.

24 Aikai natin Tibeon+ mwaane: Aia ao Anaa. Bon Anaa are kunei taiani koburake n ran aika kabuebue n te rereua, ngke e tabe n tararuaiia ana taongki Tibeon are tamana.

25 Aikai natin Anaa: Rition, ao Ooribama are natin Anaa te aine.

26 Aikai natin Rition mwaane: Emtan, Etiban, Iteran, ao Keran.+

27 Aikai natin Etia mwaane: Birean, Taawan, ao Iaakan.

28 Aikai natin Ritian mwaane: Uti ao Aaran.+

29 Aikai mataniwia taian Oraite: te Mataniwi ae Rotan, te Mataniwi ae Tiobara, te Mataniwi ae Tibeon, te Mataniwi ae Anaa, 30 te Mataniwi ae Rition, te Mataniwi ae Etia, ao te Mataniwi ae Ritian.+ Naakai boni mataniwia taian Oraite aika mataniwia baronga n te aba ae Teira.

31 Aikai ueea aika tautaeka n te aba ae Etom+ ngke e tuai n tautaeka te uea temanna i aoia tibun Iteraera.+ 32 E tautaeka Bera ae natini Beora te mwaane i Etom, ao aran ana kaawa bon Rinaba. 33 Ngke e a mate Bera ao e a tautaeka n onea mwina Iobaba ae natin Teera te mwaane mai Botira. 34 Ngke e a mate Iobaba, ao e a tautaeka n onea mwina Utiam mai abaia I-Teman. 35 Ngke e a mate Utiam ao e a tautaeka n onea mwina Atata ae natini Betata te mwaane, are e kataei aia kai tibuni Mirian+ n aononi* Moaba, ao aran ana kaawa bon Awita. 36 Ngke e a mate Atata ao e a tautaeka n onea mwina Tamra mai Matireka. 37 Ngke e a mate Tamra ao e a tautaeka n onea mwina Tiaura mai Reobota, are i rarikin te Karaanga. 38 Ngke e a mate Tiaura ao e a tautaeka n onea mwina Baaraanan ae natin Akebora te mwaane. 39 Ngke e a mate Baaraanan are natin Akebora ao e a tautaeka n onea mwina Aata. Aran ana kaawa boni Bau ao arani buuna Nei Meetabera ae natin Nei Matereta are natini Metaaba.

40 Mangaia ae aikai araia mataniwi aika kanoan Etau n aia utu nako, n aia tabo, ao n araia: te Mataniwi ae Timna, te Mataniwi ae Arewa, te Mataniwi ae Ieteta,+ 41 te Mataniwi ae Ooribama, te Mataniwi ae Eera, te Mataniwi ae Binon, 42 te Mataniwi ae Kenati, te Mataniwi ae Teman, te Mataniwi ae Mibeta, 43 te Mataniwi ae Makeriera, ao te Mataniwi ae Iraam. Akanne boni mataniwia I-Etom n aia tabo ni maeka i abaia.+ Bon aikai kanoan Etau are tamaia I-Etom.+

37 E teimatoa Iakoba ni maeka n te aba ae Kanaan, are e maeka iai tamana bwa te iruwa.+

2 Aio rongorongon Iakoba.

Ngke ai 17 ana ririki Ioteba,+ ao e tararuaa te nanai+ te rorobuaka n ataei aei ma natini Birea+ mwaane ao natin Tireba+ mwaane, ake buun tamana. Ao e tuanga tamana Ioteba taekani baika buakaka ake a karaoi tarina. 3 Ao Iteraera e tangira riki Ioteba nakoia natina mwaane ni kabane,+ ibukina bwa bon natina ni kara, ao e tua karaoan te kamwarai ae okoro* ibukin Ioteba. 4 Ngke a noria tarina bwa e tangiria riki tamaia nakoia tarina ni kabane, ao a a ribaia ao a aki kona n taetae raoi nakoina.

5 Imwina riki ao e mii Ioteba ao e kaongoia tarina,+ ao e a manga reke riki bukin ribaakina irouia. 6 E taku nakoia: “Taiaoka ongora ni miiu. 7 Ti tabe ni kabaei bwabwati ni uita i nukan te tawaana, ngke e a teirake naba au bwabwati ma n etirake ao a otabwaninia au bwabwati ami bwabwati ni bobaraaki nakoina.”+ 8 A taku tarina nakoina: “Ko nangi boni karikiko bwa te uea i aora ao n taui arora?”+ Mangaia are e a manga reke riki bukin ribaakina irouia, ibukini miina ao te baere e taekinna.

9 Imwin anne ao e a manga mii naba ao e kaongoia tarina taekana ni kangai: “I a manga mii naba. N te tai aei a a bobaraaki nakoiu taai ao namwakaina ao itoi aika 11.”+ 10 E kaongoa ngkanne tamana n ikotaki naba ma tarina nako, ao e boaia tamana ao e taku nakoina: “Tera nanoni miim anne? Te koaua bwa ti na boni bobaraaki nako aontano nakoim, ngai ma tinam ao tarim nako?” 11 Ao a a rikirake ni bakantang tarina irouna,+ ma e kawakin taeka akekei tamana i nanona.

12 A nako ngkanne tarina ni kaamwarakea ana nanai tamaia n te tawaana ae uakaan ma Tekem.+ 13 Imwina riki ao e taku Iteraera nakon Ioteba: “Tiaki a tararuai taian nanai tarim n uakaan ma Tekem? Taraia, N na kanakoko nakoia.” Ao e taku Ioteba nakoina: “I a tauraoi!” 14 Mangaia are e taku nakoina: “Taiaoka naako noriia tarim bwa a uara, ao nora te nanai bwa e uara ao uota taekaia n oki.” Ngaia are e kanakoa Ioteba man te mwarua* are Eberon+ nako Tekem. 15 Imwina riki ao e a noria te mwaane temanna ngke e a aiwaa n te tawaana. E titirakinna teuarei ni kangai: “Tera ae ko kakaaea?” 16 E kaeka ni kangai: “I kakaaeia tariu. Taiaoka tuangai bwa a tararuai ia taian nanai?” 17 E reitia ni kangai teuarei: “A a tia ni kitana ikai bwa I ongo ae a kangai, ‘Ti a nako Totan.’” Mangaia are e rimwia tarina Ioteba ao a reke i Totan.

18 Ao a noria ngke e a ria, ao a a bairea taekana imwain rokona bwa a na kamatea. 19 Mangaia are a taetae i marenaia ni kangai: “Noria! Ane e a roko te tia mii anne.+ 20 Ti a nako bwa ti na kamatea ma ni kaaki n te mwarua n ran teuana, ao ti na taekinna bwa e kanaki iroun te man ni kaakang. Ti na noria ngkanne bwa tera ae e na riki nakoni miina.” 21 Ngke e ongo aei Reuben+ ao e kataia ni kamaiua tarina mairouia. Mangaia are e taku: “Ti na aki anaa maiuna.”*+ 22 E taku Reuben nakoia: “Tai katuturaraa,+ ma karenakoa n te mwarua n ran ae nano n te rereua ao tai kaikoakia.”*+ E iangoia bwa e na kamaiua mairouia bwa e aonga ni kaokia nakon tamana.

23 Ma n te tai are e roko iai Ioteba irouia tarina, ao a a buuta ana kamwarai, ae te kamwarai ae okoro are e bwainna,+ 24 ao a kairia ao a karenakoa i nanon te mwarua n ran ae nano. N te tai anne bon akea kanoan te mwarua anne, bwa akea te ran iai.

25 A a tekateka ngkanne n amwarake. Ngke a euta mataia ao a noriia te koraki aika tibun Itimaera+ aika mwananga mai Kireata ma aia kamero aika uota te kanim ae te ratanam* ma te batiam ao kunin te kai ae kanimnim raraana,+ ao i aoni kawaia n nako Aikubita. 26 Ngaia are e taku Iuta nakoia tarina: “Tera ae e na reke iroura ngkana ti kamatea tarira ao ni karabaa taekani matena?+ 27 Ti a kaboonakoa+ nakoia tibun Itimaera ao ti na aki katokai baira i aona. Bon tarira ao bon irikora teuaei.” Mangaia are a ongo iroun tariia. 28 Ao ngke a a rirarikia tibuni Mirian+ aika taan iokinibwai, ao a kaaerakea Ioteba man te mwarua n ran ae nano ao a kaboonakoa n 20 te mwakoro n tirewa+ nakoia tibun Itimaera. A kairaanako Ioteba mwaane aikai nako Aikubita.

29 Imwina riki ngke e a okira te mwarua n ran ae nano Reuben ao ngke e noria bwa ai akea Ioteba i nanona, ao e a raeuai kunnikaina ibukin rawawatana. 30 Ngke e a okiriia tarina ao e takarua ni kangai: “Ai akea te teinimwaane! Ao ngai—ai tera ae N nang karaoia?”

31 Mangaia are a anaa ana kamwarai Ioteba ao a kamatea te kooti mwaane ao a kateboa te kamwarai n te raraa. 32 Imwin anne ao a kanakoa te kamwarai are okoro arei nakon tamaia ao e kaongoaki ae kangai: “Aio te bwai ae ti kunea. Taiaoka taraia raoi bwa ana kamwarai natim aei ke tiaki.”+ 33 E taraia raoi ao e takarua ni kangai: “Bon ana kamwarai natiu! E a bae n tia ni kanaki iroun te man ni kaakang! E bon raebitiaki Ioteba!” 34 Ibukin anne, e raeuai kunnikaina Iakoba ao e kabaea bebeena n te raerobwa,* ao e nanokawaki i nanoni boong aika bati ibukin natina. 35 Ao a bane natina mwaane ma natina aine n teimatoa ni kabebetea nanona ma e rarawa ni butimwaea kabebeteana ao e taku: “N na ruo rikaaki nako nanon te Ruanimate*+ n nanokawaki ibukin natiu!” Ao e teimatoa tamana n tanginiwenei ibukina.

36 Ao tibuni Mirian a kaboonakoa Ioteba i Aikubita nakoni Botiba, ae te mataniwi temanna n ana auti Barao,+ ae mataniwia taan tantani.+

38 N te tai anne ao e kitania tarina Iuta ao e katea ana umwanrianna i rarikin ana tabo ni maeka te mwaane temanna ae te I-Aruram ae arana Iraa. 2 Ao Iuta e nora ikekei te aine ae natin te mwaane ae arana Tua ae tibuni Kanaan.+ Mangaia are e anaa neiei bwa buuna ao e wene n taanga ma ngaia, 3 ao e a bikoukou neiei. Imwina riki ao e a bungia natina te mwaane ao Iuta e aranna bwa Era.+ 4 E a manga bikoukou riki neiei ao e bungia natina te mwaane ao e aranna bwa Onan. 5 Imwina ao e a manga bungia natina te mwaane ao e aranna bwa Tiera. E* mena i Aketiba+ ngke e bungia Tiera neiei.

6 Imwina riki ao Iuta e karekea buun Era are ana karimoa, ao aran neiei Tama.+ 7 Ma e aki kukurei Iehova iroun Era are ana karimoa Iuta, mangaia are e kamatea teuaei Iehova. 8 Ngke e nora aei Iuta ao e taku nakon Onan: “Ko na wene n taanga ma buun tarim ao maare ma neiei ngkai eirikim, ao karikiia kanoan tarim.”+ 9 Ma e ataia Onan bwa e na aki aranaki ana kariki bwa kanoana.+ Mangaia are e kakatiinakoa ana tari nako aontano ngkana e wene n taanga ma buun tarina, bwa e aonga n aki reke kanoan tarina.+ 10 E buakaka te baere e karaoia i matan Iehova, ngaia are e kamatea+ naba teuaei. 11 E taku Iuta nakon Tama are buun natina: “Maeka n ana auti tamam bwa te aine ae e a tia ni mate buuna, ni karokoa ae e ikawai natiu ae Tiera,” bwa e taku teuaei i bon irouna: ‘E kona naba ni mate n aroia tarina.’+ Mangaia are e nako Tama ao e tiku n ana auti tamana.

12 Imwin tabeua te tai ao e a mate buun Iuta are natin Tua te aine.+ Ngke e a toki ana tai Iuta n tanginiwenei ao e a nako nakoia taani korei buraeia ana tiibu i Tiimna+ ao raona Iraa are te I-Aruram.+ 13 E kaongoaki Tama ae kangai: “E a nako tamani buum nako Tiimna bwa e na korei buraeia ana tiibu.” 14 Ao e buutii kunnikaina ake e kakabonganai ni kaineti ma arona ngkai e a tia ni mate buuna, ao e rabuna matana ao e karina ana ninira ao e tekateka ni mataroan Enaim, ae mena n te kawai nako Tiimna, bwa e noria neiei bwa e a ikawai Tiera ma e tuai mani kairaki neiei nakon teuaei bwa e na riki bwa buuna.+

15 Ngke e nora neiei Iuta, ao e a bon iangoia naba bwa te aine ae kakabooaki, ibukina bwa e rabuna ubuna. 16 Mangaia are e rairaki nakon neiei i rarikin te kawai ao e taku: “Taiaoka kariaia bwa N na wene n taanga ma ngkoe,” bwa e aki ataia ae boni buun natina.+ Ma e taku neiei: “Tera ae ko na anganai bwa ko aonga ni wene n taanga ma ngai?” 17 Mangaia are e taku teuaei: “N na kanakoa te kooti ae ataei man au nanai.” Ma e taku neiei: “Ko kona n anga te bwai ni kakoaua ni karokoa ae ko kanakoa?” 18 E a manga taku teuaei: “Tera te bwai ni kakoaua ae N na anganiko?” ao e taku neiei: “Am mwamwa ae te bwai ni kanikina ao kaona+ ao okom ane i baim.” E anganna ngkanne baikai ao e a wene n taanga ma neiei, ao e a bikoukou iroun teuaei. 19 Imwin anne ao e teirake neiei ao e nako ao e kaaki ninirana ma n oneia ni kunnikaina ake e kakabonganai ni kaineti ma arona ngkai e a tia ni mate buuna.

20 Ao e kanakoa te kooti ae ataei Iuta ni bain raona are te I-Aruram+ bwa e na anaa te bwai ni kakoaua mairoun te aine arei, ma e aki roko n te reke irouna neierei. 21 E titirakinia mwaanen te tabo are e mena iai neierei ni kangai: “E nga te aine are kakabooaki* i Enaim i rarikin te kawai?” Ma a taku: “Akea te aine ae kakabooaki ae e a tia ni mena n te tabo aei.” 22 N tokina, e a okira Iuta teuaei ao e taku: “E aki reke irou ao irarikina, a taku mwaanen te tabo arei, ‘Akea te aine ae kakabooaki ae e a tia ni mena n te tabo aei.’” 23 Mangaia are e taku Iuta: “Ke e taui bwa ana bwai, bwa ti a kaawa ni bwaibwainrang ngkana ti teimatoa ni kakaaea. I a tia ni kanakoa te kooti ae ataei ma e aki reke neienne iroum.”

24 Ma tenua namwakaina imwina, ao e a kaongoaki ae kangai Iuta: “E a tia buun natim are Tama n riki bwa te aine ae kakabooaki ao e a bikoukou ngkai.” Ibukin anne ao e taku Iuta: “Kam na kairia ni kaotinakoa ao e na kamateaki ao imwina e kabuekaki.”+ 25 Ngke e a tabe ni kairaki neiei ni kaotinakoaki ao e kanakotaeka nakon tamani buuna ni kangai: “I bikoukou iroun te mwaane ae ana bwai baikai.” Ao e reitia ni kangai: “Taiaoka tarai raoi baikanne bwa antai ana bwai, ae te mwamwa ae te bwai ni kanikina ao kaona ma te oko.”+ 26 E tarai raoi baikai Iuta ao e taku: “E raoiroi riki neiei nakoiu ibukina bwa I aki anga neiei nakon Tiera are natiu te mwaane.”+ Ao e aki manga wene n taanga ma ngaia imwina.

27 Ngke e a roko ana tai ni bung, ao a mena bwebwee i birotona. 28 Ngke e ariri bwa e na bung ao e kaotinakoa baina are temanna, ao e a kabaea naba ngkekei baina te tia kabung n te karai ae uraroo, ao e kangai: “E otinako moa aei.” 29 Ma ngke e kaoka baina te teei arei, ao e a otinako naba are tarina, ao e taku te tia kabung: “E aera ngkai ko a raeuaa ana kai tinam n aron aei?” Mangaia are e aranaki bwa Bereti.*+ 30 Imwina ao e a otinako tarina are e kabaeaki te karai ae uraroo i baina, ao e aranaki bwa Teera.+

39 Ao a kairaanako Ioteba nako Aikubita+ tibun Itimaera.+ Ao e kabooaki ikekei mairouia naakai iroun te I-Aikubita ae arana Botiba+ ae te mataniwi temanna n ana auti Barao, ao mataniwia taan tantani. 2 Ma e memena Iehova iroun Ioteba.+ Ibukin anne ao e riki bwa te aomata ae nakoraoi arona, ao e a mwiokoaki ni batan ana toka are te I-Aikubita. 3 Ao e noria ana toka bwa e memena Iehova irouna ao e noria naba bwa e kanakoraoi bwaai ni kabane Iehova ake e karaoi teuaei.

4 E teimatoa n akoaki Ioteba iroun teuaei ao e a riki bwa te tia buoka teuaei. Mangaia are e a rineia bwa te mataniwi ni batana, ao e mwiokoia n ana bwai ni kabane. 5 Man te tai are e rinea iai Ioteba bwa te mataniwi ni batana ao ni mwiokoia n ana bwai ni kabane, ao e teimatoa Iehova ni kakabwaiaa batan te I-Aikubita aei ibukin Ioteba, ao e roko ana kakabwaia Iehova i aon ana bwai ni kabane ake ni batana ao ake n te tawaana.+ 6 N tokina ao e a katikui ana bwai nako i aan ana tararua Ioteba ao akea te bwai teuana ae e tabe iai, ma tii te amwarake are e kanna. Ma e rikirake Ioteba bwa te mwaane ae teiraoi rabwatana ma ni botonimwaane.

7 Imwini baikai ao e a moanna buun ana toka n tataana Ioteba ao e taku: “Weene ma ngai.” 8 Ma e rawa teuaei ao e taku nakoni buun ana toka: “Noria, akea raraoman au toka n te bwai ae I karaoia n te auti ao e onimakinai n ana bwai nako bwa N na tararuai. 9 Akea temanna ae kakannato riki nakoiu n te auti aei, ao akea te bwai naba teuana ae e taua mairou ma tii ngkoe, ibukina bwa boni buuna ngkoe. Mangaia ae N na kangaa ni karaoa te buakaka ae korakora aei ao ni bure nakon te Atua?”+

10 Ma e tataetae neiei nakon Ioteba ni katoabong, ma e aki roko n te kariaia teuaei bwa e na wene ma ngaia ke n tiku i rarikina. 11 Ma n te bong teuana ngke e rinnako teuaei n te auti bwa e na karaoa ana mwakuri, ao ai akea te toro temanna ae kaain te auti ae mena n te auti. 12 E tinea ngkanne ana kunnikai teuaei neiei ao e taku: “Weene ma ngai.” Ma e katuka kunnikaina i bain neiei ao e birinako n otinako. 13 Ngke e noria naba ngkekei neiei bwa e katuka kunnikaina teuaei i baina ao e birinako n otinako, 14 ao e a takarua neiei nakoia tooro ake n ana auti ao e taku nakoia: “Noria! E kaira nakoira te mwaane ae te Ebera aei bwa e na karikira bwa bwaai ni ngareakinaki. E kawarai bwa e na wene ma ngai ma I tatakarua ni kabanea takaruau. 15 Ngke e ongo naba ngkekei bwa I kanenea bwanaau ma n tatakarua, ao e katuka kunnikaina i rarikiu ao e birinako n otinako.” 16 Imwin anne ao e kaaki kunnikain teuaei i rarikina ni karokoa okini Botiba nakon ana auti, are ana toka Ioteba.

17 Ao e tuanga teuarei taeka naba akekei neiei, ni kangai: “E kawarai bwa e na karikai bwa te bwai ni ngareakinaki, te toro are te Ebera are ko kairia nakoira. 18 Ma ngke I kanenea bwanaau ma n takarua, ao e a katuka naba kunnikaina i rarikiu ao e birinako n otinako.” 19 Ngke e ongo naba ngkekei ana toka Ioteba ana taeka buuna ake e taekin nakoina ni kangai: “Aikai baika e karaoi nakoiu am toro,” ao e urarake unin teuaei. 20 Ngaia are e a kairaki Ioteba iroun ana toka, ao e karinna n te karabuuti ae a kakamatawarikaki iai ana bure te uea, ao e a tiku teuaei n te karabuuti.+

21 Ma e memena Iehova iroun Ioteba ao e kaokaota nakoina te tangira ae koaua,* ao e anganna te akoaki irouni mataniwin te karabuuti.+ 22 Mangaia are e mwiokoa Ioteba mataniwin te karabuuti bwa e na mataniwi i aoia buure ni kabane n te karabuuti, ao boni ngaia ae e bairei karaoani bwaai nako ake a karaoaki iai.+ 23 Akea te bwai teuana ae e tabeakinna mataniwin te karabuuti ae mena i aan ana tararua Ioteba, bwa e memena Iehova iroun Ioteba ao e kanakoraoi bwaai ni kabane Iehova ake e karaoi teuaei.+

40 Imwini baikai ao a a reke n te bure mataniwia taan uouota ana mwangko+ uean Aikubita ao mataniwia taan umum, iroun aia toka are uean Aikubita. 2 Mangaia are e a un Barao irouia ana tia mwakuri aika uoman aikai, ae mataniwia taan uouota ana mwangko ao mataniwia taan umum,+ 3 ao e kaakiia n ana karabuuti mataniwia taan tantani,+ are te tabo are e kabureaki+ iai Ioteba. 4 E mwiokoa ngkanne Ioteba mataniwia taan tantani bwa e na mena i rarikia ao e na tararuaiia,+ ao a tiku n te karabuuti i nanon tabeua te tai.*

5 A uaia ni mii n te tairiki teuana te tia uouota ana mwangko uean Aikubita ao te tia umum ake a karabuutinaki, ao a tatannako kabwaraan nanoni mii aikai. 6 N te ingabong are imwina ngke e rinnako Ioteba ao ngke e noriia, ao a mata n rawawata. 7 Mangaia are e titirakinia ana tia mwakuri Barao ake raona ni kabureaki n ana auti ana toka ni kangai: “E aera ngkai kam a ubu n nanokawaki n te bong aei?” 8 Ngaia are a taku nakoina: “Ti uaia ni mii, ma akea te tia kabwarai nanoni mii i rarikira.” E taku Ioteba nakoia: “Tiaki bon te Atua+ te tia kabwarai nanoni mii? Karakinna nakoiu taiaoka.”

9 Ai ngaia are e a karakina miina mataniwia taan uouota ana mwangko te uea nakon Ioteba, ao e kangai nakoina: “Ni miiu ao e mena i matau te kai ae te kureebe. 10 Ao iai tennai mwaangan te kai ae te kureebe aei, ao ngke e a bwebwe, ao e a uee ao a a tawaa amwina n riki bwa kureebe. 11 Ao I taua ana mwangko Barao ao I anai kureebe ao I kaburii rania nako nanon ana mwangko Barao. Imwin anne ao I angani Barao ana mwangko.” 12 E taku ngkanne Ioteba nakoina: “Aio kabwaraan nanona: Mwaanga akana tennai boni boong aika tenibong. 13 Tenibong mangkai ao e na kaotinakoko* Barao ao ko na okira nakoam,+ ao ko na manga angangani Barao ana mwangko n aron are ko kakaraoia mai mwaina ngke te tia uouota ana mwangko+ ngkoe. 14 Ma ko bia uringai ngkana a a nakoraoi bwaai ni kabane ibukim. Taiaoka kaota nakoiu te tangira ae koaua,* ao taekinai nakoni Barao bwa I aonga ni kaotinakoaki man te tabo aei. 15 I boni kairaki ma te matoa mai abaia taian Ebera,+ ao akea te bwai teuana ae I karaoia ikai ae a riai ni karinai iai n te karabuuti.”*+

16 Ngke e noria mataniwia taan umum bwa e raoiroi kabwaraana iroun Ioteba ao e taku nakoina: “I mii naba bwa iai tenikora bwaene i aon atuu aika kanoaia kariki aika mainaina, 17 ao kanoan te bwaene are mai eta bon aeka n amwarake nako aika umunaki ibukini Barao, ao iai mannikiba aika kang baikai mai nanon te bwaene are i aon atuu.” 18 E kaeka ngkanne Ioteba ni kangai, “Aio kabwaraan nanona: Bwaene akana tenikora boni boong aika tenibong. 19 Tenibong mangkai ao e na kabakua roroam* Barao ao e na tauriko i aon te kai, ao a na kana irikom mannikiba.”+

20 Ao te katenua ni bong bon ana rekenibong Barao,+ ao e karaoa te baka n amwarake nakoia ana toro ni kabane ao e kaotinakoa* mataniwia taan uouota ana mwangko ao mataniwia taan umum nako mataia ana toro. 21 Ao e kaoka mataniwia taan uouota ana mwangko nakon nakoana ae te tia uouota ana mwangko, ao e a manga angangani Barao ana mwangko. 22 Ma e taura mataniwia taan umum, n aroni kabwaraan nanoni miia nakoia iroun Ioteba.+ 23 Ma e aki uringa Ioteba mataniwia taan uouota ana mwangko te uea, bwa e mwaninganako taekana.+

41 Ngke e a koro raoi uoua te ririki ao e a mii Barao+ bwa e tei i rarikin te Karaanga ae te Naire. 2 Ao akea bwa a waerake man te karaanga kaao aika itiman aika raraoi taraaia ma ni marika, ao a amwarake n uteuten te Naire.+ 3 Iai kaao aika itiman riki aika buakaka taraaia ma ni bakitaia, aika a waerake imwia man te Naire, ao a tei i rarikia kaao ake a marika i mataniwin te Naire. 4 Ao kaao ake a buakaka taraaia ma ni bakitaia a kang kaao ake itiman ake a raraoi taraaia ma ni marika. Ao e a uti naba Barao.

5 Ao e a manga matu ao e a manga mii kaua. Iai amwi ni uita* aika itiua aika teberake man te kai ae tii tekaina, aika a onrake uaaia ao a rangi n raoiroi taraaia.+ 6 Ao iai naba amwi ni uita aika itiua aika teberake imwia, aika a irariki ao a bue n te angimainiku. 7 Ao amwi ni uita ake a irariki a kabwauti amwi ni uita ake a onrake uaaia ao a rangi n raoiroi taraaia. Ao e a uti naba Barao ao e a ataia ae bon te mii.

8 Ma e kiriwe iai nanona ngke e a ingabong. Mangaia are e weteiia ibongan Aikubita ni kabane aika taan tabunea, ma mwaane ni kabane ake taan rabakau iai. E karakini miina Barao nakoia ma bon akea temanna ae kona ni kabwarai nanoia ibukini Barao.

9 E taku ngkanne mataniwia taan uouota ana mwangko te uea nakoni Barao: “N na kaotii au bure n te bong aei. 10 E un ngkoa Barao irouia ana toro, mangaia are e a karinai n ana karabuuti mataniwia taan tantani, ngai ma mataniwia taan umum.+ 11 Imwin anne ao ti uaia ni mii n te tairiki ae tii teuana. Ti uaia ni mii ao a tatannako kabwaraan nanoia.+ 12 Ao iai raora ae te rorobuaka n ataei ae te Ebera, ae ana toro mataniwia taan tantani.+ Ngke ti karakini miira nakoina+ ao e kabwarai nanoia nakoira n tatabemanira nako ni kaineti ma miira. 13 E bon riki raoi are e kabwaraa nakoira. I kaokaki ngai nakon nakoau ma e tauraki teuare temanna.”+

14 Mangaia are e tua Barao wetean Ioteba,+ ao a waekoa ni kairia man te karabuuti.*+ E korobuai* ao e onei ana kunnikai ao e rinnako nakoni Barao. 15 E taku ngkanne Barao nakon Ioteba: “I mii ma akea temanna ae kona ni kabwaraa nanona. Ma I ongo taekam ae ngkana ko ongo te mii ao ko kona ni kabwaraa nanona.”+ 16 Ao Ioteba e kaekaa Barao ni kangai: “Bon tiaki ngai! E na taekina te bwai ae raoiroi te Atua ae kabwaraan nanoni miin Barao.”+

17 E reitia ni kangai Barao nakon Ioteba: “Ni miiu ao I tei i mataniwin te Karaanga ae te Naire. 18 Ao a waerake man te Naire kaao aika itiman aika raraoi taraaia ma ni marika, ao a amwarake n uteuten te Naire.+ 19 Ao iai riki kaao aika itiman aika waerake imwia, aika a kananoanga ao a rangi ni buakaka taraaia ma ni bakitaia. I tuai man nonoriia kaao aika buakaka taraaia n aron aikai, i aon te aba ae Aikubita ni kabutaa. 20 Ao kaao ake a bakitaia ma ni buakaka taraaia a kang kaao ake itiman ake a marika. 21 Ma ngke a a tia ni kabwautiia, ao bon akea temanna ae kona n ataia ae a a tia ni karaoa anne, kioina ngkai a boni buakaka naba taraaia n aron are rimoa. Ao I a uti naba.

22 “Imwin anne ao I a manga mii ao I nori amwi ni uita aika itiua aika teberake man te kai ae tii tekaina, aika a onrake uaaia ao a rangi n raoiroi taraaia.+ 23 Iai amwi ni uita aika itiua aika teberake imwia aika rai ao a irariki ma ni bue n te angimainiku. 24 Ao amwi ni uita ake a irariki a kabwauti amwi ni uita ake itiua ake a rangi n raoiroi taraaia. Mangaia are I taekinna nakoia ibonga aika taan tabunea,+ ma bon akea temanna ae kona ni kabwaraa nakoiu.”+

25 E taku ngkanne Ioteba nakoni Barao: “Bon tii teuana nanoni miin Barao aikai ao bon titeboo. E a tia te Atua ae koaua n tuanga Barao te bwai ae E nang karaoia.+ 26 Kaao aika raraoi akana itiman bon ririki aika itiua. N aron naba anne, amwi ni uita aika raraoi akana itiua bon ririki aika itiua. Bon tii teuana nanoni mii aikai ao bon titeboo. 27 Kaao aika itiman aika bakitaia ma ni buakaka akana rimwi bon ririki aika itiua, ao amwi ni uita aika itiua aika akea uaaia ao a bue n te angimainiku, bon taekan ririki n rongo aika itiua. 28 N aron are I a tia n taekinna nakoni Barao: E a tia te Atua ae koaua ni kaira Barao bwa e na nora te bwai ae E nang karaoia.

29 “A na roko ririki aika itiua ake e na korakora iai te mari n te aba ae Aikubita ni kabutaa. 30 Ma a na bon roko ririki n rongo aika itiua imwin ririki akanne, ao e na boni mwanuokinaki taekan te mari ni kabutaa n te aba ae Aikubita, ao e na rangi n rotakibuaka aon te aba n te rongo.+ 31 Ao e na aki uringaki te mari are rimoa n te aba ibukin te rongo are imwina, bwa e na bon rangi ni korakora. 32 E kamiiaki Barao uoua te tai ibukina bwa e kamatoaaki raoi te baei iroun te Atua ae koaua, ao e na waekoa ni kakoroa bukin anne te Atua ae koaua.

33 “Mangaia ae e bia kakaaea te mwaane temanna ae wanawana ma n rabakau Barao, ao e na mwiokoia bwa e na mataniwi i aon te aba ae Aikubita. 34 Ke e karaoa aei Barao ao ke e rineiia mataniwi n te aba, ao e riai n rikoi kanimamwakoron te uaa i Aikubita i nanon ririki ni mari aika itiua.+ 35 Ao ke a rikoi amwarake ni kabane i nanon ririki aika raraoi aika nang roko, ao ke a kaikoi uita i aan ana kairiri Barao bwa amwarake aika a na kawakinaki i nanoni kaawa, ao n tararuaaki iai.+ 36 E riai ni kabonganaaki te amwarake anne i aon te aba i nanon ririkin te rongo aika itiua aika a na roko n te aba ae Aikubita, bwa e aonga n aki mauna aon te aba n te rongo.”+

37 E taraa n raoiroi te iango aei irouni Barao ma ana toro ni kabane. 38 Mangaia are e taku Barao nakoia ana toro: “Iai riki te mwaane ae ai aron teuaei, ae e memena irouna taamnein* te Atua?” 39 Ao e taku Barao nakon Ioteba: “Ngkai e kairiko te Atua bwa ko na atai baikai ni kabane, bon akea ngkanne temanna ae wanawana ma n rabakau n ai arom. 40 Boni ngkoe ae ko na mataniwi ni batau, ao a na bane au aomata n ongeaba raoi n am taeka.+ Ma N na tii kakannato riki nakoim kioina ngkai te uea* ngai.” 41 Ao e reitia ni kangai Barao nakon Ioteba: “Noria, I a mwiokoiko ngkai bwa ko na mataniwi i aon te aba ae Aikubita ni kabutaa.”+ 42 E buuta ngkanne ana mwamwa Barao mai baina ae kanikinaean nakoana ao e karinna i bain Ioteba, ao e karin i aona kunnikai aika rinen aika raraoi, ao e kanimwa te mwae ae te koora i roroana. 43 Irarikin anne, e tua bwa e na katokaaki n ana kauoua ni kaa ni buaka te uea are irouna, bwa a aonga ni karinea aomata n aroia n tatakaruaa ae kangai “Awireka!”* Ao e mwiokoia bwa e na mataniwi i aon te aba ae Aikubita ni kabutaa.

44 E a manga taku riki Barao nakon Ioteba: “Boni Barao ngai, ma akea te aomata ae e na karaoa te bwai teuana* i aon te aba ae Aikubita ni kabutaa n akea am kariaia.”+ 45 Imwin anne ao Barao e arana Ioteba bwa Tabenatabanea ao e anganna Atenata+ bwa buuna, ae natini Botibera ae ibongan On.* Ao e a moana tararuaan* te aba ae Aikubita+ Ioteba. 46 Bon 30 ana ririki Ioteba+ ngke e tei i matani* Barao are uean Aikubita.

E otinako ngkanne Ioteba mai matani Barao ao e a mwamwananga i aon te aba ae Aikubita ni kabutaa. 47 Ao e teimatoa aon te aba ni karikii uaa aika bati, i nanon ririki ni mari aika itiua. 48 Ao e teimatoa n rikoi amwarake ni kabane i nanon ririki aika itiua man te aba ae Aikubita, ao e kaikoi amwarake n taiani kaawa. E katoai kaawa ni kawakin iai amwarake ake man taian tawaana ake a uakaan. 49 E teimatoa Ioteba ni kaikoi uita aika rangi ni mwaitikurikuri n ai aron tanon taari, ni karokoa ae a a katoka warekana bwa e a aikoa kona ni warekaki.

50 A bungiaki natin Ioteba+ aika mwaane aika uoman imwain rokon te ririki n rongo, ake natina ma Atenata are natini Botibera are ibongan On.* 51 E arana te karimoa Ioteba bwa Manate*+ bwa e taku, “E a tia te Atua ni kariaia bwa N na mwaninga taekan rawawatau ni kabane ao kaaini batan tamau ni kabane.” 52 Ao e arana te kauoman bwa Eberaim*+ bwa e taku, “E a tia te Atua ni kabatiaia au kariki n te aba ae I karawawataaki iai.”+

53 Ao a a roko n tokia ririki ni mari ake itiua n te aba ae Aikubita,+ 54 ao a a moanaki ririki n rongo ake itiua n aron are e taekinna Ioteba.+ E rikirake te rongo n aaba nako, ma bon iai te amwarake* n te aba ae Aikubita ni kabutaa.+ 55 N tokina ao e a rotaki te aba ae Aikubita ni kabutaa n te rongo ao a a tang aomata nakoni Barao ibukin te amwarake.+ E taku ngkanne Barao nakoia I-Aikubita ni kabane: “Naako nakon Ioteba, ao karaoa ane e tuangingkami.”+ 56 E reitinako te rongo n te aonnaba ni kabutaa.+ Ngaia are e a kauki auti Ioteba ake n taiani kaawa ake a kawakinaki iai amwarake ao e kaboonakoi nakoia I-Aikubita,+ bwa e a rangi ni korakora te rongo i aon te aba ae Aikubita. 57 Irarikin anne, a roko naba aomata i Aikubita man te aonnaba ni kabutaa bwa a na kabooa te amwarake mairoun Ioteba, bwa e a rangi ni korakora te rongo n te aonnaba ni kabutaa.+

42 Ngke e a ataia Iakoba ae iai te uita* i Aikubita+ ao e taku nakoia natina mwaane: “E aera ngkai kam a teimatoa n tataraingkami i bon iroumi ao ni kakantaninga?” 2 E reitia ni kangai: “I ongo bwa iai te uita i Aikubita. Naako ikekei ao kabooa ibukira bwa ti aonga n teimatoa ni maiu ao n aki mate.”+ 3 Mangaia are a nako tengaun mai buakoia tarin Ioteba+ bwa a na kabooa te uita i Aikubita. 4 Ma Iakoba e aki kanakoa Beniamin+ are tarin Ioteba bwa e na airi ma tarina ake tabemwaang bwa e taku: “E kaawa ni mate n te kabuanibwai teuana.”+

5 Mangaia are a a roko natin Iteraera ma te koraki ake a roko ni boobwai, bwa e a rokoroko te rongo n te aba ae Kanaan.+ 6 Bon te mwaane ae taua taekan te aba+ ae Aikubita ni kabutaa Ioteba, ao boni ngaia ae kakaboonakoa te uita nakoia aomata ni kabane n te aonnaba.+ Mangaia are a roko tarin Ioteba ao a katorobubua ni bobaraaki nakoina nako aontano.+ 7 Ngke e noriia tarina Ioteba ao e a boni kinaia naba, ma e bita teina bwa e na aki kinaaki irouia.+ Mangaia are e taku nakoia ma te bwanaa n un: “Kam mwananga mai ia?” ao a kaeka ni kangai: “Man te aba ae Kanaan bwa ti na kabooa te amwarake.”+

8 Ma e boni kinaia tarina Ioteba ma a aki kinaa. 9 E waekoa n uringi miina Ioteba ake e miia iai naakai+ ao e taku nakoia: “Bon taani karaba n tutuo ngkami! Kam roko bwa kam na tarai taabo aika kai niniaki* n te aba aei!” 10 A taku ngkanne nakoina: “Tiaki ngaia anne ara toka, ma a roko am toro bwa a na kabooa te amwarake. 11 Bon natin te mwaane ae tii temanna ngaira ni kabane ao mwaane aika raoiroi ngaira. Tiaki ngaira taani karaba n tutuo.” 12 Ma e taku nakoia: “Tiaki ngaia anne! Kam roko bwa kam na tarai taabo aika kai niniaki n te aba aei!” 13 A taku ngkanne naakai: “Bon taari aika 12+ ngaira. Bon natin te mwaane ae tii temanna+ ngaira n te aba ae Kanaan, ao e mena are te bina i rarikin tamara,+ ma ai akea are temanna.”+

14 Ma e taku Ioteba nakoia: “E bon eti are I taekinna nakoimi ae ‘Bon taan tutuo ni karaba ngkami!’ 15 Kam na tuoaki bwa kam taekina te koaua ke kam aki: I taetae n tuea ni maiuni Barao bwa kam na aki kitana te tabo aei ni karokoa ae e roko ikai tarimi are te bina.+ 16 Kanakoa temanna iroumi bwa e na kairaamai tarimi, ngkai kam tiku ni kabureaki ngkami. N te aro aei, e a kona iai n tuoaki ami taeka n noraki bwa kam bon taekina te koaua ke kam aki. Ma ngkana kam aki, ao ngkai e maiu Barao, ao bon taan tutuo ni karaba ngkami.” 17 Mangaia are e botiia ni kabureia i nanon tenibong.

18 E taku Ioteba nakoia n te katenua ni bong: “Karaoa aei ao kam na maiu, bwa I mamaaka te Atua. 19 Ngkana aomata aika raoiroi ngkami ao katuka tarimi temanna n te auti are kam kabureaki iai, ma kam a kona n nako ngkami ao n uota te uita ni kabebetea te rongo ni batami.+ 20 Ao kairaamai tarimi are te bina nakoiu, bwa a aonga ni kakoauaaki ami taeka ao kam na aki mate.” Ao a kariaia karaoan anne.

21 Ao a taku i marenaia: “Ti a boni katuuaaeaki ibukin tarira,+ ibukina bwa ti nora rawawatana ngke e bubutiira bwa ti na nanoangaia ma ti aki ongo. Anne bukina ae ti a rotaki iai n te rawawata.” 22 E kaekaia ngkanne Reuben ni kangai: “Tiaki I boni kangai nakoimi, ‘Tai bure nakon te teinimwaane,’ ma kam aki ongo?+ E a anaaki raoi ngkai boon raraana.”+ 23 Ma a aki ataia ae e ota Ioteba bwa iai te tia raitaeka i marenaia. 24 Mangaia are e kitania Ioteba ao e tang.+ Ngke e oki ao e a manga taetae nakoia ao e anaa Timeon+ mairouia ao e kabaea i mataia.+ 25 Ao e tua Ioteba bwa a na kaonaki aia buua n te uita, ao a na kaokaki aia mwane nakon aia buua n tatabemania nako, ao a na anganaki aia tianaki ibukin te mwananga. E karaoaki aei ibukia.

26 Mangaia are a katokai aia uita i aon aia taongki ao a a nako mai ikekei. 27 Ngke e a kauka ana buua temanna mai buakoia n te tabo ni motirawa bwa e na angan ana taongki kanana, ao e a nora ana mwane ni mena i matan ana baeki. 28 E taku ngkanne nakoia tarina: “E kaokaki au mwane ao e mena n au baeki!” Ao a rawawata nanoia ao a a ruru ni maaku ao a taku i marenaia: “Tera ae e a karaoia nakoira te Atua?”

29 Ngke a a roko iroun Iakoba are tamaia n te aba ae Kanaan, ao a tuangnga bwaai ni kabane ake a riki nakoia ni kangai: 30 “E taetae n un nakoira te mwaane are te tia taua taekan te aba,+ ao e bukinira bwa ti karaba n tuoa te aba arei. 31 Ma ti kangai nakoina, ‘Boni mwaane aika raoiroi ngaira ao tiaki taan tutuo ni karaba.+ 32 Bon taari ngaira aika 12+ mairoun tamara. Ai akea are temanna+ ao e mena are te bina i rarikin tamara n te aba ae Kanaan.’+ 33 Ma e taku nakoira te mwaane are te tia taua taekan te aba, ‘N na ataia bwa kam raoiroi n te aro aei: Katuka tarimi temanna i rarikiu.+ Ao uota ngkami te uita ni kabebetea te rongo ni batami.+ 34 Ao kairaamai tarimi are te bina nakoiu bwa I aonga n ataia ae tiaki taan tutuo ni karaba ngkami ma boni mwaane aika raoiroi. N na kaoka ngkanne tarimi nakoimi ao kam a kona n teimatoa ni boobwai n te aba aei.’”

35 Ngke a a kannai kanoan aia buua ao a mena aia buua ni mwane n tatabemania nako n aia buua. Ngke a nora aia buua ni mwane ma tamaia ao a a maaku. 36 E taku Iakoba are tamaia nakoia: “Boni ngkami ae kam anaiia natiu mairou!+ Ai akea Ioteba+ ao ai akea Timeon,+ ao kam nangi manga anaa Beniamin! Boni ngai ae I rotaki ni baikai ni kabane!” 37 Ma e taku Reuben nakon tamana: “Ko kona ni kamateia natiu akana uoman ngkana I aki kaoka Beniamin nakoim.+ Mwiokoai bwa N na kawakinna ao N na boni kaokia nakoim.”+ 38 Ma e taku: “E na aki airi ma ngkami natiu, bwa e a tia ni mate tarina ao ai bon tii ngaia n tiku.+ Ngkana e mate n te kabuanibwai teuana ni mwanangami ane kam na karaoia, kam a boni karuoai ngkanne ngkai I a kara nakon te Ruanimate*+ ma te nanokawaki.”+

43 E a korakora te rongo n te aba.+ 2 Mangaia are ngke a a tia ni kabanea te uita* ni kanna are a uotia mai Aikubita,+ ao e taku tamaia nakoia: “Naako riki ao kabooa te amwarake ibukira.” 3 E taku ngkanne Iuta nakoina: “E anganira te kauring ae mataata teuarei ni kangai, ‘Kam na aki manga tarai matau ma tii ngkana raomi tarimi.’+ 4 Ti na nako ni kabooa te amwarake ngkana ko kariaia bwa e na irira tarira. 5 Ma ngkana ko aki kanakoa ao ti na bon aki nako, bwa e kangai teuarei nakoira, ‘Kam na aki manga tarai matau ma tii ngkana raomi tarimi.’”+ 6 Ao e titiraki ni kangai Iteraera:+ “E aera ngkai kam karokoa te kangaanga aei i aou ngkai kam tuanga teuanne ae iai riki tarimi?” 7 A kaeka ni kangai: “Bon teuarei ae titirakinira taekara ao taekaia ara koraki ni kangai, ‘E maiu naba ngkai tamami? Iai riki tarimi?’ ao ti tuangnga baikai.+ Ti nang kangaa naba n ataia bwa e na kangai, ‘Kairaamai tarimi’?”+

8 E kaumaka ngkanne Iteraera are tamana Iuta ni kangai: “Kanakoa te teinimwaane ma ngai+ ao kariaia bwa ti nangi mwananga nako bwa ti aonga ni maiu ao n aki mate,+ ngaira ma ngkoe ao ara koraki n ataei.+ 9 N na berita bwa e na aki kabuanibwai.+ Ko na kabukintaekaai iai. Ngkana I aki kaokia nakoim ma n nikiria iroum, ao N na bure iai nakoim n aki toki. 10 Ma ngke arona bwa ti aki baenikai, ao ti a bae n tia n roko ikekei ngkai ao n oki uoua te tai.”

11 Mangaia are e taku Iteraera are tamaia nakoia: “Ngkana ngaia anne, ao karaoa aei: Karini n ami buua bwain te aba aei aika taiani kabanea n raoiroi, ao uotii nakon teuanne bwa te bwaintangira:+ teutana te batiam,+ aia karewe manibeeru* teutana, te ratanam,* kunin te kai ae kanimnim raraana,+ ao uaan te bititakio ma taian amon. 12 Kauouai mwaitin ami mwane n uotii, ao kaoka naba te mwane are kaokaki nako matan ami baeki,+ bwa tao iai te kairua. 13 Kaira tarimi ao naako okira teuanne. 14 Ke e karekea nanoangaami te Atua ae Moan te Mwaaka iroun teuanne, bwa e aonga ni kainaomataa nakoimi tarimi are temanna ma Beniamin. Ma ni kaineti ngkanne ma ngai, ngkana a na bua natiu ao I riai ni kataua anne!”+

15 Mangaia are a anaa te bwaintangira mwaane aikai ao a kataboroi mwaitin aia mwane, ao a a nako Aikubita ni kawara Ioteba ao raoia Beniamin.+ 16 Ao Ioteba ngke e nora Beniamin bwa raoia, ao e a kangai naba nakon te mwaane are te mataniwi ni batana: “Kairiia mwaane aikai nakon te auti ao tiringia maan ao katauraoa te amwarake, bwa a na katawanou ma ngai mwaane aikai.” 17 E aki tabwara teuarei ni karaoa te baere e tuangaki iroun Ioteba,+ ao e kairiia naakai nakon ana auti Ioteba. 18 Ma a maaku mwaane akekei ngke a a kairaki nakon ana auti Ioteba ao a taku: “Ti a kairaki nakomai ibukin te mwane are kaokaki nakon ara baeki n te tai ae nako. A nang ewekira ngkai ao ni karikiira bwa tooro ao n anai ara taongki!”+

19 Mangaia are a kawara teuare te mataniwi ni batan Ioteba ao a taetae ma ngaia ni mataroan te auti. 20 A taku: “Taiaoka ara toka! Ti a tia n roko ikai n te moantai bwa ti na kabooa te amwarake.+ 21 Ma ngke ti a roko n ara tabo ni motirawa i aoni kawaira n oki ao ti a kauki ara baeki, ao akea bwa a mena ara mwane i matan ara baeki n tatabemanira nako, ara mwane ae koro raoi rawawatana.+ Mangaia ae ti kani kaokia. 22 Ao ti uota riki te mwane bwa ti na kabooa te amwarake. Ti aki ataia bwa antai ae kaaki ara mwane n ara baeki.”+ 23 E taku ngkanne teuarei: “E raoiroi. Tai maaku. Bon Atuami ao Atuan tamami ae karina te mwane n ami baeki. I ataia bwa kam a tia ni kabooa.” Imwin anne ao e a kaira Timeon ni kaotinakoa nakoia.+

24 E kairiia ngkanne teuarei ni karinia n ana auti Ioteba, ao e angania te ran bwa tebokani waeia, ao e angania aia taongki kanaia. 25 Ao a katauraoa te bwaintangira+ imwain rokon Ioteba n tawanou, bwa a ongo are a na amwarake ikekei.+ 26 Ngke e a rinnako Ioteba n te auti ao a a uota aia bwaintangira nakoina nako nanon te auti, ao a bobaraaki nakoina i aontano.+ 27 Imwin aei ao e a titirakinia aroia bwa a uara, ao e taku: “E uara tamami are e a kara are kam taekinna? E maiu naba ngkai?”+ 28 Ao a taku: “E marurung tamara are am toro. E boni maiu naba ngkai.” Ao a bobaraaki nakoina i aontano.+

29 Ngke e euta matana ma n nora Beniamin are tarina, are natin tinana+ ao e taku: “Aio tarimi are te bina are kam taekinna nakoiu?”+ E reitia ni kangai: “E bia akoiko te Atua natiu.” 30 E kawaekoaa Ioteba n otinako ni kakaaea te tabo ae e na tang iai, ibukina bwa e rotaki nanona n ana namakin ibukin tarina. Mangaia are e rinnako n te ruu ae akea kaaina ao e tang iai.+ 31 Imwin anne ao e teboka matana ao e otinako ao e taotaona nanona ao e taku: “Kam na uotiimai amwarake.” 32 A uotii amwarake nakoina ni kaokoroi, ao a uotii naba amwarake nakoia nakekei ni kaokoroi, ao a amwarake I-Aikubita ake raona i bon irouia, bwa a aki kona n amwarake I-Aikubita ma taian Ebera, ngkai bon anne te bwai ae riribaaki irouia I-Aikubita.+

33 Ao taari akekei* a katekatekaaki i matana mairoun te karimoa ni kaineti ma rinena ni karimoa+ ni karokoa te bina ni kaineti ma arona n ataei, ao a teimatoa n itaramata naakai i marenaia ibukini mimia. 34 E angangania Ioteba te amwarake man ana taibora ma e karakaa riki tibwangani Beniamin nimaua te tai mwaitina nakoia ake tabemwaang.+ Mangaia are a tanaki n amwarake ao ni moi ni karokoa ngaeia.

44 Imwina ao e tua nakon teuare te mataniwi ni batana ni kangai: “Kaoni aia baeki mwaane akanne n te amwarake n te mwaiti ae a kona n uotii, ao nnei aia mwane i matan aia baeki n tatabemania nako.+ 2 Ma ko na nnea au mwangko are te mwangko are te tirewa i matan ana baeki te bina, n ikotaki ma te mwane are boon ana uita.”* Mangaia are e karaoa are e tuangnga Ioteba.

3 N te ingabong ngke e a moanna n oota ao a a kanakoaki mwaane akekei ma aia taongki. 4 Ngke a tuai n raroa ma te kaawa, ao e a taku naba Ioteba nakon teuare te mataniwi ni batana: “Teirake! Naako kakioia mwaane akekei! Ngkana ko ooiia ao kangai nakoia, ‘E aera ngkai kam kabooa mwin te raoiroi n te buakaka? 5 Tiaki e boni momoi au toka n te mwangko aei ao e mwaatai iai ni kabwarabwarai kanoan taai aika a na roko? E buakaka te bwai ae kam karaoia.’”

6 Mangaia are e a ooiia ao e taekin taeka aikai nakoia. 7 Ma a taku nakoina: “E aera ngkai e taekina anne ara toka? A bon aki kona n iangoa karaoan te mwakuri ae aron aei am toro aikai. 8 Taraia, ti uotii n oki taiani mwane man te aba ae Kanaan ake ti nori i matan ara baeki.+ Ti na kangaa ngkanne ni kona n iraea te tirewa ke te koora man ana auti am toka? 9 Ngkana iai i buakoia am toro ae kuneaki irouna ao ke e kamateaki, ao ti na riki naba ngaira aika nikirana bwa ana toro ara toka.” 10 Mangaia are e taku teuarei: “E na karaoaki ane kam taekinna: E na riki bwa au toro ane e kuneaki irouna, ma kam na aki reke n te bure ngkami akana nikirana.” 11 Ngaia are a waekoa ni karuoi aia baeki i aontano n tatabemania nako ao a kauki. 12 E kakaae raoi ni moa mairoun te karimoa ni karokoa te bina. N tokina ao e a kuneaki te mwangko n ana baeki Beniamin.+

13 A raeuai ngkanne kunnikaia ao a kaoki uotaia nako aon aia taongki n tatabemania nako ao a okira te kaawa. 14 Ngke e rinnako Iuta+ ma tarina n ana auti Ioteba, ao e boni mena naba ikekei Ioteba, ao a bobaraaki nako aontano i matana.+ 15 E taku Ioteba nakoia: “Tera te mwakuri ae kam karaoia? Kam aki ataia ae te aomata ae ai arou e mwaatai ni kabwarabwarai kanoan taai aika a na roko?”+ 16 Ma e kaeka Iuta ni kangai: “Tera ae ti na taekinna nakon ara toka? Ti na kangaa ni kabwarabwaraa te baei? Ao ti na kangaa ni kaotia bwa ti bon raoiroi? E a tia te Atua ae koaua ni kaotaraea aia kairua am toro.+ Ti a riki ngkai bwa am toro ara toka, ngaira ma teuare kuneaki irouna te mwangko!” 17 Ngaia are e taku Ioteba: “I bon aki kona n iangoa karaoan anne! E na riki bwa au toro teuare kuneaki irouna te mwangko.+ Ma ngkami akana nikirana, naako okira tamami ma te rau.”

18 E keerake ngkanne Iuta nakoina ao e taku: “I a bubutiiko au toka, taiaoka kariaia am toro bwa e na taetae ao e na ongora au toka, ma ko na tai un iroun am toro, bwa bon titeboo arom ma Barao.+ 19 E titirakinia ngkoa ana toro au toka ni kangai, ‘Iai tamami ke tarimi?’ 20 Mangaia are ti taku nakon ara toka, ‘Iai tamara ae e a kara ao iai natina ni kara ae te bina.+ Ma e mate tarina,+ ai ngaia are ai bon tii ngaia nikiran natin tinana,+ ao e tatangiria tamana.’ 21 Imwin anne ao ko kangai nakoia am toro: ‘Kairia nakoiu bwa I aonga n noria.’+ 22 Ma ti kangai nakon ara toka, ‘E aki kona ni kitana tamana te teinimwaane. Ngkana e kitanna ao e na boni mate tamana.’+ 23 Ao ko kangai nakoia am toro, ‘Kam na aki manga tarai matau ma tii ngkana kam airi ma tarimi are te bina.’+

24 “Mangaia are ti nakon tamara are am toro ao ti tuangnga ana taeka ara toka. 25 Imwina riki ao e taku tamara: ‘Naako oki ao kabooa te amwarake ibukira.’+ 26 Ma ti taku, ‘Ti aki kona n nako. Ngkana e airi ma ngaira tarira ae te bina ao ti na nako, bwa ti aki kona n tarai matan teuarei ma tii ngkana raora tarira ae te bina.’+ 27 E taku ngkanne nakoira am toro are tamara, ‘Kam bon ataia ae e bungia natiu mwaane aika uoman buu.+ 28 Ma e kitanai are temanna ao I taku: “E a boni bae n tia n raebitiaki!”+ ao I tuai man noria ni karokoa ngkai. 29 Ngkana kam a manga kairaanako mairou ae temanna aei ao e mate n te kabuanibwai teuana, kam a boni karuoai ngkanne ngkai I a kara nakon te Ruanimate*+ ma te rawawata.’+

30 “Ao ngkana I a okira ngkanne am toro are tamau n akea te teinimwaane aei i rarikira, ao kioina ngkai e tangira riki te teinimwaane aei nakon oini maiuna,* 31 e na boni mate ngkanne n te tai are e noria iai bwa ai akea te teinimwaane, ao ngaira aika am toro ti a boni karuoa ngkanne am toro are tamara ngkai e a kara nakon te Ruanimate* ma te nanokawaki. 32 E berita am toro, nakon tamau ibukin te teinimwaane, ao e kangai, ‘Ngkana I aki kaokia nakoim ao N na boni bure nakon tamau n aki toki.’+ 33 Mangaia ae taiaoka au toka, kariaia bwa N na riki bwa am toro n onea mwin te teinimwaane, bwa e aonga n oki te teinimwaane ma tarina. 34 N na kangaa n okira tamau n akea te teinimwaane irou? I aki kona n taraa tamau ngkana e a rotaki n te rawawata aei!”

45 Ibukin aei ao e a aki kona n taona riki nanona Ioteba i mataia ana toro.+ Ngaia are e a takarua ni kangai: “Kam na kanakoia aomata nako mairou!” Akea temanna ae tiku i rarikin Ioteba ngke e a kaotia nakoia tarina bwa antai ngaia.+

2 E a tang ngkanne n takarua, ngaia are a ongo I-Aikubita ao a ongo naba taekan aei kaain ana auti Barao. 3 N tokina ao e a taku Ioteba nakoia tarina: “Bon Ioteba ngai. E boni maiu naba tamau?” Ma a aki kona tarina ni kaekaa naba teutana, bwa a rangi ni kubanako irouna. 4 Mangaia are e taku Ioteba nakoia tarina: “Nakomai kaaniai taiaoka.” Ao a kaania.

Ao e taku: “Bon Ioteba ngai are tarimi, are kam kaboonakoa ngkoa nako Aikubita.+ 5 Ma tai raraoma ao tai ibukibuki i marenami ngkai kam kaboonakoai n nakomai, bwa e karimoaai te Atua imwaimi ibukini kamaiuan te aba.+ 6 Aio kauouan ririkin te rongo n te aba,+ ao ai tii nimaua riki te ririki ae e na akea iai kamarauan te tano ke te mwakuri n tai. 7 Ma e karimoaai te Atua imwaimi bwa I aonga ni kamaiuia nikiraia+ ami koraki n te aonnaba,* ao ni kateimatoai maiumi n te aro ni kakamaiu ae kamimi. 8 Mangaia ae tiaki ngkami ae kam kanakomaiai ma bon te Atua ae koaua, bwa e aonga n rineai bwa aia mataniwi taan rabakau* irouni Barao ao te toka ni batana ni kabane, ao te tia taua taekan te aba ae Aikubita ni kabutaa.+

9 “Waekoa okira tamau, ao kam na kangai nakoina, ‘E kangai Ioteba are natim: “E a tia ni mwiokoai te Atua bwa te tia taua taekan Aikubita ni kabutaa.+ Nakomai kawarai ao tai baenikai.+ 10 Ko na maeka n te aba ae Koten,+ ike ko na uakaan iai ma ngai, ngkoe ma natim mwaane, ma tibum mwaane, am nanai ni man, ao am bwai ni kabane. 11 N na kakarekea kanam ikekei bwa ai tii nimaua riki ririkin te rongo.+ Bwa a kaawa ni karako am bwai ma kaaini batam ao a kaawa ni bua am bwai ni kabane.”’ 12 Kam a kona n noria ngkai ngkami ma tariu ae Beniamin n oini matami, bwa boni ngai ae I taetae nakoimi.+ 13 Mangaia ae kam na tuanga tamau taekan nako karineau i Aikubita ao bwaai ni kabane ake kam nori. Kawaekoaingkami ni kairaamai tamau.”

14 E rabwata* ngkanne tarina are Beniamin ao e tang, ao e tang naba Beniamin ma baina i aon roroana.+ 15 Ao e kaboria ma tarina ni kabane ma n tang i aoia, ao imwin anne a a taetaenikawai tarina ma ngaia.

16 Ao e roko te rongorongo ae kangai n ana auti Barao: “A a roko tarin Ioteba!” Ao a kukurei iai Barao ma ana toro. 17 Mangaia are e taku Barao nakon Ioteba: “Kangai nakoia tarim, ‘Karaoa aei: Katokai uotaia ami man ao naako n te aba ae Kanaan, 18 ao kaira tamami ma kaaini batami ao nakomai kawarai. N na anganingkami baika raraoi man te aba ae Aikubita, ao kam na amwarake ni* mwakoron abara ae moanibaan te raoiroi.’*+ 19 Ao I tua nakoim bwa ko na kangai nakoia:+ ‘Karaoa aei: Kam na anai kaa+ man te aba ae Aikubita ibukia natimi ao buumi, ao kam na katokaa tamami n ane tewaana ao nakomai.+ 20 Tai raraomaeakin ami bwai,+ bwa bon ami bwai baika taiani kabanea n raoiroi man te aba ae Aikubita ni kabutaa.’”

21 Ao a karaoa anne natin Iteraera, ao e angania taiani kaa Ioteba n aron are e tua Barao, ao e angania aia tianaki ibukin te mwananga. 22 E angania oneaia n tatabemania nako, ma e angani Beniamin 300 te mwakoro n tirewa ao nimaua oneana.+ 23 Ao e kanakoi baikai nakon tamana: taongki aika tengaun ma uotaia baika raraoi mai Aikubita, ao taongki aine aika tengaun ma uotaia uita* ma kariki, ao ana tianaki tamana ibukin te mwananga. 24 Mangaia are e a kanakoia tarina, ao ngke a a nako ao e taku nakoia: “Tai kauntaeka i marenami i aoni kawaimi.”+

25 A a nako ngkanne mai Aikubita ao a a roko iroun Iakoba are tamaia n te aba ae Kanaan. 26 A a kaongoa ngkanne ni kangai: “E boni maiu Ioteba ao boni ngaia te tia tautaeka n te aba ae Aikubita+ ni kabutaa!” Ma e aki tabennanoa aia karaki Iakoba ibukina bwa e aki kakoauaia.+ 27 Ngke a waakinako ni kaongoa Iakoba are tamaia ana taeka nako Ioteba ake e taekin nakoia, ao ngke e nori taiani kaa ake e kanakoi Ioteba bwa e na toka iai, ao e a tibwa rotaki nanona. 28 E taku Iteraera: “E a tau! E boni maiu natiu ae Ioteba! N na nako n noria imwain ae I mate!”+

46 Ngaia are e a airi Iteraera ma ana utu ao ana bwai ni kabane* ao e a nako. Ngke e roko i Beerateba+ ao e a anga taiani karea nakon Atuan tamana are Itaaka.+ 2 N te tairiki teuana ao e a taetae te Atua nakon Iteraera n te miitara ni kangai: “Iakoba, Iakoba!” ao e kaeka ni kangai: “Aio ngai!” 3 E taku te Atua: “Bon te Atua ngai ae koaua ae Atuan tamam.+ Tai maaku n nako Aikubita bwa N na karaoiko bwa te natannaomata ae korakora ikekei.+ 4 Boni ngai ae N na airi ma ngkoe nako Aikubita, ao boni ngai naba ae N na kaokiko mai ikekei,+ ao e na kaaki baina Ioteba i aoni matam.”*+

5 Imwin anne ao Iakoba e kitana Beerateba, ao natin Iteraera ake mwaane a katokaa Iakoba are tamaia ma natiia ao buuia i aoni kaa ake e kanakoi Barao bwa baona. 6 A airi naba ma aia nanai ni man ao aia bwai, ake a karekei n te aba ae Kanaan. Mangaia are a a roko i Aikubita Iakoba ma kanoana ni kabane. 7 E airi ma natina mwaane ao aine, ao tibuna ni kabane nako Aikubita, boni kanoana ni kabane.

8 Aikai araia kanoan Iteraera aika mwaane ake a roko i Aikubita,+ aika kanoan Iakoba: Ana karimoa Iakoba bon Reuben.+

9 Natin Reuben bon Anoka, Baru, Etiron, ao Karemi.+

10 Natin Timeon+ bon Iemuera, Iamin, Oata, Iakin, Toara, ao Tiaura+ are natina ma aine ake tibuni Kanaan.

11 Natin Rewi+ boni Kerition, Koata, ao Merari.+

12 Natin Iuta+ bon Era, Onan, Tiera,+ Bereti,+ ao Teera.+ Ma e mate Era ao Onan n te aba ae Kanaan.+

Natini Bereti bon Etiron ao Amura.+

13 Natin Itakara bon Tora, Buwa, Ioobe, ao Timron.+

14 Natin Teburun+ bon Tereta, Eron, ao Iareera.+

15 Akanne kanoan Iakoba ma Rea aika mwaane ake a bungiaki i Batanaram n ikotaki ma natina te aine ae Rina.+ Mwaitiia kanoana* bon 33.

16 Natini Kata+ bon Tibion, Aki, Tuni, Etibon, Eri, Arota, ao Areri.+

17 Natin Atera+ bon Imna, Itiwa, Itiwi, Beria, ao mwaaneia bon Nei Teraa.

Natini Beria bon Eebere ao Marekiera.+

18 Akanne kanoan Tireba+ are e anga Raban nakon natina te aine are Rea. Ao Tireba e karikiia kanoan* Iakoba aika 16.

19 Natin Rakera aika mwaane, are buun Iakoba bon Ioteba+ ao Beniamin.+

20 A bungiaki natin Ioteba n te aba ae Aikubita aika Manate+ ao Eberaim,+ iroun Atenata+ are natini Botibera ae ibongan On.*

21 Natini Beniamin+ boni Bera, Bekera, Atibera,+ Keera, Naaman, Ei, Roti, Mubim, Ubim,+ ao Areta.+

22 Akanne kanoan Iakoba ma Rakera aika mwaane aika 14 botaia.

23 Natin* Tan+ bon Utim.+

24 Natin Nabetari+ bon Iateera, Kuni, Ieteri, ao Tirem.+

25 Akanne mwaane ake kanoani Birea are e anga Raban nakon natina te aine are Rakera. Ao Birea e karikiia kanoan* Iakoba aika itiman botaia.

26 Botaia kanoan* Iakoba aika riki mairouna ake a airi ma ngaia nako Aikubita, n aki warekaki iai buuia natin Iakoba, bon 66.+ 27 Natin Ioteba mwaane aika bungiaki i Aikubita bon uoman. Botaia ni kabane kaaini batan Iakoba ake a roko i Aikubita bon 70.+

28 Ao Iakoba e karimoaa Iuta+ bwa e na tuanga Ioteba ae i aoni kawaina n roko i Koten. Ngke a a roko n te aba ae Koten,+ 29 ao Ioteba e tua katauraoan ana kaa ni buaka ao e nako ni kaitiboo ma tamana are Iteraera i Koten. Ngke e kaitiboo ma ngaia ao e a bon rabwatia* naba ao e tang ni kamaanna teutana.* 30 Ao e taku Iteraera nakon Ioteba: “I a tauraoi ngkai ni mate, bwa I a tia n nora matam ao I a ataia ae ko boni maiu.”

31 E taku ngkanne Ioteba nakoia tarina ao nakoia kaaini batan tamana: “Kariaia bwa N na nako ni kaongoa Barao+ ni kangai, ‘A a roko irou tariu ao kaaini batan tamau man te aba ae Kanaan.+ 32 Bon taani kawakintiibu mwaane aikai+ ao a tararuaa te nanai,+ ao a kairi aia nanai n tiibu ma aia nanai ni man ao aia bwai ni kabane ake irouia.’+ 33 Ma ngkana e weteingkami Barao ao e titiraki ni kangai, ‘Tera ami mwakuri?’ 34 kam riai ni kangai, ‘Bon taan tararuaa te nanai ni man am toro aikai, mangke ti uarereke ni karokoa ngkai, n ai aroia ara bakatibu,’+ bwa kam aonga ni maeka n te aba ae Koten+ kioina ngkai a riribaaki taani kawakinia tiibu ni kabane irouia I-Aikubita.”+

47 Mangaia are e nako Ioteba ni kaongoa Barao+ ae kangai: “A a roko man te aba ae Kanaan tamau ma tariu ao aia nanai n tiibu ma aia nanai ni man ma aia bwai ni kabane, ao a mena n te aba ae Koten.”+ 2 E kairiia niman tarina ao e kaotiia nakoni Barao.+

3 E taku Barao nakoia tarin Ioteba: “Tera ami mwakuri?” A kaekaa Barao ni kangai: “Bon taani kawakinia tiibu am toro aikai, n ai aroia ara bakatibu.”+ 4 A taku ngkanne nakoni Barao: “Ti roko bwa ti na maeka bwa iruwa n te aba aei,+ ibukina bwa ai akea taian tawaana ibukia aia nanai am toro, bwa e a korakora te rongo n te aba ae Kanaan.+ Mangaia ae taiaoka kariaia am toro aikai bwa a na maeka n te aba ae Koten.”+ 5 E taku ngkanne Barao nakon Ioteba: “A a roko iroum ikai tamam ma tarim. 6 E mena i matam te aba ae Aikubita. Kamaekaia tamam ma tarim ni mwakoron te aba ae te kabanea n raoiroi.+ Ke a maeka n te aba ae Koten, ao ngkana ko ataiia mwaane aika konabwai i buakoia, ao mwiokoiia bwa a na kawakinia au nanai.”

7 E kaira ngkanne tamana Ioteba bwa e na kaotia nakoni Barao, ao Iakoba e kakabwaiaa Barao. 8 E titiraki Barao nakon Iakoba ni kangai: “Iraua am ririki?” 9 E taku Iakoba nakoni Barao: “Bon 130 mwaitin au ririki ni mwamwananga.* A karako ma ni karawawata au ririki ni maiu,+ ao a aki roko n abwakin aia ririki ni maiu au bakatibu n aia tai ni mwamwananga.”*+ 10 Imwin anne ao Iakoba e kakabwaiaa Barao ao e nako mai matana.

11 Mangaia are e kamaekaia tamana ma tarina Ioteba ao e angania tibwangaia n te aba ae Aikubita, n te mwakoro n aba ae te kabanea n raoiroi, n te aba ae Rameteti,+ n aron are e tua Barao. 12 Ao e teimatoa Ioteba ni karekea te amwarake* ibukin tamana ma tarina ao kaaini batan tamana ni kabane, ni kaineti ma mwaitiia aia koraki n ataei.

13 Ai akea ngkai te amwarake* i aon te aba ni kabutaa bwa e a rangi ni korakora te rongo, ao a a mamaara kaain te aba ae Aikubita ao te aba ae Kanaan ibukin te rongo.+ 14 E rikoi taiani mwane ni kabane Ioteba ake a mena n te aba ae Aikubita ao n te aba ae Kanaan ibukin te uita* are a kakabooa aomata,+ ao e uouotii taiani mwane aikai Ioteba nako nanon ana auti Barao. 15 Imwina riki ao e a bane te mwane man te aba ae Aikubita ao man te aba ae Kanaan, ao a a bane n roko I-Aikubita iroun Ioteba ao a taku: “Anganira kanara! E aera ngkai ti na mate i matam tii ibukin ae e a bane ara mwane?” 16 E taku ngkanne Ioteba: “Ngkana e a bane ami mwane ao aanga ami nanai ao N na anganingkami te amwarake bwa booni mwin ami nanai.” 17 Mangaia are a kairiia aia nanai nakon Ioteba ao e angangania te amwarake Ioteba bwa booni mwin aia aoti, te nanai n tiibu, te nanai ni man, ao taian taongki, ao e kakarekei kanaia i nanon te ririki anne bwa booni mwin aia man ni kabane.

18 Ngke e a roko n tokina te ririki anne, ao a a roko irouna n te ririki are imwina ao a taku: “Ti na aki karabai arora mairoun ara toka bwa ti a bane n tia n anganako taiani mwane ao ara nanai ni man aika manana nakon ara toka. Ai bon akea nikiran ara bwai ibukin ara toka, ma ai tii rabwatara ao abara. 19 E aera ngkai ti na mate i matam ao e na taonaba abara? Kabooira ma abara bwa boon te amwarake, ao ti na riki bwa ana toro Barao ao a na riki abara bwa abana. Anganira taiani koraa bwa ti aonga ni maiu ao n aki mate ao e na aki tiku abara n aki kaainaki.” 20 E kabooi ngkanne abaia ni kabane I-Aikubita Ioteba bwa abani Barao, bwa a bane I-Aikubita ni kaboonakoi aia tawaana bwa e a rangi ni korakora te rongo, ao a a riki bwa abani Barao.

21 E tua ngkanne nakoia aomata ni kabane ake a maeka i Aikubita ni mwakorona nako bwa a na mwaing nakoni kaawa aika bubura.+ 22 Ma tii abaia ibonga ae e aki kabooi,+ ibukina bwa e rereke kanaia ibonga mairouni Barao ao a mamaiu mani kanaia ake e angania Barao. Anne bukina ae a aki kaboonakoi iai abaia. 23 E taku ngkanne Ioteba nakoia aomata: “Taraia! I kabooingkami n te bong aei ma abami ibukini Barao. Ao aikai koraa aika kam na uniki n taian tawaana. 24 Ngkana e karikiuaa ao kam na anga kanimamwakorona nakoni Barao,+ ma kam na bwaina aua mwakorona bwa te koraa ibukin te tawaana ao kanami ao kanaia kaain ami auti ao kanaia natimi.” 25 Mangaia are a taku: “Ko kamaiuira.+ Ke e reke akoara i matan ara toka, ao ti na riki bwa ana toro Barao.”+ 26 E karaoa anne Ioteba bwa te moti, ao e kamanenaaki ni karokoa te bong aei i aon te aba ae Aikubita, ae bon ana bwai Barao te kanimamwakoro. Ma tii abaia ibonga ae e aki abanna Barao.+

27 A mamaeka tibun Iteraera n te aba ae Aikubita, n te aba ae Koten,+ ao a tiku ni maeka iai ao a kabatiaia aia kariki ao e a rikirake n rangi ni bati mwaitiia.+ 28 Ao e maeka Iakoba n te aba ae Aikubita i nanon 17 te ririki, mangaia are mwaitin ana bong ni maiu Iakoba bon 147 te ririki.+

29 E a uakaan te tai ae e nangi mate iai Iteraera,+ ngaia are e wetea natina are Ioteba ao e taku: “Ngkana e reke ngkai akoau i matam ao taiaoka ma kaaki baim i aani boton rangau, ao taetae n tuea bwa ko na kaota nakoiu te tangira ae koaua.* Taiaoka tai kaiiai i Aikubita.+ 30 Ngkana I mate* ao ko na uotainako mai Aikubita ao kaiiai n ruanimateia au bakatibu.”+ Mangaia are e taku Ioteba: “N na karaoa ane ko taekinna.” 31 E taku ngkanne Iteraera: “Taetae n tuea nakoiu.” Mangaia are e taetae n tuea Ioteba nakoina,+ ao e rairaki Iteraera nakon ana kainiwene ao e bobaraaki.+

48 Imwini baikai ao e tuangaki ae kangai Ioteba: “Noria, e a rikirake ni mamaara tamam.” Mangaia are e kairiia natina mwaane ake uoman ake Manate ma Eberaim, ao a nakon Iakoba.+ 2 E tuangaki ngkanne Iakoba ae kangai: “E a roko natim are Ioteba.” Mangaia are e keiaki n tekateka Iteraera i aon ana kainiwene. 3 Ao e taku Iakoba nakon Ioteba:

“E kaoti nakoiu te Atua ae Moan te Mwaaka i Ruti n te aba ae Kanaan ao e kakabwaiaai.+ 4 Ao e taku nakoiu, ‘N na kabatiaia am kariki, ao N na kamwaitiko ao N na karikiko bwa te botaki n natannaomata,+ ao N na angania kanoam* ake imwim te aba aei bwa a na teimatoa n abanna.’+ 5 I a natinia ngkai natim mwaane ake uoman ake a bungiaki n te aba ae Aikubita imwain rokou iroum i Aikubita.+ A nang riki Eberaim ma Manate bwa natiu n aroia natiu aika Reuben ma Timeon.+ 6 Ma a na riki bwa natim akana bungiaki imwia naakai. A na bwaibwai ni mwakoron te aba are a na bwaibwai iai tariia.+ 7 Ni kaineti ngkanne ma ngai, ngke I oki mai Batan ao e mate Rakera+ i rarikiu n te aba ae Kanaan, ngke e bon raroa naba teutana Eberata.+ Mangaia are I kaiia i aoni kawaiu nako Eberata are Betereem.”+

8 Ao Iteraera e noriia natin Ioteba ao e titiraki ni kangai: “Antai aikai?” 9 Mangaia are e taku Ioteba nakon tamana: “Bon natiu aikai ae e anganai te Atua n te tabo aei.”+ Ngaia are e taku: “Kairiiamai nakoiu taiaoka, bwa I aonga ni kakabwaiaia.”+ 10 A aikoa raraoi ngkai matan Iteraera bwa e a kara, ao e a aki kona n noraaba. Mangaia are e kairiia natina Ioteba ni kaania Iteraera, ao e kaboria Iteraera ma ngaiia ao e rabwatiia. 11 E taku Iteraera nakon Ioteba: “Akea n au iango ae N na manga nora matam,+ ma e kariaia naba te Atua bwa N na noriia kanoam.”* 12 Imwin anne ao e kamwaawaia Ioteba mai bubuaniwaen Iteraera, ao e bobaraaki nako aontano.

13 E a kairiia ngkai ni kauoman Ioteba ao e kaania ma Iteraera, e kaira Eberaim+ ni baina are te atai nako angamaingin Iteraera, ao e kaira Manate+ ni baina are te maing nako angaatain Iteraera. 14 Ma e arora baina are te atai Iteraera ao e kaaki i aon atun Eberaim, e ngae ngke te karimwi ngaia, ao e kaaki baina are te maing i aon atuni Manate. E boni kani kaaki baina n te aro aei e ngae ngke e ataia bwa te karimoa Manate.+ 15 Imwina ao e kakabwaiaa Ioteba ao e taku:+

17 E aki kukurei Ioteba ngke e nora tamana bwa e teimatoa ni kaaki baina are te atai i aon atun Eberaim, ngaia are e kataia n anaa bain tamana ni kamwaingnga mai atun Eberaim nako aon atuni Manate. 18 E taku Ioteba nakon tamana: “Tiaki ngaia anne tamau, bwa aio te karimoa.+ Kaaki baim ane te atai i aon atuna.” 19 Ma e teimatoa n rawa tamana ao e taku: “I ataia natiu, I bon ataia. E na riki naba teuaei bwa te natannaomata ao e na kakannato naba. Ma e ngae n anne e na kakannato riki tarina ae te karimwi nakoina,+ ao e na tau mwaitini kanoana* ni kona n riki bwa natannaomata aika bati.”+ 20 Mangaia are e reitaanako kakabwaiaaia n te bong arei,+ ni kangai:

Mangaia are e teimatoa ni karimoaa Eberaim imwaini Manate.

21 Ao e taku Iteraera nakon Ioteba: “Taraia, N nangi mate+ ma e na boni memena iroumi te Atua ao e na kaokingkami nako abaia ami bakatibu.+ 22 Ma N na anganiko ngai tibwangam tekaina te aba* ae raka riki nakoia tarim, are I anaia mai nanoni baia taian Amoraite n au kabaang ao n au kainikatebe.”

49 Ao e weteiia natina aika mwaane Iakoba ao e taku: “Botingkami bwa I aonga n tuangingkami te bwai ae e na riki nakoimi ni boong aika a na roko. 2 Botingkami ao ongora, ngkami aika natin Iakoba, eng, ongora iroun Iteraera ae tamami.

3 “Reuben,+ bon au karimoa ngkoe,+ marurungiu ao moani korakorau,* moanibaan te karineaki ao moanibaan te korakora. 4 Ma ko na aki moanibaa ibukin am akiako n aroni karaanga aika buaka, ibukina bwa ko nakoni nnen tamam ni wene.+ Ko kamwaraea nneu ni wene n te tai anne. E bon nako aoni nneu ni wene!

5 “Bon taari Timeon ma Rewi.+ A kabonganai aia bwai ni buaka n tiritiri iai.+ 6 I* bia aki raonia. Tai kariaia karineau* bwa e na irekereke ma ngaiia n aia botaki, ibukina bwa a kamateia mwaane ngke a un,+ ao a kamwaukuia kaao mwaane ibukini kakukureiaia. 7 E na reke kain unia ibukina bwa e tiritiri, ao unia ae korakora ibukina bwa e iowawa.+ N na kamaeinikunia i Iakoba ao N na kamaenakoia i Iteraera.+

8 “Ni kaineti ngkanne ma ngkoe Iuta,+ a na kamoamoako tarim.+ E na mena baim i aon roroaia akana kairiribai nakoim.+ A na bobaraaki i matam natin tamam aika mwaane.+ 9 Bon te raian te teei Iuta.+ Natiu, ko na bon teirake mai aoni konam. E wene ao e aroria n ai aron te raian, antai ae kona ni kauta te raian? 10 E na aki nako okon te uea mairoun Iuta,+ ao e na aki nako naba okon te tia tautaeka mai marenani waena, ni karokoa rokon Tiro.*+ A riai n ongeaba irouna botannaomata.+ 11 E na rooa ana taongki ma te kai ae te kureebe ao bunin ana taongki ma te kai ae te kureebe ae rangi n raoiroi, e na kaitiaka oneana n te wain ao kunnikaina n ranin te kureebe. 12 A uraura matana n te wain ao a mainaina wina n rannimamman te man.

13 “E na maeka Teburun+ i mataniwin te aba, i rarikin taari ike a rooroo iai kaibuke,+ ao e na kaineta Titon tian abana are mai ikekei.+

14 “Bon te taongki ae korakora Itakara+ ae e wene i marenani baeki aika uoua aika kabaeaki ni kaintokana. 15 Ao e na noria bwa e raoiroi te tabo ni motirawa ao e maiureirei te aba. E na anga angana bwa e na aonnanga te uota ae rawawata ao e na aantaeka i aan te tautoronaki.

16 “E na motiki taekaia ana aomata Tan,+ ae teuana mai buakon aia baronga tibun Iteraera.+ 17 Ke e riki Tan bwa te naeta ae mena i rarikin te kawai, ae te naeta ae iai korona i rarikin te kawai, ae e tenaa bukini waen te aoti bwa e aonga ni kabwakaa te tia toka i aona.+ 18 N na taningaa te kakamaiu mairoum Iehova.

19 “Ni kaineti ngkanne ma Kata,+ a na ninia teuaei taani kuribwai, ma e na kaeiia n ekiianako.+

20 “E na bati* ana amwarake* Atera,+ ao e na katauraoa te amwarake ae riai ibukin te uea.+

21 “Bon te ria aine Nabetari+ ae kakateke. E taekin taeka aika tamaroa.+

22 “Boni mwaangan te aroka ae bati uaana Ioteba,+ ae te aroka ae bati uaana ae mena i rarikin te koburake n ran, ae a rokoroko mwaangana riaon te oo. 23 Ma a teimatoa taani katebe ni bwainikirinna ma ni kakatebea ao a teimatoa ni kaikoa ribaakina.+ 24 Ma e ngae n anne e teimatoa ni nnena ana kainikatebe,+ ao a teimatoa ni korakora baina ma ni baiteke.+ E roko te tia kawakintiibu ao atibun Iteraera aei mairoun teuare mwaaka ae Atuan Iakoba. 25 E* roko teuaei mairoun Atuan tamam ao e na boni buokiko te Atua. E memena Ioteba iroun Teuare Moan te Mwaaka, ao e na kakabwaiako te Atua ni kakabwaia mai karawa i eta, ao ni kakabwaia mai kabi i nano,+ ao e na anganiko am kariki aika bati ao am nanai ni man aika bati. 26 E na rianako riki ana kakabwaia tamam nakoni baika raraoi ni maunga aika teimatoa n aki toki,+ ao nakon tamaroan tabuki aika teimaan. A na teimatoa kakabwaia aikai i aon atun Ioteba, i aon taubukin atun teuare tebenako mai buakoia tarina.+

27 “E na teimatoa n raebitia konana Beniamin+ n aron te kameaanti.+ E na kana konana n te ingabong, ao n te tairiki e na tibwai baika a kuribwaiaki n te buaka.”+

28 A nako aia baronga tibun Iteraera aika 12 mairouia naakai, ao aikai baike e taekin tamaia nakoia ngke e kakabwaiaia. E angania kakabwaiaaia n tatabemania nako ae kaineti raoi ma ngaiia.+

29 Imwin anne ao e tua baikai nakoia: “N nang ikotaki ma au koraki.*+ Kaiiai i rarikia tamau n te nangananga are n ana tawaana Ebiron are tibun Eta,+ 30 te nangananga are n te tawaana i Makebera are i moani Mamre n te aba ae Kanaan, te tawaana are e kabooa Aberaam mairoun Ebiron are tibun Eta, bwa abana ibukini nneni kawenean ana mate. 31 A kaiia ikekei Aberaam ma buuna are Tara.+ A kaiia naba ikekei Itaaka+ ma buuna are Rebeka, ao I kaiia naba iai Rea. 32 E kabooaki mairouia tibun Eta te tawaana ma te nangananga are iai.”+

33 Mangaia are ngke e a tia Iakoba n anga kaetieti aikai nakoia natina mwaane ao e wene i aon ana kainiwene ao e moti ikena, ao e a ikotaki ma ana koraki.*+

50 E baraaki ngkanne Ioteba i aon tamana+ n rabwatia ao e tang ao e kaboria ma ngaia. 2 Imwin anne ao e tua Ioteba nakoia ana toro aika taokita bwa a na bwainnaorakia rabwatan+ tamana. Mangaia are a bwainnaorakia* Iteraera taokita, 3 ao a kabanea raoi 40 te bong ibukina, bwa anne raoi maanin karaoan te bwainnaoraki anne, ao a reitaanako tangia I-Aikubita ibukina i nanon 70 te bong.

4 Ngke a a toki bongin tanginiweneiana, ao e taku Ioteba nakoia kaain ana auti* Barao: “Ngkana e reke akoau i matami, ao karokoa te rongorongo aei irouni Barao ni kangai, 5 ‘E kairoroai tamau bwa N na taetae n tuea+ ngke e kangai: “Noria! I a kaani mate.+ Ko na kaiiai ni nneu ni kaweneaki+ are I a tia n ekeia n te aba ae Kanaan.”+ Taiaoka kanakoai ni waerake bwa N na kaiia tamau ao N na manga oki.’” 6 E kaeka Barao ni kangai: “Naako ao kaiia tamam n aron are e kairoroko bwa ko na taetae n tuea iai.”+

7 Mangaia are e waerake Ioteba ni kaiia tamana, ao a iria ana toro Barao ni kabane ma unimwaanen+ ana auti ao unimwaanen te aba ae Aikubita ni kabane, 8 ao kaaini batan Ioteba ni kabane ma tarina ao kaaini batan tamana.+ Ma a tii katikuia aia koraki n ataei aika uarereke, ao aia nanai n tiibu ma aia nanai ni man, n te aba ae Koten. 9 E mwananga naba ma kaa ni buaka+ ao taan toka i aoia aoti, ao e rangi ni bati te koraki. 10 A a roko ngkanne n te tabo ni kaaki kun ni uita i Ataata n aonon te Ioretan, ao a a manga reitaanako riki tanginiweneia ae bati ma ni korakora ikekei, ao e teimatoa Ioteba n tanginiweneia tamana i nanon itibong. 11 A noriia naakai n tanginiwenei n te tabo ni kaaki kun ni uita i Ataata kaain te aba aika tibuni Kanaan, ao a taku: “Bon te tanginiwenei ae korakora aei irouia I-Aikubita!” Anne bukin aranakin te tabo arei bwa Aberamitiraim,* ae mena n aonon te Ioretan.

12 Mangaia are a karaoa raoi are a tuangaki iroun Iakoba natina ake mwaane.+ 13 A uotia natina nakon te aba ae Kanaan ao a kaiia n te nangananga are n te tawaana i Makebera, n te tawaana are i moani Mamre, are e kabooa Aberaam mairoun Ebiron are tibun Eta bwa abana ibukini kawenean ana mate.+ 14 Imwin tian Ioteba ni kaiia tamana ao e a oki nako Aikubita ma tarina ao te koraki ni kabane ake a iria ni kaiia tamana.

15 Imwini maten tamaia ao a taku tarin Ioteba i marenaia: “Tao e kaikoa ribaakira Ioteba ao e na kabooa mwin te buakaka ni kabane are ti karaoia nakoina.”+ 16 Mangaia are a kanakoa te rongorongo nakon Ioteba ae kangai: “E tua ae kangai tamam imwaini matena: 17 ‘Aio te bwai ae kam na taekinna nakon Ioteba: “Taiaoka I a butiiko bwa ko na kabwarai aia bure tarim ao aia bure ake a karaoi ngke a iowawa nakoim.”’ Taiaoka kabwarai aia bure ana toro Atuan tamam.” Ao e tang Ioteba ngke a taetae nakoina. 18 Ao a roko naba tarina ni katorobubua i matana ao a taku: “Aikai ngaira aika am toro!”+ 19 E taku Ioteba nakoia: “Tai maaku. I onea mwini ngkai te Atua? 20 E ngae ngke kam bon iangoa karaoan ae iowawa nakoiu,+ ma n aron ae oti n te bong aei ao e bitia te Atua nakon te bwai ae raoiroi ao nakoni kateimatoaani maiuia aomata aika bati.+ 21 Mangaia ae tai maaku. N na bon teimatoa n anganingkami kanami ma ami koraki n ataei aika uarereke.”+ Ngaia are e kabebeteia ao e taetae ni karaui nanoia.

22 Ao e teimatoa ni maeka Ioteba i Aikubita, ngaia ma kaaini batan tamana, ao e maiu Ioteba i nanon 110 te ririki. 23 E ooiia naba tibun Eberaim aika mwaane Ioteba,+ n ikotaki naba ma natini Makira aika mwaane, are natini Manate. A bungiaki i aoni bubuaniwaen Ioteba.*+ 24 N tokina ao e a taku Ioteba nakoia tarina: “I a kaani mate, ma e na boni buokingkami te Atua,+ ao e na boni kairingkami ni kaotinakoingkami man te aba aei nakon te aba are e beritanna nakon Aberaam, nakon Itaaka, ao nakon Iakoba.”+ 25 Mangaia are e kairoroiia natin Iteraera Ioteba bwa a na taetae n tuea ngke e kangai: “E na boni buokingkami te Atua. Kam na berita nakoiu bwa kam na uotiinako riiu mai ikai.”+ 26 Ao e mate Ioteba ngke 110 ana ririki, ao a bwainnaorakia rabwatana,+ ao e kaakaki n te bwaoki ni mate i Aikubita.