Ururinga Am Tia Karikiriki Ae Kakannato!

“Ko na ururinga naba te tia Karaoiko . . . ngkai a tuai n roko boong aika bubuaka.”​—TE MINITA 12:1.

1. Roro-n-rikirake ake a a tia ni katabuaki nakon te Atua a riai ni kan kabonganai aia bong n ataei ao korakoraiia n te aro ra?

IEHOVA e kakorakoraia ana toro bwa a na kona ni karaoa nanona. (Itaia 40:28-31) E karaoa anne n aki ongeia bwa rorora ke iraua aia ririki ana toro. Ma kaain te roro-n-rikirake ake a a tia ni katabui maiuiia nakon te Atua a riai riki n tangiria ni kabongana aia bong n ataei ao korakoraia, n te aro ae wanawana. Mangaia are a butimwaea raoi ana reirei “te Minita” ae te Uea ae Toromon, i Iteraera rimoa. E kaungaunga ni kangai: “Ko na ururinga naba te tia Karaoiko n am bong n ataei, ngkai a tuai n roko boong aika bubuaka, ngkai a tuai ni kaaniko ririki ake ko nang kangai iai, Akea au kukurei n aikai.”​—Te Minita 1:1; 12:1.

2. Tera ae a riai ni karaoia natiia Kristian ake a a tia ni katabui maiuiia?

² Ana reirei Toromon ibukin ururingan te tia Karikiriki ae Kakannato inanon ara bong n ataei e a taekinaki moa nakoia ataeinimwaane ao ataeinaine ake i Iteraera. A bungiaki nakon te botannaomata ae katabuaki nakon Iehova. Tera aroia natiia Kristian aika katabuaki n taai aikai? A riai naba n ururinga aia tia Karikiriki ae Kakannato. Ngkana a karaoa anne, a na karineia, ao a na karekei kakabwaiaiia iai.​—Itaia 48:17, 18.

Katoto Aika Raraoi Rimoa

3. Tera aron aia katoto Ioteba, Tamuera, ao Tawita?

³ A mwaiti kaain te roro-n-rikirake aika a taekinaki n te Baibara aika a karaoa te katoto ae raoiroi n aron ururingan aia tia Karikiriki ae Kakannato. Natin Iakoba ae Ioteba e ururinga ana tia Karikiriki ma ngke e uarereke. Ngke bun Botiba e kataa Ioteba n te wene ni bure ma ngaia, e bon rawa iai ao e kangai: “N na iranna iai ni karaoa te bure ae ababaki aei, ma ni bure nakon te Atua?” (Karikani Bwaai 39:9) Te I-Rewi ae Tamuera e ururinga ana tia Karikiriki tiaki tii ngke te tei ngaia, ma n ua tokini maiuna. (1 Tamuera 1:22-28, BK; 2:18; 3:1-5) Te tei ae Tawita are kaain Betereem e bon ururinga naba ana tia Karikiriki. E noraki onimakinan te Atua irouna ngke e kaitara ma te aintoa ae te I-Biritia ae Koria, ma ni kangai: “Ko nako iu ma te kabaang, ma te raanti, ma te koro: ma I nako im n aran Iehova Tabaota, ae Atuaia aia taanga nako Iteraera, aika ko a tia ni kaewenakoia. E na anga ngkoe Iehova nako nanoni baiu n te bong aei; ao N na oroiko, ma n anaa atum mai aom . . . ba a aonga n ataia kaain aonaba ba bon iai te Atua i buakoia Iteraera: ao e aonga n ataia te botaki aei ni kabanea ba E aki kamaiua te aba Iehova n te kabaang ma te raanti: ba ana bwai Iehova te bo ni buaka, ao E na anga ngkami nako nanoni baira.” E aki maan ao e a mate Koria, ao a birinako I-Biritia.​—1 Tamuera 17:45-51.

4. (a) Tera ae e kaotia bwa e uringa taekan ara tia Karikiriki ae Kakannato, te ataeinaine ae te Iteraera ae e taenikaiaki i Turia, ao iroun naba te uea ae te tei ae te Uea ae Iotia? (b) E a kanga Iesu ni kaotia bwa e ururinga ana tia Karikiriki ngke ai 12 ana ririki ni maiu?

⁴ Te roro-n-rikirake temanna ae e ururinga te tia Karikiriki ae Kakannato bon te taenikai ae te ataeinaine ae te I-Iteraera. Ibukin raoiroin ana kaotioti neiei nakon bun te mataniwi n te taanga ni buaka n Turia ae arana Naaman, teuarei, e kawara ana burabeti te Atua, e kamaiuaki man aorakina ae te rebera, ao e a riki bwa te tia taromauria Iehova. (2 Uea 5:1-19) Te tei ae te Uea ae Iotia e ninikoria ni boutokoa taromaurian Iehova n te aro ae itiaki. (2 Uea 22:1–23:25) Ma te katoto ae te kabanea n raoiroi ibukin te aomata ae e ururinga ana tia Karikiriki ae Kakannato ngke te tei ngaia, bon Iesu ae te I-Natareta. Iangoa are e riki ngke ai 12 ana ririki ni maiu. Ana karo a kairia nako Ierutarem ibukin karaoan te toa ae te Riao. N okiia, a noria bwa e bua Iesu; mangaia are a okirikaki ni kakaea. N te katenibong, a kunea ni maroroakin titiraki man te Baibara ma taan anga reirei n te tembora. E kaeka tinana ae tabeaianga irouna ni kangai Iesu: “E aera ngkai kam ukoukorai? kam aki ataai ba I riai ba N na kumea ana bwai Tamau?” (Ruka 2:49) E kabwaia Iesu ngke e karekei rongorongo aika manena ibukin bwaai n taamnei, man te tembora, ae ‘batan Tamana.’ Ni boong aikai, aia Maneaba n Uea Ana Tia Kakoaua Iehova bon te tabo ae moanibaan te raoiroi ibukin karekean te atatai ae eti ibukin ara tia Karikiriki ae Kakannato.

Ururinga Iehova Ngkai!

5. N oin am taeka, ko na kanga ni kabwarabwara ana taeka te minita ae koreaki n Te Minita 12:1?

⁵ Te tia taromauria Iehova ma nanona ni kabane e tangiria ni moantaai ni moana ana beku ibukina, ma ni beku iai n ua tokini maiuna. Ma tera te kaantaninga ae e mena imwain te aomata ae e kabane buaka ana bong n ataei ibukina bwa e aki ururinga te tia Karikiriki? E taekina ae kangai te minita ae kairaki iroun te Atua: “Ko na ururinga naba te tia Karaoiko n am bong n ataei, ngkai a tuai n roko boong aika bubuaka, ngkai a tuai ni kaaniko ririki ake ko nang kangai iai, Akea au kukurei n aikai.”​—Te Minita 12:1.

6. Baikara koaua aika a kaotia bwa a uringa aia tia Karikiriki ae Kakannato, kaara aika Timeon ao Nei Anna?

⁶ Akea te aomata ae kukurei “ni boong aika bubuaka,” aika taekan te kara. Ma a kimwareirei naba kaara aika a ururinga te Atua. N aron anne, te kara ae Timeon e bwabwakoa te merimeri ae Iesu ngke e mena n te tembora, ma ni kakatonga ni kangai: “Te Atua, Ko kanakoa am toro ma te rau ngkai, n ai aron am taeka; Ba a a tia matau n nora am kamaiu, ae Ko katauraoia i mataia aomata ni kabaneia; Ae te oota ni kaotaia Tientaire, ao neboakiia am aomata ake Iteraera.” (Ruka 2:25-32) Nei Anna ae 84 ana ririki ni maiu e ururinga naba ana tia Karikiriki. E aki toki n roroko n te tembora ao e mena iai ngke e kairaki Iesu nako iai. “Ao e rin iai n te aua naba arei, ao e katituaraoa te Atua, ao e taekina Teuarei nakoia aomata ni kabaneia ake a kaantaninga te kamaiuaki i Ierutarem.”​—Ruka 2:36-38.

7. Tera aroia aomata aika a kara inanon te beku iroun te Atua?

⁷ Taani Kakoaua Iehova aika a maiu ngkai aika a kara inanon te beku iroun te Atua a kona n rootaki n te maraki ao te aki-konamaki ae e ririki man te kara. Ma e ngae n anne, ai kukurei ra ngaiia ngkai, ao ai kukurei ra ngaira ngkai a a tia ni kakaonimaki ni bebeku! Bon iai ‘kimwareirein Iehova’ irouia, bwa a ataia bwa e a tia ni moanna ni kaotaki mwaakana ae moan te korakora nakon te aonnaba aei, n te aro ae e a tia naba ni katea Iesu Kristo bwa te Uea ae mwaaka i karawa. (Neemia 8:10) Bon ngkai te tai ae aomata aika ikawai ao aika a ataei naba a riai n ira nanon te taeka ni kaunga nano aei: “Ma rorobuaka ma ateiaine; Ma unimwane ma ataei: A na kamoamoa aran Iehova; Ba ti arana ae neboaki: E mena mimitongina i aon aonaba ma karawa.”​—Taian Areru 148:12, 13.

8, 9. (a) A aki manena “boong aika bubuaka” irouia antai, ao bukin tera? (b) Ko na kanga ni kabwarabwara Te Minita 12:2?

⁸ A bon aki manena—ao tao a boni karawawata te aba—“boong aika bubuaka,” ae taekan te kara, nakoia aomata aika a aki mutiakina aia tia Karikiriki ae Kakannato, ao a aki ota n ana kaantaninga aika kamimi. Bon akea ootaia i aon bwaai n taamnei, ae te bwai ae kona ni buokia ni kaitarai kangaanga aika a riki man te kara, ao kangaanga aika a roko iroun te botannaomata ma ngke e karenakoaki Tatan mai karawa. (Te Kaotioti 12:7-12) Mangaia are te minita arei e kaungai nanora bwa ti na ururinga ara tia Karikiriki “ngkae e tuai ni karooaki taai, ma te oota, ma namakaina, ma itoi, ao a tuai n oki naang i mwin te karau.” (Te Minita 12:2) Tera ae nanonaki n taeka aikai?

⁹ Toromon e kabotaua aia bong n ataei aomata ma tain te kabuebue i Baretain, are te tai ae e oti raoi taai, namwakaina, ao itoi, bwa akea nangini karawa. A rangi n raneanea bwaai ni kabane. Ma inanon karana, ana bong te aomata bon ai aron tain te mwaitoro are e bwabwaka iai te karau, n te aro ae a irereena n roko iai taiani kangaanga. (Iobi 14:1) Ai kananokawaki ra ngkana ti ataa taekan te tia Karikiriki ma ti aki beku irouna n ara boong n ataei aika kaanga ai aron tain te kabuebue! N ana bong ni kara te aomata aika kaanga ai aron tain te mwaitoro, e moanna n rawawata maiuna, ao e moamoa riki ibukia aomata aika a aki beku iroun Iehova n aia bong n ataei ibukina bwa a tabe ni karaoi bwaai aika akea manenaia. Ma n aki ongea bwa kaain te roro ra ngaira, ti bia ‘kabanea nanora n ira Iehova,’ n aron are e karaoia te aomata ae kakaonimaki ae Kareba, ao raoraon te burabeti are Mote.​—Iotua 14:6-9.

Aron Rootan te Aomata n te Kara

10. Tera ae nanonaki n (a) “taan tantani n te auti”? (b) “aomata aika korakora”?

¹⁰ Imwin anne, Toromon e taekin kangaanga tabeua “n te bong ae a na ruru iai taan tantani n te auti, ao a na bobaraki aomata aika korakora, ao a na toki taan ii baraua ngkai a karako, ao a na karooaki akana tarai bwaai mai nanoni kamama.” (Te Minita 12:3) Te “auti” e tei ibukin rabwataia aomata. (Mataio 12:43-45; 2 I-Korinto 5:1-8) Taan “tantani” iai, bon taiani bai ao aonibai, aika a kamanoa te rabwata ao a karekei bwaai aika e kainnanoi. Ni karan te aomata, a aki toki n ruru ibukin te mamaara, te tabeaianga, ke bon te aoraki ni kara. “Aomata aika korakora”​—aika rangaia aomata—ai tiaki ngkai kaanga boua aika matoatoa, ma a mamaara ao a bwaoua n te aro ae kaanga a turatura ngkana a nakonako. Ma e ngae n anne, tiaki te koaua bwa ko a kukurei n noria kaara ni kaei botaki ni Kristian?

11. Antai aika a kaikonakaki irouia “taan ii baraua,” ao “akana tarai bwaai mai nanoni kamama”?

¹¹ “Taan ii baraua” a manga aki mwakuri bwa a “karako”—n te aro ra? Tao a a tia n mka taiani wi ke a bua, ao tao a karako mwaitiia aika a tiku. E kangaanga kamantakin te amwarake ae matoatoa, ke tao e aki kona. “Akana tarai bwaai mai nanoni kamama”​—taiani mata n ikotaki ma te kaburoro ae ti kona n noraba iai​—a moanna ni mabubu ke a bon ro.

12. (a) A kanga ni “kainaki mataroa ake rarikin te kawai”? (b) Tera am kaantaninga ibukia taan tataekina te Tautaeka n Uea aika kara?

¹² “Ao,” e reitia nako te minita, “a na kainaki mataroa ake rarikin te kawai; ngkana e karaurauaki tangin te bwai n ii baraua, ao e na tei rake te aba n tangin te man ae kibakiba, ao a na bane natin te anene aika aine ni karinanoaki.” (Te Minita 12:4) Mataroan te wi aika uoua—aika taiani matanria—a aki bati n ukuuki ni kaotiotii bwaai aika a mena inanon “te auti,” ke rabwataia kaara aika a aki beku iroun te Atua. Akea ae kaotinakoaki nako nanon “te kawai,” ae taekan te mwamwakuri imataia aomata. E ngae n anne, ma tera aroia kaara aika ingainga n tataekina rongorongon te tautaeka n Uea? (Iobi 41:14) Tao a karaurau n nakonako man te auti teuana nakon te auti teuana, ao e kangaanga te taetae nikawai irouia tabeman, ma a boni karaoiroa Iaah!​—Taian Areru 113:1.

13. Tera aron te minita ni kabwarabwarai aia kangaanga kaara, ma tera aroia Kristian aika a kara?

¹³ E karaurauaki tangin te bwai n ii baraua ngkai a kamanta kanaia ni ngaroia, bwa akea wiia. E aki matu raoi n ana kai ni wene te unimwaane. E kai kubanako n tangi n mannikiba. E aki bati n anene, ao e mamaara ana anene. “Natin te anene aika aine”—te bwana n anene—e “karinanoaki.” E bono taningaia kaara n aron ongoraeakinan aia anene tabemwaang. Ma taani kabiraki aika kaara ao raoraoia aika tabeman ibuakoia aika kara naba, a teimatoa n tabekirakei bwanaia n anene ni kamoamoa te Atua ni bobotaki ni Kristian. Ai kukurei ra ngaira ngkai a mena irarikira ma ni karaoiroa Iehova ibuakon te ekaretia!​—Taian Areru 149:1.

14. Baikara bwaai aika a raraoma iai kaara?

¹⁴ Ai kananokawaki ra maiuia kaara aika mwaiti ngkai, ao e moamoa riki maiuia kaara ake a kaakea bongan te tia Karikiriki! E kangai te minita: “A na maku n te bwai ae rietata, ao a na mena bwaai ni kakamaku i nanon te kawai; ao e na ue te kai ae te amon, ao e na riki te taake n ae e rawawata te aba iai, ao e na toki tangirani bwaai: ba kioina ngkae e nako te aomata nakon ana auti ae e na maan iai, ao a na nakonako taan tanginiwenei i nanoni kawai.” (Te Minita 12:5) A maaka bwakaia kaara aika mwaiti, ngkana a mena i aon te bwia ae rietata. A taanoi naba ngkana a taratara te tabo ae rietata. A maaka ikoakiia ke kamwaruakiia irouia taan ira, ngkana a riai n nakonako inanon te kawai ae a mwaiti aomata iai.

15. E a kanga n “ue te kai ae te amon,” ao e a kanga n ‘kekeraakina rabwatana’ n ai aron te taake?

¹⁵ Ni kaineti ma te unimwaane, e taekinaki bwa “e na ue te kai ae te amon,” are nanona bwa e na iaia iranatuna, ao n tokina, e a mainaina naba n ai aron te tinoo. A mmwaa nako iranatuia n ai aron bwabwakan ueen te kai ae te amon aika mainaina. Ao ngke e ‘kekeraakina rabwatana,’ e taraa ni bwaokooko ma baina aika a tinetine ke e taua koreana ma bubuanibaina ni bwaoua ni waerake, e katotonga raoi te taake. Ngkana tarakira anne, ao a na ataia aomata bwa ti a mena n ana taanga ni buaka Iehova ae kaainaki irouia rookati aika korakora aika a birimwaaka!—Nora Te Taua-n-Tantani ibukin Okitoba 1 1998, iteraniba 18-22.

16. (a) Tera ae nanonaki n ‘rebwen te caper berry’? (b) Tera “ana auti ae e na maan iai” te aomata, ao baikara kanikina aika a kaota kaanin te mate?

¹⁶ A aki bati ni kan amwarake kaara, e ngae ngkana e rangi ni kangkang te amwarake, n ai aron te caper berry, ae e taekinaki n Te Minita 11:5 n te Baibara n te taetae n Imatang. Uaa aikai a kamani kabonganaki ibukin anaakin nanon te aomata bwa e na amwarake. ‘Rebwen te caper berry’ e kaotia bwa ngkana e toki tangiran te kan amwarake iroun te unimwaane, ao e aki kona naba te uaa aei ni karikirakea tangiran te amwarake irouna. Bwaai aikai a kaotia bwa e kaania “ana auti ae e na maan iai,” are te rua ni mate. E na boni autina te tabo anne n aki toki ngkana e aki ururingaki ana tia Karikiriki irouna rimoa, ao e a tia ni korakora ringakin te buakaka irouna, n te aro ae te Atua e aki kona n uringa taekana n te manga-uti. E oti kanikinaean kaanin te mate ni bwanana n nanokawaki ao ni ngurengure, aika a otinako man wiin te karatingotingo.

17. E a kanga ni moti te “kora ae te tirewa,” ao tao tera ae nanonaki n te “mangko ae te koora”?

¹⁷ Ti kaungaki bwa ti na ururinga ara tia Karikiriki “ngkae e tuai ni moti te kora ae te tirewa, ngkae e tuai n uruaki te mangko ae te koora, ngkae e tuai n uruaki te baketi i rarikin te maniba, ngkae e tuai n uruaki te uira i rarikini nen te karau.” (Te Minita 12:6) Tao te “kora ae te tirewa” bon te “iia n namakin ae inanon te rinnaba. E na bon roko te mate ngkana e uruaki te kawai ae kamimi aei, are a buti inanona taian namakin aika a roroko n te kaburoro. Te “mangko ae te koora” e kona n nanona te kaburoro are e mena inanon te tabanou ae kaanga ai aron te mangko, are e toma iai te iia n namakin ae inanon te rinnaba. E kabotauaki te kaburoro ma te koora, bwa te bwai ae moan te kakawaki, bwa e a roko te mate ngkana e a manga aki mwamwakuri te kaburoro.

18. Tera ae kaikonakaki n te “baketi i rarikin te maniba,” ao tera ae na riki ngkana e uruaki?

¹⁸ “Te baketi i rarikin te maniba” bon te buroo, ae e butimwaea te raraa ma ni manga kanakoa rinanon te rabwata. Te buroo e riki n ai aron te bwaketi ae uruaki ae mena irarikin te maniba, ibukina bwa e a manga aki kona ni butimwaea, n taua, ma ni kanakoa te raraa ae kainnanoaki ibukin nabeakinan ao kamaiuan te rabwata. E a manga aki buti “te uira i rarikin nen te karau,” ao e a toki iai kabutan te raraa ae kakamaiua te rabwata. Iehova e a kamani kaotia nakon Toromon aron butin te raraa inanon te rabwata, imwain kunean ae e buti te raraa inanon te rabwata iroun William Harvey, are e maiu n te ka 17 n tienture.

19. Tera ae nanonaki n ana taeka Te Minita 12:7 ni kaineti ma te mate?

¹⁹ E manga reitia ni kangai te minita: “E na okira te tano te rabata ae nako man te tano, ao e na okira te Atua te ikeike ba boni ngaia are e anga.” (Te Minita 12:7, BK) Ngkana e a tia n uruaki te “uira i rarikini nen te karau,” rabwatan te aomata are e karaoaki rimoa man tanon te aonnaba e a manga okira te tano. (Karikani Bwaai 2:7; 3:19) E a mate te aomata, ibukina bwa te taamnei ke mwaakan te maiu are e anga te Atua, e manga oki ma n tiku iroun ara tia Karikiriki.​—Etekiera 18:4, 20; Iakobo 2:26.

Tera ae Mena Imwaiia Aomata Aika A Ururingnga?

20. Tera ae e butiia Mote ngke e tataro n aron are e taekinaki n Taian Areru 90:12?

²⁰ E rangi n raoiroi aron Toromon ni kaota aron kakawakin ururingan ara tia Karikiriki ae Kakannato. Bon tiaki tii te maiu ae kimototo ae aki-rau ae mena imwaia aomata aika a ururinga Iehova ma ni kakaraoa nanona ma nanoia ni kabane. Ngkana a ataei ke ngkana a ikawai, ma bon tii teboo aia kaantaninga ma ana kaantaninga Mote, are e tataro ni kangai: “Kawanawanaira n te aro ae ti na wareki iai ara bong, ba ti na karekea te nano ae wanawana.” E ingainga nanon ana burabeti te Atua ae nanorinano, n tangira Iehova bwa e na kaotaia ao n reireinna ma kaain Iteraera naba, te rabakau ni kakawakini ‘bongin maiuia’ ma ni kabonganai n te aro ae boraoi ma nanon te Atua.​—Taian Areru 90:10, 12.

21. Tera ae ti riai ni karaoia ngkana ti na wareki ara boong n neboa Iehova iai?

²¹ A riai riki kaain te roro-n-rikirake ni Kristian ni motika nanoia bwa a na ira nanon ana reirei te minita bwa a na ururinga te tia Karikiriki. Ai raoiroi ra aia tai ni kona ni beku iroun te Atua! Ma n aki ongeia bwa kaain te roro ra ngaira, ma ngkana ti rabakau ni wareki ara boong n te aro ae ti neboa Iehova iai inanon “tain te toki” aei, ao ti na kona n teimatoa ni wawareki n aki totoki. (Taniera 12:4; Ioane 17:3) Ma ibukin karaoan anne, ti riai n ururinga ara tia Karikiriki ae Kakannato. Ti riai naba ni karaoi baera ni kabane aika a reke mairoun te Atua.

Ko na Kanga ni Kaeka?

◻ ukin tera ngkai a kaungaki kaain te roro-n-rikirake bwa a na ururinga aia tia Karikiriki?

◻ Antai aomata tabeman aika a taekinaki n te Baibara aika a ururinga aia tia Karikiriki ae Kakannato?

◻ Baikara uaan te kara tabeua aika a kabwarabwaraki iroun Toromon?

◻ Tera ae mena imwaiia aomata aika a ururinga Iehova?

[Taamnei n iteraniba 23]

Tawita, te taenikai ae te ataeinaine n Iteraera, Nei Anna, ao Timeon, a bane n uringnga Iehova

[Taamnei n iteraniba 24]

Kaain Ana Tia Kakoaua Iehova aika kaara a kimwareirei ni beku iroun ara tia Karikiriki ae Kakannato